Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw

ważonych ryzykiem oraz kwot oczekiwanej straty w przypadku nabycia ochrony kredytowej
nierzeczywistej.
Część II. Wymogi minimalne w zakresie ochrony kredytowej
Księga 1. Wymogi minimalne w zakresie ochrony kredytowej rzeczywistej
Tytuł 1. Umowy ramowe o kompensowaniu ekspozycji bilansowych inne niż umowy
ramowe o kompensowaniu pozycji obejmuj cych transakcje z przyrzeczeniem odkupu,
transakcje udzielania lub otrzymania pożyczki papierów wartościowych lub towarów
lub inne transakcje oparte na rynku kapitałowym
§ 30. Umowy ramowe o kompensowaniu ekspozycji bilansowych inne niż umowy ramowe o
kompensowaniu obejmujące transakcje z przyrzeczeniem odkupu, transakcje udzielania lub
otrzymania pożyczki papierów wartościowych lub towarów lub inne transakcje oparte na
rynku kapitałowym uznaje się za ograniczające ryzyko kredytowe, jeżeli:
1) umowy te obowiązują i są wykonalne we wszystkich właściwych jurysdykcjach,
również w przypadku niewypłacalności lub upadłości kontrahenta,
2) dom maklerski ma w każdej chwili możliwość określenia tych aktywów i pasywów,
które są objęte umową ramową o kompensowaniu ekspozycji bilansowych,

3) dom maklerski monitoruje i kontroluje ryzyko związane z zakończeniem ochrony
kredytowej,
4) dom maklerski monitoruje i kontroluje odpowiednie ekspozycje w ujęciu netto.
Tytuł 2. Umowy ramowe o kompensowaniu pozycji obejmuj cych transakcje z
przyrzeczeniem odkupu i/lub transakcje udzielania lub otrzymania pożyczki papierów
wartościowych lub towarów lub inne transakcje oparte na rynku kapitałowym
§ 31. Umowy ramowe o kompensowaniu pozycji obejmujące transakcje z przyrzeczeniem
odkupu, transakcje udzielania lub otrzymania pożyczki papierów wartościowych lub towarów
lub inne transakcje oparte na rynku kapitałowym uznaje się za ograniczające ryzyko
kredytowe, jeżeli spełnione są następujące warunki:
1) umowy obowiązują i są wykonalne we wszystkich właściwych jurysdykcjach, również
w przypadku niewypłacalności lub upadłości kontrahenta,
2) umowy dają stronie wypełniającej zobowiązania prawo do szybkiego zakończenia i
rozliczenia wszystkich transakcji objętych umową, w przypadku gdy kontrahent nie
wywiązuje się ze swoich zobowiązań, jak również w przypadku jego bankructwa lub
niewypłacalności,
3) umowy zawierają postanowienia dotyczące kompensowania zysków i strat z transakcji
rozliczonych w ramach umów ramowych, tak aby pojedyncza kwota netto stanowiła
zobowiązania jednej strony wobec drugiej,
4) spełnione są wymogi minimalne dotyczące uznawania zabezpieczenia finansowego w
ramach kompleksowej metody ujmowania zabezpieczeń finansowych określone w § 32.
Tytuł 3. Zabezpieczenie finansowe
Dział 1. Wymogi minimalne dotycz ce uznawania zabezpieczeń finansowych dla
wszystkich metod.
§ 32. Niezależnie od wybranej metody dom maklerski może uznać zabezpieczenia finansowe,
jeżeli spełniają następujące minimalne warunki uznania:
1) niska korelacja:
a) nie istnieje istotna dodatnia korelacja pomiędzy jakością kredytową dłużnika i
wartością zabezpieczenia,

