Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw
projekt przewiduje konieczność implementacji do polskiego prawa dyrektywy Rady w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz dyrektywy w sprawie adekwatności kapitałowej firm inwestycyjnych i instytucji kredytowych; rozwiazań sprzyjających rozwojowi polskiego rynku kapitałowego (ułatwienie funkcjonowania mechanizmów krótkiej sprzedaży): poszerzenia katalogu instrumentów finansowych (np. o instrumenty o charakterze derywatów, o zróżnicowanych typach instrumentu bazowego)
projekt mający na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej
- Kadencja sejmu: 6
- Nr druku: 64
- Data wpłynięcia: 2007-11-08
- Uchwalenie: Projekt uchwalony
- tytuł: o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw
- data uchwalenia: 2008-09-04
- adres publikacyjny: Dz.U. 2009 Nr 165, poz. 1316
64
Finansów z dnia 28 grudnia 2005 r. w sprawie trybu i warunków postępowania firm
inwestycyjnych oraz banków powierniczych do aktualnego stanu prawnego. Dodatkowo
regulacje wprowadzane ww. rozporządzeniem musiały ulec zmianie ze względu na konieczność
wdrożenia do polskiego porządku prawnego przepisów Dyrektywy Komisji 2006/73/WE z dnia
10 sierpnia 2006 r. wprowadzającej środki wykonawcze do dyrektywy 2004/39/WE Parlamentu
Europejskiego i Rady w odniesieniu do wymogów organizacyjnych i warunków prowadzenia
działalności przez przedsiębiorstwa inwestycyjne oraz pojęć zdefiniowanych na potrzeby tejże
dyrektywy, która reguluje w szczególności kwestie związane z:
- informacjami przekazywanymi przez firmę inwestycyjną jej klientom lub potencjalnym
klientom,
- badaniem odpowiedniości usługi inwestycyjnej dla danego klienta,
- sposobem postępowania firmy inwestycyjnej w związku z koniecznością stosowania
zasady „best execution”,
- sposobem postępowania firmy inwestycyjnej w związku z przechowywaniem aktywów
klientów,
- sposobem postępowania firmy inwestycyjnej w związku z konfliktami interesów,
- opracowywaniem materiałów informacyjnych o charakterze analizy inwestycyjnej,
- sposobem postępowania firmy inwestycyjnej przy wykonywaniu zleceń klienta,
- sposobem postępowania firmy inwestycyjnej w kontaktach z podmiotami posiadającymi
status „uprawnionego kontrahenta”.
Powyżej wskazane kwestie znalazły swe odzwierciedlenie w zapisach projektu. Projekt
dodatkowo przewiduje odstąpienie od szeregu funkcjonujących dotychczas szczegółowych
regulacji wyznaczających tryb i sposób postępowania firmy inwestycyjnej ze względu na brak
możliwości ich utrzymania z związku z brzmieniem przepisów unijnych (powołana na wstępie
Dyrektywa 2004/39/WE ma charakter przepisów „maksymalnej harmonizacji”, co w efekcie
powoduje istotne ograniczenie możliwości ingerencji krajowych porządków prawnych w kwestie
objęte zakresem tej dyrektywy).
OCENA SKUTKÓW REGULACJI
1. Podmioty, na które oddziałują przepisy projektowanej regulacji.
Niniejsze rozporządzenie oddziałuje na firmy inwestycyjne oraz banki powiernicze.
2. Wpływ regulacji na sektor finansów publicznych, w tym budżet państwa i budżety jednostek
samorządu terytorialnego.
Wejście w życie projektowanego rozporządzenia nie wpłynie na sektor finansów publicznych, w
tym budżet państwa i budżety jednostek samorządu terytorialnego.
3. Wpływ regulacji na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na
funkcjonowanie przedsiębiorstw.
