Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw
projekt przewiduje konieczność implementacji do polskiego prawa dyrektywy Rady w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz dyrektywy w sprawie adekwatności kapitałowej firm inwestycyjnych i instytucji kredytowych; rozwiazań sprzyjających rozwojowi polskiego rynku kapitałowego (ułatwienie funkcjonowania mechanizmów krótkiej sprzedaży): poszerzenia katalogu instrumentów finansowych (np. o instrumenty o charakterze derywatów, o zróżnicowanych typach instrumentu bazowego)
projekt mający na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej
- Kadencja sejmu: 6
- Nr druku: 64
- Data wpłynięcia: 2007-11-08
- Uchwalenie: Projekt uchwalony
- tytuł: o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw
- data uchwalenia: 2008-09-04
- adres publikacyjny: Dz.U. 2009 Nr 165, poz. 1316
64
mowa w pkt. 3.
§ 75. W przypadku sekurytyzacji z opcją przedterminowej spłaty ekspozycji detalicznych,
które są niezatwierdzone i bezwarunkowo odwołalne bez konieczności wcześniejszego
uprzedzenia, a przedterminową spłatę uruchamia spadek poziomu marży nadwyżkowej do
określonego poziomu, dom maklerski porównuje średni poziom marży nadwyżkowej z trzech
ostatnich miesięcy z poziomami obowiązkowej blokady marży nadwyżkowej.
§ 76. W przypadku, gdy sekurytyzacja nie wymaga blokady marży nadwyżkowej, przyjmuje
się, że poziom blokady marży nadwyżkowej jest o 4,5 punktu procentowego wyższy niż
poziom marży nadwyżkowej, przy którym uruchamia się proces przedterminowej spłaty.
§ 77. Odpowiedni współczynnik konwersji określa się zgodnie z poziomem faktycznej
średniej marży nadwyżkowej z trzech ostatnich miesięcy zgodnie z tabelą 3.
Tabela 3
Sekuratyzacja z kontrolowaną Sekuratyzacja z niekontrolowaną
opcją spłaty przedterminowej
opcją spłaty przedterminowej
rednia marża nadwyżkowa Współczynnik konwersji
Współczynnik konwersji
z trzech miesięcy
Powyżej poziomu A
0%
0%
Poziom A
1%
5%
Poziom B
2%
15%
Poziom C
10%
50%
Poziom D
20%
100%
Poziom E
40%
100%
§ 78. W tabeli 3 poziom A oznacza poziom marży nadwyżkowej niższy od 133,33% poziomu
blokady marży nadwyżkowej, ale nie niższy od 100% tego poziomu; poziom B oznacza
poziom marży nadwyżkowej niższy od 100% poziomu blokady marży nadwyżkowej, ale nie
niższy od 75% tego poziomu; poziom C oznacza poziom marży nadwyżkowej niższy od 75%
poziomu blokady marży nadwyżkowej, ale nie niższe od 50% tego poziomu; poziom D
oznacza poziom marży nadwyżkowej niższy od 50% poziomu blokady marży nadwyżkowej,
ale nie niższy od 25 % tego poziomu; poziom E oznacza poziom marży nadwyżkowej niższy
od 25 % poziomu blokady marży nadwyżkowej.
§ 79. W innych, niż wymienione w § 73 - 78, przypadkach sekurytyzacji z opcją
kontrolowanej spłaty przedterminowej ekspozycji odnawialnych stosuje się kredytowy
współczynnik konwersji równy 90 %.
§ 80. W innych, niż wymienione w § 73 - 78, przypadkach sekurytyzacji z opcją
niekontrolowanej spłaty przedterminowej ekspozycji odnawialnych stosuje się kredytowy
współczynnik konwersji 100%.
Tytuł 7. Uznanie ograniczenia ryzyka kredytowego względem pozycji
sekurytyzacyjnych.
159
§ 81. W przypadku uzyskania ochrony kredytowej pozycji sekurytyzacyjnych obliczanie
kwot ekspozycji ważonych ryzykiem może ulec zmianie zgodnie z załącznikiem nr 7 do
rozporządzenia.
Tytuł 8. Zmniejszenie kwot ekspozycji ważonych ryzykiem.
§ 82. W przypadku pozycji sekurytyzacyjnych, którym przypisuje się wagę ryzyka 1250%,
dom maklerski może zastosować podejście alternatywne w stosunku do uwzględniania
pozycji w rachunku aktywów ważonych ryzykiem i pomniejszyć kapitały własne o wartość
takich ekspozycji. W tym celu, przy obliczaniu wartości ekspozycji można uwzględnić
dopuszczalną ochronę rzeczywistą, w sposób zgodny z przepisami § 81.
