Rządowy projekt ustawy budżetowej na rok 2013

kształtowanie się powyższych zmiennych przyjęto, że główna stopa procentowa NBP – stopa
referencyjna wyniesie w 2012 r. średnio 4,7%, a w 2013 r. spadnie do 4,4%.
W latach 2012-2013 zakłada się stopniową aprecjację złotego. Umacnianiu się polskiej
waluty będą w tym okresie sprzyjały stabilne fundamenty polskiej gospodarki, w tym spadek
deficytu na rachunku obrotów bieżących, napływ inwestycji zagranicznych oraz obniżenie
premii za ryzyko, związane z ograniczeniem nierównowagi finansów publicznych. Przyjęto,
że w 2012 r. średni kurs złotego wyniesie 4,21 PLN/EUR i 3,32 PLN/USD, a w 2013 r.
ukształtuje się na poziomie 4,05 PLN/EUR i 3,20 PLN/USD. Oznacza to, że w 2013 r.
średnioroczna aprecjacja złotego do euro i dolara amerykańskiego wyniesie ok. 3,5%.
Lata 2014-2016
Wraz z oczekiwaną poprawą koniunktury w UE należy oczekiwać, że również w Polsce
sytuacja gospodarcza w kolejnych latach będzie lepsza. W przypadku popytu prywatnego,
dalsza oczekiwana poprawa na rynku pracy skutkować będzie przyspieszeniem tempa
wzrostu konsumpcji. Wyższe będzie też tempo wzrostu inwestycji, co związane jest z ogólną
poprawą koniunktury w Polsce i na świecie i wynikającym z tego spadkiem ryzyka
prowadzenia działalności gospodarczej. Kształtowanie się popytu publicznego będzie z kolei
podporządkowane kontynuowanym działaniom konsolidacyjnym. W przypadku inwestycji,
wygaszanie projektów finansowanych ze środków UE w ramach obecnej perspektywy
finansowej przy założeniu nie uruchomienia funduszy przypadających Polsce w ramach
kolejnej perspektywy finansowej na lata 2014-2020, skutkować będzie obniżeniem udziału
inwestycji publicznych w PKB do ok. 3,0% w latach 2015-2016. Utrzymane zostaną również
ograniczenia dotyczące wzrostu funduszu wynagrodzeń oraz zużycia pośredniego
większości
jednostek
podsektora
centralnego
sektora
finansów
publicznych.
W konsekwencji, realny wzrost spożycia publicznego w latach 2014-2016 wyniesie średnio
1,3%. Pomimo ograniczenia wzrostu popytu publicznego, prognozowany wzrost popytu
prywatnego będzie wystarczający dla przyspieszenia realnego tempa wzrostu PKB. Zgodnie
z prezentowanym scenariuszem w 2014 r. przyspieszenie to będzie jeszcze nieduże, do
2,5%. W kolejnym roku wzrost PKB zwiększy się już do 3,5%, by w 2016 r. ukształtować się
na poziomie 4,0%.
W okresie prognozy obserwowany będzie dalszy spadek ludności w wieku
produkcyjnym, który zostanie złagodzony poprzez wydłużenie wieku emerytalnego.
Negatywne tendencje demograficzne będą jednak na tyle silne, że nawet przy zakładanym
wzroście aktywności zawodowej, podaż pracy na koniec 2016 r. pozostanie na poziomie
z końca 2013 r. Oczekiwana stopniowa poprawa koniunktury gospodarczej i przyspieszenie
tempa wzrostu popytu inwestycyjnego będą skutkować coraz wyższą dynamiką popytu na
pracę. Przy względnej stabilizacji podaży pracy powinno to przełożyć się na spadek stopy

