Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw

b) niewykorzystane linie kredytowe można uznać za bezwarunkowo odwoływalne,
jeżeli warunki umowy pozwalają domowi maklerskiemu odwołać je w pełnym zakresie
dopuszczalnym w ramach ustawodawstwa w zakresie ochrony praw konsumenta i
kwestii z tym związanych.

2) dla niewykorzystanych zobowiązań zakupu odnawialnych nabytych wierzytelności,
które są bezwarunkowo odwoływalne lub które dają domowi maklerskiemu możliwość
automatycznego odwołania w dowolnej chwili bez uprzedniego powiadomienia, stosuje się
współczynniki konwersji 0%, o ile dom maklerski aktywnie monitoruje sytuację finansową
dłużnika, a wewnętrzne systemy kontroli umożliwiają natychmiastowe wykrycie
pogorszenia jakości kredytowej dłużnika,
3) dla innych linii kredytowych niż wymienione w pkt 1 i 2, programów emisji weksli
krótkoterminowych (NIF) oraz programów emisji weksli średnioterminowych (RUF)
stosuje się współczynnik konwersji 75 %,
4) dom maklerski, który spełnia minimalne kryteria dotyczące stosowania własnych
oszacowań współczynników konwersji zgodnie z § 205 - 337, może za zgodą Komisji
stosować własne oszacowania współczynników konwersji do typów produktów
wymienionych w pkt 1 – 4.
§ 200. Jeżeli zobowiązanie odnosi się do udzielenia innego zbobowiązania, wówczas stosuje
się niższy z dwóch współczynników konwersji im odpowiadających.
§ 201. Dla wszystkich pozycji pozabilansowych, innych niż wspomniane w § 190 - 200,
wartość ekspozycji jest równa następującej części wartości nominalnej pozycji:
1) 100 % w odniesieniu do pozycji o wysokim ryzyku,
2) 50 % w odniesieniu do pozycji o średnim ryzyku,
3) 20% w odniesieniu do pozycji o nisko-średnim ryzyku,
4) 0% w odniesieniu do pozycji o niskim ryzyku
przy czym dla celów określonych w pkt 1 przypisanie operacji pozabilansowych do
poszczególnych klas ryzyka przeprowadza się zgodnie z § 87 niniejszego załącznika.
Część 2. Ekspozycje kapitałowe
§ 202. Wartość ekspozycji jest równa wartości przedstawionej w sprawozdaniu finansowym.
§ 203. Wartość ekspozycji kapitałowych określa się następująco:
1) w przypadku inwestycji kapitałowych wycenianych według wartości godziwej - w
których zmiany wartości są wykazywane bezpośrednio w rachunku zysków i strat, a
następnie w funduszach własnych - wartość ekspozycji jest równa wartości godziwej
przedstawionej w bilansie,
2) w przypadku inwestycji kapitałowych wycenianych według wartości godziwej - w
których zmiany wartości nie są uwzględniane w rachunku zysków i strat, lecz są ujmowane
jako odrębny składnik kapitału skorygowany o podatek - wartość ekspozycji jest równa
wartości godziwej przedstawionej w bilansie,
3) w przypadku inwestycji kapitałowych wycenianych według ceny nabycia lub według
niższej z ceny nabycia i wartości rynkowej, wartość ekspozycji stanowi cenę nabycia lub
wartość rynkową przedstawionym w bilansie.
Część 3. Inne aktywa niezwi zane ze zobowi zaniem kredytowym

89
§ 204. Wartość ekspozycji innych aktywów niezwiązanych ze zobowiązaniem kredytowym
jest równa wartości przedstawianej w sprawozdaniach finansowych.

