Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw

obowiązany jest stosować w odniesieniu do wszystkich rodzajów instrumentów, z wyjątkiem
portfeli nieistotnych, gdzie dopuszcza się stosowanie metody nadzorczej.
2. Jeżeli zabezpieczenie składa się z szeregu uznanych pozycji, korekta z tytułu zmienności
wynosi H =
a H , przy czym a
∑ i i
i jest proporcją danej pozycji do całego zabezpieczenia, a Hi
i
jest korektą z tytułu zmienności stosowaną do tej pozycji.
Oddział 1. Nadzorcze korekty z tytułu zmienności
§ 71.1. W ramach metody nadzorczej, przy założeniu codziennej aktualizacji wartości, stosuje
się korekty z tytułu zmienności przedstawione w tabelach 2-5, z uwzględnieniem zasad
określonych w ust. 2.
Tabela 2

Stopień
Rezydual
Korekty z tytułu zmienności
Korekty z tytułu zmienności dłużnych
Jakości
ny
dłużnych papierów wartościowych
papierów wartościowych emitowanych
Kredytowej, z
termin
emitowanych przez podmioty
przez podmioty opisane w § 17 ust. 1 pkt. 3
Którym
zapadaln
opisane w § 17 ust. 1 pkt. 2
i 4
Związana jest
ości
ocena jakości
kredytowej
dłużnego
papieru
wartościowe
go


Dwudzies Dziesię Pięciodniowy Dwudziestod Dziesięciodni Pięciodnio
todniowy ciodnio okres
niowy okres owy okres
wy okres
okres
wy
upłynnienia
upłynnienia
upłynnienia
upłynnienia
upłynnien okres
(%)
(%)
(%)
(%)
ia (%)
upłynni
enia
(%)
1
≤ 1 rok
0,707
0,5
0,354
1,414
1
0,707

>1 ≤ 5
2,828
2
1,414
5,657
4
2,828

lat

> 5 lat
5,657
4
2,828
11,314
8
5,657
2-3
≤ 1 rok
1,414
1
0,707
2,828
2
1.414

>1 ≤ 5
4,243
3
2,121
8,485
6
4,243

lat

> 5 lat
8,485
6
4,243
16,971
12
8,485
4
≤ 1 rok
21,213
15
10,607
nie dotyczy
nie dotyczy
nie
dotyczy

>1 ≤ 5
21,213
15
10,607
nie dotyczy
nie dotyczy
nie

lat
dotyczy

> 5 lat
21,213
15
10,607
nie dotyczy
nie dotyczy
nie
dotyczy
Tabela 3


134
Stopień jakości
Korekty z tytułu zmienności dłużnych Korekty z tytułu zmienności dłużnych
kredytowej, z którym papierów wartościowych
papierów wartościowych
związana jest ocena
emitowanych przez podmioty opisane emitowanych przez podmioty opisane
kredytowa
w § 17 ust. 1 pkt. 2 , z ratingami
w § 17 ust. 1 pkt. 3 i 4 , z ratingami
krótkoterminowego
krótkoterminowymi
krótkoterminowymi
dłużnego papieru
wartościowego

Dwudziesto Dziesięciod Pięciodnio
Dwudziesto Dziesięciod Pięciodniow
dniowy
niowy okres wy okres
dniowy
niowy okres y okres
okres
upłynnienia upłynnienia okres
upłynnienia upłynnienia
upłynnienia (%)
(%)
upłynnienia (%)
(%)
(%)
(%)
1
0,707
0,5
0,354
1,414
1
0.707
2-3
1,414
1
0,707
2,828
2
1.414
Tabela 4
Inne rodzaje zabezpieczeń lub ekspozycji

Dwudziestodniowy
Dziesięciodniowy
Pięciodniowy okres
okres upłynnienia (%)
okres upłynnienia (%) upłynnienia (%)
Akcje objęte indeksem
21,213
15
10,607
głównym, instrumenty
dłużne zamienne objęte
indeksem głównym
Inne papiery kapitałowe
35,355
25
17,678
lub instrumenty dłużne
zamienne dopuszczone
do obrotu na uznanej
giełdzie
rodki pieniężne
0
0
0
Tabela 5

Korekta z tytułu zmienności w przypadku niedopasowania walutowego
Dwudziestodniowy okres
Dziesięciodniowy okres
Pięciodniowy okres
upłynnienia (%)
upłynnienia (%)
upłynnienia (%)
11,314
8
5,657
2. Przepisy ust. 1 stosuje się z uwzględniem poniższych zasad:
1) w przypadku zabezpieczonych transakcji kredytowych okres upłynnienia wynosi 20 dni
roboczych,
2) w przypadku transakcji z przyrzeczeniem odkupu, z wyjątkiem przypadków, w których
transakcje te obejmują transfer towarów lub gwarantowanych praw związanych z tytułem
do towarów, oraz transakcji udzielania lub otrzymania pożyczki papierów wartościowych,
okres upłynnienia wynosi 5 dni roboczych,
3) w przypadku transakcji opartych na rynku kapitałowym, innych niż wymienione w pkt.
1 i 2, okres upłynnienia wynosi 10 dni roboczych,