12
bezrobocia i wzmocnienie pozycji pracownika w procesie negocjacji płacowych. Skutkiem
tego będzie stopniowe przyspieszanie realnego tempa wzrostu wynagrodzeń w sektorze
prywatnym, które jednak powinno być zbliżone do tempa wzrostu produktywności pracy.
W latach 2014-2016 celem polityki pieniężnej NBP będzie stabilizacja tempa wzrostu
cen konsumpcyjnych na poziomie celu inflacyjnego. Inflacja w tym okresie powinna
kształtować się na poziomie zbliżonym do 2,5%, przy czym w 2014 r. możliwa jest nieco
niższa dynamika cen związana z zaplanowanym obniżeniem stawek podatku VAT.
W rezultacie w omawianym okresie prognozowana jest stabilizacja stóp procentowych NBP,
w tym stopy referencyjnej na poziomie ok. 4,25%. Równocześnie oczekiwane jest
utrzymanie się tendencji aprecjacyjnej złotego oraz spadek zmienności kursu waluty
krajowej. Stopniowy wzrost deficytu handlowego w połączeniu z niewielkim pogorszeniem
pozostałych sald rachunku bieżącego sprawi, że nierównowaga zewnętrzna od 2015 r.
powróci do lekkiej tendencji wzrostowej i w 2016 r. deficyt na rachunku obrotów bieżących
wyniesie ok. 4,0% PKB.
Uwarunkowania prognozy makroekonomicznej
Czynniki, które w największym stopniu będą determinować ścieżkę wzrostu
gospodarczego w Polsce to: rozwój sytuacji gospodarczej u największego partnera
handlowego, jakim są pozostałe państwa Unii Europejskiej, skala i struktura niezbędnej
konsolidacji fiskalnej oraz tendencje demograficzne, w szczególności ubytek ludności
w wieku produkcyjnym. Wszystkie te czynniki będą miały kluczowe znaczenie dla tempa
wzrostu PKB i jego składowych, procesów inflacyjnych i rozwoju sytuacji na rynku pracy.
Ewentualna zmiana harmonogramu i struktury konsolidacji fiskalnej skutkować będzie
zmianą ścieżki popytu publicznego oraz założeń dotyczących kształtowania się awersji do
ryzyka na międzynarodowych rynkach finansowych. Ma to z kolei istotne znacznie dla
prezentowanej prognozy kursu walutowego, inflacji, stóp procentowych, czy założeń
dotyczących przepływu kapitałów na międzynarodowych rynkach finansowych.
W prezentowanym scenariuszu rozwoju gospodarczego w Polsce i na świecie założono,
że strefa euro będzie funkcjonować w takim składzie państw, jaki obejmuje obecnie.
Ewentualne zmiany w tym zakresie mogą doprowadzić do poważnych turbulencji na
światowych rynkach finansowych, co z pewnością miałoby konsekwencje dla szacunków
dotyczących wzrostu gospodarczego i w efekcie sytuacji finansów publicznych w Polsce.
Inne od oczekiwanej kształtowanie się koniunktury gospodarczej u naszych partnerów
handlowych bezpośrednio poprzez eksport i w dalszej kolejności przez rynek pracy także
przełożyłoby się na wzrost gospodarczy w kraju.
Dodatkowo, od 2011 r. obserwujemy w Polsce ubytek ludności w wieku produkcyjnym.
Odpowiedzią rządu na to niekorzystne zjawisko jest reforma zwiększająca stopniowo wiek

13
uprawniający do przechodzenia na emeryturę. Reforma ta złagodzi częściowo negatywne
tendencje demograficzne, jednak nie odwróci ich kierunku.
Kolejnym czynnikiem ryzyka prezentowanej prognozy popytu ze strony gospodarstw
domowych jest kształtowanie się stopy oszczędności. Zgodnie z danymi GUS w 2011 r.
mieliśmy do czynienia z jej silnym spadkiem. W prezentowanym scenariuszu rozwoju
gospodarczego założono, że w 2012 r. stopa oszczędności zmniejszy się po raz kolejny.
Poprawność takiego założenia potwierdzają dane GUS dotyczące I kw. br. Wydaje się
jednak, że w dalszych latach nie ma już przestrzeni dla dodatkowego obniżenia stopy
oszczędności, co może być ograniczeniem dla stabilizacji konsumpcji.
Czynnikiem ryzyka dla realizacji prognozy inflacji – obok niepewności związanej
z kształtowaniem się wzrostu gospodarczego – pozostaje możliwość wystąpienia szoków
podażowych na rynkach surowcowych i na rynkach produktów rolnych. Wyższa od
przewidywanej inflacja może być również pochodną ewentualnego osłabienia złotego
w przypadku wzrostu awersji do ryzyka na światowych rynkach finansowych. Dodatkowo
w 2013 r. czynnikiem ryzyka dla prognozy inflacji jest wpływ zmian wprowadzonych przez
pakiet energetyczno-klimatyczny na koszty wytwarzania energii. Odmienny od założonego
przebieg procesów inflacyjnych jest z kolei podstawowym czynnikiem ryzyka dla prognozy
stóp procentowych banku centralnego, co wynika z faktu, iż decyzje Rady Polityki Pieniężnej
w zakresie ceny pieniądza są uwarunkowane realizacją w średnim okresie przyjętego celu
inflacyjnego.
2. Kierunki polityki fiskalnej
Podobnie jak w roku ubiegłym zlikwidowanie nadmiernego deficytu, ograniczenie
zadłużenia oraz zmniejszenie, a następnie ustabilizowanie deficytu strukturalnego na
poziomie średniookresowego celu budżetowego (1% PKB) należą do najważniejszych zadań
rządu. Należy przy tym zauważyć, że w dużym stopniu ograniczenie deficytu zostało
zrealizowane w 2011 r., kiedy to przy wysokim (na tle innych krajów Europy) wzroście
gospodarczym (4,3%) przeprowadzono skuteczne działania konsolidacyjne. Rezultatem była
4
rekordowa, bo aż o 2,7 pkt. proc. poprawa wyniku sektora finansów publicznych . Należy
przy tym zauważyć, że osiągnięty spadek deficytu był przede wszystkim wynikiem
ograniczenia strony wydatkowej - co było efektem m.in. wydatkowej reguły dyscyplinującej.
Wzrost dochodów (mniejszy niż ograniczenie wydatków) był wynikiem zarówno zmian
systemowych jak i poprawiającej się koniunktury. Skuteczna konsolidacja fiskalna pozwoliła
na uniknięcie ryzyka związanego z przekroczeniem przez dług publiczny drugiego progu
ostrożnościowego (55% PKB) powodując jednocześnie wzmocnienie wiarygodności