V. Wymogi minimalne dotycz ce metody wewnętrznych ratingów
Część 1. Systemy ratingowe
Tytuł 1. Zasady ogólne
§ 205. System ratingowy stanowią wszystkie metody, procesy, mechanizmy kontroli, systemy
gromadzenia danych i systemy informatyczne, które wykorzystuje się przy ocenie ryzyka
kredytowego, zaliczaniu ekspozycji do poszczególnych klas jakości lub puli (nadawaniu
ratingu) oraz kwantyfikacji niewykonanych zobowiązań i szacowanych strat dla określonego
rodzaju ekspozycji.
§ 206. Jeżeli dom maklerski stosuje różne systemy ratingowe, zasady przyporządkowywania
dłużnika lub transakcji do danego systemu ratingowego są dokumentowane i stosowane w
sposób właściwie odzwierciedlający poziom ryzyka.
§ 207. Kryteria i proces przypisywania podlegają okresowym przeglądom w celu określenia,
czy są adekwatne do aktualnego portfela i warunków zewnętrznych.
Tytuł 2. Struktura systemów ratingowych
Dział 1. Zasady ogólne
§ 208. Jeżeli dom maklerski stosuje bezpośrednie oszacowania parametrów ryzyka, wyniki
takich oszacowań można traktować jako stopnie w ciągłej skali ratingowej.
Dział 2. Ekspozycje wobec przedsiębiorstw, banków, rz dów i banków centralnych
§ 209. System ratingowy uwzględnia charakterystykę ryzyka dłużnika i transakcji.
§ 210. System ratingowy zawiera skalę ratingową dłużników, która odzwierciedla wyłącznie
kwantyfikację ryzyka niewykonania zobowiązań przez dłużników. Z zastrzeżeniem § 216,
skala ratingowa dłużników składa się z co najmniej 7 klas dłużników wykonujących
zobowiązania i jednej klasy dłużników, którzy nie wykonują zobowiązań.
§ 211. Klasa jakości dłużników oznacza kategorię ryzyka w ramach skali ratingowej
dłużników wschodzącej w skład systemu ratingowego, do której zaliczani są dłużnicy według
określonych i wyraźnych kryteriów ratingowych, na podstawie których otrzymuje się
oszacowania PD, przy czym dom maklerski dokumentuje związek pomiędzy klasami jakości
dłużników pod względem poziomu ryzyka niewykonania zobowiązań, jaki oznacza każda
klasa, oraz kryteriów używanych do wyróżnienia tego poziomu ryzyka.
§ 212. Dom maklerski, którego portfele ekspozycji są skoncentrowane w określonym
segmencie rynku i w określonym zakresie ryzyka niewykonania zobowiązań, stosuje
wystarczającą liczbę klas jakości dłużników, aby uniknąć nadmiernej koncentracji dłużników
w jednej klasie. Znaczna koncentracja w ramach jednej klasy musi zostać poparta
przekonującymi empirycznymi dowodami na to, że dana klasa jakości dłużników obejmuje
stosunkowo wąski przedział wartości PD oraz że ryzyko niewykonania zobowiązań, jakie
generują wszyscy dłużnicy w tej klasie, mieści się w tym przedziale.
§ 213. Warunkiem wydania przez Komisję zgody na stosowanie przez dom maklerski
własnych oszacowań strat z tytułu niewykonania zobowiązań (LGD) do obliczania wymogu
kapitałowego jest uwzględnienie w systemie ratingowym odrębnej skali ratingowej
instrumentów, która odzwierciedla wyłącznie charakterystykę transakcji w zakresie wartości
LGD.

