Rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, sporządzonej w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 r.

Przy kierowaniu na szkolenie obowiązuje zasada równości w korzystaniu ze
szkoleń.
Również w przypadku agencji zatrudnienia (prywatne instytucje rynku pracy)
ustawa zakazuje stosowania działań dyskryminujących, między innymi ze
względu na niepełnosprawność.
Sankcją karną wobec tego, kto ze względu na niepełnosprawność odmówi
zatrudnienia kandydata na wolnym miejscu zatrudnienia lub miejscu
przygotowania zawodowego, jest grzywna, nie mniej niż 3 000 zł. W przypadku
naruszenia zasady równego traktowania do dochodzenia roszczeń z tego tytułu
mają zastosowanie przepisy ustawy o wdrożeniu niektórych przepisów UE
w zakresie równego traktowania.
Analiza danych statystycznych pokazuje znaczny wzrost liczby osób
niepełnosprawnych korzystających z usług rynku pracy. Wzrost ten jest
szczególnie widoczny w ostatnich latach – od 2008 r. zarejestrowane osoby
niepełnosprawne stanowią 5% osób zarejestrowanych w urzędach pracy,

w 2000 r. stanowiły one 1,5%.
Konieczność poprawy usług dla osób niepełnosprawnych jest dostrzegana przez
doradców zawodowych, z tego powodu MPiPS w 2009 r. wydało publikację
„Poradnictwo zawodowe dla osób niepełnosprawnych”. Publikacja w wersji
drukowanej została przekazana instytucjom rynku pracy, natomiast jej wersja
elektroniczna została udostępniona wszystkim zainteresowanym na portalu
publicznych służb zatrudnienia www.praca.gov.pl/eurodoradztwo. Planowane jest
wydanie kolejnej publikacji „Poradnictwo zawodowe i pośrednictwo pracy dla
osób niepełnosprawnych – poradnik dla urzędów pracy”.
Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych przewiduje, że dyrektor urzędu pracy inicjuje i organizuje
szkolenie dla bezrobotnych osób niepełnosprawnych lub innych osób
niepełnosprawnych poszukujących pracy i niepozostających w zatrudnieniu,
zarejestrowanych w powiatowym urzędzie pracy.
Zachętą do zatrudniania osób niepełnosprawnych jest dofinansowanie
wynagrodzeń, przewidziane przez ustawę o rehabilitacji zawodowej i społecznej

114
oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Miesięczne dofinansowanie
przysługuje w wysokości:
– 170% najniższego wynagrodzenia – w przypadku osób niepełnosprawnych
zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności,
– 125% najniższego wynagrodzenia – w przypadku osób niepełnosprawnych
zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności,
– 50% najniższego wynagrodzenia – w przypadku osób niepełnosprawnych
zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności3).
Kwoty te zwiększa się o 40% najniższego wynagrodzenia w przypadku
pracowników niepełnosprawnych z chorobą psychiczną, upośledzeniem
umysłowym, całościowym zaburzeniem rozwoju lub epilepsją oraz niewidomych.
Pracodawca, który zatrudnia pracownika niepełnosprawnego, może otrzymać
z PFRON zwrot miesięcznych kosztów zatrudnienia pracowników pomagających
pracownikowi niepełnosprawnemu w pracy w zakresie czynności ułatwiających
komunikowanie się z otoczeniem, a także czynności niemożliwych lub trudnych
do samodzielnego wykonania przez pracownika niepełnosprawnego.
Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych przewiduje, że osoba niepełnosprawna zarejestrowana
w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna albo poszukująca pracy
niepozostająca w zatrudnieniu może jednorazowo otrzymać z PFRON środki na
podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo na wniesienie wkładu do
spółdzielni socjalnej w wysokości określonej w umowie zawartej ze starostą, nie
więcej niż do wysokości piętnastokrotnego przeciętnego wynagrodzenia, jeżeli
nie otrzymała środków publicznych na ten cel.

3) W 2012 i 2013 r. przeprowadzona zostanie korekta stawek procentowych. Od 1 lipca 2012 r.
miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego przysługiwać będzie
w kwocie:
– 180% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego
stopnia niepełnosprawności;
– 115% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do
umiarkowanego stopnia niepełnosprawności;
– 45% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego
stopnia niepełnosprawności.



