Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw
projekt przewiduje konieczność implementacji do polskiego prawa dyrektywy Rady w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz dyrektywy w sprawie adekwatności kapitałowej firm inwestycyjnych i instytucji kredytowych; rozwiazań sprzyjających rozwojowi polskiego rynku kapitałowego (ułatwienie funkcjonowania mechanizmów krótkiej sprzedaży): poszerzenia katalogu instrumentów finansowych (np. o instrumenty o charakterze derywatów, o zróżnicowanych typach instrumentu bazowego)
projekt mający na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej
- Kadencja sejmu: 6
- Nr druku: 64
- Data wpłynięcia: 2007-11-08
- Uchwalenie: Projekt uchwalony
- tytuł: o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw
- data uchwalenia: 2008-09-04
- adres publikacyjny: Dz.U. 2009 Nr 165, poz. 1316
64
LGD określone w niniejszej części, a wynik był zgodny z pojęciem LGD określonym w §
282.
§ 270. Stosowanie technik szacowania PD należy wspierać analizą mającą na celu łączenie
wyników stosowania różnych technik i dokonywania korekt ze względu na ograniczenia
technik i posiadanych informacji.
§ 271. Jeżeli dom maklerski wykorzystuje dane wewnętrzne dotyczące zdarzeń niewykonania
zobowiązań do szacowania wartości PD, w oszacowaniach należy uwzględniać zasady
polityki kredytowej i zmiany w zakresie stosowanych systemów ratingowych oraz zwiększać
przewidywany zakres błędów oszacowań w celu uwzględnienia zmian zasad polityki
kredytowej i wszelkich różnic pomiędzy systemem ratingowym, który posłużył do
wygenerowania danych a obecnym systemem ratingowym.
§ 272. Jeżeli dom maklerski przyporządkowuje swoje wewnętrzne klasy jakości do skali
stosowanej przez zewnętrzną instytucję oceny wiarygodności kredytowej, a następnie
przypisuje stosowanej przez siebie klasie współczynnik niewykonania zobowiązań
odpowiadający klasie dłużników zewnętrznej instytucji oceny wiarygodności kredytowej to
przyporządkowanie takie opiera się na porównaniu wewnętrznych kryteriów ratingowych do
kryteriów stosowanych przez zewnętrzną instytucję oceny wiarygodności kredytowej oraz na
porównaniu wewnętrznych ratingów i zewnętrznych ocen jakości kredytowej wspólnych
dłużników, przy czym:
1) dom maklerski unika i eliminuje błędy i niespójności w procesie przyporządkowywania lub
w wykorzystywanych danych,
2) kryteria zewnętrznej instytucji oceny wiarygodności kredytowej, na których opierają się
dane wykorzystywane do kwantyfikacji są ukierunkowane jedynie na ryzyko niewykonania
zobowiązań i nie uwzględniają charakterystyki transakcji,
3) dom maklerski w swojej analizie porównuje stosowane definicje niewykonania
zobowiązań zgodnie z wymogami określonymi w § 249 - 256,
4) dom maklerski przechowuje informacje opisujące podstawy przyporządkowania.
§ 273. Jeżeli dom maklerski stosuje statystyczne modele prognozowania
prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania spełniające wymagania określone w § 228
- 230, może szacować wartość PD w danej klasie jako prostej średniej arytmetycznej
oszacowań prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania dla poszczególnych dłużników.
§ 274.1. Bez względu na to, czy dla oszacowań wartości PD dom maklerski stosuje źródła
danych zewnętrznych, wewnętrznych czy zbiorczych, bądź ich kombinację, długość
wykorzystywanego okresu obserwacji wynosi co najmniej pięć lat dla co najmniej jednego
źródła, przy czym, jeżeli dla któregoś ze źródeł okres obserwacji jest dłuższy, a dane są
istotne, należy wykorzytać ten dłuższy okres.
2. Zasada opisana w ust.1 ma zastosowanie również do metody opartej na PD/LGD dla
ekspozycji kapitałowych.
