Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw

d) możliwość wniesienia zastrzeżeń do rozstrzygnięcia dyrektora okręgowej
komisji egzaminacyjnej do dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej;
− określeniu trybu, w jakim – na wniosek zdającego, a w przypadku zdającego,
o którym mowa w art. 44zzzb ust. 3 pkt 1 – również jego rodziców – może nastąpić
weryfikacja sumy przyznanych punktów. Wynik egzaminu potwierdzającego
kwalifikacje w zawodzie ma charakter merytoryczny i z tego względu nie może być
przedmiotem skargi do sądu administracyjnego. Ocenianie poprawności odpowiedzi
na egzaminie potwierdzającym kwalifikacje w zawodzie nie ma cech postępowania
administracyjnego. Merytoryczna ocena poprawności wykonania zadań jest
potwierdzeniem określonego stanu faktycznego. W części pisemnej egzaminu
potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie, w przypadku egzaminu
z zastosowaniem arkuszy egzaminacyjnych, zdający zaznaczają prawidłowe
odpowiedzi na karcie odpowiedzi, która jest odczytywana elektronicznie,
a w przypadku gdy część pisemna przeprowadzana jest z wykorzystaniem
elektronicznego systemu przeprowadzania tego egzaminu, wynik części pisemnej
jest wygenerowany przez system elektroniczny po zakończeniu pracy zdającego.
Zadaniem egzaminatorów podczas oceniania wykonania zadania w części
praktycznej egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie jest porównanie
rezultatów końcowych z prawidłowym wykonaniem tego zadania poprzez
wypełnienie karty oceny zdającego. Wynik egzaminu potwierdzającego
kwalifikacje w zawodzie ustala dyrektor okręgowej komisji egzaminacyjnej na
podstawie liczby punktów uzyskanych przez zdającego po odczytaniu odpowiedzi
zapisanych i zarchiwizowanych w elektronicznym systemie przeprowadzania
egzaminu, w przypadku gdy część pisemna jest przeprowadzana z wykorzystaniem
elektronicznego systemu przeprowadzania tego egzaminu, lub po elektronicznym
odczytaniu karty odpowiedzi, jeżeli część pisemna jest przeprowadzana
z wykorzystaniem arkuszy egzaminacyjnych i kart odpowiedzi, oraz po
elektronicznym odczytaniu karty oceny w części praktycznej egzaminu tego
zdającego. W projekcie ustawy zachowuje się dotychczasowe rozwiązania
przewidujące, że wynik egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie jest
ostateczny i nie ma możliwości zaskarżenia go do sądu administracyjnego.
Zaproponowany mechanizm weryfikacji sumy uzyskanych przez zdającego
punktów jest odzwierciedleniem i usankcjonowaniem dotychczasowej praktyki
32
w tym zakresie. Po dokonanym wglądzie do dokumentacji zdający może zwrócić się
z wnioskiem o weryfikację sumy punktów. Weryfikacja ta może wynikać
z konieczności poprawienia pomyłki w sumowaniu liczby punktów uzyskanej
w wyniku odczytania karty oceny. Zdający – po dokonaniu wglądu – zwracają się
również z wnioskiem o ponowną weryfikację karty oceny wypełnionej przez
egzaminatora, ze względu na wątpliwości związane z liczbą uzyskanych punktów.
Zdarzają się przypadki, kiedy liczba punktów przyznanych przez danego
egzaminatora odbiega od wytycznych określonych w schematach punktowania
zadań, co pociąga za sobą konieczność zmiany liczby przyznanych przez
egzaminatora punktów, a tym samym – ustalenia nowego wyniku przez dyrektora
okręgowej komisji egzaminacyjnej.
Jeżeli w wyniku przeprowadzonej weryfikacji suma przyznanych punktów zostanie
podwyższona, dyrektor okręgowej komisji egzaminacyjnej ustala nowy wynik
egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz wydaje świadectwo
potwierdzające kwalifikacje w zawodzie, jeżeli zdający uzyskał z części pisemnej
co najmniej 50% punktów możliwych do uzyskania oraz z części praktycznej co
najmniej 75% punktów możliwych do uzyskania i spełnił warunki konieczne do
zdania tego egzaminu.
