Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw

Tytuł 2. Regwarancje państwowe i inne regwarancje sektora publicznego
§ 40.1. Jeżeli ekspozycja jest zabezpieczona gwarancją, która jest regwarantowana przez rząd
lub bank centralny, samorząd terytorialny, władze lokalne lub podmiot sektora publicznego,
od których należności są traktowane jako ekspozycje wobec rządu centralnego państwa,
którego prawu organy te podlegają, wielostronny bank rozwoju, którym przypisuje się wagę
ryzyka 0% bądź też podmiot sektora publicznego, od którego należności są traktowane jako
ekspozycje wobec domów maklerskich zgodnie z metodą standardową obliczania wymogu
kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego określoną w załączniku nr 6 do rozporządzenia,
ekspozycja taka może być traktowana jako zabezpieczona gwarancją przez dany podmiot, gdy
spełnione są następujące warunki:
1) regwarancja obejmuje wszystkie elementy ryzyka kredytowego danej ekspozycji,
2) zarówno pierwotna gwarancja jak i regwarancja spełniają wymogi dotyczące gwarancji,
określone w §39 i 41, z wyjątkiem wymogu bezpośredniego charakteru w przypadku
regwarancji,
3) regwarancja wystawiana przez dany podmiot zapewnia skuteczną ochronę kredytową,
oraz jej skuteczność ochrony na podstawie doświadczeń historycznych jest efektywnie nie
niższa niż skuteczność ochrony poprzez gwarancję bezpośrednią wystawioną przez ten
podmiot.
2. Postanowienia ust. 1. stosuje się w odniesieniu do ekspozycji zabezpieczonej regwarancją
wystawioną przez podmiot niewymieniony w ust. 1 w przypadku, gdy spełnione są łącznie
następujące warunki:
1) regwarancja ekspozycji jest sama bezpośrednio zabezpieczona gwarancją udzieloną
przez jeden z podmiotów wymienionych w ust. 1
2) spełnione są warunki określone w ust. 1.
Tytuł 3. Dodatkowe wymogi dotycz ce gwarancji
§ 41. Gwarancja jest uznawana, jeżeli poza wymienionymi w § 39, spełnione są również
następujące warunki:
1) w przypadku stwierdzenia niewykonania zobowiązania lub nieuregulowania płatności
przez kontrahenta, dom maklerski udzielający kredytu ma prawo we właściwym czasie
zażądać od gwaranta wszelkich środków pieniężnych należnych zgodnie z warunkami
ochrony kredytowej, przy czym płatność ze strony gwaranta nie zależy od tego, czy dom
maklerski uprzednio zażądał płatności od dłużnika,
2) gwarancja jest wyraźnie udokumentowanym zobowiązaniem podjętym przez gwaranta,
3) gwarancja obejmuje wszystkie rodzaje płatności, których dłużnik ma dokonać w
związku z ekspozycją, przy czym jeżeli określone rodzaje płatności są wyłączone z
gwarancji, uznaną wartość gwarancji dostosowuje się odpowiednio do jej ograniczonego
zakresu.
