Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw

zasad działania publicznych bibliotek pedagogicznych – zastosowanie również
wobec placówek doskonalenia nauczycieli, poradni psychologiczno-
-pedagogicznych i bibliotek pedagogicznych, realizujących zadania wspomagania.
2. Funkcjonowanie szkół prowadzących kształcenie zawodowe m.in. w zakresie
postępowania rekrutacyjnego, prowadzenia kwalifikacyjnych kursów zawodowych
(zmiany w art. 5 ust. 3g, art. 20f ust. 2, art. 20g, art. 20k, art. 20zb i art. 68a ustawy
o systemie oświaty)
− art. 5 ust. 3g – celem przepisu jest formalne uniemożliwienie zakładania
i prowadzenia szkół kształcących w zawodzie technik pożarnictwa przez podmioty
inne niż Minister Spraw Wewnętrznych. Zgodnie z podstawą programową
kształcenia w zawodzie, określoną rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej
z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach
(Dz. U. poz. 184), umiejętności stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie
technik pożarnictwa obejmują m.in. planowanie i organizowanie przebiegu służby
zgodnie z regulaminami oraz utrzymanie dyscypliny służbowej u podwładnych oraz
podczas dowodzenia w pododdziałach. Ponadto szkoła podejmująca kształcenie
w tym zawodzie powinna posiadać m.in. pracownię przeciwpożarowego
zaopatrzenia w wodę, sygnalizacji pożarowej i stałych urządzeń gaśniczych,
pracownię taktyki działań gaśniczych, pracownię działań ratowniczych, poligon,
komorę dymową. Zgodnie z podstawą kształcenia w zawodzie szkoła powinna
posiadać jednostkę ratowniczo-gaśniczą z wyposażeniem, o którym mowa
w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 22 września
2000 r. w sprawie szczególnych zasad wyposażenia jednostek organizacyjnych
Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. Nr 93, poz. 1053), oraz stanowić Centralny
Odwód Operacyjny Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej. Wszystkie
te warunki mogą spełnić jedynie policealne szkoły aspirantów Państwowej Straży
Pożarnej prowadzone przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych.
Uzasadnienie dla zmiany stanowi charakter zadań zawodowych oraz wymogi
stawiane organizatorowi kształcenia w zawodzie technik pożarnictwa. Obecnie nie
ma innych szkół kształcących w zawodzie technik pożarnictwa niż prowadzone
przez Ministra Spraw Wewnętrznych. Sposób organizacji kształcenia strażaków,
którzy następnie podejmują służbę w Państwowej Straży Pożarnej, został
47
jednoznacznie sprecyzowany w przepisach Ministra Spraw Wewnętrznych.
Wymuszają one na organizatorze kształcenia selekcję kandydatów pod względem
zdrowia, przydatności do służby oraz w zakresie sprawności fizycznej i gotowości
psychicznej. Przepisy te opisują także przebieg służby kandydackiej, która powinna
być pełniona w systemie skoszarowanym z zapewnieniem odpowiedniego
umundurowania i pełnieniem służb. Wymusza to zapewnienie strażakowi w służbie
kandydackiej zakwaterowania i wyżywienia oraz organizację systemu pełnienia
służb, podczas których nabywa on szereg umiejętności i cech oraz kształtuje postawy
niezbędne w jego dalszej służbie w Państwowej Straży Pożarnej lub innych
jednostkach ochrony przeciwpożarowej. Strażacy w służbie kandydackiej, będąc
istotnym elementem systemu odwodów operacyjnych Komendanta Głównego
Państwowej Straży Pożarnej, są kierowani do działań ratowniczo-gaśniczych w
pierwszej kolejności, co stanowi nie tylko uzupełnienie kształcenia w szkole, ale
często jest dla nich najbardziej wartościowym doświadczeniem edukacyjnym
w kształceniu pożarniczym, bo nabytym nie w warunkach laboratoryjnych
i symulowanych, ale w realnych działaniach mających wpływ na ratowanie życia,
zdrowia, mienia i środowiska ludzi;
− art. 20g, art. 20k i art. 20zb – celem zmiany przepisów dotyczących postępowania
rekrutacyjnego do szkół policealnych (dla młodzieży i dla dorosłych) jest
umożliwienie wprowadzenia w tych szkołach, w których program nauczania
wymaga od kandydatów szczególnych indywidualnych uzdolnień lub predyspozycji
przydatnych w danym zawodzie, dodatkowego kryterium w postaci wyniku
sprawdzianu uzdolnień lub predyspozycji przydatnych w danym zawodzie.