§ 83. W przypadku, gdy dom maklerski korzysta z opcji wskazanej w § 82, kwotę 12,5 razy
większą od kwoty potrąconej zgodnie z tym ustępem odejmuje się dla celów § 53 od kwoty
określonej w § 53 jako maksymalna kwota ekspozycji ważonych ryzykiem, obliczonej przez
dom maklerski inicjujący lub instytucję sponsorującą.
Księga 3. Obliczanie kwot ekspozycji ważonych ryzykiem według metody
wewnętrznych ratingów.
Tytuł 1. Hierarchia metod.
Dział 1. Zasady ogólne.
§84. Kwotę ekspozycji ważonej ryzykiem dla pozycji sekurytyzacyjnej oblicza się zgodnie z
przepisami § 85 – 123.
§85. Do obliczenia kwoty ekspozycji ważonej ryzykiem dla pozycji z zewnętrzną oceną
jakości kredytowej lub dla pozycji, wobec której można zastosować implikowaną zewnętrzną
ocenę jakości kredytowej, stosuje się Metodę Ratingów Zewnętrznych, określoną w § 94 - 99
§86. W odniesieniu do pozycji bez ratingu stosuje się Metodę Formuły Nadzorczej, określoną
w § 100 - 102, z wyjątkiem sytuacji, gdy zezwala się na zastosowanie Metody Wewnętrznych
Oszacowań, określonej w § 90 - 92 .
§87. Dom maklerski, nie będący domem maklerskim inicjującym lub instytucją sponsorującą,
może stosować Metodę Formuły Nadzorczej jedynie za zgodą Komisji.
§88. W przypadku, gdy dom maklerski inicjujący lub instytucja sponsorująca nie jest w stanie
obliczyć wartości Kirb, a nie uzyskał zgody na zastosowanie Metody Wewnętrznych
Oszacowań dla pozycji objętych programem ABCP, a także w przypadku innych domów
maklerskich, które nie uzyskały zgody na zastosowanie Metody Formuły Nadzorczej lub, dla
pozycji objętych programem ABCP, Metody Wewnętrznych Oszacowań, pozycjom
sekurytyzacyjnym bez zewnętrznej oceny jakości kredytowej, które nie podlegają
implikowanej zewnętrznej ocenie jakości kredytowej, przypisuje się wagę ryzyka równą
1250%.
Dział 2. Zastosowanie implikowanej zewnętrznej oceny jakości kredytowej
§89. Dom maklerski przyznaje pozycji sekurytyzacyjnej nie posiadającej zewnętrznej oceny
jakości kredytowej implikowaną zewnętrzną ocenę jakości kredytowej równoważną
zewnętrznej ocenie jakości kredytowej tych pozycji posiadających zewnętrzną ocenę (pozycji
odniesienia), które są pozycjami najbardziej uprzywilejowanymi, ale pod każdym względem
podporządkowanymi w stosunku do rozpatrywanej pozycji nie posiadającej zewnętrznej
oceny jakości kredytowej, jeśli zostały spełnione następujące minimalne wymogi operacyjne:
1) pozycje odniesienia są pod każdym względem podporządkowane w stosunku do
rozpatrywanej pozycji sekurytyzacyjnej nie posiadającej oceny,
2) termin zapadalności pozycji odniesienia jest taki sam lub dłuższy od terminu
zapadalności rozpatrywanej pozycji nie posiadającej oceny,
160
3) implikowana zewnętrzna ocena jakości kredytowej jest na bieżąco aktualizowana i
odzwierciedla wszelkie zmiany w zewnętrznej ocenie jakości kredytowej pozycji
odniesienia.