Dział 2. Ekspozycje detaliczne
§ 275. Dom maklerski dokonuje oszacowań wartości PD według klasy jakości dłużników lub
według puli na podstawie średnich długoterminowych jednorocznych współczynników
niewykonania zobowiązania.
§ 276. Niezależnie od przepisów § 275, oszacowania wartości PD można również wyznaczyć
na podstawie poniesionych strat i odpowiadających im oszacowań wartości LGD.
§ 277. Główne źródło informacji dla domu maklerskiego podczas oceny charakterystyki strat
stanowią dane wewnętrzne dotyczące przypisywania ekspozycji do poszczególnych klas lub
99
puli, a dane zewnętrzne (w tym dane zbiorcze) lub modele statystyczne mogą być stosowane
do kwantyfikacji pod warunkiem, że dom maklerski wykaże istotny związek pomiędzy:
1) procesem zaliczania ekspozycji do klas lub puli stosowanym przez dom maklerski i
procesem stosowanym przez zewnętrzne źródło danych,
2) wewnętrznym profilem ryzyka domu maklerskiego i strukturą danych zewnętrznych.
§ 278. W przypadku nabytych wierzytelności detalicznych dom maklerski może stosować
zewnętrzne i wewnętrzne dane źródłowe oraz wszystkie istotne źródła danych jako podstawę
porównania.
§ 279. Dom maklerski może obliczać średnią długoterminową oszacowań PD i LGD dla
ekspozycji detalicznych na podstawie oszacowania całkowitych strat oraz odpowiednich
oszacowań PD lub LGD, jeśli podczas szacowania całkowitych strat spełnione są ogólne
normy szacowania PD i LGD określone w niniejszej części, a wynik jest zgodny z pojęciem
LGD określonym w § 282.
§ 280. Bez strat z tytułu niewykonania zobowiązań (LGD), wewnętrznych czy zbiorczych,
bądź ich kombinacji, długość okresu obserwacji wynosi co najmniej pięć lat dla co najmniej
jednego źródła. Jeżeli dla któregoś okresu obserwacji jest dłuższy, a dane są istotne, wówczas
dom maklerski wykorzystuje ten dłuższy okres. Dom maklerski nie musi przywiązywać
równej wagi do wszystkich danych historycznych, o ile może przedstawić uzasadnienie, że
dane z ostatnich okresów stanowią lepszą podstawę dla przewidywań stóp strat.
§ 281. Dom maklerski zobowiązany jest do identyfikowania i analizowania spodziewanych
zmian parametrów ryzyka podczas trwania ekspozycji.
Tytuł 3. Wymogi dotycz ce oszacowań własnych wartości strat z tytułu niewykonania
zobowi zań (LGD)
Dział 1. Zasady ogólne
§ 282. Dom maklerski dokonuje oszacowań wartości LGD według klasy lub puli
instrumentów na podstawie średniej zrealizowanej wartości LGD według klasy lub puli
instrumentów, uwzględniając wszystkie przypadki niewykonania zobowiązań odnotowane w
źródłach danych (średnia ważona niewykonaniem zobowiązań).
§ 283.1. Dom maklerski stosuje oszacowania strat z tytułu niewykonania zobowiązań (LGD)
odpowiadające recesji gospodarczej, o ile są one bardziej konserwatywne niż średnia
długoterminowa.
2. Ponieważ system ratingowy ma zapewnić generowanie stałych oszacowań LGD według
klas i pul dom maklerski dopasowuje swoje oszacowania parametrów ryzyka dla
poszczególnych klas i puli, tak by ograniczyć wpływ spadku koniunktury gospodarczej na
wymóg kapitałowy.
§ 284. Dom maklerski uwzględnia stopień zależności pomiędzy ryzykiem dłużnika a ryzykiem
zabezpieczenia lub dostawcy zabezpieczenia. Przypadki, w których wystepuje znacząca
zależność są uwzględniane w ostrożny sposób.
§ 285. W ocenie wartości LGD, dom maklerski uwzględnia w ostrożny sposób
niedopasowanie walutowe pomiędzy zobowiązaniem bazowym a zabezpieczeniem.