Sprawdzian ten będzie przeprowadzany na warunkach ustalonych przez radę
pedagogiczną i przeprowadzany przez komisję rekrutacyjną (zmiana w art. 20zb).
Proponuje się, aby decyzję w tej sprawie wydawał, tak jak w przypadku szkół
ponadgimnazjalnych (art. 20f ust. 5), minister właściwy do spraw oświaty
i wychowania na wniosek dyrektora szkoły, lecz w tym przypadku zaopiniowany
pozytywnie przez ministra właściwego dla danego zawodu. W szkołach policealnych
realizowane jest wyłącznie kształcenie zawodowe, które jest ściśle związane
z kształtowaniem i rozwijaniem umiejętności niezbędnych do wykonywania tego
zawodu. Dlatego też podjęcie kształcenia w danym zawodzie w szkole policealnej
powinno być świadomym wyborem osoby posiadającej co najmniej wykształcenie
48
średnie, ograniczającym do minimum ryzyko nietrafnego wyboru, a tym samym
przedwczesnego porzucenia nauki i zmiany kierunku kształcenia w trakcie nauki.
Należy podkreślić, że proponowana zmiana jedynie umożliwia, a nie narzuca
dyrektorowi szkoły skorzystanie z przedmiotowego rozwiązania, co pozwoli
dyrektorowi szkoły policealnej na przyjęcie do szkoły kandydatów, którzy posiadają
uzdolnienia lub predyspozycje przydatne w danym zawodzie, co umożliwi szkole
płynne kształtowanie umiejętności słuchaczy w wybranym zawodzie. Planuje się
wejście w życie niniejszego rozwiązania z dniem 31 marca 2015 r.;
− art. 20f ust. 2 – kandydaci do szkół ponadgimnazjalnych prowadzących kształcenie
zawodowe, tj. zasadniczych szkół zawodowych lub techników, mogą składać
wniosek o przyjęcie do trzech szkół publicznych, a nawet do więcej niż trzech
wybranych szkół, jeśli organ prowadzący dopuści taką możliwość. Zgodnie
z przepisem art. 20f ust. 1 do klasy pierwszej publicznej szkoły ponadgimnazjalnej
prowadzącej kształcenie zawodowe przyjmuje się kandydatów posiadających
świadectwo ukończenia gimnazjum oraz zaświadczenie lekarskie o braku
przeciwwskazań zdrowotnych do podjęcia praktycznej nauki zawodu, wydane
zgodnie z przepisami w sprawie badań lekarskich kandydatów do szkół
ponadgimnazjalnych lub wyższych, uczniów tych szkół, studentów i uczestników
studiów doktoranckich. W przypadku ubiegania się o przyjęcie do szkoły
prowadzącej kształcenie w kilku różnych zawodach lub do kilku szkół, ze względu
na odmienne w każdym zawodzie czynniki szkodliwe lub uciążliwe w miejscu
odbywania praktycznej nauki zawodu, kandydat otrzymywałby kilka skierowań
i byłby zobowiązany do odbycia kilkakrotnie badań lekarskich. Ze względów
racjonalnych i ekonomicznych zasadne jest więc poddanie się przez kandydata
jednokrotnemu badaniu lekarskiemu dopiero wówczas, gdy zostanie on w szkołach,
do których aplikuje, zamieszczony na liście kandydatów zakwalifikowanych
i podejmie decyzję o ostatecznym wyborze zawodu, w którym podejmie kształcenie.
Dlatego też po wprowadzeniu tej zmiany komisja rekrutacyjna nie będzie na etapie
postępowania rekrutacyjnego brała pod uwagę posiadania przez kandydata tego
zaświadczenia. Dołączenie zaświadczenia jest potwierdzeniem wyboru szkoły,
a następnie po jego dostarczeniu – przyjęcie kandydata;
− art. 68a ust. 2 pkt 1 i 2 – zmiana polega na poszerzeniu zakresu zawodów,
w których szkoły publiczne oraz szkoły niepubliczne o uprawnieniach szkół
49
publicznych będą mogły prowadzić kwalifikacyjne kursy zawodowe. Zmiana ta
umożliwi szkołom prowadzącym kształcenie zawodowe lepsze dostosowanie oferty
kształcenia do potrzeb lokalnego rynku pracy.
