Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw
projekt przewiduje konieczność implementacji do polskiego prawa dyrektywy Rady w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz dyrektywy w sprawie adekwatności kapitałowej firm inwestycyjnych i instytucji kredytowych; rozwiazań sprzyjających rozwojowi polskiego rynku kapitałowego (ułatwienie funkcjonowania mechanizmów krótkiej sprzedaży): poszerzenia katalogu instrumentów finansowych (np. o instrumenty o charakterze derywatów, o zróżnicowanych typach instrumentu bazowego)
projekt mający na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej
- Kadencja sejmu: 6
- Nr druku: 64
- Data wpłynięcia: 2007-11-08
- Uchwalenie: Projekt uchwalony
- tytuł: o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw
- data uchwalenia: 2008-09-04
- adres publikacyjny: Dz.U. 2009 Nr 165, poz. 1316
64
ryzykiem ekspozycji wobec domów maklerskich,
4) emitowane przez inne niż wymienione w pkt 2 – 3 podmioty, dłużne papiery
wartościowe, posiadające ocenę zewnętrznej instytucji oceny wiarygodności kredytowej,
uznanej dla celów metody standardowej określonej w załączniku nr 6 do rozporządzenia,
której to ocenie można przypisać stopień jakości kredytowej równy lub wyższy niż 3,
zgodnie z zasadami ważenia ryzykiem ekspozycji wobec przedsiębiorstw,
5) dłużne papiery wartościowe, posiadające ocenę kredytową krótkoterminową
zewnętrznej instytucji oceny wiarygodności kredytowej uznanej dla celów metody
standardowej określonej w załączniku nr 6 do rozporządzenia, której to ocenie można
przypisać stopień jakości kredytowej równy lub wyższy niż 3, zgodnie z zasadami ważenia
ryzykiem ekspozycji krótkoterminowych,
6) akcje lub instrumenty dłużne zamienne uwzględnione w głównym indeksie giełdy, na
której są dopuszczone do obrotu.
2. Dla celów ust. 1. pkt 2, za dłużne papiery wartościowe emitowane przez rządy i banki
centralne uznaje się:
1) dłużne papiery wartościowe emitowane przez podmioty sektora publicznego,
ekspozycje wobec których traktowane są jak ekspozycje wobec rządów centralnych w
metodzie standardowej obliczania wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego ,
2) dłużne papiery wartościowe emitowane przez wielostronne banki rozwoju, którym
przypisuje się wagę ryzyka 0% w metodzie standardowej obliczania wymogu
kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego.
3) dłużne papiery wartościowe emitowane przez organizacje międzynarodowe, którym
przypisuje się wagę ryzyka 0%w metodzie standardowej obliczania wymogu kapitałowego
z tytułu ryzyka kredytowego.
3. Dla celów ust. 1. pkt 3, za dłużne papiery wartościowe emitowane przez banki uznaje się:
1) dłużne papiery wartościowe emitowane przez samorządy terytorialne i władze lokalne,
2) dłużne papiery wartościowe emitowane przez podmioty sektora publicznego,
ekspozycje wobec których traktowane są jak ekspozycje wobec banków w metodzie
standardowej obliczania wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego,
3) dłużne papiery wartościowe emitowane przez wielostronne banki rozwoju, inne niż te,
którym przypisuje się wagę ryzyka 0% w metodzie standardowej obliczania wymogu
kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego.
4. Dłużne papiery wartościowe emitowane przez banki, których papiery wartościowe nie
posiadają oceny jakości kredytowej uznanej zewnętrznej instytucji oceny wiarygodności
kredytowej, mogą być uznane za zabezpieczenie, jeżeli spełniają następujące kryteria:
1) są dopuszczone do obrotu na jednej z uznanych giełd papierów wartościowych, których
wykaz znajduje się w § 8 załącznika nr 3 do rozporządzenia,
2) spełniają kryteria długu uprzywilejowanego,
3) wszystkie inne równorzędne pod względem uprzywilejowania i posiadające ocenę
kredytową papiery wartościowe, wyemitowane przez bank, posiadają ocenę kredytową
uznanej zewnętrznej instytucji oceny wiarygodności kredytowej, której właściwe władze
przypisują stopień jakości kredytowej równy lub wyższy niż 3, zgodnie z zasadami
ważenia ryzykiem ekspozycji wobec domów maklerskich lub ekspozycji
krótkoterminowych, określonymi w metodzie standardowej obliczania wymogu
kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego,
114
4) dom maklerski nie posiada żadnych informacji, które sugerowałyby, że ocena
kredytowa emitowanych papierów wartościowych może być niższa niż ta wskazana w pkt.
