Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw

1) w odniesieniu do zanieczyszczenia gleby lub ziemi, które wystąpiło przed rokiem
1980, istnieje możliwość wykonania rekultywacji ograniczonej, tj. zabezpieczającej
przed migracją i rozprzestrzenianiem się zanieczyszczeń; nie ma zatem obowiązku
oczyszczania gleby i ziemi do stanu wymaganego standardami;
2) jeżeli do zanieczyszczenia gleby lub ziemi doszło w latach 1980–2007, istnieje
bezwzględny obowiązek oczyszczania każdej gleby zanieczyszczonej do
wymaganego standardu jakości, biorąc pod uwagę jej aktualny bądź planowany
sposób użytkowania, z wyjątkiem gleby i ziemi, w których przekroczenia
standardów wynikają z naturalnie wysokiej zawartości substancji w środowisku (tło
geochemiczne);
3) w przypadku szkody w środowisku w powierzchni ziemi (zanieczyszczenia po dniu
30 kwietnia 2007 r.) jako działanie naprawcze wskazuje się usunięcie zagrożenia
dla zdrowia ludzi oraz przywrócenie jakości gleby i ziemi do stanu wymaganego
standardami jakości, jako złagodzenie tego obowiązku dopuszcza się możliwość
wykorzystania naturalnej regeneracji, jeżeli przynosi ona największe korzyści dla
środowiska, ponadto ustawa szkodowa w art. 17a określa przypadki, w których
można zaniechać działań naprawczych (dotyczy to jedynie działań naprawczych
prowadzonych przez rdoś).
Analiza obowiązujących rozwiązań prawnych pozwala stwierdzić, że kwestie
ochrony i rekultywacji powierzchni ziemi, które są regulowane w kilku aktach
prawnych, tworzą skomplikowany i niespójny system, który nastręcza trudności
zarówno interpretacyjnych, jak i wykonawczych organom administracji publicznej,
podmiotom gospodarczym oraz obywatelom. Konsekwencją obowiązujących regulacji
prawnych w tym zakresie są liczne wątpliwości dotyczące zakresu, sposobu i trybu
uzgadniania warunków prowadzenia rekultywacji, czyli naprawy stanu gleby i ziemi.
Brak uporządkowania tych przepisów może stanowić znaczący problem przy wdrażaniu
dyrektywy IED. Już na etapie sporządzania raportów początkowych przez
prowadzących instalacje wymagające uzyskania pozwolenia zintegrowanego zostaną
prawdopodobnie ujawnione zanieczyszczenia gleby i ziemi podlegające regulacjom
o ochronie i rekultywacji powierzchni ziemi (sprzed dnia 30 kwietnia 2007 r.) oraz
o szkodach w środowisku (spowodowane po dniu 30 kwietnia 2007 r.).
Zanieczyszczenia podlegające regulacjom ustawy szkodowej będą również ujawniane
później, na etapie monitorowania terenu zakładu w trakcie prowadzonej działalności.
12

