Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw

Analogiczna sytuacja powstaje również wtedy, gdy absolwent przystąpił do
egzaminu maturalnego z więcej niż jednego przedmiotu dodatkowego i wszystkie te
egzaminy zostały mu unieważnione. W tym miejscu należy dodać, iż zgodnie
z obowiązującymi przepisami ustawy – wyniki egzaminu są ostateczne i nie
przysługuje na nie skarga do sądu administracyjnego. W związku z powyższym oraz
faktem, iż unieważnienie egzaminu jest równoważne z ustaleniem wyniku 0%,
powołany przepis stosuje się wprost.
Zaproponowana w projekcie ustawy procedura unieważniania sprawdzianu lub
egzaminów uczniowi lub absolwentowi gwarantuje zdającym prawo zabrania głosu
w zakresie rozstrzygnięcia w jego sprawie poprzez:
a) nałożenie na dyrektora okręgowej komisji egzaminacyjnej obowiązku
poinformowania o zamiarze unieważnienia uczniowi albo absolwentowi
odpowiednio danej części sprawdzianu lub danego zakresu albo poziomu
odpowiedniej części egzaminu gimnazjalnego, albo egzaminu maturalnego
z danego przedmiotu w części pisemnej,
b) prawo wglądu do materiałów dotyczących zamiaru unieważnienia i złożenia
wyjaśnień w tej sprawie przez ucznia lub jego rodziców albo absolwenta,
c) nałożenie na dyrektora okręgowej komisji egzaminacyjnej obowiązku
pisemnego uzasadnienia rozstrzygnięcia w przedmiocie unieważnienia,
d) możliwość wniesienia zastrzeżeń do rozstrzygnięcia dyrektora okręgowej
komisji egzaminacyjnej do dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej;
− określeniu trybu, w jakim – na wniosek ucznia lub jego rodziców albo absolwenta
– może nastąpić weryfikacja sumy przyznanych punktów. Wynik sprawdzianu oraz
egzaminu (podobnie jak każda ocena uzyskana przez ucznia) ma charakter
merytoryczny i z tego względu nie może być przedmiotem skargi do sądu
administracyjnego. Ocenianie poprawności odpowiedzi na sprawdzianie, egzaminie
gimnazjalnym lub maturalnym nie ma cech postępowania administracyjnego.
Merytoryczna ocena poprawności rozwiązania zadań jest potwierdzeniem
określonego stanu faktycznego. Zadaniem egzaminatorów jest porównanie treści
udzielonych odpowiedzi z odpowiedziami prawidłowymi, ustalonymi na podstawie
wiedzy z dziedziny objętej danym egzaminem. Wyniki sprawdzianu i egzaminów
ustala dyrektor okręgowej komisji egzaminacyjnej na podstawie liczby punktów
przyznanych przez egzaminatorów oraz na podstawie elektronicznego odczytu karty
22
odpowiedzi (w przypadku wykorzystania narzędzi elektronicznych). W projekcie
ustawy zachowuje się dotychczasowe przepisy dotyczące ostateczności ustalonego
wyniku sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego i egzaminu maturalnego i braku
możliwości zaskarżenia tych wyników do sądu administracyjnego.
Zaproponowany mechanizm weryfikacji sumy przyznanych punktów jest natomiast
odzwierciedleniem i usankcjonowaniem dotychczasowej praktyki w tym zakresie.
Po dokonanym wglądzie zdający może zwrócić się z wnioskiem o weryfikację sumy
punktów przyznanych przez egzaminatora. W większości przypadków weryfikacja
ta wynika z konieczności poprawienia pomyłki w sumowaniu liczby punktów
przyznanych za poszczególne zadania. Zdarzają się jednak sytuacje, w których
zdający – po dokonaniu wglądu – zwracają się z wnioskiem o ponowne sprawdzenie
rozwiązania zadania lub zadań ze względu na wątpliwości związane z liczbą
przyznanych przez egzaminatora punktów. Większość z tych wątpliwości nie
znajduje potwierdzenia w rzeczywistości. Zrozumiałe jest jednak, że zdarzają się
przypadki, kiedy liczba punktów przyznanych przez danego egzaminatora odbiega
od wytycznych określonych w schematach punktowania zadań, co pociąga za sobą
konieczność zmiany przyznanych przez egzaminatora punktów, a tym samym
– ustalenia nowego wyniku przez dyrektora okręgowej komisji egzaminacyjnej.