Dział 3. Metoda Wewnętrznych Oszacowań dla pozycji w programach ABCP
§ 90. Dom maklerski, za zgodą Komisji, może przyznać pozycji nie posiadającej zewnętrznej
oceny jakości kredytowej w programie komercyjnych papierów wartościowych,
zabezpieczonych aktywami, ocenę wynikową określoną w § 92, jeśli zostaną spełnione
następujące warunki:
1)
komercyjne papiery wartościowe wyemitowane w ramach programu posiadają
zewnętrzną ocenę jakości kredytowej,
2)
dom maklerski przedstawił Komisji informację, potwierdzającą, że jego wewnętrzna
ocena jakości kredytowej danej pozycji opiera się na publicznie dostępnej
metodologii oceny stosowanych przez jedną lub więcej uznanych zewnętrznych
instytucji oceny wiarygodności kredytowej w zakresie zewnętrznych ocen jakości
kredytowej papierów wartościowych zabezpieczonych aktywami typu podlegającego
sekurytyzacji w danej transakcji,
3)
do zewnętrznych instytucji oceny wiarygodności kredytowej, których metodologia
została wykorzystana zgodnie z wymogami określonymi w pkt. 2, zalicza się również
te zewnętrzne instytucje oceny wiarygodności kredytowej, które przyznały
zewnętrzną ocenę kredytową papierom komercyjnym wyemitowanym w ramach
programu, przy czym elementy ilościowe, takie jak dobór czynników skrajnych,
stosowane w przyporządkowaniu pozycji do określonego stopnia jakości kredytowej,
są ustalone przynajmniej na tyle konserwatywnie, jak te stosowane w metodologii
oceny wspomnianych zewnętrznych instytucji oceny wiarygodności kredytowej,
4)
tworząc wewnętrzne metody oszacowań, dom maklerski bierze pod uwagę
upublicznione metodologie przyznawania ocen jakości kredytowej, o ile te mają
zastosowanie, tych uznanych zewnętrznych instytucji oceny wiarygodności
kredytowej, które dokonują oceny papierów komercyjnych wyemitowanych w
ramach programu ABCP, przy czym dom maklerski dokumentuje spełnienie tego
wymogu i regularnie aktualizuje istniejącą dokumentację, zgodnie z pkt. 7-8,
5)
Metoda Wewnętrznych Oszacowań domu maklerskiego zawiera klasy ocen jakości
kredytowej, które korespondują z klasami ocen jakości kredytowej uznanych
zewnętrznych instytucji oceny wiarygodności kredytowej, przy czym odwzorowanie
klas musi być udokumentowane,
6)
Metoda Wewnętrznych Oszacowań jest stosowana w wewnętrznym procesie
zarządzania ryzykiem domu maklerskiego, włączając w to proces decyzyjny oraz
informację zarządczą i proces alokacji kapitału,
7)
wewnętrzni lub zewnętrzni audytorzy, zewnętrzna instytucja oceny wiarygodności
kredytowej, komórki lub osoby realizujące zadania w zakresie zarządzania ryzykiem
domu maklerskiego albo wewnętrzna kontrola kredytowa dokonują regularnych
przeglądów procesów związanych z oszacowaniami wewnętrznymi oraz oceny
jakości wewnętrznych oszacowań jakości kredytowej ekspozycji domu maklerskiego
w ramach programu ABCP,
8)
jeśli komórki lub osoby realizujące zadania w zakresie kontroli wewnętrznej, kontroli
kredytowej lub zarządzania ryzykiem domu maklerskiego dokonują przeglądu, o
którym mowa w pkt. 7, wówczas te komórki i osoby muszą być niezależne od
działalności programu ABCP, jak również od obszaru relacji z klientami,
9)
dom maklerski monitoruje trafność swoich wewnętrznych ocen jakości kredytowej w
czasie, aby ocenić skuteczność wewnętrznych metod oszacowań oraz dokonuje
161
niezbędnych korekt stosowanej metodologii, jeśli zachowanie ekspozycji regularnie
odbiega od zachowania implikowanego przez wewnętrzne oceny,
10) program ABCP zawiera normy gwarantowania emisji w formie wytycznych
kredytowych i inwestycyjnych,
11) Decydując o zakupie aktywów, administrator programu:
a) bierze pod uwagę rodzaj nabywanych aktywów, rodzaj oraz wartość ekspozycji
wynikających z tytułu zapewnienia instrumentów wsparcia płynności i wsparcia jakości
kredytowej, rozkład strat oraz prawny i ekonomiczny rozdział między przekazywanymi
aktywami a podmiotem sprzedającym aktywa,
b) przeprowadza analizę kredytową profilu ryzyka sprzedawcy aktywów, która zawiera
analizę przeszłych oraz oczekiwanych wyników finansowych, bieżącej pozycji na
rynku, oczekiwanej konkurencyjności, dźwigni, przepływów środków pieniężnych oraz
wskaźnika pokrycia odsetek zyskiem i oceny jakości kredytowej jego długu,
c) dokonuje przeglądu norm gwarantowania emisji stosowanych przez sprzedawcę
aktywów, jego możliwości administrowania aktywami oraz procesów ściągania
należności,
12) Normy gwarantowania emisji w ramach programu ABCP ustanawiają minimalne
kryteria dopuszczalności aktywów, które w szczególności:
a) wykluczają zakup aktywów, które są znacząco przeterminowane lub zagrożone
niewykonaniem zobowiązania,
b) ograniczają nadmierną koncentrację ekspozycji wobec pojedynczych dłużników lub
w poszczególnych obszarach geograficznych,
c) ograniczają termin spłaty nabywanych aktywów,
13) program ABCP zawiera zasady i procesy ściągania należności, które uwzględniają
potencjał operacyjny i jakość kredytową podmiotu administrującego aktywami oraz
zmniejsza ryzyko związane ze sprzedawcą lub podmiotem administrującym za pomocą
różnych metod, takich jak stosowanie klauzul umownych opartych na bieżącej jakości
kredytowej sprzedawcy lub podmiotu administrującego, mających zapobiegać
przemieszaniu aktywów,
14) oszacowanie łącznych strat w puli aktywów, której zakup rozważany jest w ramach
programu ABCP, musi uwzględniać wszystkie źródła potencjalnego ryzyka, takie jak
ryzyko kredytowe i ryzyko rozmycia, przy czym:
a) jeśli wsparcie jakości kredytowej oferowane przez sprzedawcę jest ustalane jedynie
w oparciu o straty związane z ryzykiem kredytowym, wówczas ustanawia się oddzielną
rezerwę w związku z ryzykiem rozmycia, jeśli ryzyko to jest istotne w kontekście danej
puli ekspozycji,
b) przy określaniu wymaganej wielkości wsparcia jakości kredytowej w ramach
programu dokonuje się przeglądu informacji z kilku minionych lat, w tym informacji na
temat poniesionych strat kredytowych, zaległości w płatnościach kredytowych i
przypadków rozmycia ekspozycji oraz wskaźnika obrotu należności,
15) przy zakupie ekspozycji program ABCP wykorzystuje narzędzia strukturalne, na
przykład automatyczne mechanizmy wygaszające, w celu zmniejszenia potencjalnego
negatywnego wpływu pogorszenia się jakości kredytowej portfela bazowego.