119
b) papiery wartościowe emitowane przez dłużnika lub powiązany podmiot z jego grupy
nie stanowią uznanego zabezpieczenia, przy czym emitowane przez dłużnika obligacje
zabezpieczone , o których mowa w § 66 - 70 załącznika nr 6 do rozporządzenia mogą
być uznane za zabezpieczenie transakcji z przyrzeczeniem odkupu, jeżeli jest spełniony
warunek określony w lit.a.
2) pewność prawna:
a) dom maklerski wypełnia wszelkie wymogi umowne i prawne oraz podejmuje
wszelkie konieczne kroki, aby zapewnić wykonalność umów w sprawie zabezpieczeń
ryzyka kredytowego na mocy prawa mającego zastosowanie do jego tytułu do
przedmiotu zabezpieczenia,
b) dom maklerski posiada opinie prawne potwierdzające wykonalność umów w
sprawie zabezpieczeń ryzyka kredytowego we wszystkich właściwych jurysdykcjach
oraz monitoruje sytuację w tym zakresie.
3) wymagania operacyjne:
a) umowy zabezpieczeń ryzyka kredytowego są odpowiednio udokumentowane,
zawierają przejrzystą i skuteczną procedurę szybkiego upłynniania zabezpieczenia,
b) dom maklerski stosuje sprawdzone procedury kontroli ryzyka wynikającego ze
stosowania zabezpieczenia, w tym ryzyka nieudanej lub ograniczonej ochrony
kredytowej, ryzyka wyceny, ryzyka związanego z zakończeniem ochrony przed
ryzykiem kredytowym, ryzyka koncentracji wynikającej ze stosowania zabezpieczenia
oraz oddziaływania na ogólny profil ryzyka domu maklerskiego,
c) dom maklerski posiada dokumentację dotyczącą zasad postępowania i praktyki
działania w odniesieniu do poszczególnych rodzajów i wartości akceptowanego
zabezpieczenia,
d) dom maklerski oblicza wartość rynkową zabezpieczenia i odpowiednio ją aktualizuje
co najmniej raz na sześć miesięcy lub za każdym razem, gdy dom maklerski ma
powody sądzić, że nastąpiło znaczne zmniejszenie wartości rynkowej zabezpieczenia,
e) jeżeli zabezpieczenie zdeponowane jest u strony trzeciej, dom maklerski podejmuje
odpowiednie kroki w celu zapewnienia, że strona ta dokonuje rozdziału między
zabezpieczeniem a aktywami własnymi.
Dział 2. Dodatkowe minimalne wymogi dotycz ce uznawania zabezpieczenia
finansowego w metodzie uproszczonej traktowania zabezpieczeń finansowych.
§ 33. Poza warunkami wskazanymi w § 32, w przypadku metody uproszczonej traktowania
zabezpieczeń finansowych, warunkiem uznania zabezpieczenia finansowego jest aby
rzeczywisty termin zapadalności ochrony kredytu nie był krótszy niż rzeczywisty termin
zapadalności ekspozycji.
Tytuł 4. Wymogi minimalne dotycz ce uznawania zabezpieczenia na nieruchomości
§ 34. Zabezpieczenie na nieruchomości jest uznawane, jeżeli spełnione są następujące
warunki:
1) pewność prawna:
a) hipoteka lub inne zabezpieczenie podlegają egzekucji we właściwych w chwili
zawarcia umowy kredytowej jurysdykcjach oraz są prawidłowo i terminowo
zarejestrowane,
b) w umowach uwzględnia się zabezpieczenie prawomocnie ustanowione (tzn. takie,
który spełnia wszystkie wymogi prawne),

