Rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, sporządzonej w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 r.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie szczegółowych wymagań
dotyczących świadczenia usługi powszechnej oraz wymagań dotyczących
świadczenia usługi szerokopasmowego dostępu do Internetu dla jednostek
uprawnionych ustala szczegółowe wymagania dotyczące udogodnień dla osób
niepełnosprawnych, w tym rodzaje urządzeń końcowych, jakie powinny być
oferowane osobom niepełnosprawnym przez przedsiębiorcę wyznaczonego oraz
wymagania dotyczące przystosowania aparatów publicznych do używania przez
osoby niepełnosprawne. Udogodnienia te uwzględniają, w szczególności,
potrzeby osób niewidomych, niedowidzących oraz z upośledzeniem narządu
słuchu.
Ustawa – Prawo pocztowe przewiduje, że operator świadczący powszechne
usługi pocztowe zapewnia osobom niepełnosprawnym dostęp do nich oraz
wskazuje sposób zapewnienia tego dostępu poprzez:
– organizację pracy placówek operatora umożliwiającą osobom poruszającym
się za pomocą wózka inwalidzkiego korzystanie z usług świadczonych przez
te placówki,
– tworzenie w placówkach operatora odpowiednio oznakowanych stanowisk
obsługi osób niepełnosprawnych,
– umieszczanie nadawczych skrzynek pocztowych w sposób i w miejscu
umożliwiającym korzystanie z nich osobie niepełnosprawnej, poruszającej
się za pomocą wózka inwalidzkiego, w szczególności nadawczych skrzynek
pocztowych instalowanych w placówce operatora lub na nieruchomości
użytkowanej przez tę placówkę,
– doręczanie osobom z uszkodzeniem narządu ruchu powodującym
konieczność korzystania z wózka inwalidzkiego oraz niewidomym lub
ociemniałym, na ich wniosek i bez pobierania dodatkowych opłat, przesyłek
listowych, przesyłek rejestrowanych, w tym przesyłek z zadeklarowaną
zawartością oraz kwot pieniężnych określonych w przekazach pocztowych,
z pominięciem oddawczej skrzynki pocztowej oraz bez konieczności
odbierania przesyłki w placówce operatora,
– przyjmowanie od osoby niepełnosprawnej w miejscu jej zamieszkania
prawidłowo opłaconej przesyłki niebędącej przesyłką rejestrowaną.

24
Poczta Polska S.A. sukcesywnie eliminuje bariery utrudniające dostęp osobom
niepełnosprawnym do powszechnych usług pocztowych, kontynuując proces
adaptacji placówek pocztowych. Według stanu na 31 grudnia 2010 r. liczba
placówek pocztowych posiadających status placówki przystosowanej do obsługi
osób niepełnosprawnych, poruszających się za pomocą wózków inwalidzkich,
wyniosła 8.346, w tym 3.999 placówek dostosowanych w sposób umożliwiający
bezpośredni wjazd do placówki osobom poruszającym się za pomocą wózków
inwalidzkich (podjazdy, transportery, windy) oraz 3.622 placówek
dostosowanych za pomocą sygnalizacji dźwiękowej, umożliwiającej osobom
niepełnosprawnym, poruszającym się za pomocą wózków inwalidzkich,
przywoływanie pracownika w celu realizacji usługi pocztowej. W końcu 2010 r.
wskaźnik przystosowania placówek pocztowych do obsługi osób
niepełnosprawnych wyniósł 91,3%. Liczba placówek pocztowych bez
możliwości przeprowadzenia prac adaptacyjnych wynosi 1.422. Najczęstszymi
przyczynami braku możliwości przeprowadzenia prac są: brak zgody właściciela
najmowanego obiektu, brak możliwości technicznych adaptacji budynku (wąski
chodnik, usytuowanie na piętrze), uwarunkowania prawne oraz brak zgody
konserwatora zabytków na modernizację.
W większości izb oraz urzędów skarbowych wprowadzono udogodnienia
w zakresie obsługi osób niepełnosprawnych, takie jak: wydzielone miejsca
parkingowe, pochylnie ułatwiające osobom poruszającym się na wózkach
inwalidzkich wejście do gmachu, odpowiednio przystosowane windy oraz
toalety. Zdecydowana większość urzędów skarbowych (w 2011 r. – 371 z 401)
ma sale obsługi podatnika, w których są stosowane szczególne zasady
postępowania dotyczące obsługi klienta specjalnego, w tym niepełnosprawnego
(głuchoniemego).
W oddziałach i inspektoratach Zakładu Ubezpieczeń Społecznych 90% sal
obsługi klientów przystosowanych jest do potrzeb osób niepełnosprawnych
ruchowo (miejsca parkingowe, podjazdy, drzwi automatyczne, stanowiska do
obsługi klientów, toalety). W celu ułatwienia obsługi osób niepełnosprawnych
niewidomych i niedowidzących w salach obsługi klientów zainstalowane są
systemy kierowania ruchem klientów z wersją o wysokim kontraście
i informacją głośnomówiącą. W celu popularyzacji wiedzy z zakresu