3,
5) dom maklerski może wykazać, że płynność rynkowa danego papieru wartościowego jest
wystarczająca dla uznania go za zabezpieczenie.
5. Jednostki instytucji zbiorowego inwestowania mogą stanowić uznane zabezpieczenie,
jeżeli spełniają następujące warunki:
1) wartość jednostki publikowana jest codziennie,
2) inwestycje instytucji ograniczone są do instrumentów uznanych na mocy przepisów
ust. 1 - 5,
przy czym stosowanie lub możliwość stosowania przez instytucję zbiorowego inwestowania
transakcji pochodnych w celu zabezpieczenia dopuszczalnych inwestycji nie wpływa na fakt
uznania zabezpieczenia w postaci jednostek danej instytucji.
6. W odniesieniu do ust. 1 pkt 2 – 5 jeżeli dany papier wartościowy posiada dwie oceny
kredytowe uznanych zewnętrznych instytucji oceny wiarygodności kredytowej stosuje się
mniej korzystną z nich. W przypadkach, gdy dany papier wartościowy posiada więcej niż
dwie oceny ratingowe uznanych zewnętrznych instytucji oceny wiarygodności kredytowej,
stosuje się dwie najkorzystniejsze z nich, a jeśli są różne, stosuje się tę mniej korzystną.
Dział 2. Dodatkowe warunki uznawania dla kompleksowej metody ujmowania
zabezpieczeń finansowych
§ 18. Jeżeli dom maklerski stosuje kompleksową metodę ujmowania zabezpieczeń
finansowych, określoną w § 26 i 27, poza zabezpieczeniami określonymi w § 17, za uznane
zabezpieczenie rzeczowe uznać można dodatkowo następujące instrumenty finansowe:
1) akcje lub instrumenty dłużne zamienne nieobjęte głównym indeksem, ale znajdujące się
w obrocie na uznanej giełdzie,
2) jednostki uczestnictwa instytucji zbiorowego inwestowania, jeżeli spełnione są
jednocześnie następujące warunki:
a) wartość jednostki publikowana jest codziennie,
b) inwestycje instytucji ograniczają się do instrumentów uznawanych na mocy
przepisów § 17 ust. 1 – 4 oraz instrumentów wymienionych w pkt 1,
przy czym stosowanie lub możliwość stosowania przez instytucję zbiorowego
inwestowania instrumentów pochodnych w celu zabezpieczenia dopuszczalnych inwestycji
nie wpływa na fakt uznania zabezpieczenia w postaci jednostek danego funduszu.
Dział 3. Dodatkowe warunki uznawania dla metody wewnętrznych ratingów
Rozdział 1. Zasady ogólne
§ 19. Jeżeli dom maklerski oblicza kwoty ekspozycji ważone ryzykiem i kwoty oczekiwanych
strat według metody wewnętrznych ratingów określonej w załączniku nr 6 do rozporządzenia,
obok zabezpieczeń określonych w § 17 i 18, stosuje się zabezpieczenia wymienione w § 20 i
21.
Rozdział 2. Zabezpieczenia na nieruchomości
§ 20. Warunki uznawania zabezpieczenia na nieruchomości:
1) mieszkalnej położonej na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, która jest lub będzie
zamieszkana bądź przeznaczona pod wynajem przez właściciela, lub nieruchomości
komercyjnej, jeżeli są spełnione jednocześnie następujące warunki:
115
a) wartość nieruchomości nie zależy zasadniczo od zdolności kredytowej dłużnika, przy
czym nie wyklucza to sytuacji, w których czynniki czysto makroekonomiczne
wpływają zarówno na wartość nieruchomości, jak i zdolność kredytową dłużnika.
b) ryzyko dłużnika nie zależy zasadniczo od przychodów z nieruchomości lub
projektu stanowiących przedmiot zabezpieczenia, ale od zdolności dłużnika do
spłaty zobowiązania z innych źródeł, co oznacza, że spłata kredytu nie zależy zatem
zasadniczo od przepływu środków pieniężnych generowanego przez nieruchomość
stanowiącą przedmiot zabezpieczenia,
2) mieszkalnej położonej na terenie państwa członkowskiego, która jest lub będzie
zamieszkana bądź przeznaczona pod wynajem przez właściciela, jeżeli:
a) spełnione są warunki określone w pkt 1 lit. a i b,
b) spełniony jest warunek określony w pkt 1 lit. a, przy czym nieruchomość mieszkalna
położona jest na terenie państwa członkowskiego, w którym właściwe władze
nadzorcze tego państwa odstąpiły od stosowania kryterium zawartego w pkt1 lit. b,
3) komercyjnej, stanowiącej biura lub inne pomieszczenia komercyjne położonej na terenie
państwa członkowskiego, w którym właściwe władze uznają takie zabezpieczenia, w
następujących przypadkach:
a) spełnione są warunki określone w pkt 1 lit a i b,
b) spełniony jest warunek określony w pkt 1 lit. a, przy czym nieruchomość komercyjna
położona jest na terenie państwa członkowskiego, w którym właściwe władze
nadzorcze tego państwa odstąpiły od stosowania kryterium zawartego w pkt. 1 lit. b,
Rozdział 3. Inne zabezpieczenia rzeczowe
§ 21.1. Za zabezpieczenie można uznać następujące:
1) zastaw rejestrowy na samochodach osobowych i ciężarowych,
2) przeniesienie prawa własności do samochodów osobowych i ciężarowych.