Jeżeli w wyniku przeprowadzonej weryfikacji suma przyznanych punktów zostanie
podwyższona, dyrektor okręgowej komisji egzaminacyjnej ustala nowe wyniki
odpowiednio:
1) sprawdzianu lub egzaminu gimnazjalnego oraz anuluje dotychczasowe
zaświadczenie i wydaje nowe zaświadczenie,
2) egzaminu maturalnego oraz:
a) wydaje świadectwo dojrzałości, jeżeli absolwent spełnił wszystkie warunki
uzyskania tego świadectwa, lub
b) anuluje dotychczasowe świadectwo dojrzałości, aneks do świadectwa
dojrzałości lub zaświadczenie (w przypadku absolwenta, który zdał egzamin
dojrzałości przed 2005 r.) i wydaje nowe świadectwo dojrzałości, aneks do
świadectwa dojrzałości lub zaświadczenie.
W projekcie ustawy przewiduje się również możliwość zgłoszenia do dyrektora
okręgowej komisji egzaminacyjnej zastrzeżeń, jeżeli zdający uzna, że w trakcie
23
sprawdzianu albo egzaminu zostały naruszone przepisy dotyczące jego
przeprowadzania.
W projekcie ustawy określa się również warunki przystąpienia do egzaminu
maturalnego w terminie poprawkowym, zasady poprawiania egzaminu maturalnego
przez absolwentów, którzy nie zdali tego egzaminu, oraz zasady przystępowania lub
ponownego przystępowania do egzaminu maturalnego z wybranych przedmiotów:
− prawo przystąpienia do egzaminu maturalnego z danego przedmiotu w terminie
poprawkowym (w sierpniu) będzie przysługiwało wyłącznie absolwentowi, który
przystąpił do egzaminu maturalnego ze wszystkich przedmiotów obowiązkowych
w części ustnej i w części pisemnej i nie zdał egzaminu wyłącznie z jednego
przedmiotu w części ustnej albo w części pisemnej oraz przystąpił do egzaminu
maturalnego z co najmniej jednego przedmiotu dodatkowego w części pisemnej.
Podobnie jak dotychczas możliwość ta nie będzie dotyczyła osób, którym egzamin
maturalny z przedmiotu obowiązkowego lub przedmiotu dodatkowego (jednego
– jeżeli absolwent przystąpił do egzaminu tylko z jednego przedmiotu dodatkowego,
lub wszystkich) został unieważniony;
− w projekcie ustawy zachowana jest możliwość poprawiania egzaminu maturalnego
przez absolwenta, który nie zdał tego egzaminu, zgodnie z przepisami
obowiązującymi w roku, w którym absolwent przystępował do egzaminu
maturalnego po raz pierwszy przez 5 lat (od pierwszego egzaminu maturalnego).
Jeżeli absolwent ten będzie chciał przystąpić do egzaminu z przedmiotów
dodatkowych bądź też podwyższyć wynik egzaminu z przedmiotu dodatkowego, do
którego już wcześniej przystępował, przystąpi do egzaminu z tych przedmiotów
zgodnie z przepisami obowiązującymi w roku, w którym ponownie przystępuje do
egzaminu maturalnego. Po upływie 5 lat od daty pierwszego przystąpienia do
egzaminu maturalnego absolwent, który nie zdał egzaminu, przystępuje do
egzaminu maturalnego w pełnym zakresie, zgodnie z przepisami obowiązującymi
w roku, w którym ponownie przystępuje do egzaminu maturalnego w pełnym
zakresie;
− absolwent, który uzyskał świadectwo dojrzałości, będzie miał prawo ponownie
przystąpić do egzaminu maturalnego z wybranych przez siebie przedmiotów,
z których przeprowadzany jest ten egzamin, zgodnie z przepisami obowiązującymi
24
w roku, w którym ponownie przystępuje do egzaminu maturalnego; absolwent,
który podwyższył wynik egzaminu maturalnego lub przystąpił do egzaminu
maturalnego z przedmiotów dodatkowych, z których wcześniej nie zdawał
egzaminu maturalnego, otrzymuje aneks do świadectwa dojrzałości wydany przez
okręgową komisję egzaminacyjną.