§ 91. Komisja, może wydać zgodę, na stosowanie przez dom maklerski metody
wewnętrznych oszacowań, wykorzystującej metodologię oceny zewnętrznej instytucji oceny
wiarygodności kredytowej, która nie jest publicznie dostępna, jeżeli jest to uzasadnione
szczególnym charakterem sekurytyzacji, w szczególności jej wyjątkową strukturą.
162
§ 92. Dom maklerski zalicza pozycję nie posiadającą zewnętrznej oceny jakości kredytowej
do jednej z klas jakości kredytowej opisanych w § 90 pkt 5, przy czym:
1) pozycji przypisuje się ocenę wynikową odpowiadającą zewnętrznej ocenie jakości
kredytowej zgodnej z daną klasą jakości kredytowej,
2) w przypadku, gdy ocena wynikowa w chwili rozpoczęcia sekurytyzacji jest na poziomie
inwestycyjnej jakości kredytowej lub wyższym, uznaje się ją za tożsamą z uznaną
zewnętrzną oceną jakości kredytowej nadaną przez uznaną instytucję oceny wiarygodności
kredytowej dla potrzeb obliczania kwoty ekspozycji ważonej ryzykiem.
Tytuł 2. Maksymalna kwota ekspozycji ważonych ryzykiem.
§ 93. W przypadku domu maklerskiego inicjującego, instytucji sponsorującej lub innych
domów maklerskich, które mogą obliczyć wartość Kirb, kwota ekspozycji ważonych
ryzykiem obliczana w odniesieniu do ich pozycji sekurytyzacyjnych może być ograniczona
do kwoty wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego i ryzyka rozmycia równego
sumie:
1)
8% kwoty ekspozycji ważonych ryzykiem, która byłaby wyliczona dla ekspozycji
sekurytyzowanych przy założeniu ujęcia ich w bilansie dom maklerskiu i braku sekurytyzacji,
2) wartości oczekiwanych strat w odniesieniu do tych ekspozycji.
Tytuł 3. Metoda Ratingów Zewnętrznych.
§ 94. Według metody Ratingów Zewnętrznych kwotę ekspozycji ważonej ryzykiem dla
pozycji sekurytyzacyjnej posiadającej zewnętrzną ocenę jakości kredytowej oblicza się
przy zastosowaniu do wartości ekspozycji wagi ryzyka związanej ze stopniem jakości
kredytowej przypisanym określonej zewnętrznej ocenie jakości kredytowej w uchwale
Komisji, o której mowa w art. 105b ust. 12 ustawy – (patrz tabele 4 i 5), pomnożonej przez
współczynnik 1,06.
Tabela 4. Pozycje inne niż Posiadające zewnętrzne krótkoterminowe oceny jakości kredytowej.
Stopień jakości
Waga ryzyka
kredytowej (SJK)
A
B
C
SJK 1
7%
12%
20%
SJK 2
8%
15%
25%
SJK 3
10%
18%
35%
SJK 4
12%
20%
35%
SJK 5
20%
35%
35%
SJK 6
35%
50%
50%
SJK 7
60%
75%
75%
SJK 8
100%
100%
100%
SJK 9
250%
250%
250%
SJK 10
425%
425%
425%
SJK 11
650%
650%
650%
SJK poniżej 11
1250%
1250%
1250%
Tabela 5. Pozycje posiadające zewnętrzne krótkoterminowe oceny jakości kredytowej.
163