Tytuł 4. Dodatkowe wymogi dotycz ce kredytowych instrumentów pochodnych
§ 42.1. Kredytowy instrument pochodny jest uznany, jeżeli poza wymienionymi w ust.1,
spełnione są również następujące warunki:
1) z zastrzeżeniem pkt 2, zdarzenia kredytowe określone w ramach kredytowego
instrumentu pochodnego obejmują, co najmniej:
a) niezapłacenie kwot należnych zgodnie z warunkami zobowiązania bazowego
obowiązującymi w momencie niezapłacenia (przy uwzględnieniu okresu karencji spłat
zbliżonego lub krótszego niż okres karencji spłat zobowiązania bazowego),

124
b) upadłość, niewypłacalność lub niezdolność dłużnika do spłaty zadłużenia albo
pisemne oświadczenie dłużnika o ogólnej niezdolności do terminowej spłaty zadłużenia
lub zdarzenia o podobnym charakterze,
c) restrukturyzacja zobowiązania bazowego obejmująca umorzenie lub odroczenie
spłaty kwoty głównej, odsetek lub prowizji, prowadząca do wystąpienia straty
kredytowej (tj. korekta wartości lub inne, podobne obciążenie rachunku zysków i strat),

2) jeżeli zdarzenie kredytowe określone w ramach kredytowego instrumentu pochodnego
nie obejmuje restrukturyzacji zobowiązania bazowego opisanej w pkt. 1 lit.c, ochrona
kredytowa może pomimo to zostać uznana, z zastrzeżeniem obniżenia uznanej wartości
zgodnie z § 90,
3) w przypadku kredytowych instrumentów pochodnych, które umożliwiają rozliczenia
gotówkowe, stosuje się sprawdzony proces wyceny, pozwalający na wiarygodne
oszacowanie straty; uzyskanie wyceny zobowiązania bazowego następujące po zdarzeniu
kredytowym ma miejsce w ściśle określonym terminie,
4) jeżeli prawo i zdolność nabywcy ochrony do przekazania zobowiązania bazowego
dostawcy zabezpieczenia jest wymagana do dokonania rozliczenia, warunki zobowiązania
bazowego stanowią, że nie można bez podania powodu odmówić zgody wymaganej do
takiego przekazania,
5) strony odpowiedzialne za stwierdzenie, czy nastąpiło zdarzenie kredytowe są wskazane
w sposób wyraźny, przy czym decyzja w tym zakresie nie należy wyłącznie do
kompetencji dostawcy zabezpieczenia. Nabywca ochrony jest uprawniony do
powiadomienia dostawcy ochrony o wystąpieniu zdarzenia kredytowego,
2. Niedopasowanie w ramach kredytowego instrumentu pochodnego między zobowiązaniem
bazowym a zobowiązaniem referencyjnym (tj. zobowiązaniem wykorzystywanym do
określenia wartości rozliczeń gotówkowych albo zobowiązaniem podlegającym dostawie) lub
między zobowiązaniem bazowym i zobowiązaniem pozwalającym stwierdzić wystąpienie
zdarzenia kredytowego jest dozwolone jedynie, jeżeli spełnione są następujące warunki:
1) zobowiązanie referencyjne lub zobowiązanie pozwalające stwierdzić wystąpienie
zdarzenia kredytowego (w zależności od przypadku) posiada równy lub niższy stopień
uprzywilejowania w stosunku do zobowiązania bazowego,
2) zobowiązanie bazowe oraz zobowiązanie referencyjne lub zobowiązanie pozwalające
stwierdzić wystąpienie zdarzenia kredytowego (w zależności od przypadku) posiadają tego
samego dłużnika, rozumianego jako ten sam podmiot prawny, oraz istnieją wykonalne na
mocy prawa klauzule, zgodnie z którymi niewykonanie jednego z zobowiązań skutkuje
uznaniem drugiego z nich za niewykonane.
