Rządowy projekt ustawy budżetowej na rok 2013

rekordowym poziomem w skali UE. Wysoki wzrost inwestycji publicznych był ważnym
stabilizatorem dla koniunktury gospodarczej w Polsce, zwłaszcza w okresie kumulacji
negatywnego wpływu światowego kryzysu finansowego, kiedy obserwowaliśmy załamanie
popytu inwestycyjnego ze strony sektora prywatnego. Oczekuje się, że w kolejnych latach
udział inwestycji publicznych w PKB będzie się stopniowo obniżać. Związane jest to m. in.
z wykorzystaniem w poprzednich latach znacznej części środków unijnych, których Polska
jest beneficjentem w ramach obecnej perspektywy finansowej UE – w konsekwencji na
kolejne lata perspektywy tych środków zostało odpowiednio mniej. W rezultacie
prognozowany udział inwestycji publicznych w PKB spadnie do 5,2% w 2012 r. i 4,2%
w 2013 r., pozostając jednym z najwyższych w UE. W przypadku inwestycji prywatnych
oczekuje się, że ich realne tempo wzrostu w latach 2012-2013 będzie wyższe niż w latach
2009-2010, choć niższe niż w roku ubiegłym, kiedy to zanotowano silne przyspieszenie
popytu inwestycyjnego sektora prywatnego po spadkach w latach 2009-2010. Realne tempo
wzrostu nakładów brutto na środki trwałe sektora prywatnego pozostanie jednak wyższe niż
tempo wzrostu PKB. Przewiduje się, że rosnący udział inwestycji prywatnych w strukturze
wzrostu gospodarczego pozwoli na utrzymanie w roku bieżącym, jak i przyszłym, wkładu we
wzrost PKB tej kategorii ekonomicznej na poziomie 1,1 pkt. proc., czyli takim, jaki
zanotowano w 2011 r. Wsparciem dla inwestycji sektora prywatnego będzie utrzymująca się
wysoka konkurencyjność polskich przedsiębiorstw względem zagranicznych partnerów
handlowych. Od wielu lat obserwujemy wzrost udziału polskiej produkcji na naszych rynkach
eksportowych, pomimo relatywnie niekorzystnej sytuacji w otoczeniu zewnętrznym.
Przedsiębiorstwa krajowe skutecznie również konkurują z firmami zagranicznymi na rynku
wewnętrznym. Znajduje to odzwierciedlenie w utrzymujących się dobrych wynikach
finansowych naszych producentów. Należy również pamiętać, że pomimo utrzymywania się
słabej koniunktury w otoczeniu zewnętrznym, jest ona wyraźnie lepsza niż w 2009 r., kiedy
mieliśmy do czynienia z silną recesją. Dodatkowo, w horyzoncie prognozy od 2013 r. zakłada
się stopniową poprawę sytuacji makroekonomicznej, co będzie miało wpływ na decyzje
inwestycyjne podmiotów gospodarczych. Tempo wzrostu inwestycji ogółem jest wynikiem
prognoz dotyczących kształtowania się inwestycji prywatnych i publicznych. W 2012 r. tempo
to wyniesie 2,2%, a w kolejnym roku obniży się do 0,7%.
Istotnemu obniżeniu realnego tempa wzrostu inwestycji towarzyszyć będzie względna
stabilizacja realnego tempa wzrostu spożycia. Prognozuje się, że w roku bieżącym spożycie
ogółem wzrośnie realnie o 1,6%. W przyszłym roku wzrost ten ukształtuje się na poziomie
2,0%. Zmiany spożycia ogółem są konsekwencją oczekiwań dotyczących kształtowania się
spożycia publicznego i spożycia prywatnego.
Ścieżka wzrostu spożycia publicznego wynika z działań podejmowanych w ramach
realizowanego planu konsolidacji finansów publicznych. Działania te skupiają się zarówno na
części spożycia publicznego związanej z funduszem wynagrodzeń sektora rządowego

