Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw

interesów przedsiębiorstw energetycznych i odbiorców paliw i energii. Szeroko
zakrojone zadania regulacyjne są realizowane przez ten organ przy udziale ekspertów
z dziedziny energetyki.
Dlatego też uznano, że jest niezbędne włączenie Prezesa Urzędu Regulacji
Energetyki – jako arbitra – w sprawach dotyczących stosowania zasady łączenia
sformułowanej w dyrektywie IED przy uwzględnieniu przesłanek ekonomicznych.
Wspomaganie decyzji organu ochrony środowiska opinią Prezesa URE co do
ekonomicznych skutków stosowania zasady łączenia wynikającej z dyrektywy IED nie
jest sprzeczne z postanowieniami tej dyrektywy.
Zakłada się przy tym, że spraw kierowanych w tym trybie do Prezesa URE będzie
niewiele. Po pierwsze problem może dotyczyć źródeł spalania paliw, dla których
pierwsze pozwolenie na budowę wydano po dniu 30 czerwca 1987 r., lub dla których
wniosek o wydanie pozwolenia złożono po tym dniu, po drugie – opinia Prezesa URE
byłaby wydawana wyłącznie wtedy, gdy organ ochrony środowiska miałby wątpliwości
co do ekonomicznych skutków zastosowania zasady łączenia przedstawionych
w analizie przedkładanej organowi przez operatora. Istotną kwestią jest także to, że nie
byłoby to zadanie długofalowe. W ustawie założono bowiem, że w odniesieniu do
wszystkich istniejących źródeł spalania rozstrzygnięcie sprawy stosowania tej zasady
łączenia następowałoby w krótkim czasie po wejściu w życie ustawy. W art. 29
niniejszego projektu ustawy przyjęto, że w terminie nie dłuższym niż 12 miesięcy od
dnia wejścia w życie ustawy podmiot prowadzący instalację, której częścią są źródła
spalania paliw, do których może mieć zastosowanie druga zasada łączenia, przedkłada
organowi właściwemu do wydania pozwolenia analizę dotyczącą możliwości
technicznych odprowadzania gazów odlotowych ze źródeł jednym kominem oraz
skutków ekonomicznych zastosowania tej zasady. Jeżeli organ będzie miał zastrzeżenia
do tej analizy, może wystąpić do Prezesa URE o opinię dotyczącą skutków
ekonomicznych, w tym wpływu na opłacalność wytwarzania energii, zastosowania do
źródeł spalania paliw drugiej zasady łączenia.
Jednoznaczne rozstrzygnięcie zasadności stosowania lub nie do określonych źródeł
spalania paliw ww. zasady łączenia jest szczególnie ważne z punktu widzenia podmiotu
prowadzącego określone źródła spalania paliw, w kontekście pewności wymagań
emisyjnych, które mają zastosowanie do tych źródeł. Niedopuszczalne byłoby bowiem
77

pozostawienie tej kwestii do rozstrzygania w trybie administracyjnym w każdej
indywidualnej sprawie związanej z ustaleniem wymagań emisyjnych dla instalacji.

4. Zmiana ustawy o Inspekcji Handlowej (art. 5 projektu ustawy)
Proponowana zmiana wprowadzająca pkt 2d w art. 3 w ust. 1 ustawy z dnia
15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1219, z późn.
zm.) wynika z konieczności transpozycji do polskiego prawa postanowień dyrektywy
Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/42/WE z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie
ograniczenia emisji lotnych związków organicznych w wyniku stosowania
rozpuszczalników organicznych w niektórych farbach i lakierach oraz produktach do
odnawiania pojazdów, a także zmieniającej dyrektywę 1999/13/WE. Zmiana ta ma na
celu wskazanie organów Inspekcji Handlowej jako właściwych w sprawach kontroli
importerów oraz sprzedawców hurtowych i detalicznych niektórych farb i lakierów
przeznaczonych do malowania budynków i ich elementów wykończeniowych,
wyposażeniowych oraz związanych z budynkami i tymi elementami konstrukcji oraz
mieszanin do odnawiania pojazdów, w zakresie spełniania przez te produkty wymagań
dotyczących m.in. dopuszczalnej zawartości lotnych związków organicznych.

