Rządowy projekt ustawy - Prawo restrukturyzacyjne

zarzut potrącenia w sprawie wszczętej przez dłużnika – art. 67 ust. 4 p.r.) i którzy
uprawdopodobnili swoją wierzytelność oraz zostali dopuszczeni do udziału w sprawie
przez sędziego-komisarza (art. 67 ust. 5 p.r.).

Podobnie jak obecnie p.u.n., p.r. będzie również regulowało sytuację, gdy wierzyciel nie ma
zdolności procesowej i nie będzie działał za niego przedstawiciel ustawowy, a także gdy w składzie
organów wierzyciela będącego osobą prawną lub inną jednostką organizacyjną nieposiadającą
osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, zajdą braki uniemożliwiające
ich działanie. Wówczas sędzia-komisarz będzie mógł, gdy przyczyni się to do usprawnienia
postępowania, ustanowić dla wierzyciela kuratora, który będzie działał za wierzyciela w postępowaniu
restrukturyzacyjnym (art. 76 p.r.).
Dział II. Spis wierzytelności
Projekt przewiduje, że w postępowaniu restrukturyzacyjnym nadzorca lub zarządca będzie
sporządzał spis wierzytelności. Jednocześnie projekt rezygnuje z instytucji zgłaszania wierzytelności,
uznając, że prowadziłoby to do niepotrzebnego przedłużenia postępowania. W konsekwencji spis
wierzytelności będzie sporządzany na podstawie ksiąg rachunkowych, innych dokumentów dłużnika,
wpisów w księgach wieczystych oraz rejestrach (art. 85 ust. 1 p.r.). W przyspieszonym postępowaniu
układowym nadzorca sądowy będzie sporządzał również spis wierzytelności spornych.
Ujęcie wierzytelności w spisie
Zasadniczym celem ujęcia wierzytelności w spisie jest określenie sumy, z którą wierzyciel
będzie uczestniczył w postępowaniu restrukturyzacyjnym (art. 77 ust. 2 p.r.). Po zakończeniu
postępowania lub po jego prawomocnym umorzeniu wyciąg z zatwierdzonego spisu wierzytelności
będzie jednak stanowił tytuł egzekucyjny przeciwko dłużnikowi (art. 102 ust. 1 i 2 p.r.).
Projekt jednoznacznie rozwiązuje problem wierzytelności za okres rozliczeniowy, w trakcie
którego zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne, wynikających z ciążącego na dłużniku
zobowiązania do świadczeń okresowych, w szczególności z tytułu czynszu najmu lub dzierżawy,
podatków, składek na ubezpieczenie społeczne, przyjmując, że wierzytelności te będą ulegały z mocy
prawa proporcjonalnemu podziałowi na część traktowaną jak wierzytelność powstała przed dniem
otwarcia postępowania (ta część będzie ujmowana w spisie wierzytelności) oraz część traktowaną jak
wierzytelność powstająca po otwarciu postępowania (art. 78 ust. 1 p.r.).
W odniesieniu do ujęcia w spisie wierzytelności niepieniężnej, niewymagalnej wierzytelności
bez zastrzeżenia odsetek, wierzytelności współdłużnika lub poręczyciela dłużnika z tytułu zwrotnego
roszczenia, wierzytelności zabezpieczonej hipoteką lub wpisem w rejestrze na majątku dłużnika
położonym za granicą, wierzytelności w walucie obcej, projekt przewiduje (z niewielkimi zmianami)
rozwiązania analogiczne do przyjętych obecnie w p.u.n.
Sporządzenie spisu wierzytelności

Dążąc do skrócenia czasu trwania postępowania, projekt przewiduje następujące terminy do
złożenia spisu wierzytelności:
a)
w postępowaniu o zatwierdzenie układu spis wierzytelności będzie składany wraz
z wnioskiem o zatwierdzenie układu,
b)
w przyspieszonym postępowaniu układowym spis wierzytelności będzie składany
w terminie dwóch tygodni od dnia otwarcia postępowania,
c)
w postępowaniu układowym i postępowaniu sanacyjnym spis wierzytelności będzie
składany w terminie jednego miesiąca od dnia otwarcia postępowania.

