Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw

§ 314. Struktura instrumentu gwarantuje, że we wszelkich przewidywalnych okolicznościach
dom maklerski zachowa prawo własności i kontrolę nad wszystkimi przekazami środków
pieniężnych z tytułu wierzytelności, przy czym:
1) jeżeli dłużnik przekazuje środki bezpośrednio sprzedawcy lub jednostce obsługującej,
dom maklerski regularnie kontroluje, czy płatności są przekazywane w całości i w terminie
zastrzeżonym w umowie,
2) jednostka obsługująca oznacza podmiot zarządzający na bieżąco pakietem nabytych
wierzytelności lub bazowymi ekspozycjami kredytowymi,
3) dom maklerski stosuje procedury gwarantujące, że prawo własności do wierzytelności i
środków pieniężnych jest chronione przed skutkami opóźnień wywołanych
postępowaniem upadłościowym lub działań prawnych mogących znacząco opóźnić
możliwość upłynnienia lub przeniesienia wierzytelności przez kredytodawcę lub przejęcia
przez niego kontroli nad środkami pieniężnymi.
Dział 2. Skuteczność systemów monitorowania
§ 315. Dom maklerski monitoruje zarówno jakość nabytych wierzytelności, jak i kondycję
finansową sprzedawcy i jednostki obsługującej, w szczególności:
1) ocenia korelację pomiędzy jakością nabytych wierzytelności i kondycją finansową
sprzedawcy i jednostki obsługującej oraz ustala wewnętrzne zasady i procedury stanowiące
odpowiednie zabezpieczenie przed takimi ewentualnościami, łącznie z przypisaniem
wewnętrznego ratingu każdemu ze sprzedawców i jednostek obsługujących,
2) tworzy zasady i procedury kwalifikujące sprzedawców i jednostki obsługujące
uwzględniając:

a) okresowe przeglądy sprzedawców, jak i jednostek obsługujących, prowadzone przez
dom maklerski lub podmiot zewnętrzny, w celu skontrolowania dokładności
sporządzanych przez nich sprawozdań, wykrycia ewentualnych oszustw lub
niedoskonałości w ich działaniach oraz zweryfikowania jakości polityki kredytowej
sprzedającego oraz zasad i procedur ściągania wierzytelności przez jednostkę
obsługującą,
b) wymóg dokumentowania wyników przeglądów,

4) ocenia charakterystykę nabytych pakietów wierzytelności, w tym nadmierne przedpłaty,
historię zaległości finansowych sprzedawcy, długi zagrożone i odpisy na poczet takich
długów, warunki płatności i ewentualne istnienie rachunków przeciwstawnych,
5) wykorzystuje skuteczne zasady i procedury zbiorczego monitorowania koncentracji
wierzytelności względem pojedynczych dłużników zarówno w ramach poszczególnych
nabytych pakietów wierzytelności, jak i na poziomie całości nabytych wierzytelności,
6) monitoruje terminowość otrzymywania od jednostki obsługującej szczegółowych
sprawozdań dotyczących przeterminowania i rozmycia wierzytelności, które pozwalają
domowi maklerskiemu na:
a) zapewnienia zgodności z przyjętymi przez dom maklerski kryteriami uznawania i
wytycznymi w zakresie przedpłat dotyczącymi nabytych wierzytelności,
b) zapewnienia skutecznego środka monitorowania i potwierdzania warunków
sprzedaży i stopnia rozmycia wierzytelności.
Dział 3. Skuteczność systemów wczesnego ostrzegania
§ 316. Dom maklerski wykorzystuje systemy i procedury umożliwiające wczesne wykrycie
pogorszenia się kondycji finansowej sprzedawcy i jakości nabytych wierzytelności oraz
szybką reakcję na pojawiające się problemy, w szczególności:

