Rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, sporządzonej w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 r.

kształcenie zarezerwowano tylko dla osób niepełnosprawnych.
Dotyczy to zawodów:
– technik dźwięku, technik realizacji dźwięku, technik tyfloinformatyk

– w przypadku osób niewidomych i słabowidzących,
– technik masażysta, technik prac biurowych – w przypadku osób niewidomych
i słabowidzących, kształcących się na poziomie technikum,
– pracownik pomocniczy obsługi hotelowej – w przypadku osób upośledzonych
umysłowo w stopniu lekkim.
Kształcenie w pozostałych zawodach odbywa się, w przypadku osób
niepełnosprawnych, na ogólnych zasadach obowiązujących w kształceniu
zawodowym i w oparciu o podstawę programową kształcenia w poszczególnych
zawodach. Do podjęcia nauki niezbędna jest pozytywna opinia lekarza medycyny
pracy o braku przeciwwskazań do kształcenia w konkretnym zawodzie (taka
sama opinia niezbędna jest do podjęcia kształcenia w danym zawodzie przez
osoby w pełni sprawne).
Dostosowanie warunków i form egzaminu zawodowego do indywidualnych
potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych absolwenta reguluje
rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie warunków
organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży
niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach
i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych oraz rozporządzenie Ministra
Edukacji Narodowej w sprawie warunków organizowania kształcenia,
wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz
niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach
i oddziałach oraz ośrodkach.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji i Nauki w sprawie uzyskiwania
i uzupełniania przez osoby dorosłe wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji
zawodowych w formach pozaszkolnych organizator kształcenia zapewnia
warunki organizacyjne i techniczne umożliwiające udział w kształceniu osób
niepełnosprawnych.



94
21. Zdrowie (art. 25)
Rozwiązania podstawowe
Konstytucja RP stanowi, że każdy ma prawo do ochrony zdrowia. Obywatelom,
niezależnie od ich sytuacji materialnej, władze publiczne zapewniają równy
dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych.
Warunki i zakres udzielania świadczeń określa ustawa. Władze publiczne są
dodatkowo obowiązane zapewnić szczególną opiekę zdrowotną osobom
niepełnosprawnym.
Zobowiązania te realizuje ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej
finansowanych ze środków publicznych. wiadczeniobiorcy mają prawo do
świadczeń opieki zdrowotnej, których celem jest zachowanie zdrowia,
zapobieganie chorobom i urazom, wczesne wykrywanie chorób, leczenie,
pielęgnacja oraz zapobieganie niepełnosprawności i jej ograniczanie. Ustawa nie
wprowadza jakiegokolwiek rozróżnienia jeżeli chodzi o dostęp do ubezpieczenia
zdrowotnego z uwagi na niepełnosprawność. Objęcie powszechnym
ubezpieczeniem zdrowotnym nie jest uzależnione od stanu zdrowia.
W celu zapobiegania chorobom i niepełnosprawności finansowane są, na
zasadach określonych w ustawie:
– badania diagnostyczne, w tym medyczna diagnostyka laboratoryjna,
– świadczenia na rzecz zachowania zdrowia, zapobiegania chorobom
i wczesnego wykrywania chorób, w tym obowiązkowe szczepienia ochronne,
– podstawowa opieka zdrowotna,
– pielęgnacja niepełnosprawnych i opieka nad nimi,
– leczenie uzdrowiskowe,
– zaopatrzenie w produkty lecznicze, wyroby medyczne i środki pomocnicze.
Ochrona praw pacjentów oraz kwestia wyrażania zgody na zabiegi medyczne
uregulowane są w ustawie o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz
w ustawie o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Informacje szczegółowe –
omówienie wykonywania art. 17.
Zgodnie z ustawą o działalności leczniczej podmiot wykonujący działalność
leczniczą w dniu wejścia w życie ustawy, nie spełniający wymagań w zakresie
pomieszczeń i urządzeń odpowiednich dla rodzaju wykonywanej działalności

95
leczniczej oraz zakresu udzielanych świadczeń zdrowotnych, jest zobowiązany
dostosować pomieszczenia do tych wymagań do 31 grudnia 2016 r. Do czasu
dostosowania podmiotów leczniczych, w tym w celu zagwarantowania
odpowiedniej opieki osobom niepełnosprawnym, NFZ określa warunki realizacji
świadczeń promujące przy zawieraniu umów na realizację świadczeń tych
świadczeniodawców, którzy gwarantują dostęp i warunki udzielania świadczeń
przystosowane dla osób niepełnosprawnych.
Osoby niepełnosprawne mają dostęp do pomocy w zakresie planowania rodziny
na zasadach równości z innymi osobami. Organy administracji rządowej oraz
samorządu terytorialnego są zobowiązane zapewnić swobodny dostęp do metod
i środków służących świadomej prokreacji, są one także zobowiązane zapewnić
swobodny dostęp do informacji i badań prenatalnych, szczególnie wtedy, gdy
istnieje podwyższone ryzyko bądź podejrzenie wystąpienia wady genetycznej lub
rozwojowej płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej życiu płodu. Zgodnie
z rozporządzeniem Ministra Zdrowia w sprawie zakresu zadań lekarza,
pielęgniarki i położnej podstawowej opieki zdrowotnej do zadań położnej należy
edukacja w zakresie zapobiegania zakażeniom HIV, obejmuje ona osoby
niepełnosprawne na takich samych zasadach, jak inne osoby.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie świadczeń gwarantowanych
z zakresu leczenia stomatologicznego zapewnia osobom niepełnosprawnym
w stopniu umiarkowanym i znacznym, jeżeli wynika to ze wskazań medycznych,
szerszy zakres świadczeń niż gwarantowane pozostałym świadczeniobiorcom.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie świadczeń gwarantowanych
z