Projekt szczegółowo określa, jakie elementy powinien zawierać spis wierzytelności
(art. 87 p.r.). Projekt przewiduje, że zarówno spis wierzytelności, jak i sporządzany w przyspieszonym
31

postępowaniu układowym spis wierzytelności spornych (art. 88 p.r.) będą składane w formie
elektronicznej. Oba spisy będą zamieszczane w CRRU (art. 89 p.r.). Rozwiązanie to ma umożliwić
wierzycielom szybkie i łatwe zapoznanie się ze spisem wierzytelności oraz spisem wierzytelności
spornych.
Zaskarżanie spisu wierzytelności
Zaskarżanie spisu wierzytelności zależy od tego, w jakim postępowaniu został on
sporządzony.
Projekt przewiduje, że w postępowaniu o zatwierdzenie układu nie będzie żadnej możliwości
zaskarżania ani kwestionowania spisu wierzytelności. Po pierwsze wynika to z okoliczności, że
postępowanie o zatwierdzenie układu może być prowadzone wyłącznie wówczas, gdy suma spornych
wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem nie przekracza 15% sumy wierzytelności
uprawniających do głosowania nad układem. Przyjęte dla wszystkich postępowań
restrukturyzacyjnych założenie jest przy tym takie, że może dojść do głosowania nad układem
wówczas, gdy suma spornych wierzytelności jest mniejsza niż 15% sumy wierzytelności. Po drugie
w postępowaniu o zatwierdzenie układu spis wierzytelności jest sporządzany przez nadzorcę układu
jeszcze przed skierowaniem wniosku o zatwierdzenie układu do sądu. Dłużnik, który nie zgadza się ze
spisem wierzytelności sporządzonym przez nadzorcę, może w takiej sytuacji nie kierować wniosku
o zatwierdzenie układu do sądu, ale złożyć wniosek o otwarcie przyspieszonego postępowania
układowego. Prawa wierzycieli są zabezpieczone przez przyznanie im możliwości zaskarżenia układu.
W przyspieszonym postępowaniu układowym przewiduje się, że dłużnik będzie mógł zgłosić
zastrzeżenie co do ujęcia wierzytelności w spisie (art. 90 ust. 1 p.r.). Skutkiem zgłoszenia zastrzeżenia
będzie uznanie wierzytelności za wierzytelność sporną, wykreślenie jej ze spisu wierzytelności i ujęcie
w spisie wierzytelności spornych (art. 90 ust. 2 p.r.). Uzasadnieniem takiej regulacji jest dążenie do
skrócenia postępowania układowego. Nie narusza to praw wierzycieli, gdyż przyspieszone
postępowanie układowe może być prowadzone jedynie wówczas, gdy suma spornych wierzytelności
uprawniających do głosowania nad układem nie przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających
do głosowania nad układem. Jednocześnie wierzyciel, który jest ujęty w spisie wierzytelności
spornych, będzie mógł zostać dopuszczony do udziału w zgromadzeniu przez sędziego-komisarza,
jeżeli uprawdopodobni swoją wierzytelność.
W postępowaniu układowym i sanacyjnym spis wierzytelności może zostać zaskarżony przez
wniesienie sprzeciwu. Sprzeciw będą mogli wnieść wierzyciele oraz dłużnik, z tym że dłużnik tylko
wówczas, gdy spis nie będzie zgodny z jego oświadczeniem (art. 91 ust. 1 p.r.). Sprzeciw będzie mógł
być wniesiony zarówno co do ujęcia wierzytelności w spisie, jak i co do jej pominięcia. Projekt
przewiduje, że termin do wniesienia sprzeciwu będzie wynosił 2 tygodnie od dnia obwieszczenia
(art. 91 ust. 1 p.r.). Projekt szczegółowo reguluje wymogi formalne sprzeciwu (art. 92 p.r.).