90
§ 214. Klasa jakości instrumentów oznacza kategorię ryzyka w ramach skali instrumentów
wchodzącej w skład systemu ratingowego, do której zaliczane są ekspozycje według
określonych i wyraźnych kryteriów ratingowych, na podstawie których otrzymuje się własne
oszacowania wartości LGD. Definicja klasy obejmuje zarówno zasady zaliczania ekspozycji
do danej klasy, jak i kryteria różnicowania poziomów ryzyka poszczególnych klas.
§ 215. Znaczna koncentracja w ramach jednej klasy instrumentów musi zostać poparta
przekonującymi empirycznymi dowodami na to, że dana klasa obejmuje stosunkowo wąski
przedział wartości LGD, oraz że ryzyko, jakie generują wszystkie ekspozycje w tej klasie
mieści się w tym przedziale.
Dział 3. Ekspozycje detaliczne
§ 216. Systemy ratingowe uwzględniają zarówno ryzyko dłużnika jak i ryzyko transakcji,
oraz obejmują wszystkie istotne charakterystyki ryzyka dłużnika i transakcji.
§ 217. Poziom dywersyfikacji ryzyka jest na tyle duży, że liczba ekspozycji w danej klasie
lub puli wystarcza do miarodajnej kwantyfikacji i zatwierdzenia oszacowań charakterystyk
straty na poziomie klasy lub puli, przy czym rozdziału ekspozycji i dłużników na
poszczególne klasy lub pule dokonuje się tak, by uniknąć nadmiernej koncentracji.
§ 218. Proces przypisywania ekspozycji do klas lub puli zapewnia znacząca dywersyfikację
ryzyka, grupowanie odpowiednio jednorodnych ekspozycji oraz pozwala na dokładne i spójne
szacowanie charakterystyk straty na poziomie klasy lub puli. W przypadku nabytych
wierzytelności, przy grupowaniu ekspozycji uwzględnia się praktyki stosowane przez
sprzedawcę w zakresie gwarantowania emisji oraz zróżnicowanie klientów.
§ 219. Klasyfikując ekspozycje do odpowiednich klas lub puli dom maklerski bierze pod
uwagę następujące czynniki ryzyka:
1) charakterystykę ryzyka dłużnika,
2) charakterystykę ryzyka transakcji, włącznie z rodzajami produktów lub zabezpieczeń,
przy czym dom maklerski uwzględnia we właściwy sposób przypadki, w których kilka
ekspozycji korzysta z tego samego zabezpieczenia,
3) zaległości kredytowe, chyba że dom maklerski przedstawi uzasadnienie, że zaległości
takie nie są istotnym czynnikiem ryzyka.
Tytuł 3. Przypisywanie ekspozycji do klas jakości lub puli
Dział 1. Zasady ogólne
§ 220. Dom maklerski stosuje definicje, procedury i kryteria służące przypisaniu ekspozycji
do odpowiednich klas lub puli w ramach systemu ratingowego, spełniające poniższe
wymagania:
1) definicje i kryteria klasy lub puli są wystarczająco szczegółowe, aby bez względu na
rodzaj działalności, oddział i lokalizację, umożliwić osobom odpowiedzialnym za
przyznawanie ocen ratingowych konsekwentne zaliczanie dłużników lub instrumentów
stanowiących podobne ryzyko do tej samej klasy lub puli,
2) dokumentacja procesu nadawania ocen ratingowych umożliwia stronom trzecim
zrozumienie zasad przypisywania ekspozycji do danych klas lub puli, odtworzenie procesu
przypisywania i dokonanie oceny jego zasadności,
3) kryteria są zgodne z wewnętrznymi standardami kredytowymi obowiązującymi w domu
maklerskim oraz z procedurami postępowania wobec dłużników i ekspozycji zagrożonych.
§ 221. Przypisując dłużników do klas lub puli, dom maklerski uwzględnia wszystkie istotne
informacje, przy czym:

91
1) informacje takie powinny być aktualne i umożliwiać domowi maklerskiemu dokonanie
prognozy jakości kredytowej danej ekspozycji,
2) im mniej informacji znajduje się w posiadaniu domu maklerskiego, tym ostrożniej
przypisuje on ekspozycje do klas lub puli dłużników i instrumentów,
3) jeżeli dom maklerski stosuje zewnętrzną ocenę ratingową jako główny czynnik, w
oparciu o którą decyduje o przyznaniu wewnętrznej oceny ratingowej, wówczas powinien
uwzględnić również inne, istotne informacje.
Dział 2. Ekspozycje wobec przedsiębiorstw, banków, rz dów i banków centralnych
§ 222. Z zastrzeżeniem § 223, częścią procesu zatwierdzania kredytu jest przypisanie
dłużnika do odpowiedniej klasy dłużników.
§ 223. W przypadku domu maklerskiego, który otrzymał zgodę na stosowanie własnych
oszacowań strat z tytułu niewykonania zobowiązań (LGD) lub współczynników konwersji,
każda ekspozycja jest również przypisana do odpowiedniej klasy instrumentów, co stanowi
część procesu zatwierdzania kredytu.
§ 224. Każdej osobie prawnej, wobec której dom maklerski posiada ekspozycje, nadaje się
oddzielny rating, przy czym dom maklerski obowiązany jest przedstawić odpowiednie zasady
traktowania dłużników indywidualnych oraz grup powiązanych dłużników.
§ 225. Poszczególne ekspozycje wobec jednego dłużnika są zaliczane do tej samej klasy
jakości dłużników, bez względu na ewentualne różnice pomiędzy poszczególnymi
transakcjami, przy czym ekspozycje wobec jednego dłużnika można zaliczyć do różnych klas
jakości dłużnika w przypadku:
1) występowania ryzyka transferowego zależnie od tego, czy ekspozycje są nominowane
w walucie krajowej czy obcej,
2) jeżeli poprzez korektę sposobu przypisywania do klasy dłużników można uwzględnić
fakt objęcia ekspozycji gwarancjami,
3) gdy odpowniednie przepisy zabraniają przekazywania danych klientów.
Dział 3. Ekspozycje detaliczne
§ 226. Częścią procesu zatwierdzania kredytu jest przypisanie każdej ekspozycji do
odpowiedniej klasy lub puli.
Dział 4. Arbitralne korekty ratingów
§ 227. Do celów przypisywania ekspozycji do klas lub puli, dom maklerski określa przypadki,
w których przyjęte parametry wejściowe i wyniki procesu przypisywania ratingu mogą być
skorygowane w wyniku własnego osądu, a także osoby odpowiedzialne za zatwierdzenie
takich zmian. Dom maklerski przechowuje informacje dotyczące wspomnianych zmian i osób
odpowiedzialnych za ich zatwierdzenie. Dom maklerski analizuje jakość kredytową
ekspozycji, których rating został skorygowany, w tym ocenia jakośc kredytową ekspozycji,
których rating został skorygowany przez poszczególne osoby, uwzględniając wszystkie osoby
mające prawo do korekty ratingów.
Tytuł 5. Integralność procesu przyznawania ratingów
Dział 1. Ekspozycje wobec przedsiębiorstw, banków, rz dów i banków centralnych
§ 228. Przyznawanie ratingów oraz okresowe przeglądy ratingów są prowadzone lub
zatwierdzane przez jednostkę lub podmiot niezależny, który nie odnosi bezpośrednich
korzyści z decyzji dotyczących udzielenia kredytu.
§ 229. Dom maklerski aktualizuje oceny ratingowe co najmniej raz w roku, przy czym:

92
1) w przypadku dłużników o wyższym ryzyku i ekspozycji o skomplikowanej strukturze
przeglądy są częstsze,
2) z chwilą uzyskania nowych, istotnych informacji na temat dłużnika lub ekspozycji, dom
maklerski przeprowadza ponowną ocenę ratingową.
§ 230. Dom maklerski stosuje skuteczny system pozyskiwania i aktualizacji informacji
dotyczących charakterystyk dłużnika, które wpływają na wartości PD, oraz charakterystyk
transakcji, które wpływają na wartości LGD i współczynników konwersji.
Dział 2. Ekspozycje detaliczne
§ 231. Dom maklerski co najmniej raz w roku aktualizuje oceny ratingowe dłużników i
instrumentów lub dokonuje przeglądu charakterystyk strat i zaległości kredytowych w każdej
zidentyfikowanej puli ryzyka, w zależności, które z tych działań ma w danym przypadku
zastosowanie, oraz co najmniej raz w roku na podstawie reprezentatywnej próbki dokonuje
oceny wybranych ekspozycji z każdej puli, aby potwierdzić prawidłowość przypisania
ekspozycji do pul ryzyka.
Tytuł 6. Stosowanie modeli
§ 232. Dom maklerski może dokonywać przypisania ekspozycji do klas jakości dłużników,
klas jakości instrumentów lub pul należności na podstawie modeli statystycznych i innych
metod automatycznych jeśli spełnia poniższe warunki:
1) dom maklerski wykaże, że moc prognostyczna modelu jest wysoka oraz że stosowanie
modelu nie wpływa na zniekształcenie poziomu wymogów kapitałowych,
2) dom maklerski stosuje procedury służące weryfikacji danych wejściowych modelu
obejmujące ocenę dokładności, kompletności i poprawności,
3) dom maklerski wykaże, że dane wykorzystane do budowy modelu są reprezentatywne
dla ogółu dłużników lub ekspozycji danego banku,
4) model podlega regularnemu procesowi wewnętrznego zatwierdzania, obejmującemu
monitorowanie jakości i stabilności wyników modelu, przegląd jego specyfikacji oraz
porównywanie wyników modelu z obserwowanym stanem ekspozycji,
5) dom maklerski uzupełnia model statystyczny o element oceny i nadzoru ludzkiego, w
zakresie przeglądu ratingów wygenerowanych przez model oraz zapewnienia
prawidłowego stosowania modelu, przy czym:

a) procedury przeglądu nadanych ratingów mają na celu znalezienie i ograniczenie
błędów wynikających z niedoskonałości modelu,
b) osoby nadzorujące działanie modelu biorą pod uwagę wszystkie istotne informacje
nieuwzględniane w modelu,
c) dom maklerski dokumentuje sposób uzupełniania wyników modelu o własny osąd.
6) dobór danych wejściowych jest uzasadniony poprzez ich zdolność objaśniania
charakterystyk ryzyka.
7) model nie jest znacząco statystycznie obciążony.
Tytuł 7. Dokumentacja systemu ratingowego
§ 233.1. Dom maklerski przechowuje informacje na temat budowy i szczegółów dotyczących
funkcjonowania stosowanych systemów ratingowych.
2. Informacje, o których mowa w ust. 1 obejmują potwierdzenie spełnienia wymogów
minimalnych, określonych przepisami niniejszej części, w szczególności zawierają informacje
dotyczące różnicowania portfela, kryteriów ratingowych, odpowiedzialności stron

93