2. Warunkiem koniecznym do uznania zabezpieczeń wymienionych w ust. 1 jest:
1) dom maklerski potrafi wykazać, że według wszelkich dowodów ceny netto jakie
uzyskuje w przypadku realizacji zabezpieczenia nie odbiegają w znaczący sposób od
publicznie dostępnych cen rynkowych
2) dom maklerski posiada cesję praw z polisy ubezpieczenia samochodu, na którym
ustanowiony jest zastaw rejestrowy.
Rozdział 4. Leasing
§ 22. Z zastrzeżeniem przepisów § 83 ust. 5, jeżeli spełnione są wymogi określone w § 36,
ekspozycja z tytułu umowy leasingowej, traktowana jest w sposób analogiczny, jak kredyty
zabezpieczone tym samym typem majątku, co przedmiot umowy leasingu.
Tytuł 4. Inne rodzaje rzeczywistej ochrony kredytowej
Dział 1. Zdeponowane środki pieniężne lub bankowe instrumenty pieniężne w posiadaniu
domu maklerskiego.
§ 23. Zdeponowane w banku środki pieniężne lub bankowe instrumenty pieniężne, na
rachunku nie mającym charakteru powierniczego rachunku zastrzeżonego i objęte cesją na
rzecz domu maklerskiego, mogą stanowić uznaną ochronę kredytową.
Dział 2. Polisy ubezpieczenia na życie
116
§ 24. Polisa ubezpieczeniowa na życie ustanowiona jako cesja lub zastaw na rzecz domu
maklerskiego może stanowić uznaną ochronę kredytową.
Dział 3. Papiery wartościowe domu maklerskiego z opcj odkupu na ż danie
§ 25. Instrumenty emitowane przez bank, które podlegają odkupowi na żądanie przez ten
bank, mogą stanowić uznaną ochronę kredytową.
Księga 3. Uznawanie ochrony kredytowej nierzeczywistej
Dział 1. Uznawanie dostawców ochrony kredytowej dla wszystkich metod
§ 26.1. Za uznanych dostawców ochrony kredytowej nierzeczywistej (o charakterze
gwarancyjnym lub zapewnianej w oparciu o kredytowy instrument pochodny) można uznać
następujące podmioty:
1) rządy i banki centralne,
2) wielostronne banki rozwoju,
3) organizacje międzynarodowe, ekspozycjom wobec których przypisuje się wagę ryzyka
0% w metodzie standardowej obliczania wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka
kredytowego;
4) podmioty sektora publicznego, ekspozycje wobec których są traktowane jak ekspozycje
wobec banków lub rządów centralnych w metodzie standardowej obliczania wymogu
kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego,
5) jednostki samorządu terytorialnego,
6) banki,
7) inne
przedsiębiorstwa, w tym podmioty dominujące, zależne i blisko powiązane z
domem maklerskim, które:
a) posiadają ocenę kredytową uznanej zewnętrznej instytucji oceny wiarygodności
kredytowej, której to ocenie przypisuje się stopień jakości kredytowej równy lub
wyższy niż 2, zgodnie z zasadami ważenia ryzykiem ekspozycji wobec przedsiębiorstw
w metodzie standardowej obliczania wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka
kredytowego,
b) w przypadku domu maklerskiego obliczającego kwoty ekspozycji ważone ryzykiem
oraz kwoty oczekiwanych strat według metody wewnętrznych ratingów, które nie
posiadają oceny jakości kredytowej wyznaczonej przez zewnętrzną instytucję oceny
wiarygodności kredytowej, a których rating wewnętrzny wskazuje na
prawdopodobieństwo niewykonania zobowiązania równoważne prawdopodobieństwu
wynikającemu z ocen opracowanych przez zewnętrzną instytucję oceny wiarygodności
kredytowej, którym to ocenom w metodzie standardowej obliczania wymogu
kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego przypisuje się stopień jakości kredytowej
równy lub wyższy niż 2, zgodnie z zasadami ważenia ryzykiem ekspozycji wobec
przedsiębiorstw.