5. Zmiana ustawy o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony środowiska, ustawy
o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (art. 6 projektu ustawy)
Uchylenie art. 13 jest konieczne z uwagi na to, że ustanowiona możliwość
odstąpienia od rekultywacji polegającej na przywracaniu zanieczyszczonej gleby lub
ziemi do stanu wymaganego standardami jakości w przypadku zanieczyszczeń
powstałych przed dniem 1 września 1980 r. na rzecz rekultywacji ograniczonej,
polegającej na przeprowadzeniu działań wykluczających zagrożenie życia lub zdrowia
ludzi bądź powstanie innych szkód oraz możliwość rozprzestrzeniania się
zanieczyszczenia, będzie mogła być realizowana poprzez remediację, której definicje
wprowadzono niniejszą ustawą do Poś w art. 3 w nowym pkt 31b. Remediacja
w określonych
przypadkach
dopuszcza
różne
formy
postępowania
z zanieczyszczeniami.


78

6. Zmiana ustawy o ochronie przyrody (art. 7 projektu ustawy)
W ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r.
poz. 627, z późn. zm.) zaproponowano zmianę brzmienia art. 37. W obecnym stanie
prawnym, jeżeli działania mogące znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony
obszaru Natura 2000 lub proponowanego obszaru Natura 2000, zostały podjęte bez
uzyskania zezwolenia, o którym mowa w art. 34, lub decyzji, o której mowa w art. 35a
tej ustawy, rdoś, a na obszarach morskich – dyrektor właściwego urzędu morskiego,
nakazuje ich natychmiastowe wstrzymanie i podjęcie w wyznaczonym terminie
niezbędnych czynności w celu przywrócenia poprzedniego stanu danego obszaru, jego
części lub chronionych na nim gatunków. Jednocześnie działania takie mogą spełniać
kryteria szkody w środowisku w rozumieniu ustawy szkodowej.
Powyższe oznacza, iż w tym samym stanie faktycznym, mogą istnieć przesłanki
do wszczęcia dwóch postępowań administracyjnych, czyli postępowania z art. 37
ustawy o ochronie przyrody oraz postępowania na podstawie ustawy szkodowej,
dotyczy to np. sytuacji szkody w siedliskach/gatunkach będących przedmiotem ochrony
w obszarze Natura 2000 dokonanej przez podmiot korzystający ze środowiska –
wówczas organ powinien wszcząć oba postępowania. Należy wskazać, iż przypadki
takie zdarzają się w praktyce dosyć często.

Zatem jest zasadne, aby w takich sytuacjach prowadzić jedno postępowanie.
Mając przy tym na uwadze, iż przepisy ustawy szkodowej mają szersze zastosowanie,
postępowaniem tym powinno być właśnie postępowanie prowadzone na zasadach
określonych w ustawie szkodowej – w przypadku postępowania w trybie ustawy
o ochronie przyrody organ bierze pod uwagę jedynie oddziaływanie/szkodę
w przedmiotach ochrony danego obszaru Natura 2000, natomiast w przypadku
postępowania w trybie ustawy szkodowej postępowanie obejmuje szkodę we
wszystkich gatunkach i siedliskach chronionych w rozumieniu ustawy o ochronie
przyrody.

Jednocześnie w przypadku pozostałych działań szkodzących dla celów ochrony
obszarów Natura 2000 będzie prowadzone postępowanie w trybie ustawy o ochronie
przyrody. W obecnym stanie prawnym, przepis art. 37 ust. 1 ma charakter bardzo
ogólny, w przeciwieństwie do rozwiązań, jakie znajdują się w ustawie szkodowej,
dlatego też proponuje się, zmianę zakresu przepisów dotyczących zasad prowadzonego
79

postępowania, w tym zakresu wydawanej decyzji. Przy tworzeniu propozycji przepisów
posiłkowano się konstrukcjami zaczerpniętymi z ustawy szkodowej.
Dodatkowo proponuje się dodanie nowego przepisu, zgodnie z którym rdoś
będzie zawieszał prowadzone przez siebie postępowanie, jeżeli, w stosunku do działań
mogących znacząco negatywnie oddziaływać na obszar Natura 2000, jest prowadzone
postępowanie, o którym mowa w art. 48, w art. 49b albo w art. 50 ustawy z dnia 7 lipca
1994 r. – Prawo budowlane. Zdaniem Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska
w takie sytuacji pierwszeństwo powinny mieć przepisy prawa budowlanego.
Jednocześnie wprowadzono poprawkę dotyczącą działań sprzecznych
z ustaleniami planów zadań ochronnych. W przepisie tym zamieniono wyraz
„niezgodnie” na „sprzecznie”, co bardziej odpowiada celowi tej regulacji i ogranicza
stosowanie tego przepisu jedynie do sytuacji, w której podjęte działania są w wyraźnej
sprzeczności z ustaleniami planu, nie dotyczyć będzie działań, do których plan w ogóle
się nie odnosi.