104
1) zasady, procedury i systemy informatyczne służące monitorowaniu przypadków
naruszenia warunków umowy,
2) zasady i procedury wszczynania działań prawnych i postępowania z nabytymi trudnymi
wierzytelnościami.
Dział 4. Skuteczność systemów kontroli zabezpieczeń, dostępności kredytów i środków
pieniężnych
§ 317. Dom maklerski posiada zasady i procedury kontroli nabytych wierzytelności, kredytów
i środków pieniężnych, określające w szczególności istotne elementy programu zakupu
wierzytelności, w tym stawki przedpłat, uznane zabezpieczenia, niezbędną dokumentację,
limity koncentracji oraz sposoby traktowania wpływów gotówkowych, przy czym należy:
1) uwzględnić wszystkie istotne czynniki, takie jak kondycja finansowa sprzedawcy i
jednostki obsługującej, koncentracja ryzyka i tendencje w zakresie jakości nabytych
wierzytelności i bazy klientów sprzedawcy,
2) zapewnić, że odpowiednie środki będą uruchamiane wyłącznie pod warunkiem
przedstawienia określonych zabezpieczeń i dokumentacji.
Dział 5. Zgodność z wewnętrznymi zasadami i procedurami
§ 318. Dom maklerski wykorzystuje procedury służące ocenie zgodności ze wszystkimi
wewnętrznymi zasadami i procedurami, obejmujące:
1) regularne kontrole wszystkich istotnych faz programu kupna wierzytelności,
2) sprawdzenie, czy istnieje rozdział obowiązków pomiędzy:
a) oceną sprzedawcy i jednostki obsługującej a oceną dłużnika oraz oceną sprzedawcy i
jednostki obsługującej a kontrolą sprzedawcy i jednostki obsługującej,
b) oceną operacji jednostki rozliczeniowej ze szczególnym uwzględnieniem
kwalifikacji, doświadczenia, liczby zaangażowanego personelu i automatycznych
systemów wspomagających.
Księga 3. Proces zatwierdzania oszacowań wewnętrznych
§ 319. Dom maklerski tworzy skuteczny system zatwierdzania dokładności i spójności
systemów i procesów ratingowych oraz oszacowań wszystkich istotnych parametrów ryzyka.
Dom maklerski jest w stanie wykazać, że jego wewnętrzny proces walidacji umożliwia spójną
i zrozumiałą ocenę jakości wewnętrznych ratingów oraz systemów pomiaru ryzyka.
§ 320. Dom maklerski regularnie porównuje zrealizowane współczynniki niewykonania
zobowiązań z oszacowaniami wartości PD dla każdej z klas oraz w zależności od potrzeb,
przeprowadza analogiczną analizę oszacowań wartości LGD lub współczynników konwersji,
przy czym:
1) w przypadku rozbieżności obserwowanych parametrów w stosunku do oszacowań,
dom maklerski dokonuje szczegółowej analizy przyczyn takiego odchylenia,
2) do porównań stosuje się dane historyczne obejmujące jak najdłuższy okres,
3) dom maklerski dokumentuje i przechowuje dokumentację dotyczącą
wykorzystywanych porównaniach metod i danych,
4) wyniki analiz i dokumentacja podlegają aktualizacji co najmniej raz do roku.
§ 321.1. Dom maklerski wykorzystuje również inne niż wymienione w § 320 narzędzia oceny
ilościowej oszacowań oraz porównuje oszacowania z odpowiednimi źródłami danych
zewnętrznych.
2. Analizy, o których mowa w ust. 1, opierają się na danych, które są właściwe dla danego
portfela, są regularnie aktualizowane oraz obejmują odpowiedni okres obserwacji.

105
3. Sporządzane przez dom maklerski wewnętrzne oceny funkcjonowania systemów
ratingowych powinny być oparte o jak najdłuższy okres obserwacji.
§ 322. Metody i dane wykorzystywane przy ocenie ilościowej oszacowań pozostają spójne w
czasie, przy czym zmiany dotyczące metod i danych wykorzystywanych w procesie
szacowania i zatwierdzania (zarówno w źródłach danych, jak i wykorzystywanych okresach)
są dokumentowane.
§ 323. Dom maklerski posiada wewnętrzne procedury postępowania w sytuacjach, gdy
odstępstwa w obserwowanych wartościach PD, LGD, współczynników konwersji i strat
całkowitych (przy stosowaniu wartości EL), stają się na tyle znaczące, że można na ich
podstawie zakwestionować poprawność oszacowań, przy czym:
1) wspomniane procedury uwzględniają cykle koniunkturalne i inne czynniki
sytematyczne kształtujące zmienność współczynnika niewykonania zobowiązań i innych
parametrów,
2) jeżeli obserwowane wartości nadal są wyższe niż wartości oczekiwane, wówczas dom
maklerski podnosi wartość oszacowań w celu odzwierciedlenia poziomu niewykonania
zobowiązań i poniesionych strat.
Księga 4. Obliczanie kwot ważonych ryzykiem ekspozycji w papierach kapitałowych
według metody modeli wewnętrznych
Tytuł 1. Wymóg kapitałowy i kwantyfikacja ryzyka
§ 324. Przy obliczaniu wymogów kapitałowych dom maklerski spełnia następujące normy:
1) oszacowania potencjalnej straty nie są podatne na wpływ niekorzystnych zmian
rynkowych, istotnych ze względu na profil ryzyka długoterminowego ekspozycji
kapitałowych domu maklerskiego,
2) dane przedstawiające rozkład zwrotów dochodu uwzględniają najdłuższy okres
dostępnych danych odzwierciedlający profil ryzyka ekspozycji domu maklerskiego w
kapitałowych papierach wartościowych,
2a) wykorzystywane dane pozwalają na szacowanie strat w sposób konserwatywny,
statystycznie wiarygodny i odporny, a tym samym szacunki strat nie są oparte wyłącznie
na ocenie własnej,
3) dom maklerski jest w stanie przedstawić uzasadnienie, że zastosowana symulacja
szoku zapewnia konserwatywne oszacowania potencjalnych strat w długoterminowym
cyklu rynkowym i koniunkturalnym,
4) dom maklerski łączy analizę empiryczną dostępnych danych z korektą opartą na
możliwie wielu nieuwzględnionych w modelu czynnikach w celu uzyskania odpowiednio
realistycznych i zachowawczych wyników modelu,
5) przy konstruowaniu modeli wartości zagrożonej określających potencjalne kwartalne
straty dom maklerski może wykorzystać dane kwartalne lub przeliczyć dane o wyższej
częstotliwości na dane kwartalne za pomocą odpowiedniej metody analitycznej, popartej
empirycznymi dowodami oraz precyzyjnymi i dobrze udokumentowanymi analizami,
6) podejście opisane w pkt 5 stosowane jest przez dom maklerski w sposób restrykcyjny i
konsekwentny,
7) w przypadku ograniczeń w dostępie do danych, dom maklerski zwiększa poziom
restrykcyjności w swoich oszacowaniach potencjalnej straty,
8) w stosowanych modelach należy uwzględnić wszystkie istotne czynniki ryzyka
związane ze zwrotami z ekspozycji kapitałowych, w tym zarówno ogólne, jak i szczególne
ryzyko związane z portfelem kapitałowych papierów wartościowych,