7
i samorządowego, jak również na części wynikającej ze zużycia pośredniego. W zakresie
kosztów pracy na potrzeby niniejszej prognozy przyjmuje się, że nominalny fundusz
wynagrodzeń większości jednostek podsektora centralnego w 2012 r. nie ulegnie zmianie.
Zamrożenie nominalnego funduszu wynagrodzeń podsektora centralnego przewidziane jest
również na 2013 r. Wyjątkiem są zwiększenia wynagrodzeń przewidziane w ramach już
podjętych zobowiązań, w tym wynikające z obowiązujących aktów normatywnych oraz
zwiększenia wynagrodzeń związane ze skutkami przechodzącymi podwyżek zrealizowanych
w 2012 r. W przypadku przeciętnego wynagrodzenia w podsektorze samorządowym,
zakłada się, że w latach 2012-2013 jego wzrost będzie zbliżony do wzrostu wynagrodzeń
w sektorze rynkowym. W zakresie wzrostu zużycia pośredniego oczekuje się, że w latach
2012-2013, w części finansowanej ze źródeł krajowych realny wzrost zostanie ograniczony
do co najwyżej 1% rocznie, co związane jest z działaniem budżetowej reguły dyscyplinującej.
Powyższe założenia pozwalają szacować, że realny wzrost spożycia publicznego w 2013 r.
wyniesie 1,2%.
Kształtowanie się spożycia prywatnego będzie w największym stopniu zdeterminowane
oczekiwanym rozwojem sytuacji na rynku pracy, jak również prognozami dotyczącymi
procesów inflacyjnych, co ma istotne znaczenie dla realnego wzrostu dochodów do
dyspozycji gospodarstw domowych. Oczekuje się, że zarówno wzrost wynagrodzeń, jak
i zatrudnienia będą niewielkie, w związku z czym wzrost dochodów do dyspozycji
gospodarstw domowych będzie nieznaczny. Dodatkowo, istotnym ograniczeniem realnego
poziomu tych dochodów będzie utrzymujący się relatywnie wysoki poziom inflacji.
Prognozuje się, że realny wzrost dochodów do dyspozycji gospodarstw domowych w 2012 r.
będzie zbliżony do tempa tej kategorii ekonomicznej zanotowanego w roku ubiegłym (0,8%).
O ile jednak w 2011 r. mieliśmy do czynienia ze spadkiem stopy oszczędności gospodarstw
2
domowych do poniżej 2,0% z ponad 8,0% w 2010 r., w tym roku przestrzeń do dalszego
spadku stopy oszczędności jest już ograniczona. W ubiegłym roku silne obniżenie stopy
oszczędności, pomimo niewielkiego wzrostu dochodów do dyspozycji, pozwoliło na realny
wzrost spożycia prywatnego o 3,1%. W 2012 r., pomimo dalszego oczekiwanego
ograniczenia stopy oszczędności, prognozowany wzrost spożycia prywatnego będzie niższy
i wyniesie 2,0%. W przyszłym roku sytuacja dochodowa gospodarstw domowych powinna
się poprawić. Prognozowane przyspieszenie nominalnego wzrostu funduszu wynagrodzeń
w gospodarce narodowej jest wprawdzie niewielkie, jednak w połączeniu z obniżeniem
inflacji pozwoli na istotne zwiększenie realnej siły nabywczej gospodarstw domowych.
W 2013 r. realny wzrost spożycia prywatnego powinien być zgodny z szacowanym realnym
wzrostem dochodów do dyspozycji i wynieść 2,2%.