7. Zmiana ustawy o opłacie skarbowej (art. 8 projektu ustawy)
Uchylenie ust. 12 w części I załącznika do ustawy z dnia 26 listopada 2006 r.
o opłacie skarbowej (Dz. U. z 2012 r. poz. 1282, z późn. zm.) wynika z likwidacji
obowiązku wydawania decyzji o przeniesieniu praw i obowiązków, o którym mowa
w zmienianym art. 189 Poś.

8. Zmiana ustawy o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (art. 9
projektu ustawy)
Zmiany ustawy szkodowej są głównie konsekwencją transpozycji dyrektywy IED
w zakresie obowiązku sporządzenia raportu początkowego, prowadzenia monitoringu
gleby, ziemi i wód podziemnych w trakcie eksploatacji instalacji i obowiązku
przeprowadzenia na zakończenie działalności, remediacji gleby, ziemi i wód
podziemnych, a nie tak jak jest to do tej pory wymagane – oczyszczenia gleby i ziemi
do stanu wymaganego standardami jakości.
Ponadto konieczność nowelizacji ustawy szkodowej wynika z potrzeby
zapewnienia pełnej transpozycji dyrektywy 2004/35/WE Parlamentu Europejskiego
i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie odpowiedzialności za środowisko
w odniesieniu do zapobiegania i zaradzania szkodom w środowisku naturalnym
80

(Dz. Urz. UE L 143 z 30.04.2004, str. 56; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne,
rozdz. 15, t. 5, str. 357) oraz potrzeby modyfikacji i doprecyzowania przepisów tej
ustawy. Należy zwrócić uwagę, że sprzeczności niektórych przepisów przyjętych w
polskim prawie z dyrektywą ELD mogą prowadzić do zarzutów Komisji Europejskiej
o niezgodność, bądź jej niepełną implementację (pismo Dyrekcji Generalnej KE
Środowisko z dnia 19 lipca 2010 r. znak: ENV A.2/AB/db/Aren(20101442.345)).
Także dotychczas zdobyte doświadczenie przy stosowaniu ustawy szkodowej przez
organy właściwe, tj. regionalnych dyrektorów ochrony środowiska oraz Generalnego
Dyrektora Ochrony Środowiska, wskazuje na konieczność zmiany niektórych
niejednoznacznych i nieprecyzyjnych przepisów. Poniżej przedstawiono szczegółowe
uzasadnienie proponowanych zmian.
Zaproponowano zmianę brzmienia art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy szkodowej. Należy
zwrócić uwagę, że dotychczasowe brzmienie przepisu budzi wątpliwości
interpretacyjne, czy ustawa ta ma zastosowanie do szkód w środowisku dotyczących
gatunków chronionych lub chronionych siedlisk przyrodniczych w przypadku
spowodowania ich działalnością stwarzającą ryzyko szkody w środowisku. Zmiana
regulacji ma na celu wyeliminowanie tych wątpliwości. Nie ma uzasadnienia dla
ograniczenia bezpośredniego zagrożenia szkodą w środowisku lub szkód w środowisku
w gatunkach chronionych lub chronionych siedliskach przyrodniczych wyłącznie do
zdarzeń będących następstwem działalności podmiotu korzystającego ze środowiska,
innej niż stwarzająca ryzyko szkody w środowisku.
Zmiana art. 4 pkt 1 ma charakter porządkujący, wynika z wprowadzenia definicji
historycznego zanieczyszczenia powierzchni ziemi. Szczegółowe uzasadnienie do
wprowadzenia definicji znajduje się w rozdziale dotyczącym zmian Poś, przy
uzasadnieniu do definicji historycznych zanieczyszczeń powierzchni ziemi (art. 3 nowy
pkt 5a), a także przy uzasadnieniu do uchylenia art. 35 ustawy szkodowej.
Zaproponowano także zmianę brzmienia art. 4 pkt 2 lit. c ustawy szkodowej
dotyczącego wyłączenia z odpowiedzialności za zapobieganie i naprawę szkód
w środowisku działalności, której celem jest obrona narodowa, bezpieczeństwo
międzynarodowe lub której celem jest ochrona przed klęską żywiołową. Należy zwrócić
uwagę, że zgodnie z art. 4 ust. 6 dyrektywy 2004/35/WE, dyrektywy tej nie stosuje się
do działań, których jedynym celem jest ochrona przed klęską żywiołową (w wersji
angielskiej: ,,sole purpose of which is to protect from natural disasters”). Natomiast
81