3. Doprecyzowanie zadań organu prowadzącego szkołę w zakresie zapewnienia
szkole, w ramach dotychczas świadczonej obsługi administracyjnej, również obsługi
prawnej (zmiana art. 5 ust. 7 pkt 3 ustawy o systemie oświaty)
Dotychczas obowiązujące przepisy art. 5 ust. 7 i 9 ustawy o systemie oświaty wskazują,
że organ prowadzący szkołę odpowiada za jej działalność, zapewniając jej obsługę
administracyjną, finansową i organizacyjną. Z przepisu tego wywodzono, że systemowo
w obsłudze administracyjnej, finansowej i organizacyjnej mieści się zapewnienie przez
organ prowadzący również obsługi prawnej szkoły. W praktyce szkoły często
korzystały ze wsparcia obsługi prawnej zapewnianej przez organ prowadzący.
Projektowany przepis ma charakter doprecyzowujący. Zmiana nie będzie rodziła
dodatkowych skutków finansowych.
4. Finansowanie zajęć realizowanych przez nauczycieli w ramach projektów
i programów finansowanych z udziałem środków europejskich (zmiana art. 5b
i dodany art. 7e ustawy o systemie oświaty oraz art. 30 ust. 10b i art. 35a ustawy
– Karta Nauczyciela)
Zmiana ma na celu ułatwienie finansowania zajęć realizowanych przez nauczycieli
w ramach projektów i programów finansowanych z udziałem środków europejskich.
Obecne przepisy ustawy – Karta Nauczyciela uniemożliwiają nauczycielom
realizowanie w ramach stosunku pracy nawiązanego na podstawie tej ustawy
dodatkowych zajęć z uczniem wynikających z projektów i programów finansowanych
z udziałem środków budżetu Unii Europejskiej. Przydzielanie nauczycielom
prowadzenia tych zajęć wiąże się z koniecznością zawierania dodatkowych umów
o charakterze cywilnoprawnym po przeprowadzeniu postępowań określonych
w przepisach w sprawie zamówień publicznych. W wyniku powyższych działań zajęcia,
które, co do zasady, mają uzupełniać ofertę szkoły i odpowiadać na potrzeby uczniów
danej szkoły, mogą być realizowane przez osoby niepracujące z uczniami danej szkoły.
50
W związku z powyższym w ustawie – Karta Nauczyciela dodaje się przepis art. 35a,
zgodnie z którym nauczycielom wymienionym w art. 1 ust. 1 ustawy – Karta
Nauczyciela, którzy w ramach programów finansowanych ze środków pochodzących
z budżetu Unii Europejskiej prowadzą zajęcia bezpośrednio z uczniami lub
wychowankami albo na ich rzecz, za każdą godzinę prowadzenia tych zajęć przysługuje
wynagrodzenie w wysokości ustalonej w sposób jak wynagrodzenie za jedną godzinę
ponadwymiarową (art. 35 ust. 3 ustawy – Karta Nauczyciela). Zajęcia te będą
przydzielane za zgodą nauczyciela. Nie będą one wliczane do tygodniowego
obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych
i opiekuńczych, prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich
rzecz.
Ponadto w art. 7e ustawy o systemie oświaty stworzona zostanie podstawa do
zatrudnienia w szkole lub placówce publicznej nauczyciela w celu realizacji zajęć
finansowanych ze środków budżetu Unii Europejskiej, tj. nauczyciela, który nie
realizuje w tej szkole lub placówce publicznej tygodniowego obowiązkowego wymiaru
godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, posiadającego
kwalifikacje określone w przepisach wydanych na podstawie art. 9 ust. 2 i 3 ustawy
– Karta Nauczyciela. Nauczyciel taki będzie zatrudniany na zasadach określonych
w ustawie – Kodeks pracy, z tym że za każdą godzinę prowadzenia tych zajęć będzie
otrzymywał wynagrodzenie nie wyższe niż wynagrodzenie za jedną godzinę
prowadzenia zajęć, ustalone w sposób określony w art. 35 ust. 3 ustawy – Karta
Nauczyciela dla nauczyciela dyplomowanego posiadającego wykształcenie wyższe
magisterskie i realizującego tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć, o którym
mowa w art. 42 ust. 3 w lp. 3 ustawy – Karta Nauczyciela.
Proponowane zmiany ułatwią organizowanie w ramach programów finansowanych
z udziałem środków budżetu Unii Europejskiej zajęć dla uczniów lub wychowanków
zgodnie z ich potrzebami oraz przyczynią się do podniesienia jakości tych zajęć.
Dyrektor szkoły będzie mógł bowiem powierzyć prowadzenie określonych zajęć
przewidzianych w wymienionych projektach i programach nauczycielowi, który
prowadzi już zajęcia z danym uczniem lub wychowankiem i zna jego potrzeby.
Przyczyni się to do rozszerzenia dodatkowej oferty szkół i placówek publicznych dla
uczniów i wychowanków w bezpiecznym i znanym im środowisku.
51