Rządowy projekt ustawy o Służbie Więziennej

zachodzi uzasadnione podejrzenie popełnienia przewinienia, resort sprawiedliwości proponuje
odrzucić uwagę.

4. Nie została uwzględniona uwaga dotycząca uzgadniania ze stroną związkową
regulaminów Dyrektora Generalnego Służby Więziennej w sprawach zasad etyki zawodowej
i zasad postępowania i zachowania się funkcjonariuszy. Regulamin dotyczący zasad etyki
zawodowej, jak każdy inny akt wewnętrzny, podlega uzgodnieniom wewnętrznym i Związek nie
może być pominięty jako organ opiniujący. Wynika to nie tylko z ustawy o związkach zawodowych
oraz przepisów dotyczących zasad poprawnej legislacji, ale również z wewnętrznych przepisów
w sprawie trybu działalności legislacyjnej w Centralnym Zarządzie Służby Więziennej. Propozycja
zapisu „po uzgodnieniu”, który w istocie zmierza do wspólnej woli stron, spowoduje skuteczne
blokowanie przyjęcia dokumentu przez Związek, który przy opracowaniu regulaminu nie może być
organem współdecydującym.

5. Nie została uwzględniona uwaga dotycząca zastąpienia wymogu posiadania
wykształcenia wyższego zawodowego dla korpusu chorążych wykształceniem średnim. Podział na
stanowiska oficerskie, chorążackie i podoficerskie oraz uzależnienie mianowania na te stanowiska
od spełnienia wymogu odpowiedniego wykształcenia magisterskiego (lub równorzędnego),
wyższego zawodowego i średniego, nie zmienia zasadniczo aktualnej struktury służby w dziale
ochrony. Na podstawie obowiązujących przepisów, a w szczególności rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 16 stycznia 2003 r. w sprawie wymagań w zakresie wykształcenia
i kwalifikacji zawodowych, jakim powinni odpowiadać funkcjonariusze Służby Więziennej (Dz. U.
Nr 14, poz. 142), do zajmowania typowego stanowiska w dziale ochrony przewidywane jest
alternatywnie wymóg wykształcenia wyższego magisterskiego lub wyższego zawodowego
(np. dowódca zmiany), wyższego zawodowego lub średniego (zastępca dowódcy zmiany, starszy
oddziałowy, oddziałowy). Funkcjonariusz zajmując stanowisko oddziałowego może być członkiem
korpusu chorążych, gdy posiada wykształcenie wyższe zawodowe albo korpusu podoficerskiego,
gdy posiada wykształcenie średnie. Stanowisko oddziałowego może być zarówno zajmowane przez
podoficera, jak i chorążego. Taki układ stanowisk, który przewiduje możliwość mianowania na
stanowisko oddziałowego zarówno podoficera, jak i chorążego, przewidują również założenia do
nowego rozporządzenia, tzw. taryfikatora, który zostanie wydany na podstawie projektu ustawy.
Możliwość dalszego awansu w stopniu przez podoficera i przejścia do korpusu chorążych
mobilizuje funkcjonariuszy tego działu do podnoszenia swoich kwalifikacji ogólnych.
Ponadto ilość stanowisk oficerskich, chorążackich i podoficerskich w poszczególnych działach, też
w administracji, reguluje kierownik jednostki zarządzeniem organizacyjnym, uwzględniając
29
potrzeby służby, posiadane środki finansowe i zasady polityki kadrowej ustanawianej przez
Dyrektora Generalnego Służby Więziennej.
Sztywne określenie wymogów w zakresie wykształcenia do mianowania na stanowiska oraz
nadania stopnia służbowego sprzyja podniesieniu rangi stopni w poszczególnych korpusach oraz
kształtowaniu właściwej polityki kadrowej kadry, zgodnie z hierarchiczną strukturą Służby
Więziennej. Podział na korpus chorążych, w którym funkcjonariusze będą posiadali wykształcenie
co najmniej wyższe zawodowe, wymusza również aktualne nasycenie kadry funkcjonariuszami
posiadającymi wyższe wykształcenie, np. na 25.917 funkcjonariuszy wyższe zawodowe posiada
2.308 funkcjonariuszy, a wyższe magisterskie 7.658. Ponieważ polityka kadrowa Służby
Więziennej zmierza do ograniczenia liczby oficerów w służbie oraz podniesienia statusu korpusu
chorążych, osoby z wyższym wykształceniem magisterskim, przyjmowane do służby, będą zasilać
szeregi podoficerów, a tylko osoby posiadające odpowiednie predyspozycje będą przechodzić do
korpusu chorążych i oficerów.
6.
Została uwzględniona uwaga dotycząca skrócenia czasookresów oczekiwania na
ewentualny awans w stopniu służbowym.

