Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw

w załączniku nr 13 do rozporządzenia, może stosować metodę modeli wewnętrznych po
uzyskaniu zgody Komisji na uznanie modelu wartości zagrożonej do celów określonych w §
53 - § 57.
2. Warunkiem uzyskania zgody Komisji jest, aby stosowany przez dom maklerski system
zarządzania ryzykiem związanym z transakcjami objętymi umową ramową o kompensowaniu
ekspozycji był solidnie opracowany pod względem metodologicznym i wdrożony w należyty
sposób, w szczególności zaś spełniał niżej wymienione wymogi jakościowe:
1) wewnętrzny model pomiaru ryzyka stosowany do obliczania potencjalnej zmienności
cenowej dla transakcji jest ściśle zintegrowany z procesem codziennego zarządzania ryzykiem
domu maklerskiego i stanowi podstawę przygotowywania sprawozdawczości ryzyka
przekazywanych kierownictwu domu maklerskiego,
2) dom maklerski posiada jednostkę kontroli ryzyka, która jest niezależna od jednostek
odpowiedzialnych za zawieranie transakcji i podlega bezpośrednio wyższemu szczeblowi
kierowniczemu; jednostka kontroli ryzyka jest odpowiedzialna za następujące zadania:
a) stworzenie i wdrożenie systemu zarządzania ryzykiem,
b) sporządzanie i analizowanie dziennych raportów dotyczących wyników modelu
pomiaru ryzyka i niezbędnych działań do podjęcie w zakresie limitów pozycji,
3) dzienne sprawozdania przygotowywane przez jednostkę kontroli ryzyka są analizowane
przez kierownictwo domu maklerskiego odpowiedniego szczebla, które posiada
uprawnienia do wprowadzania ograniczeń zajmowanych pozycji oraz ogólnego poziomu
ekspozycji na
ryzyko,
4) dom maklerski zatrudnia w jednostce kontroli ryzyka wystarczającą liczbę
pracowników
wykwalifikowanych w zakresie korzystania z zaawansowanych modeli,
5) dom maklerski stosuje procedury monitorowania i zapewniania zgodności z
udokumentowanym zbiorem wewnętrznych zasad i mechanizmów kontroli dotyczących
ogólnego działania systemu pomiaru ryzyka,
6) istnieje udokumentowana historia potwierdzającą wystarczającą dokładność modeli
domu maklerskiego w pomiarze ryzyka, co potwierdza weryfikacja historyczna wyników
modeli obejmująca dane, z co najmniej jednego roku,
7) dom maklerski przeprowadza regularnie rygorystyczne programy testów warunków
skrajnych, a wyniki tych testów są poddawane przeglądowi kierownictwa, znajdując
odzwierciedlenie w ustanawianych przez nie zasadach zarządzania ryzykiem i limitach,
8) dom maklerski jest zobowiązany przeprowadzać, w ramach procesu audytu
wewnętrznego, niezależny przegląd systemu pomiaru ryzyka, obejmujący zarówno
działalność jego jednostek handlowych, jak i niezależnej jednostki kontroli ryzyka;
9) co najmniej raz w roku dom maklerski przeprowadza przegląd systemu zarządzania
ryzykiem,
10) model wewnętrzny spełnia wymogi określone w określone w przepisach załącznika nr
13 do rozporządzenia.
3. Przy obliczaniu potencjalnej zmiany wartości, spełnione są następujące wymogi
minimalne:
1) obliczanie potencjalnej zmiany wartości przeprowadza się co najmniej raz dziennie,
2) ustala się jednostronny przedział ufności 99%,

129
3) okres prognozy (założony okres utrzymywania stałej wielkości i struktury pozycji
pierwotnych – okres utrzymywania pozycji) wynosi:

a) 5 dni roboczych – dla transakcji innych niż wymienione w lit. b,
b) 10 dni roboczych – dla transakcji z przyrzeczeniem odkupu papierów wartościowych
lub transakcji udzielania lub otrzymania pożyczki papierów wartościowych,