25
ubezpieczeń społecznych organizowane są Dni Otwarte dla Osób
Niepełnosprawnych.
Zamówienia publiczne
Ustawa – Prawo zamówień publicznych nie nakłada obowiązków w zakresie
zapewnienia dostępności przedmiotu zamówienia dla osób niepełnosprawnych.
Wymagania dotyczące dostępności wynikają jednak z innych przepisów (na
przykład prawo budowlane, przepisy dotyczące transportu, telekomunikacji)
i ubiegający się o zamówienie musi je spełnić.
Propagowanie dostępności
W 2007 r. przetłumaczone na język polski zalecenie nr (2006)5 „Plan działań
Rady Europy dla promocji praw i pełnego uczestnictwa osób niepełnosprawnych
w społeczeństwie: podnoszenie jakości życia osób niepełnosprawnych
w Europie w latach 2006 – 2015” zostało przedstawione Krajowej Radzie
Konsultacyjnej przy Pełnomocniku Rządu do spraw Osób Niepełnosprawnych.
Plan został rozesłany, wraz z rekomendacją Pełnomocnika, do organów
administracji rządowej i samorządowej, instytucji badawczych i mediów
publicznych. Dzięki współpracy z KRRiT dotarł do nadawców niepublicznych.
Zalecenie zostało udostępnione na stronie internetowej MPiPS.
Na stronie internetowej ministerstwa zamieszczone są materiały z konferencji
„Projektowanie uniwersalne – równe prawa, równy dostęp”, która odbyła się
w październiku 2010 r.
MPiPS przetłumaczyło na język polski „Raport tematyczny poświęcony
projektowaniu uniwersalnemu”, który daje aktualną informację na temat
standardów projektowania uniwersalnego. Raport zawiera także posumowanie
skandynawskich doświadczeń zmierzających do zdefiniowania i upowszech-
nienia projektowania uniwersalnego.
Ponieważ dla wielu osób niepełnosprawnych Internet jest jedynym sposobem
kontaktu, a nowe technologie powinny służyć wszystkim użytkownikom
w równym stopniu, UKE realizuje projekt „Certyfikat Bez Barier”. Celem
programu jest promowanie wśród przedsiębiorców telekomunikacyjnych
nowego modelu obsługi klienta niepełnosprawnego (łatwiejszy dostęp do usług
i sprzętu).