2 Liczonej jako procent skorygowanych dochodów do dyspozycji, dane GUS.

8
Prezentowany powyżej scenariusz dla podstawowych komponentów popytu krajowego
oznacza, że w latach 2012-2013 realne tempo wzrostu tego agregatu makroekonomicznego
będzie niższe niż w roku ubiegłym, kiedy wyniosło 3,6%. Spowolnienie wzrostu popytu
krajowego prowadzić będzie do ograniczenia tempa wzrostu importu w stosunku do wyniku
zanotowanego w roku ubiegłym (wzrost realny o 5,8%). Prognozuje się, że w 2012 r. import
dóbr i usług wzrośnie realnie o 1,3%. W 2013 r. realny wzrost tej kategorii ekonomicznej
wyniesie 2,8%, a niewielkie przyspieszenie związane jest m. in. z rosnącym udziałem
w strukturze popytu krajowego importochłonnych inwestycji prywatnych oraz oczekiwanym
przyspieszeniem popytu finalnego w związku z prognozowaną poprawą popytu
zagranicznego. Przyjęty scenariusz kształtowania się popytu w UE, tj. na rynku, na który
trafia ok. 80,0% polskiego eksportu, pozwala oczekiwać, że w 2012 r. realny wzrost eksportu
dóbr i usług w Polsce wyniesie 3,0%, by w 2013 r. przyspieszyć do 4,0%. Zakłada się, że
w horyzoncie prognozy realne tempo wzrostu eksportu w Polsce pozostanie wyższe niż
tempo wzrostu rynków eksportowych, co oznacza utrzymanie obserwowanej od 2000 r.
tendencji rosnącego udziału polskiej produkcji w imporcie największych partnerów
handlowych. Związane jest to m. in. z przewidywanym kształtowaniem się kursu złotego
i utrzymującą się znaczną poprawą konkurencyjności w obszarze jednostkowych kosztów
pracy polskich producentów.
Uwzględniając prognozowane tempa wzrostu eksportu i importu można oczekiwać, że
wkład we wzrost PKB ze strony eksportu netto w latach 2012-2013 będzie dodatni. W roku
bieżącym wyniesie on 0,7 pkt. proc. W przyszłym roku będzie nieco niższy i wyniesie 0,5 pkt.
proc.
Bilans płatniczy
Szacowane kształtowanie się eksportu netto i wynikająca z tego oczekiwana poprawa
salda obrotów towarowych przełoży się na ograniczenie deficytu na rachunku obrotów
bieżących. Prognozuje się, że w roku bieżącym relacja deficytu rachunku obrotów bieżących
do PKB spadnie do 3,7% w porównaniu z 4,4% w roku ubiegłym. Przyszły rok przyniesie
dalszą redukcję tej relacji do 3,2%.
Prognozuje się, że w horyzoncie roku 2013 utrzyma się relatywnie wysokie ujemne
saldo dochodów. Wynika to głównie z oczekiwanego kształtowania się dochodów inwestorów
bezpośrednich. Na wielkość rozchodów omawianego salda wpływa także stopniowy wzrost
dochodów nierezydentów z tytułu ich dużego zaangażowania w inwestycje portfelowe
(głównie skarbowe papiery wartościowe).
Oceniając pozycję zewnętrzną Polski należy uwzględnić fakt, iż w najbliższych latach
większość środków napływających z UE będzie klasyfikowana poza rachunkiem bieżącym,

9
tj. na rachunku kapitałowym. Łączne saldo rachunku bieżącego i kapitałowego w 2012 r.
powinno ukształtować się na poziomie ok. -1,5% PKB, a w 2013 r. ok. -1,2% PKB.
Oczekuje się również, że pozytywne postrzeganie polskiej gospodarki na rynkach
międzynarodowych powinno przełożyć się na kontynuację relatywnie wysokiego napływu
kapitału. W jego strukturze, ze względu na stabilne fundamenty polskiej gospodarki, niższy
deficyt finansów publicznych oraz kontynuację programu prywatyzacji, coraz większego
znaczenia powinny ponownie stopniowo nabierać zagraniczne inwestycje bezpośrednie.
Rynek pracy
Niższe tempo wzrostu gospodarczego, w tym popytu inwestycyjnego i eksportu
w 2012 r. skutkują osłabieniem popytu na pracę. Przewiduje się, że przeciętne zatrudnienie
w sektorze przedsiębiorstw w 2012 r. wzrośnie tylko o 0,3% wobec rekordowego wzrostu
o 3,2% rok wcześniej. Oczekiwany przyrost zatrudnienia w pozostałych sektorach oznacza,
3
że w skali całej gospodarki narodowej przeciętne zatrudnienie będzie bliskie poziomowi
sprzed roku.
Rok 2012 jest drugim z kolei, w którym liczba ludności w wieku produkcyjnym
(18-59/64 lata) zmniejszy się, a spodziewany ubytek wyniesie prawie 150 tys. osób. Słaby
popyt na pracę oraz rosnąca podaż pracy – co w warunkach spadku liczby ludności w wieku
produkcyjnym jest efektem silnego wzrostu aktywności zawodowej – przyczyni się do
dalszego przyrostu poziomu bezrobocia rejestrowanego do ponad 2 mln osób i stopy
bezrobocia rejestrowanego do 13,0% na koniec 2012 r. W 2012 r. oczekiwany jest również
wzrost stopy bezrobocia wg metodologii BAEL (15 lat i więcej) o 0,3 pkt. proc. do 10,0%.
Utrzymujący się relatywnie wysoki poziom bezrobocia w dalszym ciągu ogranicza presję
na wzrost wynagrodzeń. Oczekuje się, że w 2012 r. realne tempo wzrostu przeciętnej płacy
w sektorze przedsiębiorstw wyniesie 0,4%. Czynnikiem ograniczającym wzrost płac w skali
całej gospodarki będzie również zamrożenie nominalnego funduszu wynagrodzeń dla
większości jednostek podsektora centralnego sektora finansów publicznych. W efekcie
przewiduje się, że realny poziom przeciętnej płacy w gospodarce narodowej będzie także
o 0,4% wyższy niż przed rokiem. Oznacza to, że rok 2012 będzie już czwartym z kolei, gdy
realne tempo wzrostu wynagrodzeń jest wyraźnie niższe niż wzrost wydajności pracy, co
przyczynia się do poprawy konkurencyjności polskich przedsiębiorstw względem firm
zagranicznych.
W 2013 r., pomimo prognozowanego nieznacznego osłabienia tempa wzrostu
gospodarczego, oczekuje się niewielkiego wzrostu popytu na pracę. Wynika to
z szacowanego przyspieszenia dynamiki popytu prywatnego i stopniowej poprawy

