Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw

Ze względu na fakt, że część władających powierzchnią ziemi i sprawców
obowiązanych do przeprowadzenia remediacji uchyla się od tego obowiązku jest
konieczne umożliwienie rdoś nałożenia na nich obowiązku przedłożenia planu
remediacji w określonym terminie. Obecnie sytuacja taka w odniesieniu do nałożenia
obowiązku przeprowadzenia rekultywacji jest regulowana przez art. 362 ust. 6,
jednakże art. 362, nie odnosząc się bezpośrednio do przepisów o ochronie powierzchni
ziemi, nie zawiera żadnych wytycznych, co do sposobu określenia planu remediacji.
Wobec powyższego proponuje się uchylić art. 362 ust. 6 i zamiast tego możliwość
nałożenia przez rdoś obowiązku przedłożenia planu remediacji zawrzeć w nowym
art. 101m w rozdziale o ochronie powierzchni ziemi.
Ustawa szkodowa nie obejmuje szkód w środowisku spowodowanych przez osobę
fizyczną, zatem istnieje potrzeba uzupełnienia art. 363 Poś o możliwość nałożenia na
osobę fizyczną, która negatywnie oddziaływała na środowisko obowiązku przywrócenia
środowiska do stanu właściwego.

9. Organy administracji do spraw ochrony środowiska
Zmiany wprowadzane w art. 377a oraz art. 378 ust. 4 wynikają z uchylenia tytułu
VIII ustawy – Prawo ochrony środowiska dotyczącego programów dostosowawczych.

10. Finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej
Zmiana wprowadzona w art. 400a ma na celu zapewnienie finansowania ze
środków funduszy ochrony środowiska remediacji historycznych zanieczyszczeń
powierzchni ziemi, jeżeli obowiązanym do jej przeprowadzenia jest rdoś lub władająca
powierzchnią ziemi jednostka samorządu terytorialnego. Obecnie Poś wskazuje
możliwość finansowania „przedsięwzięć związanych z ochroną powierzchni ziemi”
(art. 400a ust. 1 pkt 9), jednak brak jest jasnego wskazania, w jakich przypadkach
będzie możliwość uzyskania wsparcia z funduszy ochrony środowiska, szczególnie
z uwzględnieniem zasady , zanieczyszczający płaci”. Ponadto nie ma uzasadnienia dla
finansowania ze środków publicznych remediacji polegających na samooczyszczaniu
(stąd wyłączenia w zmienianym art. 400a ust. 1 pkt 9 i 9a).
Zmiana brzmienia art. 400b daje możliwość finansowania wspomagania remediacji
historycznych zanieczyszczeń powierzchni ziemi przez wojewódzkie fundusze ochrony
środowiska i gospodarki wodnej.
72

Zmiany art. 400h i 401c wynikają ze zmian w systemie zarządzania rozwojem
Polski (nowy system dokumentów strategicznych), a w konsekwencji likwidacji
Polityki Ekologicznej Państwa. Nie zmienia się sposób uchwalania planów działalności
NFOŚiGW i zatwierdzania list priorytetowych programów NFOŚiGW, a jedynie
podstawa, na której mają się one opierać.
Zmiana art. 400k jest konsekwencją wprowadzenia zasady opiniowania przez
Zarząd Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i zarządy
wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej projektów
harmonogramów zadań rdoś w zakresie historycznych zanieczyszczeń powierzchni
ziemi (w nowym art. 101j ust. 4) oraz harmonogramu zadań rdoś w zakresie
bezpośrednich zagrożeń szkodą i szkód w środowisku (nowy art. 16a ust. 4 ustawy
szkodowej).
Zmiana w art. 401c ust. 11 została wprowadzona, aby ze środków NFOŚiGW
finansowane mogły być wszystkie działania na rzecz ochrony środowiska
i zrównoważonego rozwoju zapisane w innych strategiach i programach, o których jest
mowa w ustawie z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzania polityki rozwoju
(Dz. U. z 2009 r. Nr 84, poz. 712, z późn. zm.).