W przypadku części praktycznej oraz części pisemnej egzaminu potwierdzającego
kwalifikacje w zawodzie w projekcie ustawy przewiduje się, że zdający może
wnieść do dyrektora okręgowej komisji egzaminacyjnej zastrzeżenia, jeżeli uznał,
że w trakcie egzaminu zostały naruszone przepisy dotyczące przeprowadzania danej
części egzaminu. Również w tym przypadku możliwe będzie wniesienie do
dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej zastrzeżeń do rozstrzygnięcia
dyrektora okręgowej komisji egzaminacyjnej w trybie określonym
w projektowanych art. 44zzzr i art. 44zzzs;
− wydłużeniu z 3 do 5 lat możliwości ponownego przystąpienia do jednej części
egzaminu (pisemnej lub praktycznej). Zgodnie z przepisami projektowanej ustawy,
po upływie 5 lat, licząc od dnia, kiedy zdający po raz pierwszy przystąpił do
egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie i nie zdał jednej części
egzaminu, nie przystąpił do części pisemnej lub części praktycznej egzaminu
w wyznaczonym przez dyrektora okręgowej komisji egzaminacyjnej terminie lub
została unieważniona część pisemna lub część praktyczna egzaminu tego zdającego
33
– zdający przystępuje do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie
w pełnym zakresie. W obecnie obowiązujących przepisach okres ten wynosi 3 lata.
Biorąc pod uwagę, że wiadomości i umiejętności w zakresie danego zawodu są
aktualne przez ponad 3 lata, w projekcie ustawy przewiduje się wydłużenie do 5 lat
okresu, w którym zdający może poprawiać jedną część egzaminu. Celem tej
regulacji jest zwiększenie szans na uzyskanie przez zdających świadectw
potwierdzających kwalifikacje w zawodzie oraz dyplomów potwierdzających
kwalifikacje zawodowe.
W projekcie ustawy uporządkowano przepisy dotyczące katalogu osób uprawnionych
do zdawania egzaminu. W katalogu osób uprawnionych do przystąpienia do egzaminu
potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie wymieniono wprost osoby dorosłe, które
ukończyły praktyczną naukę zawodu dorosłych lub przyuczenie do pracy dorosłych,
o których mowa w art. 53c i art. 53d ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji
zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 416, z późn. zm.).
Jest to zmiana porządkująca obowiązujące przepisy.
W art. 44zzzl ust. 2 projektowanej ustawy utrzymano rozwiązania obowiązującego
rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie
warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz
przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych, zgodnie
z którymi absolwenci szkół prowadzących kształcenie zawodowe oraz zdający, którzy
ukończyli kwalifikacyjny kurs zawodowy, którzy nie przystąpią do egzaminu
potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie lub jego części w terminie wyznaczonym
przez dyrektora okręgowej komisji egzaminacyjnej albo którzy nie uzyskają wymaganej
do zdania tego egzaminu liczby punktów z danej części tego egzaminu, albo których
część pisemna lub część praktyczna egzaminu została unieważniona, mają prawo
przystąpić do egzaminu lub do odpowiedniej części tego egzaminu w kolejnych
terminach jego przeprowadzania, z tym że w przypadku gdy przystępują do egzaminu
lub jego części po raz trzeci lub kolejny zdają ten egzamin lub jego część na zasadach
określonych dla egzaminu eksternistycznego. Oznacza to, że będą oni wnosić opłatę za
przystąpienie do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie, zgodnie
z zasadami określonymi w przepisach w sprawie egzaminów eksternistycznych,
wydanych na podstawie art. 10 ust. 5 ustawy o systemie oświaty, z tym że tych
zdających nie dotyczy wykaz zawodów, o którym mowa w art. 10 ust. 6 tej ustawy,
34
tj. wykaz zawodów, w zakresie których nie przeprowadza się egzaminu
eksternistycznego.
Należy podkreślić, że uczeń, który nie przystąpił do egzaminu potwierdzającego
kwalifikacje w zawodzie lub do odpowiedniej części tego egzaminu w odpowiednim
terminie, którego egzamin został unieważniony lub nie uzyskał wymaganej do zdania
egzaminu liczby punktów, przystępuje do egzaminu w kolejnych terminach w trakcie
nauki, przed ukończeniem szkoły kształcącej w tym zawodzie, bez wnoszenia opłaty.