55
Wejście w życie rozporządzenia przyczyni się do podwyższenia standardów świadczonych usług
na rynku kapitałowym poprzez zwiększenie wymogów w zakresie przejrzystości i prawidłowego
działania tego rynku oraz podwyższenie poziomu ochrony inwestorów korzystających z tego typu
usług jak również poprzez wprowadzenie regulacji identycznych z obowiązującymi na terytorium
całej Wspólnoty doprowadzi do wyrównania pozycji konkurencyjnej podmiotów świadczących
omawiane usługi na terytoriach wszystkich państw członkowskich UE.
Projektowane rozporządzenie nie przyczyni się do znaczącego zwiększenia obciążeń
biurokratycznych dla podmiotów nadzorowanych, ponieważ większość przewidzianych w nim
warunków funkcjonowała już uprzednio zgodnie z wymogami Rozporządzenia Ministra
Finansów z dnia 28 grudnia 2005 r. w sprawie trybu i warunków postępowania firm
inwestycyjnych oraz banków powierniczych.
4. Wpływ projektu na sytuację i rozwój regionalny.
Wejście w życie rozporządzenia nie wpłynie na sytuację i rozwój regionalny.
5. Wpływ regulacji na rynek pracy.
Wejście w życie rozporządzenia nie wpłynie na rynek pracy.
6. Wyniki przeprowadzonych konsultacji
W opinii projektodawców regulacja nie mieści się w zakresie przedmiotowym zagadnień
podlegających konsultacjom z Europejskim Bankiem Centralnym, zgodnie z art. 2 ust. 1 decyzji
Rady z dnia 29 czerwca 1998 r. (98/415/WE).
Projekt jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.
Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie
stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414) projekt rozporządzenia zostanie udostępniony na
stronach urzędowego informatora teleinformatycznego – Biuletynu Informacji Publicznej.
4-07-om
56
Projekt
ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA FINANSÓW
z dnia
w sprawie zakresu i szczegółowych zasad wyznaczania wymogów kapitałowych dla
domów maklerskich oraz określania maksymalnej wysokości kredytów, pożyczek i
wyemitowanych dłużnych papierów wartościowych w stosunku do kapitałów dla domów
maklerskich
Na podstawie art. 94 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami
finansowymi (Dz. U. Nr 183, poz. 1538, z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i Nr 157, poz. 1119 oraz z
2007 r. Nr ..., poz. ...) zarządza się, co następuje:
§ 1. Rozporządzenie określa zakres i szczegółowe zasady:
1) wyznaczania wymogów kapitałowych dla domów maklerskich z wyłączeniem
podmiotów prowadzących działalność maklerską wyłącznie w zakresie czynności, o
których mowa w art. 69 ust. 2 pkt 1 lub 5 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie
instrumentami finansowymi;
2) określania maksymalnej wysokości kredytów, pożyczek i wyemitowanych dłużnych
papierów wartościowych w stosunku do kapitałów dla domów maklerskich.
§ 2. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:
1) ustawie - rozumie się przez to ustawę z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami
finansowymi;
2)ustawie o rachunkowości - rozumie się przez to ustawę z dnia 29 września 1994 r. o
rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694, z późn. zm.2));
3) ustawie - Prawo bankowe - rozumie się przez to ustawę z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo
bankowe (Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665, z późn. zm.3));
4)Komisji - rozumie się przez to Komisję Nadzoru Finansowego ;
5) operacji - rozumie się przez to podejmowane przez dom maklerski czynności faktyczne
lub prawne, w wyniku których powstają wielkości bilansowe lub pozabilansowe; do
operacji zalicza się:
a) operacje dotyczące danego instrumentu bazowego, z których wynika powstanie
składnika aktywów lub pasywów bilansu krajowej firmy inwestycyjnej,
b) operacje, których wynikiem jest pozabilansowa pozycja pierwotna;
6)operacjach, których wynikiem jest pozabilansowa pozycja pierwotna - rozumie się przez to
zawarcie wywołujących ten skutek:
a) operacji warunkowych, polegających na udzieleniu lub otrzymaniu:
- zobowiązania warunkowego o charakterze gwarancyjnym lub dotyczącego
finansowania,
- zobowiązania do nabycia, zbycia lub gotówkowego rozliczenia instrumentu bazowego
stanowiącego aktywo referencyjne, w przypadku zajścia określonego zdarzenia
kredytowego (instrumenty pochodne dotyczące przeniesienia ryzyka kredytowego),
1) Minister Finansów kieruje działem administracji rządowej – instytucje finansowe, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 3
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 lipca 2006 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania
Ministra Finansów (Dz. U. Nr 131, poz. 908 i Nr 169, poz. 1204).