106
8a) stosowane modele powinny wyjaśniać historyczne wahania cen w odpowiedni sposób i
uwzględniają zarówno wielkość potencjalnych koncentracji, jak i zmiany w ich strukturze,
wykazując przy tym odporność na niesprzyjające środowisko rynkowe,
8b) czynniki ryzyka ujęte w danych wykorzystywanych do sporządzania oszacowań ściśle
odpowiadają lub przynajmniej są porównywalne do ekspozycji kapitałowych domu
maklerskiego,
9) model wewnętrzny odpowiada profilowi ryzyka i złożoności portfela kapitałowych
papierów wartościowych domu maklerskiego, przy czym jeżeli dom maklerski posiada
istotne pakiety ekspozycji kapitałowych, których zmiany wartości mają charakter
nieliniowy, modele wewnętrzne projektuje się tak, by odpowiednio uwzględnić ryzyka
związane z takimi ekspozycjami,
10) przyporządkowanie indywidualnych pozycji do innych, zblizonych ekspozycji,
indeksów rynkowych i czynników ryzyka jest wiarygodne, intuicyjne i oparte na solidnych
przesłankach,
11) stosowane czynniki ryzyka są odpowiednie i pokrywają zarówno ryzyko ogólne, jak i
szczególne, co znajduje potwierdzenie w posiadanych przez dom maklerski analizach
empirycznych,
12) oszacowania zmienności zwrotów z ekspozycji w kapitałowych papierach
wartościowych obejmują istotne, dostępne dane, informacje i metody, przy czym należy
stosować dane wewnętrzne, które poddano wcześniej niezależnej weryfikacji oraz dane ze
źródeł zewnętrznych (w tym dane zbiorcze),
13) dom maklerski stosuje rygorystyczny i kompleksowy program testów warunków
skrajnych.
Tytuł 2. Proces zarz dzania ryzykiem i instrumenty kontrolne
§ 325. Mając na względzie opracowanie i wykorzystanie modeli wewnętrznych do celów
określania wymogu kapitałowego, dom maklerski ustala zasady, procedury i metody kontroli
w celu zapewnienia integralności modelu i procesu jego tworzenia, obejmujące:
1) całkowitą integrację modelu wewnętrznego z funkcjonującym w domu maklerskim
zarządczymi systemami informacyjnymi oraz z zarządzaniem portfelem kapitałowym, przy
czym modele wewnętrzne należy uznać za całkowicie zintegrowane z zarządzaniem ryzykiem
instytucji kredytowej, jeżeli są one stosowane do:
a) pomiaru i oceny wyników portfela kapitałowego (włącznie z wynikami skorygowanymi o
ryzyko),
b) alokacji kapitału wewnętrznego do ekspozycji kapitałowych i ogólnej oceny adekwatności
kapitałowej i procesu zarządzania ekspozycjami kapitałowymi,
2) systemy zarządzania, procedury i funkcje kontrolne obejmujące okresowe i niezależne
przeglądy wszystkich elementów procesu tworzenia modeli wewnętrznych, łącznie z
zatwierdzaniem zmian w modelach, wprowadzaniem i weryfikacją parametrów i danych
wejściowych oraz przeglądem wyników, np. w formie bezpośredniej weryfikacji
oszacowań ryzyka, przy czym:
a) przeglądy służą ocenie dokładności, kompletności i adekwatności danych i
parametrów wejściowych i wyników modelu oraz pozwalają zarówno wykryć i
ograniczyć potencjalne błędy, wynikające ze znanych niedoskonałości modelu, jak i
zidentyfikować dotąd nieznane niedoskonałości modelu,
b) przeglądy mogą być przeprowadzane przez niezależną jednostkę wewnętrzną lub
niezależną stronę trzecią,