4) efektywny okres obserwacji historycznych wynosi co najmniej jeden rok, z wyjątkiem
przypadków w których znaczny wzrost zmienności cen uzasadnia krótszy okres
obserwacji,
5) aktualizacja zbioru danych dokonywana jest nie rzadziej, niż co trzy miesiące.
4. Wewnętrzny model pomiaru ryzyka uwzględnia odpowiednio dużą liczbę czynników
ryzyka, a tym samym wszystkie istotne ryzyka zmian cen.
5. Dom maklerski może uwzględniać w modelu korelacje empiryczne w ramach kategorii
ryzyka i pomiędzy kategoriami ryzyka, o ile system pomiaru korelacji jest właściwy i spójnie
wdrożony.
6. W pełni skorygowaną wartość ekspozycji (E*) domu maklerskiego stosującego metodę
modeli wewnętrznych oblicza się według następującego wzoru:
E* = max {0, [(Σ(E) - ΣC) + (wynik VaR modeli wewnętrznych)]},
gdzie:
Jeżeli kwoty ekspozycji ważone ryzykiem wyznaczane są na podstawie obliczeń wymogu
kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego metodą standardową zgodnie z załącznikiem nr 6
do rozporządzenia, E jest wartością ekspozycji dla każdej ekspozycji z osobna w ramach
umowy, która to wartość obowiązywałaby przy braku ochrony kredytowej.
Jeżeli kwoty ekspozycji ważone ryzykiem i kwoty oczekiwanych strat wyznaczane są na
podstawie obliczeń wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego metodą
wewnętrznych ratingów zgodnie z załącznikiem nr 6 do rozporządzenia, E jest wartością
ekspozycji dla każdej ekspozycji z osobna w ramach umowy, która to wartość
obowiązywałaby przy braku ochrony kredytowej.
C jest bieżącą wartością pożyczonych, nabytych lub otrzymanych papierów wartościowych,
albo pożyczonych lub otrzymanych środków pieniężnych w odniesieniu do każdego takiej
ekspozycji.
Σ(E) jest sumą wszystkich E w ramach umowy
Σ(C) jest sumą wszystkich C w ramach umowy.
7. Obliczając wartość ekspozycji ważonych ryzykiem przy użyciu modeli wewnętrznych,
dom maklerski korzysta z wyników modelu z poprzedniego dnia roboczego.
Dział 2. Obliczanie kwot ekspozycji ważonych ryzykiem i kwot oczekiwanych strat dla
transakcji z przyrzeczeniem odkupu lub transakcji udzielania lub otrzymania pożyczki
papierów wartościowych lub towarów lub innych transakcji opartych na rynku
kapitałowym objętych umowami ramowymi o kompensowaniu ekspozycji
Rozdział 1. Metoda standardowa
§ 58. Wartość E* obliczona zgodnie z § 46 - 57 jest wartością ekspozycji wobec kontrahenta z
tytułu transakcji objętych umowami ramowymi o kompensowaniu ekspozycji do celów

130
obliczania wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego metodą standardową do celów
§ 7 - 88, załącznika nr 6 do rozporządzenia.
Rozdział 2. Metoda wewnętrznych ratingów
§ 59. Wartość E* obliczona zgodnie z § 46 - 57 jest wartością ekspozycji wobec kontrahenta z
tytułu transakcji objętych umowami ramowymi o kompensowaniu zobowiązań do celów
załącznika nr 6 do rozporządzenia.
Tytuł 4. Zabezpieczenie finansowe
Dział 1. Uproszczona metoda ujmowania zabezpieczeń finansowych
Rozdział 1. Zasady ogólne
§ 60. Dom maklerski może stosować metodę uproszczoną ujmowania zabezpieczeń
finansowych, pod warunkiem że kwoty ekspozycji ważone ryzykiem oblicza zgodnie z
metodą standardową obliczania wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego
określoną w załączniku nr 6 do rozporządzenia.
§ 61. Dom maklerski nie może stosować jednocześnie uproszczonej metody ujmowania
zabezpieczeń finansowych i kompleksowej metody ujmowania zabezpieczeń finansowych.
Rozdział 2. Wycena
§ 62. W ramach metody uproszczonej, uznanemu zabezpieczeniu finansowemu przypisuje się
wartość równą jego wartości rynkowej, określonej zgodnie z § 32.
Rozdział 3. Obliczanie kwot ekspozycji ważonych ryzykiem
§ 63. Tym częściom ekspozycji, które są zabezpieczone wartością rynkową uznanego
zabezpieczenia, przypisuje się wagę ryzyka, która obowiązywałaby dla potrzeb metody
standardowej obliczania wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego, gdyby
kredytodawca posiadał bezpośrednią ekspozycję wobec instrumentu zabezpieczenia, przy
czym:
1) waga ryzyka zabezpieczonej części ekspozycji wynosi co najmniej 20%, z wyłączeniem
przypadków określonych w § 64 – 66,
2) części ekspozycji nieobjętej zabezpieczeniem przypisuje się wagę ryzyka, która byłaby
stosowana do niezabezpieczonej ekspozycji wobec kontrahenta dla potrzeb metody
standardowej obliczania wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego zgodnie z
załącznikiem nr 6 do rozporządzenia.
Rozdział 4. Transakcje z przyrzeczeniem odkupu i transakcje udzielania lub otrzymania
pożyczki papierów wartościowych
§ 64. Zabezpieczonej części ekspozycji z tytułu transakcji, które spełniają kryteria
wymienione w § 78, można przypisać wagę ryzyka równą 0%. Jeżeli kontrahent będący
stroną takiej transakcji nie jest podstawowym uczestnikiem rynku, stosuje się wagę ryzyka
równą 10%.
Rozdział 5. Pozagiełdowe transakcje pochodne podlegaj ce codziennej wycenie
rynkowej
§ 65.1. W części objętej zabezpieczeniem, wartościom ekspozycji określonym zgodnie z
załącznikiem nr 5 do rozporządzenia dla pozagiełdowych transakcji pochodnych określonych
w § 2 załącznika nr 9 do rozporządzenia, podlegających codziennej wycenie rynkowej, można
przypisać w zależności od rodzaju zabezpieczenia następującą wagę ryzyka:
1) 0%, jeżeli zabezpieczone są środkami pieniężnymi lub bankowymi papierami
wartościowymi i nie zachodzi niedopasowanie walutowe,