W projektowanych przepisach uwzględniono również kwestie przystępowania do
sprawdzianu oraz egzaminów: gimnazjalnego, maturalnego i potwierdzającego
kwalifikacje w zawodzie, uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym
niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem
społecznym. Uwzględniając specyfikę funkcjonowania uczniów niepełnosprawnych
określono:
− możliwość zwolnienia uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia
specjalnego wydane ze względu na niepełnosprawności sprzężone z obowiązku
przystąpienia do sprawdzianu lub jego części oraz z obowiązku przystąpienia do
egzaminu gimnazjalnego lub jego części – w stosunku do rozwiązań wynikających
z aktualnie obowiązującego rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia
30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania
i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów
i egzaminów w szkołach publicznych wskazano na możliwość zwolnienia także
z części sprawdzianu lub egzaminu gimnazjalnego, nie warunkując jednocześnie
możliwości zwolnienia oceną, czy uczeń rokuje kontynuowanie nauki w szkole
ponadgimnazjalnej, uznając, że decyzja o kontynuowaniu przez ucznia nauki
w szkole ponadgimnazjalnej, w tym szkole specjalnej przysposabiającej do pracy,
może być podjęta także w późniejszym czasie;
− możliwość zwolnienia uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia
specjalnego wydane ze względu na upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim
z obowiązku przystąpienia do części trzeciej egzaminu gimnazjalnego z języka
obcego nowożytnego na poziomie rozszerzonym, z jednoczesnym wskazaniem, że
uczeń może do tej części egzaminu przystąpić na wniosek rodziców – analogicznie
do przepisów ww. rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia
2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania
uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach
publicznych;
25
− zasadę zwolnienia absolwenta niesłyszącego z części ustnej egzaminu maturalnego
z języka obcego nowożytnego – rozwiązanie dotychczas wynikające
z rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r.
w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów
i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach
publicznych.
W projektowanych przepisach uregulowano kwestie dostosowania warunków
przeprowadzania sprawdzianu oraz egzaminów: gimnazjalnego, maturalnego
i potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie do potrzeb edukacyjnych i możliwości
odpowiednio uczniów lub absolwentów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi,
w tym
niepełnosprawnych,
niedostosowanych
społecznie
i
zagrożonych
niedostosowaniem społecznym, a w przypadku uczniów i absolwentów
niepełnosprawnych również formy sprawdzianu oraz ww. egzaminów. Doprecyzowano,
że dostosowanie warunków uwzględnia potrzeby edukacyjne oraz możliwości
psychofizyczne ucznia lub absolwenta wynikające z rodzaju stwierdzonych dysfunkcji.
W przepisach projektu wskazano, że podstawę dostosowania odpowiednio warunków
lub warunków i formy sprawdzianu oraz egzaminów: gimnazjalnego, maturalnego
i potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie stanowi odpowiednio:
− orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego dla uczniów niepełnosprawnych,
niedostosowanych społecznie lub zagrożonych niedostosowaniem społecznym;
− zaświadczenie o stanie zdrowia wydane przez lekarza dla ucznia lub absolwenta
chorego lub niesprawnego czasowo;
− opinia o specyficznych trudnościach w uczeniu się wydana przez poradnię
psychologiczno-pedagogiczną, w tym poradnię specjalistyczną;
− pozytywna opinia rady pedagogicznej w przypadku uczniów lub absolwentów,
którzy w roku szkolnym, w którym przystępują do sprawdzianu, egzaminu
gimnazjalnego lub egzaminu maturalnego, byli objęci pomocą psychologiczno-
-pedagogiczną w szkole ze względu na trudności adaptacyjne związane
z wcześniejszym kształceniem za granicą, zaburzenia komunikacji językowej lub
sytuację kryzysową lub traumatyczną.
W projektowanych przepisach, analogicznie do obecnie obowiązujących rozwiązań,
wskazano również na czym polega dostosowanie formy i warunków przeprowadzania
sprawdzianu i egzaminów.
26