3 Pełna zbiorowość, tj. łącznie z podmiotami, w których liczba pracujących nie przekracza 9 osób.

10
koniunktury na rynkach eksportowych, a także rosnącego udziału inwestycji sektora
rynkowego w PKB. Zgodnie z prognozą przeciętne zatrudnienie w 2013 r. zwiększy się
w sektorze przedsiębiorstw o 0,3%, czyli na poziomie wzrostu oczekiwanego w roku
bieżącym. Oczekiwany wzrost zatrudnienia w gospodarce narodowej w 2013 r. to 0,2%.
Podjęte przez rząd działania, polegające na znacznym ograniczeniu możliwości
przechodzenia na wcześniejszą emeryturę oraz podniesieniu wieku emerytalnego przyczynią
się – przy utrzymaniu obecnych tendencji w zakresie aktywności zawodowej – do
zwiększenia liczby osób aktywnych na rynku pracy w 2013 r., pomimo niekorzystnych
tendencji demograficznych (spadek ludności w wieku produkcyjnym o ponad 50 tys.).
W przyszłym roku można także oczekiwać przyrostu liczby pracujących. Stopa bezrobocia
rejestrowanego na koniec 2013 r. utrzyma się zaś na poziomie z końca roku bieżącego
(13,0%) i będzie się obniżać w kolejnych latach.
Nominalne tempo wzrostu wynagrodzeń w sektorze przedsiębiorstw w 2013 r. będzie
zbliżone do obserwowanego w czterech poprzednich latach. Jednakże dzięki przewidywanej
niższej inflacji, realne tempo wzrostu płac przyspieszy do 1,8%. Uwzględniając planowane
zamrożenie funduszu wynagrodzeń dla większości jednostek podsektora centralnego
sektora finansów publicznych w 2013 r., oczekuje się, że realna płaca w gospodarce
narodowej będzie o 1,8% wyższa w porównaniu z 2012 r.
Inflacja, stopy procentowe i kurs walutowy
Przygotowując założenia makroekonomiczne na potrzeby ustawy budżetowej na 2013 r.
założono, że średnioroczny wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych w 2012 r. wyniesie
4,0%. Wyższa dynamika inflacji w bieżącym roku wynika przede wszystkim z oddziaływania
czynników zewnętrznych: utrzymywania się wysokiego poziomu cen surowców
energetycznych i produktów rolnych na rynkach światowych oraz z okresowego osłabiania
się złotego wynikającego z sytuacji na światowych rynkach finansowych. W 2013 r. presja
inflacyjna powinna zostać ograniczona w wyniku niskiej presji płacowej i umacniania się
waluty krajowej. Przy założeniu braku szoków podażowych na rynkach światowych i na
rynku krajowym oraz stabilizacji cen surowców, średnioroczny wzrost cen towarów i usług
konsumpcyjnych w 2013 r. prognozowany jest na 2,7%.
Uwzględniając prognozowany przebieg procesów inflacyjnych oraz zakładając, że
zmiany kosztu pieniądza banku centralnego będą tak jak dotychczas podporządkowane
realizacji celu inflacyjnego przyjęto, że w okresie prognozy będzie postępował proces
łagodzenia polityki pieniężnej. Tempo i skala obniżek stóp procentowych NBP będą
determinowane przez kształtowanie się oczekiwań inflacyjnych i kursu walutowego, rozwój
koniunktury gospodarczej oraz sytuację na rynku pracy. Biorąc pod uwagę przewidywane

11