1
b) transakcji terminowych, do których zalicza się transakcje terminowe proste oraz
transakcje terminiowe opcyjne,
7) parametrach cenowych - rozumie się przez to cenę lub inny niż cena wskaźnik wartości
danego instrumentu bazowego, w tym w szczególności stopę procentową oraz kurs
waluty i indeks giełdowy;
8) dniu zapadalności pozycji pierwotnej instrumentu bazowego - rozumie się przez to
ostatni dzień, w którym zgodnie z umową powinna nastąpić realizacja wszystkich
zobowiązań związanych z daną pozycją pierwotną instrumentu bazowego;
9) rezydualnym terminie zapadalności - rozumie się przez to okres między dniem
sprawozdawczym a dniem:
a) zapadalności pozycji pierwotnej - w przypadku pozycji pierwotnych w instrumentach
bazowych opartych na stałej stopie procentowej,
b) najbliższej zmiany oprocentowania - w przypadku pozycji pierwotnych w
instrumentach bazowych opartych na zmiennej stopie procentowej;
10)dniu sprawozdawczym - rozumie się przez to dzień, na który dokonuje się obliczenia
całkowitego wymogu kapitałowego;
11)wartości godziwej - rozumie się przez to wartość, o której mowa w art. 28 ust. 6 ustawy o
rachunkowości;
12)rentowności do wykupu - rozumie się przez to stopę rentowności w skali roku, przy której
bieżąca wartość godziwa instrumentu bazowego jest równa zdyskontowanym, na dzień
sprawozdawczy, za pomocą tej stopy wartościom wszystkich znanych przyszłych
płatności z tytułu tego instrumentu zgodnie z ich rezydualnymi terminami zapadalności;
13)średnim okresie zwrotu - rozumie się przez to średnią ważoną liczbę lat od dnia
sprawozdawczego do dnia zapadalności poszczególnych należności z tytułu danego
instrumentu bazowego, z wagami równymi udziałom płatności za poszczególne okresy w
całkowitej wartości godziwej tego instrumentu, przy zastosowaniu odpowiedniej dla
danego instrumentu bazowego rentowności do wykupu;
14)zaktualizowanym średnim okresie zwrotu - rozumie się przez to średni okres zwrotu
zdyskontowany za pomocą odpowiedniej dla danego instrumentu bazowego rentowności
do wykupu przy założeniu rocznego okresu dyskonta;
15)kuponie - rozumie się przez to wyrażony w procentach iloraz nominalnej wartości
jednorocznych płatności odsetkowych z tytułu utrzymywania danej pozycji pierwotnej i
nominalnej wartości tej pozycji;
16)funduszu rozliczeniowym - rozumie się przez to fundusz, o którym mowa w art. 65 ust. 1
lub art. 68 ustawy;
17)uznanej firmie inwestycyjnej z państw trzecich - rozumie się przez to podmiot z siedzibą
na terytorium państwa niebędącego państwem członkowskim, który prowadzi działalność
maklerską w tym państwie i który podlega regułom ostrożnościowym co najmniej tak
restrykcyjnym, jak podmioty prowadzące taką działalność w państwie członkowskim;
18)instytucji kredytowej - rozumie się przez to podmiot, o którym mowa w art. 4 ust. 1 pkt
17 ustawy - Prawo bankowe;
19)banku - rozumie się przez to osobę prawną mającą siedzibę na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej, o której mowa w art. 2 ustawy - Prawo bankowe;
20)instytucji finansowej - rozumie się przez to podmiot, o którym mowa w art. 4 ust. 1 pkt 7
ustawy - Prawo bankowe, z wyłączeniem domów maklerskich i zagranicznych firm
inwestycyjnych;
21)jednostce dominującej - rozumie się przez to jednostkę, o której mowa w art. 3 ust. 1 pkt
37 ustawy o rachunkowości;