Również na zakończenie eksploatacji instalacji wymagane przez dyrektywę IED
doprowadzenie terenu zakładu do stanu początkowego lub odpowiednio usunięcie,
kontrolowanie, ograniczenie rozprzestrzeniania się lub ograniczenie ilości substancji
powodujących ryzyko będzie musiało być wykonywane zgodnie z obowiązującymi
regulacjami dotyczącymi rekultywacji i naprawy szkód w powierzchni ziemi.
Zagadnienia ochrony wód podziemnych oraz naprawy ich stanu w przypadku
wystąpienia szkody w środowisku w wodach regulują:
1) ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. –="http://www.zielonewrota.pl/artykuly/panel20/kat65/pliki/prawo_wodne.pdf"(Dz. U. z 2012 r. poz.145, z późn.
zm.) oraz wydane na jej podstawie:
– rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów
i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. Nr 143, poz. 896);
2) ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska, w szczególności
dział I i III w tytule II oraz działów I–III w tytule III;
3) ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich
naprawie oraz wydane na jej podstawie akty wykonawcze:
– rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 kwietnia 2008 r. w sprawie
kryteriów oceny wystąpienia szkody w środowisku (Dz. U. Nr 82, poz. 501),
– rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 czerwca 2008 r. w sprawie rodzajów
działań naprawczych oraz warunków i sposobu ich prowadzenia (Dz. U. Nr 103,
poz. 664).
Polityka ekologiczna państwa jest obecnie uchwalana przez Sejm na wniosek Rady
Ministrów, na postawie art. 15 Poś. Natomiast zagadnienia związane z trybem
przyjmowania dokumentów strategicznych są uregulowane w ustawie z dnia 6 grudnia
2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2009 r. Nr 84, poz. 712,
z późn. zm.).
Dotychczas nie uregulowano kwestii związanych z pełną implementacją art. 6
postanowienia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/42/WE z 21 kwietnia
2004 r. w sprawie ograniczenia emisji lotnych związków organicznych w wyniku
stosowania rozpuszczalników organicznych w niektórych farbach i lakierach oraz
produktach do odnawiania pojazdów, a także zmieniającej dyrektywę 1999/13/WE.
W szczególności problem dotyczy określenia wymagań programu monitorowania,
o którym mowa w art. 6 dyrektywy. Podstawowe wymagania dyrektywy 2004/42/WE,
wynikające z art. 3 i załączników nr II i III, zostały uwzględnione w rozporządzeniu
13

Ministra Gospodarki z dnia 16 stycznia 2007 r. w sprawie szczegółowych wymagań
dotyczących ograniczenia emisji lotnych związków organicznych powstających
w wyniku wykorzystania rozpuszczalników organicznych w niektórych farbach
i lakierach oraz mieszaninach do odnawiania pojazdów (Dz. U. Nr 11, poz. 72, z późn.
zm.), wydanego na podstawie art. 169 Poś. W roku 2007 resort gospodarki opracował
projekt rozporządzenia, który w założeniu miał stanowić akt prawa dostosowujący
w pełni prawo krajowe do wymagań art. 6 dyrektywy 2004/42/WE. Prace nad tym
rozporządzeniem nie zostały jednak dotychczas sfinalizowane z uwagi na brak przepisu
upoważniającego. W obecnym stanie prawnym zakres upoważnienia zawarty w art. 169
Poś nie pozwala na pełne wywiązanie się z obowiązków wynikających
z ww. dyrektywy.

III. Cel i zakres ustawy
Celem projektowanej ustawy jest ograniczanie niekorzystnego oddziaływania
instalacji przemysłowych na środowisko poprzez skuteczniejsze zapobieganie
i ograniczanie emisji zanieczyszczeń. Rozwiązania przyjęte w projekcie wynikają
z konieczności implementowania postanowień dyrektywy IED poprzez wprowadzenie
zmian i uzupełnień do istniejących krajowych aktów prawnych. Wskazać należy, iż
dyrektywa IED zmienia zakres uregulowań dotyczących wydawania pozwoleń
zintegrowanych oraz modyfikuje wymagania szczegółowe dotyczące funkcjonowania
instalacji przemysłowych – w tym dopuszczalne wielkości emisji.
Polska, jako członek Unii Europejskiej, została zobowiązana do dokonania tych
zmian w przepisach zgodnie z treścią art. 80 ust. 1 dyrektywy IED do dnia 7 stycznia
2013 r. oraz do ich implementacji w terminach wskazanych w art. 82 tej dyrektywy.
Ponadto rozwiązania zawarte w projekcie ustawy porządkują system ochrony
powierzchni ziemi, gdyż transponowane wprost przepisy dyrektywy IED bez
wprowadzenia zmian w funkcjonowaniu tego systemu nie działałyby prawidłowo.
Dostosowanie regulacji krajowych do postanowień dyrektywy IED nastąpi przede
wszystkim poprzez zmianę:
1) ustawy – Prawo ochrony środowiska;
2) ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r. poz. 21, 888 i 1238),
zwanej dalej „ustawą o odpadach”;
14