4 W ujęciu Europejskiego Systemu Rachunków Narodowych i Regionalnych ESA’95.

14
i fundamentów polskiej gospodarki. O zaufaniu i docenieniu wysiłków Polski świadczy
spadek oprocentowania polskich obligacji, które osiągają w ostatnim okresie najniższe od
kilkunastu lat poziomy. Nie bez znaczenia były też ostatnie dane Eurostatu, zgodnie,
z którymi Polska znalazła się w gronie sześciu krajów UE, w których w I kw. 2012 r. spadła
relacja długu publicznego do PKB, a także prognoza Komisji Europejskiej z maja, według
której do końca tego roku Polska będzie krajem z czwartym najniższym przyrostem długu
w relacji do PKB od początku kryzysu.
Obniżanie deficytu i w konsekwencji długu sektora finansów publicznych poprzez
pozytywny wpływ na oszczędności krajowe i obniżenie się premii za ryzyko kraju sprzyja
akumulacji kapitału przyczyniając się do wzrostu gospodarczego.
Zapewnienie dalszego optymalnego tempa konsolidacji finansów publicznych, przy
jednoczesnej dbałości o zrównoważony wzrost gospodarczy, jest szczególnie ważne
w warunkach pogłębiającego się kryzysu zadłużeniowego niektórych państw strefy euro.
Dlatego też poprawa stanu finansów państwa, realizowana m.in. dzięki konsekwentnemu
wzmacnianiu dyscypliny fiskalnej, pozostaje jednym z głównych celów polityki fiskalnej
i gospodarczej Rządu.


15
Rozdział II
Przewidywane wykonanie budżetu państwa w 2012 r.
Ustawa budżetowa na rok 2012 tworzona była w oparciu o przepisy ustawy z dnia
27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240, z późn. zm.).
Stosownie do art. 110 ww. ustawy budżet państwa obok prognozowanych podatkowych
i niepodatkowych dochodów budżetu państwa, planowanych wydatków oraz planowanego
deficytu budżetu państwa określa również łączną kwotę prognozowanych dochodów i łączną
kwotę planowanych wydatków budżetu środków europejskich oraz wynik budżetu środków
europejskich.
W ustawie budżetowej na rok 2012 z dnia 2 marca 2012 r. w zakresie środków
krajowych zaplanowano:
- łączną kwotę podatkowych i niepodatkowych dochodów budżetu państwa w kwocie
293.766.128 tys. zł,
- łączną kwotę wydatków budżetu państwa w wysokości 328.765.688 tys. zł,
- deficyt budżetu państwa na dzień 31 grudnia 2012 r. na kwotę nie większą niż
34.999.560 tys. zł.
Natomiast w budżecie środków europejskich ustalono:
− łączną kwotę dochodów w wysokości 72.570.113 tys. zł,
− łączną kwotę wydatków w wysokości 77.104.059 tys. zł,
− ujemny wynik budżetu środków europejskich w wysokości 4.533.946 tys. zł.
Dochody, wydatki, deficyt
Bieżąca realizacja dochodów budżetu państwa oraz prognozowane kształtowanie się
wskaźników makroekonomicznych wskazują, że dochody budżetu państwa w 2012 r. będą
ok. 1,3 mld zł niższe niż przyjęto w ustawie budżetowej. Na planowane wykonanie dochodów
budżetu państwa składają się: niższe wpływy z podatków, głównie VAT (o 10,7 mld zł) oraz
nieplanowana w ustawie budżetowej wpłata z zysku Narodowego Banku Polskiego
(8,2 mld zł).
Na obecnym etapie realizacji wydatków budżetu państwa zakłada się, że zostaną one
wykonane na poziomie niższym niż planowany w ustawie budżetowej na rok 2012.


17