7. Nie uwzględniono w projekcie uwagi dotyczącej wydłużenia możliwości otrzymywania
dodatku za wysługę lat z 20 do 30 lat oraz uwagi dotyczącej możliwości wliczania do wysługi lat
w Służbie Więziennej okresów służby w wojsku i w innych formacjach mundurowych.
8.
Kwestia
dotycząca wpisania do projektu ustawy nowych dodatków do wynagrodzenia
funkcjonariuszy – uwaga nieuwzględniona.
Powyższa zmiana wpłynęłaby na znaczne podwyższenie przewidywanych kosztów budżetu,
ponieważ wprowadza nową grupę dodatków dotychczas nieokreślonych i dla bliżej nieokreślonej
grupy funkcjonariuszy. Przyjmując za punkt wyjściowy założenie, że swym zakresem np. jeden
z dodatków przysługiwałby funkcjonariuszom, mającym bezpośredni kontakt z osadzonymi, to
dodatek winien być przyznany 19.108 osobom, tj. 73,7 % funkcjonariuszy.
9.
Została uwzględniona uwaga dotycząca osobnego zredagowania przepisów dotyczących
„przeniesienia” i „delegowania” funkcjonariuszy.

10. Nie została uwzględniona uwaga dotycząca wprowadzenia obligatoryjnej zasady
powierzania obowiązków służbowych. Zarówno powierzenie obowiązków na innym stanowisku,
jak i powierzenie w ramach zastępstwa, powinno mieć charakter fakultatywny.
Przełożony w przypadku nieobecności funkcjonariusza może rozdzielić jego zakres zadań
30
na kilku funkcjonariuszy i nie musi być zobowiązany (w każdym przypadku skierowania
funkcjonariusza na urlop lub pobytu na zwolnieniu lekarskim) powierzać obowiązki innemu
funkcjonariuszowi. Ponadto instytucja powierzenia obowiązków nie dotyczy tylko przypadków
związanych ze stanowiskami kierowniczymi, a więc przepis powinien być na tyle elastyczny, aby
przewidywał jak największą i możliwą ilość przypadków.
Zasadą wyrażoną w tym przepisie jest otrzymywanie przez funkcjonariusza uposażenia, które nie
może być obniżone w stosunku do otrzymywanego przed powierzeniem. W przypadku
uwzględnienia uwagi Związku i przyjęcia, jako zasady otrzymywania uposażenia adekwatnego do
zajmowanego/powierzonego stanowiska, może zaistnieć sytuacja, że funkcjonariusz, np. młodszy
inspektor będzie wykonywał obowiązki na niższym stanowisku np. starszego strażnika, na którym
przysługuje niższe uposażenie, co jest praktykowane, np. w celu likwidacji nadgodzin w służbie
ochronnej. Natomiast w przypadku powierzenia obowiązków na wyższym stanowisku,
np. kierowniczym, funkcjonariusz w okresie powierzenia ma przyznane uposażenie adekwatne do
zajmowanego na ten okres stanowiska służbowego.