11. Programy dostosowawcze
Tytuł VIII Poś – Programy dostosowawcze – został wprowadzony w celu
umożliwienia realizacji podmiotom prowadzącym instalację wymagającą uzyskania
pozwolenia zintegrowanego inwestycji niezbędnych do wypełnienia wymagań
wynikających z najlepszej dostępnej techniki. Realizacja programu dostosowawczego
pozwala na uzyskanie pozwolenia zintegrowanego (a więc także na prowadzenie
działalności) przez instalacje niespełniające wymagań ochrony środowiska. Zasady
ustalania treści programu dostosowawczego określa ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. –
Prawo ochrony środowiska. Jednocześnie ustawa wprowadza szereg sankcji i kar za
niezrealizowanie programu dostosowawczego w terminie – do cofnięcia pozwolenia
zintegrowanego włącznie.
Na takie rozwiązanie zezwalał Załącznik XIII do Traktatu o Przystąpieniu
Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej, w którym wymienione były podmioty
uprawnione do funkcjonowania na ww. zasadach, nie dłużej niż do końca 2010 r.
73

Obecnie przepisy Tytułu VIII nie mają już zastosowania, zatem niniejszą ustawą
dokonuje się ich uchylenia.

V. Zmiany innych ustaw

1. Zmiana ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska (art. 2 projektu ustawy)
Proponowana zmiana polegająca na wprowadzeniu pkt 13a w ust. 1 w art. 2 ustawy
z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska wynika z konieczności
wprowadzenia zmian dostosowujących w pełni polskie prawo do postanowień
dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/42/WE z dnia 21 kwietnia 2004 r.
w sprawie ograniczenia emisji lotnych związków organicznych w wyniku stosowania
rozpuszczalników organicznych w niektórych farbach i lakierach oraz produktach do
odnawiania pojazdów, a także zmieniającej dyrektywę 1999/13/WE. Celem zmiany jest
wskazanie organów IOŚ jako właściwych w sprawach kontroli producentów
i użytkowników niektórych farb i lakierów przeznaczonych do malowania budynków
i ich elementów wykończeniowych, wyposażeniowych oraz związanych z budynkami
i tymi elementami konstrukcji oraz mieszanin do odnawiania pojazdów, w zakresie
spełniania przez te produkty wymagań dotyczących m.in. dopuszczalnej zawartości
lotnych związków organicznych.
Pozostałe zmiany wynikają z konieczności transpozycji art. 23 dyrektywy IED.
Wprowadzone przepisy zawierają wymagania dotyczące planu kontroli oraz zakresu
działań związanych z opracowaniem rocznego planu kontroli. Przepisy te wprowadzają
do ustawy rozwiązania zgodne z aktualnie obowiązującym w inspekcji ochrony
środowiska dokumentem wewnętrznym „System kontroli Inspekcji ochrony
środowiska”.
Ponadto uchylenie rozdziału 4a wynika z przeniesienia kompetencji w zakresie
prowadzenia rejestru bezpośrednich zagrożeń szkodą w środowisku i szkód
w środowisku z Głównego Inspektora Ochrony Środowiska na Generalnego Dyrektora
Ochrony Środowiska. Zadanie to realizowane jest obecnie przez GIOŚ z uwagi na fakt,
iż z chwilą wejścia w życie ustawy szkodowej nie istniał jeszcze rdoś i GDOŚ,
a organem odpowiedzialnym za szkody w środowisku był wojewoda. Z chwilą wejścia
w życie ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku
i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
74

oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2013 r. poz. 1235, z późn. zm.) zadania
z zakresu szkód w środowisku posiadał rdoś i GDOŚ. Natomiast prowadzenie rejestru
nadal pozostało w kompetencji GIOŚ, co stanowi niepotrzebne obciążenie związane
z przekazywaniem informacji zawartych w rejestrze między organami. Ponadto
proponowane rozwiązanie zapewni prowadzenie rejestru przez organ właściwy
w sprawach szkód w środowisku oraz historycznych zanieczyszczeń powierzchni ziemi,
a także nadzorujący bezpośrednio rdoś, właściwy w tej sprawie na poziomie
regionalnym oraz spójność informacji na temat zanieczyszczenia powierzchni ziemi.
Ze względu na zmianę Poś w zakresie poboru próbek jest niezbędna zmiana w tym
zakresie art. 9, art. 18 i art. 28f ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska.