§ 286. Jeżeli w oszacowaniach strat z tytułu niewykonania zobowiązań (LGD) uwzględnia się
istnienie zabezpieczenia, oszacowania te oprócz szacunkowej wartości rynkowej
zabezpieczenia, uwzględniają także skutki ewentualnej niezdolności domu maklerskiego do
szybkiego objęcia kontroli nad zabezpieczeniem i jego upłynnienia.
§ 287. Jeżeli oszacowania strat z tytułu niewykonania zobowiązań (LGD) uwzględniają
zabezpieczenia, dom maklerski obowiązany jest do ustanowienia wewnętrznych kryteriów
100
dotyczących zarządzania zabezpieczeniami, pewności prawnej i zarządzania ryzykiem,
zasadniczo zgodnych z tymi, które określono w § 30 - 43 załącznika nr 7 do rozporządzenia.
§ 288. W takim zakresie, w jakim dom maklerski uznaje zabezpieczenie przy obliczaniu
wartości ekspozycji w odniesieniu do ryzyka kredytowego kontrahenta zgodnie z przepisami
załącznika nr 9 do rozporządzenia, w oszacowaniach strat z tytułu niewykonania zobowiązań
(LGD) nie bierze pod uwagę kwot, jakie spodziewa się odzyskać z zabezpieczenia.
§ 289. W szczególnym przypadku ekspozycji, dla których już wystapiło niewykonanie
zobowiązania, dom maklerski wykorzystuje jako podstawę oszacowania strat z tytułu
niewykonania zobowiązań (LGD) sumę możliwie najdokładniejszych oszacowań
oczekiwanej straty dla każdej takiej ekspozycji, biorąc pod uwagę bieżące warunki
ekonomiczne oraz status ekspozycji, a także możliwość powstania dodatkowych strat w
okresie odzyskiwania należności.
§ 290. W zakresie w jakim należne niezapłacone opłaty z tytulu opóźnień w spłacie zostały
uwzględnione w przychodach w rachunku zyskow i strat domu maklerskiego, dodaje się je do
kwoty ekspozycji i strat.
Dział 2. Ekspozycje wobec przedsiębiorstw, banków, rz dów i banków centralnych
§ 291. Oszacowania wartości LGD opierają się na danych z okresu co najmniej pięciu lat,
przedłużanego o rok z upływem każdego roku po wdrożeniu przez dom maklerski metody
wewnętrznych ratingów, do osiągnięcia okresu minimum siedmiu lat, dla co najmniej jednego
źródła danych, przy czym jeżeli dla któregoś ze źródeł okres obserwacji jest dłuższy, a dane te
są istotne, dom maklerski wykorzystuje ten dłuższy okres obserwacji.
Dział 3. Ekspozycje detaliczne
§ 292. Niezależnie od przepisów § 282, oszacowania strat z tytułu niewykonania zobowiązań
(LGD) można dokonać na podstawie poniesionych strat i odpowiednich oszacowań PD.
§ 293. Niezależnie od przepisów § 298, dom maklerski może uwzględniać kwoty do
wykorzystania w przyszłości w szacunkach współczynników konwersji albo LGD.
§ 294. W przypadku nabytych wierzytelności detalicznych dom maklerski może stosować
zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne dane źródłowe do oszacowań strat z tytułu
niewykonania zobowiązań (LGD).
§ 295. Oszacowania wartości strat z tytułu niewykonania zobowiązań (LGD) opierają się na
danych z okresu co najmniej pięciu lat. Niezależnie od przepisów § 282, dom maklerski nie
musi przywiązywać równej wagi do wszystkich danych historycznych, o ile może
przedstawić uzasadnienie, że dane z ostatnich okresów stanowią lepszą podstawę
przewidywań stóp strat.
Tytuł 4. Wymogi dotycz ce oszacowań własnych współczynnika konwersji
Dział 1. Zasady ogólne
§ 296. Dom maklerski dokonuje oszacowań współczynników konwersji według klasy lub puli
instrumentów na podstawie średniej oczekiwanych współczynników konwersji według klasy
lub puli instrumentów, uwzględniając wszystkie przypadki niewykonania zobowiązań
występujące w źródłach danych (średnia ważona niewykonaniem zobowiązań).