11.
Nie
została uwzględniona uwaga dotycząca obligatoryjnego przenoszenia
funkcjonariusza zwolnionego z dotychczas zajmowanego stanowiska do dyspozycji przełożonego.
Kwestie merytoryczne związane z oddelegowaniem poza służbę w kraju lub za granicą,
uregulowane są w przepisach art. 73 – 74 tej ustawy. Pozostałe kwestie, w tym kwestie uposażenia,
reguluje w całości art. 59, a inne – art. 216 i 217 ustawy. Należy opowiedzieć się za
fakultatywnością tego rozwiązania, ponieważ nie w każdym przypadku konieczne jest przeniesienie
funkcjonariusza do dyspozycji innego przełożonego.



12. Nie została uwzględniona uwaga dotycząca przeniesienia przepisu art. 106 do rozdziału
o stopniach służbowych. Umieszczenie art. 106 w rozdziale 12 „Ustanie stosunku służbowego
funkcjonariuszy”, ściśle wiąże się z zakresem regulacji dotyczącej używania i utraty stopnia,
w związku z ustaniem i wygaśnięciem stosunku służbowego, co przemawia za pozostawieniem tego
przepisu w tym rozdziale.

13. Kwestia dotycząca współdziałania jednostek służby medycyny pracy z komisjami
lekarskimi i z organizacjami związkowymi – uwaga odrzucona. Podobna regulacja istnieje
w ustawie z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy, gdzie wprost wskazuje się na
konieczność współpracy jednostek służby medycyny pracy ze związkami zawodowymi. Dlatego też
z punktu widzenia poprawności techniki legislacyjnej uwagi nieuwzględniono.
31

14. Uwaga dotycząca wpisania do projektu ustawy przepisu kategorycznie stwierdzającego
„przeciwdziałanie zjawiskom mobbingu” – uwaga odrzucona. Kwestie związane
z przeciwdziałaniem mobbingu ujęte aktualnie są w regulaminie Dyrektora Generalnego Służby
Więziennej dotyczącym tzw. zasad etyki zawodowej i taką regulację przewiduje się również
w regulaminie w sprawie zasad etyki zawodowej funkcjonariuszy Służby Więziennej, który wydany
będzie na podstawie projektowanej ustawy. Za takim rozwiązaniem przemawia specyfika
wszystkich służb mundurowych, których działanie oparte jest na hierarchicznym
podporządkowaniu i konieczności wykonywania rozkazów i poleceń służbowych. Każdy
funkcjonariusz nie jest pozbawiony obrony i ma możliwość – po wyczerpaniu drogi służbowej
– wystąpić z powództwem do sądu pracy; każdy zgłoszony przypadek przez funkcjonariuszy jest
szczegółowo badany i wyjaśniany przez stronę służbową.
15.
Uwzględniona została uwaga dotycząca zbędnego określania w przepisie ustawowym
godzin rozpoczęcia i zakończenia służby w systemie jednozmianowym, jak również uwaga
dotycząca udzielania czasu wolnego za wypracowane nadgodziny do czasu zakończenia okresu
rozliczeniowego.

16. Uwaga dotycząca wprowadzenia możliwości udzielania urlopu dodatkowego
w wysokości 5 dni roboczych w roku, w stosunku do funkcjonariuszy pełniących służbę
w oddziałach dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami – uwaga uwzględniona.