Tytuł 5. Wymagania przy kwalifikacji do postępowania określonego w § 109 i § 110
zał cznika nr 6 do rozporz dzenia
§ 43. Ochrona kredytowa w postaci gwarancji lub kredytowego instrumentu pochodnego
kwalifikuje się do traktowania określonego w § 109 i 110 załącznika nr 6 do rozporządzenia,
jeżeli spełnione są następujące warunki:
1) zobowiązanie bazowe dotyczy jednej z poniższych grup:
a) ekspozycji wobec przedsiębiorstw określonych w § 94 załącznika nr 6 do
rozporządzenia, z wyłączeniem ekspozycji wobec zakładów ubezpieczeń i reasekuracji,
b) ekspozycji wobec samorządów terytorialnych i władz lokalnych lub podmiotu
sektora publicznego, której nie traktuje się jako ekspozycji wobec rządu centralnego lub
banku centralnego zgodnie z § 94 załącznika nr 6 do rozporządzenia,

125
c) ekspozycji wobec małych lub średnich przedsiębiorstw, klasyfikowanych jako
ekspozycje detaliczne zgodnie z § 94.1 pkt.4 załącznika nr 6 do rozporządzenia,
2) dłużnicy zobowiązania bazowego nie należą do tej samej grupy powiązanych
podmiotów, co dostawca ochrony,
3) ekspozycja jest zabezpieczona przy pomocy jednego z następujących instrumentów:
a) jednoimienne kredytowe instrumenty pochodne lub jednoimienne gwarancje,
b) instrumenty pochodne w formie kredytowych produktów koszykowych, uruchamiane
pierwszym niewykonaniem zobowiązania – omawiany sposób traktowania stosuje się
do tego spośród aktywów w koszyku, którego cechuje najniższa ważona ryzykiem
kwota ekspozycji,
c) instrumenty pochodne w formie kredytowych produktów koszykowych, uruchamiane
n-tym w kolejności niewykonaniem zobowiązania – uzyskana ochrona kwalifikuje się
do omawianego sposobu traktowania tylko wówczas, gdy uzyskano również uznaną
ochronę obejmującą poprzednie w kolejności (n-1) niewykonania zobowiązań lub gdy
już dla (n-1) aktywów w koszyku nastąpiło niewykonanie zobowiązania. W takim
przypadku omawiany sposób traktowania stosuje się do tego spośród aktywów w
koszyku, którego cechuje najniższa ważona ryzykiem kwota ekspozycji,
4) ochrona
kredytowa
spełnia wymagania ustanowione w § 39, 41 i 42,
5) waga ryzyka przypisana ekspozycji przed zastosowaniem metod określonych w § 109 i
110
załącznika nr 6 do rozporządzenia, nie uwzględnia ochrony kredytowej,
6) dom maklerski ma prawo oczekiwać płatności ze strony dostawcy ochrony kredytowej
bez konieczności podejmowania środków prawnych zmierzających do wyegzekwowania
ekspozycji od kontrahenta; dom maklerski podejmuje odpowiednie kroki, by upewnić się
w możliwie największym stopniu, że dostawca ochrony gotowy jest dokonać niezwłocznie
płatności w razie wystąpienia zdarzenia kredytowego,
7) nabyta ochrona kredytowa pokrywa wszelkie straty kredytowe poniesione na
zabezpieczonej części ekspozycji, które powstały w wyniku zdarzeń kredytowych
określonych w umowie,
8) w przypadku gdy struktura płatności przewiduje fizyczne rozliczenie, istnieje pewność
prawna, co do możliwości dostarczenia kredytu, instrumentów dłużnych lub zobowiązania
warunkowego; jeżeli dom maklerski zamierza dostarczyć zobowiązanie inne niż
ekspozycja bazowa, jest zobowiązany upewnić się, że dostarczane zobowiązanie jest na
tyle płynne, by dom maklerski mógł je nabyć w celu dostawy zgodnie z umową,
9) warunki umów o ochronie kredytowej są na mocy prawa potwierdzone na piśmie
zarówno przez dostawcę ochrony kredytowej, jak i dom maklerski,
10) dom maklerski stosuje procedurę pozwalająca zidentyfikować nadmierną korelację
między zdolnością kredytową dostawcy ochrony oraz dłużnika ekspozycji bazowej
spowodowaną tym, że ich jakośc kredytowa zależy od wspólnych czynników, innych niż
systematyczne czynniki ryzyka,
11) w przypadku ochrony przed ryzykiem rozmycia, sprzedawca nabywanych
wierzytelności nie może być członkiem tej samej grupy powiązanych podmiotów, co
dostawca ochrony.
Część III. Obliczanie skutków ograniczenia ryzyka kredytowego
Księga 1. Rzeczywista ochrona kredytowa
Tytuł 1. Instrumenty dłużne powi zane ze zdarzeniami kredytowymi

126
§ 44. Inwestycje w instrumenty dłużne powiązane z ryzykiem kredytowym, emitowane przez
dom maklerski udzielający kredytu, mogą być traktowane jako zabezpieczenie gotówkowe.