107
3) właściwe systemy i procedury monitorowania limitów inwestycyjnych i ryzyka
ekspozycji w kapitałowych papierach wartościowych,
4) zapewnienie niezależnego funkcjonowania jednostki lub osób odpowiedzialnych za
projektowanie i stosowanie modelu od jednostki lub osób odpowiedzialnych za
zarządzanie poszczególnymi inwestycjami,
5) powierzanie zadań w zakresie tworzenia modeli pracownikom posiadającym
odpowiednie kwalifikacje, a w przypadku korzystania z usług podmiotów zewnętrznych,
przeprowadzenie weryfikacji ich kwalifikacji.
Tytuł 3. Zatwierdzanie i dokumentacja
§ 326. Dom maklerski stosuje sprawdzony system zatwierdzania modeli wewnętrznych,
weryfikujący dokładność i spójność modeli wewnętrznych i procesów ich tworzenia, oraz
dokumentuje wszystkie istotne elementy modeli wewnętrznych, procesy ich tworzenia i
zatwierdzania.
§ 327. Dom maklerski stosuje w sposób konsekwentny wewnętrzną procedurę zatwierdzania
w celu oceny działania modeli wewnętrznych i procesów ich tworzenia.
§ 328. Metody i dane wykorzystywane przy ocenie ilościowej oszacowań pozostają spójne w
czasie, przy czym zmiany dotyczące metod i danych wykorzystywanych w procesie
szacowania i zatwierdzania (zarówno w źródłach danych, jak i wykorzystywanych okresach)
są dokumentowane.
§ 329. Dom maklerski regularnie porównuje faktyczne zwroty z kapitałowych papierów
wartościowych (obliczone z wykorzystaniem zrealizowanych, jak i niezrealizowanych
zysków i strat) z oszacowaniami modeli, przy czym:
1) do porównań stosuje się dane historyczne obejmujące jak najdłuższy okres,
2) dom maklerski dokumentuje i przechowuje dokumentację dotyczącą metod i danych
wykorzystywanych w porównaniach,
3) wyniki analiz i dokumentacja podlegają aktualizacji co najmniej raz w roku.
§ 330. 1. Dom maklerski wykorzystuje również inne niż wymienione w § 329 narzędzia
oceny ilościowej oszacowań oraz porównuje oszacowania z danymi zewnętrznymi.
2. Analizy, o których mowa w ust. 1, opierają się na danych, które są właściwe dla danego
portfela, są regularnie aktualizowane oraz obejmują odpowiedni okres obserwacji.
3. Sporządzane przez dom maklerski wewnętrzne oceny funkcjonowania modeli powinny być
oparte o jak najdłuższy okres obserwacji.
§ 331. Dom maklerski tworzy wewnętrzne procedury działania w sytuacjach, kiedy
porównanie zrealizowanych zwrotów z tytułu kapitałowych papierów wartościowych z
oszacowaniami modeli podważa prawidłowość oszacowań lub samych modeli, a które w
szczególności uwzględniają cykle koniunkturalne i podobne czynniki systematyczne
wpływające na zmienności zwrotów z tytułu kapitałowych papierów wartościowych. Dom
maklerski dokumentuje zmiany wprowadzone do modeli wewnętrznych w wyniku
przeglądów oraz zapewnia ich zgodności z odpowiednimi procedurami obowiązującymi w
domu maklerskim.
§ 332. Modele wewnętrzne i procesy ich tworzenia są dokumentowane, a stosowna
dokumentacja obejmuje obowiązki osób i jednostek zaangażowanych w procesy tworzenia,
zatwierdzania oraz przeglądu modeli.
Tytuł 4. Ład korporacyjny i nadzór
Dział 1. Zasady ogólne

108