131
2) 10%, jeżeli są zabezpieczone dłużnymi papierami wartościowymi emitowanymi przez
rządy i banki centralne, którym w metodzie standardowej obliczania wymogu
kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego przypisuje się wagę ryzyka równą 0% i nie
zachodzi niedopasowanie walutowe,
2. Dla celów ust. 1 pkt 2 za dłużne papiery wartościowe emitowane przez rządy i banki
centralne uznaje się także:
1) dłużne papiery wartościowe emitowane przez wielostronne banki rozwoju, którym w
metodzie standardowej obliczania wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego
przypisuje się wagę ryzyka równą 0%,
2) dłużne papiery wartościowe emitowane przez organizacje międzynarodowe, którym w
metodzie standardowej obliczania wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego
przypisuje się wagę ryzyka równą 0%.
Rozdział 6. Inne transakcje
§ 66. Innym transakcjom niż wymienione w § 64 i 65 można przypisać wagę ryzyka 0%,
jeżeli ekspozycja i zabezpieczenie są denominowane w tej samej walucie oraz jeżeli
spełniony jest jeden z poniższych warunków:
1) zabezpieczeniem są zdeponowane środki pieniężne lub bankowe instrumenty pieniężne,
2) zabezpieczenie ma postać dłużnych papierów wartościowych emitowanych przez rządy
lub banki cantralne, którym w metodzie standardowej obliczania wymogu kapitałowego z
tytułu ryzyka kredytowego można przypisać wagę ryzyka równą 0%, a do wartości
rynkowej zabezpieczenia został zastosowany współczynnik dyskonta 20%, przy czym za
dłużne papiery wartościowe emitowane przez rządy i banki centralne uznaje się
instrumenty wymienione w § 65.
Dział 2. Kompleksowa metoda ujmowania zabezpieczeń finansowych
Rozdział 1. Zasady ogólne
§ 67. Zabezpieczenia finansowe uwzględniane są w metodzie kompleksowej zgodnie z
poniższymi zasadami:
1) w celu uwzględnienia czynnika zmienności cen, przy wycenie zabezpieczenia
finansowego wartość rynkowa zabezpieczenia podlega korekcie z tytułu zmienności,
zgodnie z § 69 - 78,
2) z zastrzeżeniem określonego w pkt. 3 sposobu traktowania niedopasowań walutowych
w przypadku pozagiełdowych transakcji pochodnych, jeżeli zabezpieczenie jest
denominowane w walucie różnej od waluty, w której denominowana jest ekspozycja
bazowa, do korekty z tytułu zmienności dodaje się korektę uwzględniającą zmienność
kursu walutowego, adekwatną do rodzaju zabezpieczenia, jak określono w § 69 - 78,
3)
w przypadku pozagiełdowych transakcji pochodnych, objętych umowami
ramowymi o kompensowaniu ekspozycji, uznanymi na podstawie przepisów załącznika nr
5 do rozporządzenia, oraz jeżeli zachodzi niedopasowanie pomiędzy walutą
zabezpieczenia a
walutą rozliczeniową, stosuje się korektę uwzględniającą zmienność kursu walutowego,
przy czym stosuje się tylko jedną korektę z tytułu zmienności, nawet jeśli transakcje objęte
umową ramową o kompensowaniu ekspozycji obejmują wiele walut.
Rozdział 2. Obliczanie wartości skorygowanych
§ 68.1. W odniesieniu do wszystkich transakcji, z wyjątkiem tych objętych uznanymi
umowami ramowymi o kompensowaniu ekspozycji, wobec których stosuje się przepisy
ustanowione w § 46 - 59, wartość zabezpieczenia skorygowaną o czynnik zmienności, oblicza
się w następujący sposób:

132
CVA = C x (1 - HC - HFX)
2. Wartość ekspozycji skorygowaną o czynnik zmienności oblicza się w następujący sposób:
EVA = E x (1 + HE), oraz w przypadku pozagiełdowych transakcji pochodnych: EVA = E.
3. W pełni skorygowaną wartość ekspozycji, uwzględniającą zarówno zmienność, jak i
ograniczające ryzyko skutki zabezpieczenia, oblicza się w następujący sposób:
E* = max {0, [EVA - CVAM]}
4. Na potrzeby ust.1-3:
E oznacza wartość ekspozycji, która zostałaby określona odpowiednio zgodnie z metodą
standardową określoną w załączniku nr 6 do rozporządzenia lub metodą wewnętrznych
ratingów, określoną w załączniku nr 6 do rozporządzenia, jeżeli ekspozycja nie byłaby
zabezpieczona. W tym celu dom maklerski, obliczający wartości ekspozycji ważone ryzykiem
zgodnie z metodą standardową określoną w załączniku nr 6 do rozporządzenia, stosuje w
obliczeniach ekwiwalentu bilansowego ekspozycji pozabilansowych wagę ryzyka 100 %
zamiast wag określonych w § 100 załącznika nr 6 do rozporządzenia. Podobnie dom
maklerski, obliczający wartości ekspozycji ważone ryzykiem zgodnie z metodą wewnętrznych
ratingów określoną w załączniku nr 6 do rozporządzenia, w odniesieniu do ekspozycji
określonych w § 198 - 201, § 202 - 204 załącznika nr 6 do rozporządzenia, stosuje
współczynnik konwersji w wysokości 100 %, zamiast współczynników konwersji
określonych w § 198 - 201, § 202 - 204 załącznika nr 6 do rozporządzenia .
1) EVA jest wartością ekspozycji skorygowaną o czynnik zmienności.
2) CVA jest wartością zabezpieczenia skorygowaną o czynnik zmienności.
4) CVAM jest wartością CVA skorygowaną dodatkowo o niedopasowanie terminów
zapadalności zgodnie z przepisami § 98 - 101.
5) HE jest korektą z tytułu zmienności odpowiadającą ekspozycji (E), obliczoną zgodnie z
§ 69 - 78.
6) HC jest korektą z tytułu zmienności odpowiadającą zabezpieczeniu, obliczoną zgodnie z
§ 69 - 78.
7) HFX jest korektą z tytułu zmienności odpowiadającą niedopasowaniu walutowemu,
obliczoną zgodnie z § 69 - 78.
8) E* jest w pełni skorygowaną wartością ekspozycji, uwzględniającą zmienność i
ograniczające ryzyko skutki zabezpieczenia.
Rozdział 3. Obliczanie korekt z tytułu zmienności
§ 69. Korekty z tytułu zmienności można obliczyć na dwa sposoby: zgodnie z metodą
nadzorczych korekt z tytułu zmienności, opisaną w § 71 lub na podstawie metody oszacowań
własnych korekt z tytułu zmienności, opisanej w § 72 - 74.
§ 70.1, Dom maklerski może stosować nadzorcze korekty z tytułu zmienności lub
oszacowania własne niezależnie od tego, czy do obliczania kwot ekspozycji ważonych
ryzykiem stosuje metodę standardową zgodnie z załącznikiem nr 6 do rozporządzenia, czy
metodę wewnętrznych ratingów zgodnie z załącznikiem nr 6 do rozporządzenia, przy czym
dom maklerski stosujący metodę oszacowań własnych korekt z tytułu zmienności,

133