17. Nie została uwzględniona uwaga dotycząca obligatoryjnego wykorzystania przez
zwalnianego funkcjonariusza urlopu wypoczynkowego w wymiarze proporcjonalnym, jeśli
zwolnienie następuje w pierwszym półroczu.
Uwzględnienie uwagi zakłada zwiększenie kosztów budżetu oraz w założeniu konieczność
przewidywania wypłaty ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy funkcjonariuszom
odchodzącym ze służby, którzy będą zobowiązani tylko do proporcjonalnego wykorzystania urlopu.
W przypadku odejścia funkcjonariusza posiadającego uprawnienia emerytalne, funkcjonariusz
odchodząc z końcem lutego zobowiązany byłby tylko do wykorzystania niepełnych 3 dni urlopu,
z przysługującego mu bieżącego urlopu w wymiarze 35 dni w nowym roku kalendarzowym (po 15
latach służby dodatkowo 9 dni urlopu). Art. 143 w aktualnym brzmieniu wymusza maksymalne
wykorzystanie płatnego urlopu w naturze, pod warunkiem, że w okresie do dnia zwolnienia,
przełożony udzieli mu tego urlopu – co już pośrednio zakłada odpowiednią proporcjonalność.
Konieczność zabezpieczenia prawidłowego toku służby oraz przekazania obowiązków
uniemożliwia w praktyce wykorzystanie przez funkcjonariusza urlopu w całości w tak krótkim
okresie, tym bardziej, że w pierwszych trzech miesiącach funkcjonariusz może posiadać jeszcze
32
niewykorzystany urlop zaległy oraz do odebrania wolne za nadgodziny. Do decyzji funkcjonariusza
pozostaje wybór, czy bardziej korzystne jest dla niego odejście w pierwszych dwóch miesiącach
służby + ewentualny ekwiwalent za niewykorzystany urlop w całości, ale z
uzyskaniem

waloryzacji emerytury, czy też w terminie późniejszym, po wykorzystaniu płatnego urlopu w
naturze, ale z wyższą kwotowo nagrodą roczną i tzw. „mundurówką”. Przepis nie narusza także
konstytucyjnej zasady równości wobec prawa, gdyż wymiar urlopu wypoczynkowego w służbie
jest wyższy niż na zasadach ogólnych, ponieważ funkcjonariuszowi przysługuje ewentualnie płatny
ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany przed zwolnieniem urlop bieżący i
zaległy.
Funkcjonariusz przechodzi ponadto na płatne zaopatrzenie emerytalne.

18. Nie została uwzględniona uwaga dotycząca ustawowego określenia konieczności zwrotu
kosztów funkcjonariuszowi, któremu wstrzymano wykorzystanie urlopu.
Wprowadzenie tej uwagi spowoduje nieuzasadnione zwiększenie wydatków z budżetu
państwa. Należy nadmienić, że przyjęte w projekcie rozwiązania są analogiczne do rozwiązań
stosowanych w Policji.

19. Nie została uwzględniona uwaga dotycząca obligatoryjnego udzielania przez
przełożonych zezwolenia na podjęcie przez funkcjonariuszy dodatkowego zajęcia zarobkowego
poza służbą. Należy skłonić się do pozostawienia fakultatywności i uznaniu przełożonego
problematyki wyrażania zgody na podejmowanie zajęcia zarobkowego poza służbą.
Niedopuszczalne jest natomiast przyjęcie, aby taka zgoda była w formie decyzji, nie tylko ze
względu na to, że nie należy to do zakresu spraw ze stosunku służbowego oraz administracyjnych,
od których funkcjonariuszowi przysługuje odwołanie, jak to jest ujęte w art. 216 i 217 ustawy, ale
ściśle do uznania przełożonego i w zakresie podległości służbowej. Funkcjonariusz nie jest
pozbawiony możliwości złożenia w trybie skargowym skargi do wyższego przełożonego
w przypadku odmowy zgody na podjęcie zajęcia zarobkowego poza służbą, pod warunkiem
spełnienia przez funkcjonariusza przesłanek wskazanych w art. 159 ust. 2.

20. Uwaga dotycząca wykreślenia przepisu obligującego funkcjonariusza do uzyskania
zgody Dyrektora Generalnego Służby Więziennej na członkostwo w organizacjach zagranicznych
– uwaga nieuwzględniona. Należy skłonić się jednak do pozostawienia obowiązku informowania
przełożonych przez funkcjonariuszy o przynależności do stowarzyszeń krajowych, działających
poza Służbą Więzienną, jak również zezwolenia na uzyskanie przynależności do organizacji lub
stowarzyszeń zagranicznych lub międzynarodowych, ze względu na zróżnicowany charakter
działalności tych organizacji. Przełożeni powinni posiadać informację o przynależności podległych
im funkcjonariuszy do stowarzyszeń krajowych i międzynarodowych.
33