135
4) stopień jakości kredytowej w tabelach 2-5 oraz w pkt. 5-8, z którym związana jest
ocena jakości kredytowej dłużnego papieru wartościowego, jest stopniem przypisanym
przez Komisję tej ocenie jakości kredytowej do celów obliczania
wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego metodą standardową, przy
uwzględnieniu przepisów § 17 ust. 6,
5) w przypadku nieuznanych papierów wartościowych lub towarów, przekazanych w
formie kredytu lub zbywanych w ramach transakcji z przyrzeczeniem odkupu lub
transakcji udzielania lub otrzymania pożyczki papierów wartościowych lub towarów,
korekta z tytułu zmienności jest równa korekcie stosowanej w przypadku kapitałowych
papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu na uznanej giełdzie, nie
uwzględnionych w głównym indeksie,
6) w przypadku uznanych jednostek instytucji zbiorowego inwestowania, korekta z tytułu
zmienności, z zastrzeżeniem pkt. 7, jest wyznaczona jako średnia ważona korekt z tytułu
zmienności, jakie można zastosować do aktywów, w które ta instytucja zainwestowała, z
uwzględnieniem okresu upłynnienia transakcji określonego w pkt. 1,
7) jeżeli dom maklerski nie posiada wiedzy na temat rodzaju aktywów, w które
zainwestowała instytucja zbiorowego inwestowania, to korekta z tytułu zmienności jest
równa najwyższej korekcie z tytułu zmienności, jaką można zastosować w przypadku
aktywów, w które ta instytucja ma prawo inwestować,
8) w przypadku emitowanych przez dom maklerski, w rozumieniu § 17 ust. 3, dłużnych
papierów wartościowych nie posiadających nadanej oceny jakości kredytowej,
spełniających kryteria uznawania zawarte w § 17 ust. 4, korekty z tytułu zmienności są
wyznaczane tak, jak w przypadku papierów wartościowych emitowanych przez banki lub
przedsiębiorstwa, posiadające zewnętrzną ocenę jakości kredytowej, której przypisany jest
stopień jakości kredytowej równy 2 lub 3.
Oddział 2. Oszacowania własne korekt z tytułu zmienności
§ 72. Jeżeli dom maklerski spełnia wymogi określone w § 73 i 74, dom maklerski może za
zgodą Komisji, o której mowa w art. 105 ust. 1 pkt 4 ustawy, stosować własne oszacowania
zmienności w celu obliczania korekt z tytułu zmienności stosowanych do zabezpieczeń i
ekspozycji, zgodnie z następującymi zasadami:
1) jeżeli dłużne papiery wartościowe posiadają ocenę jakości kredytowej uznanej
zewnętrznej instytucji oceny wiarygodności kredytowej, odpowiadającą ocenie jakości
kredytowej na poziomie inwestycyjnym lub wyższym, dom maklerski może, z
zastrzeżeniem pkt. 2, obliczać szacunkową wartość zmienności w odniesieniu do
poszczególnych kategorii papierów wartościowych,
2) przy określaniu odpowiednich kategorii papierów wartościowych dom maklerski
uwzględnia rodzaj emitenta papierów wartościowych, zewnętrzną ocenę jakości
kredytowej tych papierów, rzeczywisty (rezydualny) termin zapadalności i
zmodyfikowany średni okres trwania, przy czym oszacowania zmienności są
reprezentatywne dla papierów wartościowych zaliczonych przez dom maklerski do danej
kategorii,
3) w przypadku dłużnych papierów wartościowych, które posiadają ocenę jakości
kredytowej uznanej zewnętrznej instytucji oceny wiarygodności kredytowej, a która
odpowiada ocenie jakości kredytowej poniżej jakości inwestycyjnej oraz w przypadku
innych uznanych zabezpieczeń, korekty z tytułu zmienności oblicza się osobno dla
każdego papieru wartościowego,