Tytuł 2. Kompensowanie ekspozycji bilansowych
§ 45. Kredyty oraz depozyty złożone w domu maklerskim udzielającym kredytu, objęte
kompensowaniem ekspozycji bilansowych, są traktowane jako zabezpieczenie gotówkowe.
Tytuł 3. Umowy ramowe o kompensowaniu zobowi zań obejmuj ce transakcje z
przyrzeczeniem odkupu i/lub transakcje udzielania lub otrzymania pożyczki papierów
wartościowych lub towarów i/lub inne transakcje oparte na rynku kapitałowym
Dział 1. Obliczanie w pełni skorygowanej wartości ekspozycji
Rozdział 1. Obliczanie w pełni skorygowanej wartości ekspozycji w oparciu o nadzorcze
korekty z tytułu zmienności lub własne oszacowania korekt z tytułu zmienności
§ 46. Z zastrzeżeniem § 53 - 57, korekty z tytułu zmienności, dokonywane przy obliczaniu w
pełni skorygowanej wartości ekspozycji (E*) dla ekspozycji podlegających umowie ramowej
o kompensowaniu ekspozycji obejmującej transakcje z przyrzeczeniem odkupu lub umowy
udzielania lub otrzymania pożyczki papierów wartościowych lub towarów lub inne transakcje
oparte na rynku kapitałowym, oblicza się stosując nadzorcze korekty z tytułu zmienności lub
oszacowania własne korekt z tytułu zmienności, które zostały określone w § 69 - 78 dla
kompleksowej metody ujmowania zabezpieczeń finansowych. W przypadku zastosowania
oszacowań własnych obowiązują te same warunki i wymogi, co w przypadku kompleksowej
metody ujmowania zabezpieczeń finansowych.
§ 47. Pozycja netto w każdym typie papierów wartościowych lub towarów obliczana jest jako
różnica pomiędzy całkowitą wartością papierów wartościowych lub towarów danego rodzaju,
przekazanych w drodze pożyczki, zbytych lub dostarczonych w ramach ramowej umowy o
kompensowaniu ekspozycji, a całkowitą wartością papierów wartościowych lub towarów
tego samego rodzaju, pożyczonych, nabytych lub otrzymanych w ramach tej umowy.
§ 48. Dla celów § 47 typ papierów wartościowych oznacza papiery wartościowe emitowane
przez ten sam podmiot, posiadające tę samą datę emisji, ten sam termin zapadalności i
podlegające tym samym warunkom oraz tym samym okresom upłynnienia, zgodnie z § 69 -
78.
§ 49. Pozycja netto w każdej walucie innej niż waluta rozliczeniowa ramowej umowy o
kompensowaniu ekspozycji, obliczana jest jako różnica pomiędzy całkowitą wartością
papierów wartościowych denominowanych w danej walucie, przekazanych w drodze
pożyczki, zbytych lub dostarczonych w ramach ramowej umowy o kompensowaniu
ekspozycji, powiększoną o kwotę środków pieniężnych w danej walucie, przekazanych w
drodze pożyczki lub przelanych w ramach tej umowy, a całkowitą wartością papierów
wartościowych denominowanych w danej walucie, pożyczonych, nabytych lub otrzymanych
w ramach tej umowy, powiększoną o kwotę środków pieniężnych w danej walucie
pożyczonych lub otrzymanych w ramach tej umowy.
§ 50. Korektę z tytułu zmienności odpowiadająca danemu typowi papierów wartościowych
lub pozycji w środkach pieniężnych stosuje się do wartości bezwzględnej zarówno długiej,
jak i krótkiej pozycji netto w papierach wartościowych danego rodzaju.
§ 51. Korektę z tytułu zmienności ryzyka walutowego (fx) stosuje się zarówno do długiej, jak
i krótkiej pozycji netto w każdej walucie innej, niż waluta rozliczeniowa ramowej umowy o
kompensowaniu ekspozycji.
§ 52.1. E* oblicza się według następującego wzoru:
E* = max {0, [(Σ(E) - Σ (c)) + Σ (|pozycja netto w każdym typie papierów wartościowych| x

127
Hsec) + (Σ |Efx| x Hfx)]}.