120
c) struktura zabezpieczenia oraz procedury prawne, na których jest ono oparte,
pozwalają domowi maklerskiemu na zrealizowanie zabezpieczenia w odpowiednim
terminie,
2) monitorowanie wartości nieruchomości:
a) wartość nieruchomości jest monitorowana regularnie, nie rzadziej niż raz w roku w
odniesieniu do nieruchomości komercyjnych i co trzy lata w odniesieniu do
nieruchomości mieszkalnych,
b) w przypadku istotnych zmian warunków rynkowych, należy przeprowadzać
monitorowanie wartości nieruchomości z częstotliwością większą niż określona w lit. a,
c) do monitorowania wartości nieruchomości i określania nieruchomości wymagających
ponownej wyceny mogą być wykorzystywane metody statystyczne,
d) aktualizacja wyceny nieruchomości jest dokonywana przez niezależnego
rzeczoznawcę, jeżeli istnieją przesłanki wskazujące, że wartość nieruchomości mogła
istotnie się obniżyć w stosunku do ogółu cen rynkowych na rynku nieruchomości,
e) w przypadku kredytów przekraczających równowartość w złotych kwoty 3 000 000
euro obliczonej według średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP obowiązującego
w dniu sprawozdawczym lub 5% funduszy własnych domu maklerskiego, wycena
nieruchomości podlega aktualizacji przeprowadzanej przez niezależnego rzeczoznawcę
przynajmniej raz na trzy lata,
f) za niezależnego rzeczoznawcę uznaje się osobę posiadającą kwalifikacje,
umiejętności i doświadczenie konieczne do przeprowadzania wyceny, niezależną od
procesu decyzyjnego w sprawie udzielania kredytu,
3) dokumentacja - rodzaje nieruchomości mieszkalnych i komercyjnych akceptowanych
przez dom maklerski jako zabezpieczenie oraz polityka w zakresie udzielania kredytów
zabezpieczonych nieruchomościami są przejrzyście udokumentowane,
4) ubezpieczenie - dom maklerski posiada i stosuje procedury ustalania, czy
nieruchomości stanowiące przedmiot zabezpieczenia, są odpowiednio ubezpieczone od
szkód.
Tytuł 5. Wymogi minimalne uznawania innych zabezpieczeń rzeczowych
§ 35. Inne zabezpieczenie rzeczowe są uznawane, jeżeli spełnione są następujące warunki:
1) umowa w sprawie zabezpieczenia jest w pełni prawnie obowiązująca i wykonalna we
wszystkich właściwych jurysdykcjach i pozwala domowi maklerskiemu na uzyskanie w
odpowiednim terminie wartości majątku stanowiącego zabezpieczenie,
3) dopuszcza się jedynie pierwsze prawo zastawu lub obciążenie dotyczące majątku
stanowiącym zabezpieczenie; w związku z tym dom maklerski ma pierwszeństwo przed
wszystkimi innymi wierzycielami do zrealizowanych zysków z zabezpieczenia,
4) wartość majątku jest monitorowana nie rzadziej niż raz w roku; częstsze monitorowanie
wymagane jest w razie istotnych zmian warunków rynkowych,
5) umowa kredytowa zawiera szczegółowy opis zabezpieczenia i szczegółowe wytyczne
dotyczące sposobu i częstotliwości ponownej wyceny,
6) akceptowane przez dom maklerski rodzaje zabezpieczenia rzeczowego oraz zasady i
procedury określania odpowiedniej wysokości wartości każdego rodzaju zabezpieczenia w
stosunku do kwoty ekspozycji są przejrzyście udokumentowane w wewnętrznych
regulaminach i procedurach kredytowych,
7) polityka kredytowa domu maklerskiego w zakresie struktury transakcji określa wymogi
dotyczące odpowiedniej wysokości zabezpieczenia w zależności od kwoty ekspozycji,

121
możliwości szybkiego upłynnienia przedmiotu zabezpieczenia, możliwości obiektywnego
ustalenia ceny lub wartości rynkowej, częstotliwości z jaką można tę wartości bez trudu
uzyskać (łącznie z ocenami biegłych lub wycenami) oraz zmienność wartości przedmiotu
zabezpieczenia lub odpowiednik tej zmienności,
8) zarówno pierwotna wycena, jak i rewaluacja w pełni uwzględniają pogorszenie jakości
lub techniczną przestarzałość zabezpieczenia; podczas wyceny i rewaluacji
zabezpieczenia, którego wartość zależy od mody lub daty, szczególną uwagę należy
poświęcić skutkom upływu czasu,
9) domowi maklerskiemu przysługuje prawo do kontroli stanu faktycznego majątku; dom
maklerski stosuje zasady i procedury uwzględniające wykorzystanie prawa do kontroli
stanu faktycznego,
9) dom maklerski posiada procedury ustalania, czy majątek przyjęty jako zabezpieczenie
jest odpowiednio ubezpieczony od szkód.
Tytuł 6. Wymogi minimalne uznawania ekspozycji z tytułu umowy leasingu jako
zabezpieczeń rzeczowych
§ 36. Ekspozycje wynikające z umowy leasingu traktowane są jako zabezpieczone tym samym
typem majątku, co przedmiot leasingu, jeżeli spełnione są następujące warunki:
1) spełnione są warunki uznania zabezpieczenia w postaci majątku takiego samego typu,
jak przedmiot umowy leasingu, określone w §34 – 35,
2) finansujący stosuje odpowiedni system zarządzania ryzykiem w odniesieniu do
wykorzystania przedmiotu umowy leasingu, jego wieku oraz okresu przewidywanego
zużycia, w tym właściwą kontrolę wartości przedmiotu zabezpieczenia,
3) istnieją instrumenty prawne regulujące prawo własności finansującego do przedmiotu
umowy leasingu oraz przysługującą mu z tego tytułu możliwość egzekwowania w
odpowiednim terminie swoich praw jako właściciela,
4) o ile nie określono tego przy obliczaniu wartości LGD, różnica pomiędzy wartością
niespłaconej kwoty, a rynkową wartością przedmiotu zabezpieczenia nie może zawyżać
zakresu ograniczenia ryzyka kredytowego aktywów objętych umową leasingu.
Tytuł 7. Wymogi minimalne dotycz ce uznawania innych rodzajów ochrony kredytowej
rzeczywistej
Dział 1. Zdeponowane środki pieniężne lub bankowe instrumenty pieniężne w trzymane
w banku
1) § 37. Zdeponowane w banku środki pieniężne lub bankowe instrumenty pieniężne, na
rachunku nie mającym charakteru powierniczego rachunku zastrzeżonego i objęte
zastawem lub przelewem na rzecz domu maklerskiego, mogą stanowić uznaną ochronę
kredytową zgodnie z § 86, jeżeli spełnione są następujące warunki:
2) wierzytelność dłużnika od banku jest formalnie scedowana lub zastawiona na rzecz
domu maklerskiego i przelew ten lub zastaw są prawnie skuteczne i wykonalne we
wszystkich właściwych jurysdykcjach,
3) bank jest powiadomiony o ustanowieniu zastawu lub przelewu wierzytelności,
4) zastaw lub przelew są bezwarunkowe i nieodwołalne.
Dział 2. Polisy ubezpieczeniowe na życie
§ 38. Cesję praw z polisy ubezpieczeniowe na życie na rzecz domu maklerskiego
udzielającego kredytu uznaje się jako zabezpieczenie, jeżeli spełnione są następujące
warunki:

122
1) firma wystawiająca polisę ubezpieczeniową na życie może zostać uznana za dostawcę
ochrony kredytowej nierzeczywistej zgodnie z § 26,
2) na polisie ubezpieczeniowej na życie jest formalnie ustanowiony zastaw lub cesja praw
na rzecz domu maklerskiego udzielającego kredytu,
3) firmę wystawiającą ubezpieczenie na życie powiadamia się o ustanowieniu zastawu lub
cesji polisy, w następstwie czego nie może ona wypłacać kwot należnych zgodnie z
umową bez zgody domu maklerskiego,
4) wartość wykupu polisy nie podlega obniżkom,
5) dom maklerski posiada prawo anulowania polisy i wypłaty w odpowiednim terminie
wartości wykupu, jeżeli dłużnik nie wykona swojego zobowiązania wynikającego z
kredytu,

6) dom maklerski jest informowany przez posiadacza polisy o wszelkich zaległościach w
jej opłacaniu,
7) okres ochrony kredytowej obejmuje cały okres do terminu zapadalności kredytu; w
przypadku, gdy stosunek prawny wynikający z umowy ubezpieczenia wygasa wcześniej,
niż stosunek prawny wynikający z umowy kredytu, dom maklerski jest zobligowany do
zapewnienia, by kwota wynikająca z umowy ubezpieczenia stanowiła zabezpieczenie
spłaty kredytu do końca trwania umowy kredytowej,
8) zastaw lub cesja polisy są prawnie skuteczne i wykonalne we wszystkich jurysdykcjach
właściwych w momencie zawarcia umowy kredytowej.
Księga 2. Wymogi minimalne w zakresie ochrony kredytowej nierzeczywistej i
instrumentów dłużnych powi zanych z ryzykiem kredytowym
Tytuł 1. Wymogi dla gwarancji i kredytowych instrumentów pochodnych
§ 39. Ochrona kredytowa w formie gwarancji lub kredytowego instrumentu pochodnego jest
uznana, z zastrzeżeniem § 40 ust. 1, jeżeli spełnione są następujące warunki:
1) ochrona kredytowa jest bezpośrednia,
2) zakres ochrony kredytowej jest jasno określony i bezsporny,
3) umowa o ochronie kredytowej nie zawiera żadnych klauzul, których wypełnienie leży
poza bezpośrednią kontrolą kredytodawcy, a które:
a) zezwalają dostawcy ochrony kredytowej na jednostronne wypowiedzenie umowy o
ochronę,
b) podnosiłyby efektywny koszt ochrony w wyniku obniżenia jakości kredytowej
zabezpieczonej ekspozycji,
c) mogłyby zwolnić dostawcę ochrony z obowiązku terminowej wypłaty, w przypadku
gdy pierwotny dłużnik nie uiści zapadalnych należnych płatności,
d) mogłyby umożliwiać skrócenie przez dostawcę ochrony terminu zapadalności
ochrony kredytowej,
4) ochrona kredytowa jest prawnie skuteczna i wykonalna we wszystkich jurysdykcjach
właściwych w momencie zawarcia umowy kredytowej.
5) dom
maklerski
posiada odpowiednie systemy zarządzania potencjalną koncentracją
ryzyka wynikającą ze stosowanią gwarancji lub kredytowych instrumentów pochodnych,
jak również potrafi wykazać, w jaki sposób strategia dotycząca wykorzystywania
zabezpieczeń w formie kredytowych instrumentów pochodnych i gwarancji współdziała z
procesem zarządzania ogólnym profilem ryzyka domu maklerskiego.

123