§ 297. Dom maklerski stosuje oszacowania współczynnika konwersji odpowiadające recesji
gospodarczej, jeśli są one bardziej konserwatywne niż wynikające ze średniej
długoterminowej. Ponieważ system ratingowy ma zapewnić generowanie stałych oszacowań
współczynników konwersji według klas i pul, dom maklerski dopasowuje swoje oszacowania
101
parametrów ryzyka dla poszczególnych klas i pul, tak by ograniczyć wpływ spadku
koniunktury gospodarczej na kapitał.
§ 298. Współczynniki konwersji szacowane przez dom maklerski uwzględniają możliwość
wykorzystania przez dłużnika dodatkowych kwot do chwili zaistnienia zdarzenia
niewykonania zobowiązania oraz w okresie późniejszym. Przy szacowaniu współczynnika
konwersji należy w sposób ostrożny uwzględnić możliwość silniejszej, dodatniej korelacji
pomiędzy częstotliwością niewykonania zobowiązań a wielkością współczynnika konwersji.
§ 299. Szacując współczynniki konwersji, dom maklerski uwzględnia swoje szczegółowe
zasady i strategie przyjęte w zakresie monitorowania rachunków i przetwarzania płatności.
Dom maklerski uwzględnia również swoją zdolność i gotowość do przeciwdziałania
wykorzystywaniu kolejnych kwot kredytu w sytuacji zbliżonej do niewykonania
zobowiązania, w szczególności przy naruszenia warunków umowy lub niewykonaniu
zobowiązania z przyczyn technicznych.
§ 300. Dom maklerski stosuje odpowiednie systemy i procedury do monitorowania kwot
przyznanych w ramach produktu, kwot wykorzystanych w odniesieniu do przyznanych linii
kreedytowych oraz zmian w kwotach zadłużenia według dłużnika i według klasy, przy czym
dom maklerski powinien móc monitorować kwoty zadłużenia na bazie dziennej.
§ 301. Jeżeli współczynniki konwersji stosowane przez dom maklerski do obliczania kwot
ekspozycji ważonych ryzykiem są różne od tych, które dom maklerski wykorzystuje do celów
wewnętrznych, obowiązany jest dokumentować różnice i przedstawić uzasadnienie
stosowania różnych parametrów.
Dział 2. Ekspozycje wobec przedsiębiorstw, domów maklerskich, rz dów i centralnych
dom maklerskich
§ 302. Oszacowania współczynnika konwersji opierają się na danych z okresu co najmniej
pięciu lat, przedłużanego o rok każdego roku po wdrożeniu metody wewnętrznych ratingów
przez dom maklerski, do osiągnięcia okresu minimum siedmiu lat, z co najmniej jednego
źródła danych, przy czym jeżeli dla któregoś ze źródeł okres obserwacji jest dłuższy, a dane te
są istotne, wówczas dom maklerski stosuje ten dłuższy okres.
Dział 3. Ekspozycje detaliczne
§ 303. Niezależnie od przepisów § 298 , dom maklerski może uwzględniać kwoty do
wykorzystania w przyszłości za pomocą współczynników konwersji albo LGD.
§ 304. Oszacowania współczynników konwersji opierają się na danych z okresu co najmniej
pięciu lat, przy czym niezależnie od przepisów § 296, dom maklerski nie musi przywiązywać
równej wagi do wszystkich danych historycznych, o ile może przedstawić uzasadnienie, że
dane z ostatnich okresów stanowią lepszą podstawę przewidywań wykorzystania przyznanych
limitów.
Tytuł 5. Wymogi minimalne dotycz ce oceny wpływu gwarancji i kredytowych
instrumentów pochodnych
Dział 1. Ekspozycje wobec przedsiębiorstw, domów maklerskich, rz dów i centralnych
domów maklerskich, gdzie stosuje się własne oszacowania wartości LGD oraz
ekspozycje detaliczne
§ 305. Kryteria określone w § 306 - 313 nie stosują się do gwarancji udzielanych przez banki,
rządy i banki centralne, jeżeli na podstawie zgody Komisji, o której mowa w art. 105a ustawy,
dom maklerski stosuje metodę standardową obliczania wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka
kredytowego do ekspozycji wobec tych podmiotów. W tym przypadku stosuje się zasady
określone w § 5 niniejszego załącznika oraz § 2 - 8 załącznika nr 7 do rozporządzenia.