2. Zmiana ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych (art. 3 projektu ustawy)
Zmiana brzmienia art. 5b ma na celu rozszerzenie katalogu gruntów, o których
mowa w art. 2 ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych
(Dz. U. z 2013 r. poz. 1205), do których przepisów ustawy się nie stosuje. Obecne
ograniczenie jedynie do gruntów rolnych stanowiących użytki rolne powoduje szereg
komplikacji w stosowaniu przepisów tej ustawy do gruntów rolnych położonych
w granicach administracyjnych miast. Ponadto podstawowym celem zmiany przepisu
jest przywrócenie stosowania przepisów zobowiązujących do zapobiegania degradacji
gruntów oraz rekultywacji gruntów rolnych położonych w granicach administracyjnych
miast.
Proponowana zmiana art. 22a ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych ma na
celu wyeliminowanie sytuacji, w której zanieczyszczenie gruntów, do którego doszło
przed dniem 30 kwietnia 2007 r. byłoby regulowane dwiema ustawami i leżało
w kompetencjach dwóch organów administracji publicznej. Obecnie brak jest odesłania
do odpowiednich przepisów Poś w odniesieniu do rekultywacji gruntów rolnych
i leśnych, które zostały zanieczyszczone przed wejściem w życie ustawy szkodowej
tj. przed dniem 30 kwietnia 2007 r. (ustawa szkodowa odnosi się wyłącznie do
bezpośrednich zagrożeń szkodą w środowisku i szkód w środowisku, które zaistniały od
dnia 30 kwietnia 2007 r.).

75

3. Zmiana ustawy – Prawo energetyczne (art. 4 projektu ustawy)
Potrzeba zmiany art. 23 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne
(Dz. U. z 2012 r. poz. 1059, z późn. zm.) wynika z konieczności przeniesienia do
polskich przepisów art. 29 ust. 2 dyrektywy IED. Wprowadza on jedną z tzw. zasad
łączenia, która stanowi, że w przypadku gdy gazy odlotowe z kilku źródeł spalania
paliw faktycznie odprowadzane są odrębnymi kominami, ale właściwy organ oceni
(uwzględniając parametry techniczne i czynniki ekonomiczne), że mogłyby one
odprowadzać te gazy jednym kominem, to taki zespół źródeł traktuje się jako jedno
źródło i wymagania emisyjne ustala się przy uwzględnieniu sumy nominalnych mocy
cieplnych tych źródeł (nowy art. 157a ust. 2 pkt 2).
Ponieważ w projekcie ustawy o zmianie Poś (art. 1 niniejszego projektu ustawy)
zakłada się (w art. 29), że analizę w zakresie technicznych i ekonomicznych
uwarunkowań dla zastosowania zasady łączenia do konkretnych źródeł spalania paliw
przedkładać będzie podmiot prowadzący instalację, ostateczną decyzję w tym
przedmiocie mógłby podejmować organ ochrony środowiska. Nie można jednak
wykluczyć, że ocena przedłożona przez prowadzącego instalację będzie nasuwać
wątpliwości, szczególnie w zakresie analizowanych skutków ekonomicznych, i w tych
sytuacjach jest niezbędne wsparcie organu ochrony środowiska opinią ekspercką
Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, jako organu kompetentnego do obiektywnej
oceny ekonomicznych uwarunkowań dla zastosowania zasady łączenia,
w szczególności co do wpływu na opłacalność wytwarzania energii w źródłach.
Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne Prezes
Urzędu Regulacji Energetyki jest centralnym organem administracji rządowej
powołanym do realizacji zadań dotyczących regulacji gospodarki paliwami i energią.
Obowiązki i kompetencje tego organu są ściśle związane z polityką państwa w zakresie
energetyki tzn. warunkami ekonomicznymi funkcjonowania przedsiębiorstw
energetycznych, koncepcją funkcjonowania rynku oraz wymaganiami wynikającymi
z obowiązku dostosowania prawa polskiego do prawa Unii Europejskiej. Działania
podejmowane przez ten organ skierowane są na wypełnienie celu wytyczonego przez
ustawodawcę, a zmierzającego m.in. do tworzenia warunków do zrównoważonego
rozwoju kraju, zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego, oszczędnego
i racjonalnego użytkowania paliw i energii, uwzględniania wymogów ochrony
środowiska, zobowiązań wynikających z umów międzynarodowych oraz równoważenia
76