USTAWA z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych

Art. 84. 1. Osoba, która pobrała nienależne świadczenie z ubezpieczeń
społecznych, jest obowiązana do jego zwrotu, wraz z odsetkami, w wysokości
i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego, z uwzględnieniem
ust. 11.

2. Za kwoty nienależnie pobranych świadczeń uważa się:

1) świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących
ustanie prawa do świadczeń albo wstrzymanie ich wypłaty w całości lub w
części, jeżeli osoba pobierająca świadczenie była pouczona o braku prawa
do ich pobierania,

2) świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie nieprawdziwych zeznań
lub fałszywych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego
wprowadzania w błąd organu wypłacającego świadczenia przez osobę
pobierającą świadczenia.

3. Nie można żądać zwrotu kwot nienależnie pobranych świadczeń z
ubezpieczeń społecznych za okres dłuższy niż ostatnie 12 miesięcy, jeżeli
osoba pobierająca świadczenia zawiadomiła organ wypłacający świadczenia o
zajściu okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczeń albo
wstrzymanie ich wypłaty, a mimo to świadczenia były nadal wypłacane, a w
pozostałych przypadkach - za okres dłuższy niż ostatnie 3 lata.

4. Kwoty nienależnie pobranych świadczeń, ustalone prawomocną decyzją,
podlegają potrąceniu z wypłacanych świadczeń, a jeżeli prawo do świadczeń
nie istnieje - ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym.

4a. Nienależnie pobrane świadczenia mogą być zabezpieczane hipoteką
przymusową i ustawowym prawem zastawu, z wyjątkiem przypadku, gdy
podlegają potrąceniu z bieżąco wypłacanych świadczeń. Przepisy art. 26 i
27 stosuje się odpowiednio.

5. Przepisów ust. 2-4 i 8 nie stosuje się, jeżeli przepisy szczególne
określające zasady przyznawania i wypłacania świadczeń stanowią inaczej.

6. Jeżeli pobranie nienależnych świadczeń zostało spowodowane przekazaniem
przez płatnika składek lub inny podmiot nieprawdziwych danych mających
wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość, obowiązek zwrotu tych
świadczeń wraz z odsetkami, o których mowa w ust. 1, obciąża odpowiednio
płatnika składek lub inny podmiot.

7. Należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń
społecznych ulegają przedawnieniu po upływie 5 lat, licząc od dnia
uprawomocnienia się decyzji ustalającej należność. Przepisy art. 24 ust. 4
i 5 stosuje się odpowiednio.

8. Zakład może odstąpić od żądania zwrotu kwot nienależnie pobranych
świadczeń w całości lub części, odroczyć termin ich płatności lub rozłożyć
je na raty, jeżeli zachodzą szczególnie uzasadnione okoliczności.

9. Przepisy ust. 1-8 stosuje się także do pieniężnych świadczeń innych niż
z ubezpieczeń społecznych, wypłacanych przez Zakład na mocy odrębnych
przepisów.

10. Przepis ust. 8 stosuje się odpowiednio do świadczeń wypłaconych
bezpośrednio przez pracodawcę.

11. Jeżeli osoba pobierająca świadczenia zawiadomiła organ wypłacający te
świadczenia o zajściu okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczeń
albo wstrzymanie ich wypłaty, a mimo to świadczenia były nadal wypłacane,
kwoty nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych podlegają
zwrotowi bez odsetek za zwłokę.

Art. 85. 1. Jeżeli Zakład - w terminach przewidzianych w przepisach
określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z
ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy
odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych - nie ustalił prawa do
świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia jest obowiązany do wypłaty
odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych
przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w
przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za
które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.

2. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego w porozumieniu z
ministrem właściwym do spraw finansów publicznych określa, w drodze
rozporządzenia, szczegółowe zasady wypłacania odsetek.

2a. Przepis ust. 1 stosuje się również do płatników składek zobowiązanych
z mocy odrębnych przepisów do wypłaty świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń
społecznych.