22)jednostce zależnej - rozumie się przez to jednostkę, o której mowa w art. 3 ust. 1 pkt 39
ustawy o rachunkowości;
2
23)współczynniku delta - rozumie się przez to stosunek spodziewanej zmiany ceny opcji do
dowolnie małej zmiany ceny instrumentu bazowego będącego przedmiotem opcji;
24)ekwiwalencie delta - rozumie się przez to wartość nominalną instrumentów bazowych do
otrzymania albo instrumentów bazowych do wydania będących przedmiotem danej opcji,
pomnożoną przez odpowiedni współczynnik delta;
25)operacjach finansowania zapasów - rozumie się przez to operacje dotyczące fizycznych
zapasów towarów, w których koszt finansowania został ustalony w stosunku do daty
transakcji terminowej;
26)dominującym podmiocie nieregulowanym - rozumie się przez to podmiot dominujący, o
którym mowa w art. 3 pkt 5 ustawy z dnia 15 kwietnia 2005 r. o nadzorze
uzupełniającym nad instytucjami kredytowymi, zakładami ubezpieczeń i firmami
inwestycyjnymi wchodzącymi w skład konglomeratu finansowego (Dz. U. Nr 83, poz.
719).
§ 3. 1. Wymogi kapitałowe z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyka obejmują łączny
wymóg kapitałowy z tytułu:
1) ryzyka rynkowego obejmującego:
a) ryzyko pozycji, w tym:
– łączny wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka cen kapitałowych papierów
wartościowych,
– łączny wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka cen towarów,
– łączny wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka szczególnego cen instrumentów dłużnych,
– łączny wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka ogólnego stóp procentowych - obliczony
w sposób określony w załączniku nr 2 do rozporządzenia,
b) łączny wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka walutowego - obliczony w sposób określony
w załączniku nr 4 do rozporządzenia;
2)ryzyka rozliczenia, dostawy – oraz ryzyka kredytowego kontrahenta - obliczony w sposób
określony w załączniku nr 5 do rozporządzenia;
3)ryzyka kredytowego - obliczony w sposób określony w załączniku nr 6 do rozporządzenia
4) ryzyka operacyjnego – obliczony w sposób określony w załączniku nr 11 do
rozporządzenia;
5) przekroczenia limitu koncentracji zaangażowania i limitu dużych zaangażowań -
obliczony w sposób określony w załączniku nr 10 do rozporządzenia;
2. Całkowity wymóg kapitałowy jest sumą wymogów kapitałowych obliczonych z tytułu
poszczególnych rodzajów ryzyka związanego z zakresem prowadzonej przez dom maklerski
działalności i obejmuje:
1)wymogi kapitałowe, o których mowa w ust. 1 - w przypadku domów maklerskich, których
zakres prowadzonej działalności jest znaczący;
2)wymogi kapitałowe, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a tiret drugie i lit. b oraz pkt 3 – 5
– w przypadku domów maklerskich, których zakres prowadzonej działalności, ustalony
w sposób określony w § 7 ust. 2, jest nieznaczący.
§ 4.1 Dom maklerski jest zobowiązany do obliczania całkowitego wymogu kapitałowego na
koniec każdego dnia roboczego - według stanu na poprzedni dzień roboczy i porównywania
tak obliczonej wielkości z poziomem nadzorowanych kapitałów.
2. Poziom nadzorowanych kapitałów nie może być niższy niż wysokość wymogu
kapitałowego z tytułu kosztów stałych określonego w załączniku nr 14 do rozporządzenia.
3. Poziom nadzorowanych kapitałów:
1) ustalony, niezależnie od zakresu prowadzonej działalności, w sposób określony w § 1 ust.
3 załącznika nr 12 do rozporządzenia, albo
3