3) ustawy z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2013 r.
poz. 686 i 888), zwanej dalej „ustawą o IOŚ”.
Ponadto projekt doprecyzowuje niektóre przepisy innych ustaw, w celu
wyeliminowania wątpliwości interpretacyjnych pojawiających się przy ich stosowaniu
po wprowadzeniu nowych regulacji. Zmienia się następujące ustawy:
1) ustawę z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U.
z 2013 r. poz. 1205);
2) ustawę z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz. U. z 2012 r.
poz. 1059, z późn. zm.);
3) ustawę z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej (Dz. U. z 2009 r. Nr 151,
poz. 1219, z późn. zm.);
4) ustawę z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony
środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 100,
poz. 1085, z późn. zm.),
5) ustawę z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r. poz. 627);
6) ustawę z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. z 2012 r. poz. 1282,
z późn. zm.);
7) ustawę z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich
naprawie (Dz. U. Nr 75, poz. 493, z późn. zm.);
8) ustawę z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2013 r. poz. 1235 i 1238);
9) ustawę z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarządzania emisjami gazów
cieplarnianych i innych substancji (Dz. U. z 2013 r. poz. 1107).

IV. Zmiana ustawy – Prawo ochrony środowiska (art. 1 projektu ustawy)

1. Definicje i przepisy ogólne
Uzupełniono i poprawiono odnośnik nr 1 do tytułu ustawy, aby dostosować go do
stanu faktycznego.
W art. 3 dodano lub zmieniono następujące definicje:
1) definicja badań zanieczyszczenia gleby i ziemi
Ocena zanieczyszczenia powierzchni ziemi odbywa się w związku z przekroczeniem
15

dopuszczalnych zawartości substancji powodujących ryzyko w glebie lub w ziemi,
które są zróżnicowane i uzależnione od poszczególnych właściwości gleby. Ponieważ
pomiary zawartości substancji powodujących ryzyko w glebie i w ziemi prowadzi się
w odniesieniu do właściwości danej gleby, które również muszą być zbadane
konkretnymi metodami, pojęcie badań zanieczyszczenia gleby i ziemi przy wąskiej
interpretacji mogłoby zostać uznane za wykraczające poza zakres zawartej obecnie
w art. 3 pkt 21 Poś definicji pomiaru. Konieczne było zatem wprowadzenie definicji
porządkującej tę kwestię;
2) definicja dokumentu referencyjnego BAT
Dotychczas pojęcie to nie było zdefiniowane, ponieważ znajdowało się w art. 207 ust. 1
pkt 6 Poś. Wprowadzenie definicji stanowi transpozycję art. 3 pkt 11 dyrektywy IED.
Dokumenty referencyjne BAT są wynikiem wymiany informacji organizowanej przez
Komisję Europejską zgodnie z art. 13 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady
2010/75/UE z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie emisji przemysłowych (zintegrowane
zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola) (Dz. Urz. UE L 334 z 17.12.2010,
str.17);
3) definicja granicznych wielkości emisyjnych
Wprowadzenie tej definicji jest kluczowe dla poprawnej transpozycji dyrektywy IED.
Graniczne wielkości emisyjne oznaczać będą wielkości emisji powiązane z najlepszymi
dostępnymi technikami opisanymi w konkluzjach BAT i stanowić będą podstawę
określania dopuszczalnych wielkości emisyjnych w pozwoleniach zintegrowanych.
Definicja ta transponuje art. 3 pkt 13 dyrektywy IED;
4) definicja konkluzji BAT
Wprowadzenie tej definicji jest kluczowe dla poprawnej transpozycji dyrektywy IED.
Konkluzje BAT stanowić będą podstawę ustalania wymagań wynikających
z najlepszych dostępnych technik określanych w pozwoleniach zintegrowanych.
Definicja ta transponuje art. 3 pkt 12 dyrektywy IED. Konkluzje BAT są przyjmowane
przez Komisję Europejską, w drodze decyzji, zgodnie z art. 13 ust. 5 dyrektywy
Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie
emisji przemysłowych (zintegrowane zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola)
(Dz. Urz. UE L 334 z 17.12.2010, str.17) udostępnione i publikowane w Dzienniku
Urzędowym Unii Europejskiej;

16