102
§ 306. W przypadku gwarancji dla ekspozycji detalicznych, kryteria określone w §305 stosują
się w zakresie przypisywania ekspozycji do klas lub pul oraz do szacowania wartości PD.
Dział 2. Uznanie gwarancji i gwarancje
§ 307. Dom maklerski określa jednoznaczne kryteria w zakresie rodzajów gwarantów
uznawanych przez siebie do celów obliczania kwot ekspozycji ważonych ryzykiem.
§ 308. Do uznanych gwarantów stosuje się te same zasady, co do dłużników zgodnie z
przepisami § 220 - 231.
§ 309. Gwarancja może zostać uznana, jeśli spełnione sa poniższe warunki:
1) umowa gwarancji zawarta została w formie pisemnej,
2) gwarancja jest nieodwołalna ze strony gwaranta, obowiązuje do chwili całkowitego
uregulowania zobowiązania (w zakresie kwoty i terminu objętych gwarancją) i jest
egzekwowalna na mocy obowiązującego prawa wobec gwaranta w obrębie jurysdykcji,
gdzie posiada on aktywa podlegające egzekucji,
3) gwarancje, których warunki przewidują zwolnienie gwaranta z jego zobowiązań
(gwarancje warunkowe) uznaje się pod warunkiem zatwierdzenia przez Komisję,
4) dom maklerski potrafi uzasadnić, że kryteria przypisywania ratingów odpowiednio
uwzględniają wszelkie potencjalne zmniejszenie skutków ograniczenia ryzyka
kredytowego.
Dział 3. Kryteria korekty
§ 310. Dom maklerski określa, spełniające wymogi minimalne określone w § 220 - 231,
jednoznaczne kryteria w zakresie korygowania klas, puli lub oszacowań wartości LGD, a w
przypadku detalicznych i uznanych nabytych wierzytelności, jednoznaczne zasady
przyporządkowania ekspozycji do poszczególnych klas i puli, uwzględniające wpływ
gwarancji na obliczanie kwot ekspozycji ważonych ryzykiem.
§ 311. Kryteria, o których mowa w § 310, uwzględniają zdolność i gotowość gwaranta do
wywiązania się z gwarancji, prawdopodobny termin płatności ze strony gwaranta, stopień
skorelowania zdolności gwaranta do wywiązania się z gwarancji ze zdolnością dłużnika do
spłaty, oraz wielkość ryzyka resztkowego dłużnika.
Dział 4. Kredytowe instrumenty pochodne
§ 312.1. Wymogi minimalne dla gwarancji określone w niniejszej części stosują się do
(single-name) prostych jednoimiennych kredytowych instrumentów pochodnych.
2. W przypadku niedopasowania pomiędzy zobowiązaniem bazowym a zobowiązaniem
referencyjnym kredytowego instrumentu pochodnego lub zobowiązaniem stosowanym przy
stwierdzaniu wystąpienia zdarzenia kredytowego, stosuje się przepisy § 42.2 załącznika nr 7
do rozporządzenia, a w przypadku ekspozycji detalicznych i uznanych wierzytelności
nabytych przepisy § 42.2 załącznika nr 7 do rozporządzenia stosuje się odpowiednio do
procesu przyporządkowywania ekspozycji do poszczególnych klas i pul.
§ 313. Kryteria korekty LGD lub przypisywania do klas lub pul uwzględniają strukturę
wypłat kredytowego instrumentu pochodnego i oceniają jego wpływ na poziom i termin spłat
zobowiązań. Dom maklerski przeprowadza analizę innych form występującego ryzyka
resztkowego..
Tytuł 6. Wymogi minimalne dotycz ce nabytych wierzytelności
Dział 1. Pewność prawna
103