zakresu podstawowej opieki zdrowotnej określa,
że świadczenia
profilaktycznej opieki zdrowotnej, udzielane uczniom z chorobami przewlekłymi
i niepełnosprawnym przez pielęgniarkę środowiska nauczania i wychowania,
obejmują dodatkowo sprawowanie czynnej opieki zdrowotnej oraz wykonywanie
(na zlecenie lekarza) zabiegów i procedur medycznych koniecznych do
wykonania w szkole. W przypadku gdy w szkole uczą się uczniowie
niepełnosprawni, liczba uczniów na etat przeliczeniowy pielęgniarki szkolnej jest
obniżana.
Działania skierowane do osób niepełnosprawnych realizowane są w ramach
programu zdrowotnego „Narodowy program zwalczania chorób nowo-

96
tworowych”. Głównym celem zadania „Ograniczenie niepełnosprawności
u dzieci leczonych z powodu nowotworów złośliwych kości” jest wypracowanie
zasad optymalnego postępowania diagnostycznego i leczniczego w najczęstszych
nowotworach złośliwych kości u dzieci i młodzieży oraz ograniczenie
niepełnosprawności u dzieci i młodzieży z nowotworami układu kostno-
-mięśniowego, poprzez zapewnienie dostępu do postępowania chirurgicznego
mniej okaleczającego, z wykorzystaniem endoprotez onkologicznych
i utrzymanie równego dostępu do tej formy leczenia wszystkim pacjentom.
Ustawa o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach
dopuszczalności przerywania ciąży zobowiązuje organy administracji rządowej
oraz samorządu terytorialnego do zapewnienia swobodnego dostępu do metod
i środków służących świadomej prokreacji, a także do udzielania informacji,
szczególnie wtedy, gdy istnieje podwyższone ryzyko bądź podejrzenie
wystąpienia wady genetycznej lub rozwojowej płodu albo nieuleczalnej choroby
zagrażającej życiu płodu. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia
w sprawie zakresu zadań lekarza, pielęgniarki i położnej podstawowej opieki
zdrowotnej do zadań położnej należy edukacja w zakresie zapobiegania
zakażeniom HIV. Działania w celu przekazania osobom z różnymi rodzajami
niepełnosprawności informacji, w formie dostosowanej, dotyczących HIV
i AIDS podejmowane są doraźnie, w odpowiedzi na indywidualne potrzeby. Nie
ma przepisów obligujących do zapewniania osobom niepełnosprawnym dostępu
do takich informacji w formie dostosowanej.
Zdrowie psychiczne
Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego przewiduje, że ochrona zdrowia
psychicznego obejmuje promocję zdrowia psychicznego i zapobieganie
zaburzeniom psychicznym oraz zapewnienie osobom z zaburzeniami
psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej, jak
i innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym
i społecznym. Przewiduje też obowiązek kształtowania wobec osób
z zaburzeniami psychicznymi właściwych postaw społecznych.
Ustawa przewiduje, że działania zapobiegawcze w zakresie ochrony zdrowia
psychicznego są podejmowane przede wszystkim wobec dzieci, młodzieży, osób

97
starszych i osób znajdujących się w sytuacjach stwarzających zagrożenie dla ich
zdrowia psychicznego. Działania te obejmują, w szczególności:
– stosowanie zasad ochrony zdrowia psychicznego w pracy szkół, placówek
oświatowych, opiekuńczo-wychowawczych, resocjalizacyjnych oraz
w jednostkach wojskowych,
– tworzenie placówek rozwijających działalność zapobiegawczą, przede
wszystkim poradnictwa psychologicznego, oraz placówek specjalistycznych,
z uwzględnieniem wczesnego rozpoznawania potrzeb dzieci z zaburzeniami
rozwoju psychoruchowego,
– wspieranie grup samopomocy i innych inicjatyw społecznych w zakresie
ochrony zdrowia psychicznego,
– rozwijanie działalności zapobiegawczej w zakresie ochrony zdrowia
psychicznego przez zakłady opieki zdrowotnej,
– wprowadzanie zagadnień ochrony zdrowia psychicznego do programu
przygotowania zawodowego osób zajmujących się wychowaniem,
nauczaniem, resocjalizacją, leczeniem i opieką, zarządzaniem i organizacją
pracy oraz organizacją wypoczynku,
– podejmowanie badań naukowych służących umacnianiu zdrowia
psychicznego i zapobieganiu zaburzeniom psychicznym.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia w sprawie świadczeń
gwarantowanych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień terapeuta
środowiskowy odbywa wizyty i udziela porad domowych lub środowiskowych
związanych z wizytą, poradą diagnostyczną, terapeutyczną, udzielaną w miejscu
zamieszkania świadczeniobiorcy.
Mieszkańcom i innym osobom korzystającym ze świadczeń środowiskowych
domów samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi zapewnia się
psychiatryczną opiekę zdrowotną oraz rehabilitację społeczną.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej w sprawie
organizowania zajęć rehabilitacyjnych w szpitalach psychiatrycznych
i nagradzania uczestników tych zajęć szpital psychiatryczny organizuje zajęcia
rehabilitacyjne w oddziałach całodobowych lub dziennych, na wyznaczonych
stanowiskach pracy, w wyodrębnionych ośrodkach rehabilitacji. Zajęcia

98