115
Osoba niepełnosprawna prowadząca działalność gospodarczą albo własne lub
dzierżawione gospodarstwo rolne może otrzymać dofinansowanie do 50%
oprocentowania kredytu bankowego zaciągniętego na kontynuowanie tej
działalności, jeżeli:
– nie korzystała z pożyczki na podjęcie działalności gospodarczej lub rolniczej
albo pożyczka została w całości spłacona lub umorzona,
– nie otrzymała bezzwrotnych środków na podjęcie działalności gospodarczej
lub rolniczej albo prowadziła tę działalność co najmniej przez 24 miesiące od
otrzymania pomocy na ten cel.
PFRON refunduje:
– osobie niepełnosprawnej wykonującej działalność gospodarczą obowiązkowe
składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe do wysokości odpowiadającej
wysokości składki, której podstawą wymiaru jest kwota określona w ustawie
o systemie ubezpieczeń społecznych,
– niepełnosprawnemu rolnikowi lub rolnikowi zobowiązanemu do opłacania
składek za niepełnosprawnego domownika, składki na ubezpieczenia społeczne
rolników,
pod warunkiem terminowego opłacenia tych składek w całości.
Refundacja składek dla osoby niepełnosprawnej wykonującej działalność
gospodarczą przysługuje w wysokości:
– 100% kwoty obowiązkowych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe –
w przypadku osób zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności,
– 60% kwoty obowiązkowych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe –
w przypadku osób zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności,
– 30% kwoty obowiązkowych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe –
w przypadku osób zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności.
Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych zawiera rozwiązania ułatwiające osobom niepełnosprawnym
wykonywanie pracy na otwartym rynku pracy:
– czas pracy osoby niepełnosprawnej nie może przekraczać 8 godzin na dobę
i 40 godzin tygodniowo, czas pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do
znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie może

116
przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo, jeżeli lekarz
przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub, w razie jego
braku, lekarz sprawujący opiekę nad osobą niepełnosprawną wyda
zaświadczenie o celowości stosowania skróconej normy czasu pracy,
– osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w porze nocnej i w godzi-
nach nadliczbowych, przepisów tych nie stosuje się do osób zatrudnionych
przy pilnowaniu oraz gdy na wniosek osoby zatrudnionej lekarz
przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku
lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą wyrazi na to zgodę,
– osoba niepełnosprawna ma prawo do dodatkowej przerwy w pracy na
gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek, przerwa wynosi 15 minut i jest
wliczana do czasu pracy,
– stosowanie obniżonych norm czasu pracy nie powoduje obniżenia wysokości
wynagrodzenia wypłacanego w stałej miesięcznej wysokości, godzinowe
stawki wynagrodzenia zasadniczego ulegają podwyższeniu w stosunku,
w jakim pozostaje dotychczasowy wymiar czasu pracy do tych norm,
– osobie zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia
niepełnosprawności przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy (10 dni
roboczych w roku kalendarzowym), urlop taki nie przysługuje osobie
uprawnionej do urlopu wypoczynkowego w wymiarze przekraczającym 26 dni
roboczych lub do urlopu dodatkowego na podstawie odrębnych przepisów,
– osoba o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności ma prawo
do zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia w wymiarze
do 21 dni roboczych w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym, nie
częściej niż raz w roku,
– osoba niepełnosprawna zaliczona do znacznego lub umiarkowanego stopnia
niepełnosprawności może również korzystać ze zwolnienia od pracy w celu
wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub uspraw-
niających, a także w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego
naprawy, jeżeli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy.
Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych przewiduje, że część środków PFRON przeznacza się na:

117
– realizację działań wyrównujących różnice między regionami, w szczególności
w jednostkach samorządu terytorialnego, na terenie których stopa bezrobocia
jest wyższa niż 110% średniej stopy bezrobocia w kraju lub nie utworzono
warsztatu terapii zajęciowej albo zakładu aktywności zawodowej,
– zadania z zakresu rehabilitacji zawodowej i społecznej osób
niepełnosprawnych realizowane przez fundacje i organizacje pozarządowe,
– realizację programów wspieranych ze środków UE na rzecz osób
niepełnosprawnych,
– dofinansowanie zadań wynikających z programów rządowych, w tym
ukierunkowanych na rozwój zasobów ludzkich oraz przeciwdziałanie
wykluczeniu społecznemu osób niepełnosprawnych, a także pomoc rodzinom,
których członkami są osoby niepełnosprawne,
– zadania inne niż wymienione w ustawie:
– programy zatwierdzone przez Radę Nadzorczą PFRON, służące
rehabilitacji społecznej i zawodowej,
– finansowanie w części lub całości badań dotyczących rehabilitacji
zawodowej i społecznej.
Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych stanowi, że do podstawowych form aktywności
wspomagającej proces rehabilitacji zawodowej i społecznej zalicza się udział
w warsztatach terapii zajęciowej oraz w turnusach rehabilitacyjnych.
Warsztat terapii zajęciowej jest wyodrębnioną organizacyjnie i finansowo
placówką stwarzającą osobom niepełnosprawnym niezdolnym do podjęcia pracy
możliwość rehabilitacji społecznej i zawodowej w celu nabycia lub przywrócenia
umiejętności niezbędnych do podjęcia zatrudnienia. Warsztaty mogą być
organizowane przez fundacje, stowarzyszenia lub przez inne podmioty. Koszty
utworzenia i działalności są współfinansowane przez PFRON oraz samorząd
powiatowy lub z innych źródeł.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie
warsztatów terapii zajęciowej określa zasady tworzenia, działania i dofinanso-
wywania warsztatu terapii zajęciowej, zakres działania rady programowej oraz

118