26
6. Prawo
do
życia (art. 10)
Prawo polskie, w szczególności Konstytucja, chroni prawo do życia i przeżycia
każdej osoby, nie czyniąc jakiegokolwiek rozróżnienia między osobami
pełnosprawnymi a niepełnosprawnymi.
Kodeks karny penalizuje czyny polegające na:
– umyślnym lub nieumyślnym pozbawieniu życia,
– namowie lub udzieleniu pomocy prowadzącym do targnięcia się innej osoby
na własne życie,
– pozbawieniu życia na żądanie ofiary i pod wpływem współczucia dla niej,
– przerwaniu ciąży z naruszeniem przepisów ustawy, udzieleniu pomocy
kobiecie ciężarnej w przerwaniu ciąży z naruszeniem przepisów ustawy lub
nakłanianiu jej do tego, przerwaniu ciąży przy zastosowaniu przemocy
wobec kobiety ciężarnej lub przerwaniu ciąży w inny sposób bez zgody
kobiety albo doprowadzeniu kobiety ciężarnej do przerwania ciąży
przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem.
Ustawa o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach
dopuszczalności przerywania ciąży stanowi, że prawo do życia podlega
ochronie, w tym również w fazie prenatalnej, w granicach określonych
w ustawie. Ustawa określa przypadki, kiedy dozwolone jest przerwanie ciąży.
W każdym przypadku do przerwania ciąży wymagana jest pisemna zgoda
kobiety. Ustawa określa także szczegółowo tryb wyrażania zgody na przerwanie
ciąży u małoletniej i kobiety ubezwłasnowolnionej całkowicie.
7. Sytuacje
zagrożenia i sytuacje wymagające pomocy humanitarnej (art. 11)
Ustawa o stanie klęski żywiołowej określa tryb wprowadzenia i zniesienia stanu
klęski żywiołowej, a także zasady działania organów władzy publicznej w czasie
stanu klęski żywiołowej. Rozwiązania szczegółowe dotyczące zwalczania
skutków klęsk żywiołowych przyjmowane są każdorazowo w związku
z wystąpieniem klęski i po dokonaniu oceny potrzeb. Doświadczenia
podmiotów uczestniczących w akcjach niesienia pomocy pokazują, że nie ma
potrzeby opracowywania odrębnych procedur adresowanych do osób
niepełnosprawnych.

27
Polskie grupy poszukiwawczo-ratownicze uczestniczące w międzynarodowych
akcjach pomocy humanitarnej udzielają pomocy wszystkim poszkodowanym,
bez względu na narodowość, stopień sprawności fizycznej, poglądy polityczne,
wyznawaną ideologię, przynależność rasową, religijną, płeć, przynależność
etniczną – kryterium udzielania pomocy jest nagłość potrzeb. Szczególne
działania adresowane do osób niepełnosprawnych są podejmowane, w razie gdy
państwo – odbiorca pomocy zgłosi taką potrzebę.
Warunki i tryb udzielania cudzoziemcom ochrony na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej reguluje ustawa o udzielaniu cudzoziemcom ochrony
na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Gwarantuje ona cudzoziemcom prawo
ubiegania się o
następujące formy ochrony: status uchodźcy, ochronę
uzupełniającą, azyl, zgodę na pobyt tolerowany oraz ochronę czasową.
Szczególną ochroną w toku postępowań o nadanie statusu uchodźcy objęte są
następujące grupy cudzoziemców: małoletni bez opieki, ofiary przemocy oraz
osoby niepełnosprawne.
Cudzoziemcowi, który informuje organ prowadzący postępowanie, że jest
niepełnosprawny, zapewnia się badania lekarskie lub psychologiczne w celu
potwierdzenia. Jeżeli badanie potwierdzi, że cudzoziemiec jest
niepełnosprawny, wykonywanie czynności w trakcie trwającego postępowania
w sprawie nadania statusu uchodźcy następuje:
– w warunkach zapewniających cudzoziemcowi swobodę wypowiedzi,
w sposób
szczególnie
taktowny i dostosowany do jego stanu
psychofizycznego,
– w terminie dostosowanym do jego stanu psychicznego i fizycznego,
wyznaczonym przy uwzględnieniu terminów korzystania przez cudzoziemca
ze świadczeń zdrowotnych,
– z udziałem psychologa lub lekarza oraz, w miarę potrzeby, z udziałem
tłumacza płci wskazanej przez cudzoziemca.
Jeżeli uzasadnia to stan zdrowia cudzoziemca, wykonywanie czynności
w postępowaniu w sprawie nadania statusu uchodźcy odbywa się w miejscu
pobytu cudzoziemca.

28