2. W przypadku, gdy kwoty ekspozycji ważone ryzykiem oraz kwoty oczekiwanych strat
obliczane są według metody wewnętrznych ratingów warunkiem uznania za gwaranta, jest
posiadanie wewnętrznego ratingu przyznanego przez dom maklerski, zgodnie z przepisami
załącznika nr 6 do rozporządzenia.
Dział 2. Uznawanie dostawców ochrony w ramach metody wewnętrznych ratingów
§ 27.1. Do uznanych dostawców ochrony nierzeczywistej, objętych traktowaniem określonym
w § 109 i 110 załącznika nr 6 do rozporządzenia, można zaliczyć banki, przedsiębiorstwa
117
ubezpieczeniowe i reasekuracyjne oraz agencje kredytów eksportowych, które spełniają
następujące warunki:
1) dostawca ochrony posiada wystarczającą wiedzę specjalistyczną w zakresie
dostarczania nierzeczywistej ochrony kredytowej,
2) dostawca ochrony podlega przepisom równoważnym w stosunku do przepisów
niniejszej rozporządzenia lub posiadał w chwili dostarczania ochrony kredytowej ocenę
jakości kredytowej uznanej zewnętrznej instytucji oceny wiarygodności kredytowej, która
odpowiada trzeciemu lub wyższemu stopniowi jakości kredytowej, zgodnie z zasadami
ważenia ryzykiem ekspozycji wobec przedsiębiorstw w metodzie standardowej obliczania
wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego,
3) dostawca ochrony posiadał w chwili dostarczania ochrony kredytowej lub w
jakimkolwiek późniejszym terminie rating wewnętrzny ze współczynnikiem PD
równoważnym lub niższym od tego, który odpowiada drugiemu lub wyższemu stopniowi
jakości kredytowej, zgodnie z zasadami ważenia ryzykiem ekspozycji wobec
przedsiębiorstw w metodzie standardowej obliczania wymogu kapitałowego z tytułu
ryzyka kredytowego,
4) dostawca ochrony posiada rating wewnętrzny ze współczynnikiem PD równoważnym
lub niższym od tego, który odpowiada trzeciemu lub wyższemu stopniowi jakości
kredytowej, zgodnie z zasadami ważenia ryzykiem ekspozycji wobec przedsiębiorstw w
metodzie standardowej obliczania wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego.
2. Dla celów ust. 1, ochrona kredytowa zapewniona przez agencje kredytów eksportowych nie
uwzględnia jakiejkolwiek bezpośredniej regwarancji rządu centralnego.
Księga 4. Rodzaje uznanych kredytowych instrumentów pochodnych
Dział 1. Zasady ogólne
§ 28.1. Następujące rodzaje kredytowych instrumentów pochodnych oraz instrumentów, które
mogą składać się z takich kredytowych instrumentów pochodnych lub mają podobne do nich
działanie ekonomiczne można traktować jako uznane zabezpieczenia:
1) transakcje swap ryzyka kredytowego,
2) transakcje swap przychodu całkowitego,
3) instrumenty
dłużne powiązane ze zdarzeniami kredytowymi w zakresie, w jakim są
one opłacone środkami pieniężnymi.
2. Jeżeli dom maklerski nabywa ochronę kredytową poprzez zawarcie transakcji swap
przychodu całkowitego i ewidencjonuje otrzymane płatności netto z tytułu takiej transakcji,
jako przychody netto, nie księgując jednocześnie równoważącej te płatności utraty wartości
zabezpieczonego składnika aktywów poprzez obniżenie wartości godziwej lub zwiększenie
rezerw, zabezpieczenie kredytowe nie jest uznawane.
Dział 2. Stosowanie wewnętrznych instrumentów zabezpieczaj cych
§ 29.1. Jeżeli dom maklerski wykorzystuje wewnętrzne instrumenty zabezpieczające,
wykorzystując kredytowy instrument pochodny - tj. zabezpiecza ryzyko kredytowe ekspozycji
w portfelu niehandlowym za pomocą kredytowego instrumentu pochodnego zaksięgowanego
w portfelu handlowym - warunkiem uznania ochrony do celów niniejszego załącznika jest
dokonanie transferu ryzyka kredytowego, przeniesionego do portfela handlowego, na rzecz
podmiotu lub podmiotów zewnętrznych.
2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, z zastrzeżeniem zgodności takiego transferu z
wymogami dotyczącymi uznania ograniczenia ryzyka kredytowego, zawartymi w niniejszym
załączniku, stosuje się wyszczególnione w § 44 - 103 zasady obliczania kwot ekspozycji
118