136
4) dom maklerski stosujący własne oszacowania korekt z tytułu zmienności szacuje
zmienność zabezpieczenia lub niedopasowania walutowego, nie uwzględniając przy tym
korelacji pomiędzy niezabezpieczoną ekspozycją, zabezpieczeniem lub kursami wymiany.
§ 73. Dom maklerski, z zastrzeżeniem § 74, może stosować własne oszacowania zmienności
w celu obliczania korekt z tytułu zmienności stosowanych do zabezpieczeń i ekspozycji,
jeżeli spełnione są następujące kryteria ilościowe:
1) przy obliczaniu korekt z tytułu zmienności stosuje się jednostronny przedział ufności
99%,
2) w przypadku zabezpieczonej transakcji kredytowej okres upłynnienia wynosi 20 dni
roboczych, w przypadku transakcji z przyrzeczeniem odkupu (z wyjątkiem
przypadków, w których transakcje te obejmują transfer towarów lub gwarantowanych
praw związanych z tytułem do towarów oraz z wyjątkiem transakcji udzielania lub
otrzymania pożyczki papierów wartościowych) okres upłynnienia wynosi 5 dni
roboczych, a w przypadku innych transakcji opartych na rynku kapitałowym, okres
upłynnienia wynosi 10 dni roboczych,
3) dom maklerski może stosować korekty z tytułu zmienności obliczone w oparciu o
krótsze lub dłuższe okresy upłynnienia i przeskalowane odpowiednio w górę lub w dół
do okresu upłynnienia określonego w pkt. 3 dla danego rodzaju transakcji, przy
zastosowaniu wzoru pierwiastka kwadratowego czasu:
H
= H T /T ,
M
N
M
N
gdzie:
TM stanowi odpowiedni okres upłynnienia,
HM stanowi wartość korekty z tytułu zmienności dla okresu upłynnienia okreslonego
w pkt.2,
HN stanowi korektę z tytułu zmienności opartą na okresie upłynnienia TN,
4) dom maklerski uwzględnia brak płynności aktywów o niższej jakości, przy czym:
a) w przypadku wątpliwości, co do płynności zabezpieczenia, okres upłynnienia
korygowany jest w górę,
b) dom maklerski identyfikuje przypadki, w których dane historyczne mogą zaniżać
potencjalną zmienność (np. sztywny kurs walutowy) i w takich przypadkach korzysta z
odpowiednich testów warunków skrajnych,
5) okres obserwacji historycznych (okres próby) wykorzystywany do obliczania korekt
zmienności wynosi co najmniej rok, przy czym:
a) w przypadku zastosowania systemu ważenia obserwacji lub innych metod w
odniesieniu do obserwacji, efektywny okres obserwacji wynosi co najmniej jeden rok,
co oznacza, że średnia ważona czasowego opóźnienia numerów poszczególnych
obserwacji nie jest krótsza niż 6 miesięcy,
b) w przypadku znacznego wzrostu zmienności cenowej, dom maklerski jest
zobowiązany obliczać korekty z tytułu zmienności przy wykorzystaniu krótszego
okresu obserwacji,
6) dom maklerski aktualizuje zbiory danych i oblicza korekty z tytułu zmienności co
najmniej raz na trzy miesiące oraz za każdym razem, gdy zachodzą istotne zmiany cen
rynkowych.

137
§ 74. Własne oszacowania zmienności w celu obliczania korekt z tytułu zmienności
stosowanych do zabezpieczeń i ekspozycji mogą być stosowane, jeżeli spełnione są
następujące kryteria jakościowe:
1) oszacowania zmienności stosowane są w codziennym procesie zarządzania ryzykiem
domu maklerskiego, w szczególności w odniesieniu do wewnętrznych limitów ekspozycji,
2) jeżeli okres upłynnienia stosowany przez dom maklerski w codziennym procesie
zarządzania ryzykiem jest dłuższy niż okres określony w niniejszej części dla danego typu
transakcji, korekty z tytułu zmienności zostają przeskalowane w górę zgodnie ze wzorem
pierwiastka kwadratowego czasu określonym w § 73 pkt 3,
3) dom maklerski stosuje procedury monitorowania i zapewniania zgodności z
udokumentowanym zbiorem zasad i mechanizmów kontroli dotyczących działania
systemu szacowania korekt z tytułu zmienności i uwzględniania tych oszacowań w
procesie zarządzania ryzykiem,
4) w ramach wewnętrznego procesu przeglądu domu maklerskiego, jednostka audytu
wewnętrznego prowadzi regularnie niezależne przeglądy systemu szacowania korekt z
tytułu zmienności, przy czym co najmniej raz w roku dokonuje się kompleksowego
przeglądu całego systemu szacowania korekt z tytułu zmienności i ich uwzględniania w
procesie zarządzania ryzykiem domu maklerskiego, przy uwzględnieniu co najmniej
następujących aspektów:
a) włączania oszacowanych korekt z tytułu zmienności do codziennego procesu
zarządzania ryzykiem,
b) zatwierdzania wszelkich istotnych zmian w procesie szacowania korekt z tytułu
zmienności,
c) sprawdzania spójności, terminowości oraz wiarygodności źródeł danych
wykorzystywanych w systemie szacowania korekt z tytułu zmienności, w tym ocena
stopnia niezależności źródeł pozyskiwania danych,
d) dokładności i poprawności założeń dotyczących zmienności.
Oddział 3. Przeskalowanie korekt z tytułu zmienności
§ 75.1. Korekty z tytułu zmienności określone w § 72 wymagają przeprowadzania codziennej
aktualizacji wyceny.
2. Jeżeli dom maklerski stosuje własne oszacowania korekt z tytułu zmienności zgodnie z §
72 - 74, są one obliczane, z zastrzeżeniem §76, w oparciu o codzienną aktualizację wyceny.
§ 76. Jeżeli aktualizacja wyceny odbywa się rzadziej niż raz dziennie, stosuje się większe
korekty z tytułu zmienności, obliczając je poprzez przeskalowanie korekt z tytułu zmienności
dla codziennej wyceny za pomocą następującego wzoru pierwiastka kwadratowego czasu:

N + T
(
− )
1
R
M
H = H

M
TM
gdzie:
H stanowi stosowaną korektę z tytułu zmienności
HM stanowi korektę z tytułu zmienności przy codziennej aktualizacji wyceny

138