2. Jeżeli kwoty ekspozycji ważone ryzykiem obliczane są przy wykorzystaniu metody
standardowej zgodnie z załącznikiem nr 6do rozporządzenia, E jest wartością ekspozycji dla
każdej z osobna ekspozycji w ramach umowy, która to wartość obowiązywałaby przy braku
ochrony kredytowej, natomiast jeżeli kwoty ekspozycji ważone ryzykiem i kwoty
oczekiwanych strat obliczane są przy wykorzystaniu metody wewnętrznych ratingów zgodnie
z załącznikiem nr 6 o rozporządzenia E jest wartością ekspozycji dla każdej z osobna
ekspozycji w ramach umowy, która to wartość obowiązywałaby przy braku ochrony
kredytowej.
3. C jest wartością pożyczonych, nabytych lub otrzymanych papierów wartościowych lub
towarów bądź też środków pieniężnych pożyczonych lub otrzymanych w związku z każdą
taką ekspozycją.
4. Σ (E) jest sumą wszystkich E w ramach umowy.
5. Σ (C) jest sumą wszystkich C w ramach umowy.
6. Efx jest pozycją netto (dodatnią lub ujemną) w danej walucie innej niż waluta rozliczeniowa
umowy, obliczoną zgodnie z § 49.
7. Hsec jest korektą z tytułu zmienności odpowiadającą danemu rodzajowi papierów
wartościowych.
6. Hfx jest korektą z tytułu zmienności ryzyka walutowego.
7. E* jest w pełni skorygowaną wartością ekspozycji.
Rozdział 2. Obliczanie w pełni skorygowanej wartości ekspozycji w oparciu o modele
wewnętrzne
§ 53. Do obliczania w pełni skorygowanej wartości ekspozycji (E*) wynikającej ze
stosowania uznanej ramowej umowy o kompensowaniu ekspozycji, obejmującej transakcje z
przyrzeczeniem odkupu lub transakcje udzielania lub otrzymania pożyczki papierów
wartościowych lub towarów lub inne transakcje oparte na rynku kapitałowym dom maklerski
może, po uzyskaniu stosownej zgody, stosować modele wewnętrzne, która pozwalają
oszacować potencjalną zmianę wartości niezabezpieczonej kwoty ekspozycji (ΣE - ΣC) przy
uwzględnieniu płynności danych instrumentów oraz skutków korelacji pomiędzy pozycjami
w papierach wartościowych objętymi umową ramową o kompensowaniu ekspozycji.
§ 54. Zgoda Komisji, o której mowa w § 34 ust. 1, może obejmować stosowanie własnych
modeli wewnętrznych do transakcji z opcją uzupełnienia zabezpieczenia, pod warunkiem że
transakcje takie są objęte dwustronną umową ramową o wzajemnym kompensowaniu
ekspozycji,
§ 55. Dom maklerski może korzystać z modeli wewnętrznych niezależnie od wyboru metody
obliczania wymogu kapitałowego w zakresie ryzyka kredytowego, przy czym jeżeli dom
maklerski zamierza stosować modele wewnętrzne, musi uczynić to w odniesieniu do
wszystkich kontrahentów i papierów wartościowych, z wyłączeniem portfeli nieistotnych, w
przypadku których dopuszcza się zastosowanie nadzorczych korekt z tytułu zmienności lub
oszacowań własnych korekt z tytułu zmienności, określonych w § 46 - 52.
§ 56. Dom maklerski może stosować metodę modeli wewnętrznych, jeśli uzyskał zgodę
Komisji, o której mowa w art. 105 ust. 1 pkt 4 ustawy, na stosowanie metody wartości
zagrożonej dla celów rachunku wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka rynkowego określonej
w załączniku nr 13 do rozporządzenia.
§ 57.1. Dom maklerski, który nie uzyskał zgody Komisji na stosowanie metody wartości
zagrożonej dla celów rachunku wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka rynkowego określonej

128