Art. 44zzzv zawiera upoważnienie dla ministra właściwego do spraw oświaty
i wychowania do określenia, w drodze rozporządzenia, szczegółowych warunków
i sposobu przeprowadzania egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie.
Rozporządzenie to będzie określało: sposób organizacji i przeprowadzania każdej części
egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie, sposób postępowania
w sytuacjach zagrożenia lub nagłego zakłócenia przebiegu egzaminu potwierdzającego
kwalifikacje w zawodzie, przypadki przeprowadzania egzaminu potwierdzającego
kwalifikacje w zawodzie w miejscu innym niż szkoła, placówka, u danego pracodawcy
lub w danym podmiocie prowadzącym kwalifikacyjny kurs zawodowy, ze względu na
stan zdrowia zdającego lub jego niepełnosprawność; sposób i tryb zgłaszania zdających
do egzaminu; tryb składania przez zdającego deklaracji przystąpienia do egzaminu oraz
zakres danych zawartych w deklaracji; tryb dostosowania warunków i form
przeprowadzania egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie; zadania
i kompetencje okręgowych komisji egzaminacyjnych oraz szkół, placówek,
pracodawców, a także podmiotów prowadzących kwalifikacyjne kursy zawodowe
przeprowadzających egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie oraz innych
osób w zakresie organizacji i przeprowadzania egzaminu; obowiązki egzaminatorów,
nauczycieli oraz innych osób w zakresie przeprowadzania egzaminu; zadania
i kompetencje
przewodniczącego zespołu egzaminacyjnego oraz zespołów
nadzorujących; skład zespołów nadzorujących; sposób dokumentowania przebiegu
egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie; zakres informacji zawartych we
wniosku dotyczącym udzielania szkołom, placówkom, o których mowa w art. 2 pkt 3a
ustawy o systemie oświaty, pracodawcom oraz podmiotom prowadzącym
kwalifikacyjne kursy zawodowe upoważnień do przeprowadzania części praktycznej
egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz części pisemnej tego
egzaminu, gdy jest ona przeprowadzana z wykorzystaniem elektronicznego systemu
35
przeprowadzania egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie; termin
przechowywania prac zdających oraz dokumentacji egzaminu potwierdzającego
kwalifikacje w zawodzie; osoby, które nie wchodzą w skład zespołu egzaminacyjnego
i nie biorą udziału w przeprowadzaniu egzaminu potwierdzającego kwalifikacje
w zawodzie, które mogą przebywać w sali egzaminacyjnej podczas tego egzaminu,
w tym osoby, które mogą występować w charakterze obserwatorów podczas egzaminu
potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie; wysokość opłat pobieranych za egzamin
potwierdzający kwalifikacje w zawodzie przeprowadzany dla uczniów – młodocianych
pracowników oraz osób dorosłych, które ukończyły praktyczną naukę zawodu
dorosłych lub przyuczenie do pracy dorosłych.
W rozdziale 3b w art. 44zzzw wprowadzona jest także regulacja wskazująca
kompetencje ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania do wydawania
komunikatu w sprawie wykazu olimpiad przedmiotowych oraz turniejów lub olimpiad
tematycznych uprawniających laureatów i finalistów odpowiednio do:
1) zwolnienia z przystąpienia do danej części sprawdzianu, danego zakresu albo
poziomu odpowiedniej części egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego
z danego przedmiotu w części ustnej lub części pisemnej albo części pisemnej
egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie;
2) przyjęcia w pierwszej kolejności do szkół ponadgimnazjalnych wymienionych
w art. 20d ustawy o systemie oświaty.
Komunikat będzie ogłaszany przez wymienionego ministra w Biuletynie Informacji
Publicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej nie później niż na 2 lata przed terminem
przeprowadzenia sprawdzianu i egzaminów.
W obecnym stanie prawnym, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej
z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania
i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów
w szkołach publicznych, dyrektor Centralnej Komisji Egzaminacyjnej publikuje na
stronie internetowej Centralnej Komisji Egzaminacyjnej wykaz olimpiad oraz turniejów
uprawniających do zwolnienia ze sprawdzianu i egzaminów.
W związku z ww. zmianą zaprojektowany został także przepis przejściowy (art. 23
projektu ustawy).
36