Postępowanie w przedmiocie rozpoznania sprzeciwu będzie przebiegało w sposób
następujący:
a)
doręczenie odpisu sprzeciwu zainteresowanym uczestnikom postępowania oraz
nadzorcy sądowemu albo zarządcy (art. 94 ust. 1–3 p.r.),
b)
wniesienie odpowiedzi na sprzeciw (art. 94 ust. 4 p.r.),
c)
rozpoznanie sprzeciwu na posiedzeniu niejawnym (art. 95 ust. 1 p.r.); projekt
przewiduje wprowadzenie terminu instrukcyjnego na rozpoznanie sprzeciwu –
2 miesiące od jego wniesienia,
d)
ewentualne zażalenie.
32


Projekt jednoznacznie rozwiązuje wątpliwości co do statusu nadzorcy sądowego albo zarządcy
w postępowaniu wywołanym wniesieniem sprzeciwu. Obecna regulacja nie pozwala bowiem na
rozstrzygnięcie, czy nadzorca sądowy albo zarządca mogą zgłaszać wnioski dowodowe w toku tego
postępowania. Brak przyznania nadzorcy sądowemu lub zarządcy inicjatywy dowodowej i możliwości
zaskarżania postanowienia sędziego-komisarza stoi w sprzeczności z interesem wierzycieli. Stąd też
projekt przewiduje, że w toku postępowania wywołanego wniesieniem sprzeciwu nadzorca sądowy
albo zarządca będzie miał prawa i obowiązki uczestnika postępowania.
Zatwierdzenie spisu wierzytelności
Moment zatwierdzenia spisu wierzytelności będzie zależał od rodzaju postępowania
restrukturyzacyjnego.
W przyspieszonym postępowaniu układowym sędzia-komisarz zatwierdzi spis wierzytelności
na zgromadzeniu wierzycieli (art. 97 p.r.).
W postępowaniu układowym oraz sanacyjnym sędzia-komisarz zatwierdzi spis wierzytelności
po upływie terminu do wniesienia sprzeciwu, a w razie jego wniesienia po uprawomocnieniu się
postanowienia w przedmiocie sprzeciwu (art. 98 ust. 1 p.r.). W postępowaniach tych będzie też
dopuszczalne zatwierdzenie spisu wierzytelności w zakresie nieobjętym nierozpoznanymi
prawomocnie sprzeciwami, jeżeli suma wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem,
których dotyczą sprzeciwy prawomocnie nierozpoznane, nie przekracza 15% sumy wierzytelności
uprawniających do głosowania nad układem (art. 98 ust. 2 p.r.). Jest to realizacja założenia, że
głosowanie nad układem może się odbyć wówczas, gdy suma spornych wierzytelności nie przekracza
15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem, przy czym wierzyciele,
których sprzeciwy nie zostały prawomocnie rozpoznane, mogą zostać dopuszczeni do udziału
w zgromadzeniu przez sędziego-komisarza w trybie określonym w art. 107 ust. 3 p.r.
Dział III. Zgromadzenie wierzycieli
Zasadniczo w postępowaniu restrukturyzacyjnym zgromadzenie wierzycieli będzie
zwoływane w celu głosowania nad układem. Niewykluczone jednak, że uchwałę o zwołaniu
zgromadzenia wierzycieli podejmie rada wierzycieli albo że sędzia-komisarz uzna to z innych
względów za potrzebne. Z uwagi na to, że przebieg zgromadzenia wierzycieli zwołanego w celu
głosowania nad układem charakteryzuje się pewnymi szczególnymi cechami, regulacja dotycząca tego
zgromadzenia została ujęta w odrębnym rozdziale (art. 113–125 p.r.). W konsekwencji zgromadzenie
zwołane w innym celu jest uregulowane wyłącznie w przepisach ogólnych, tj. art. 104–112 p.r.,
a zgromadzenie zwołane w celu głosowania nad układem również w przepisach art. 113–125 p.r.
Rozdział I. Przepisy ogólne

Przepisy ogólne dotyczące zwoływania zgromadzenia wierzycieli są zbieżne z regulacją
dotyczącą zgromadzenia wierzycieli obowiązującą obecnie w p.u.n. Różnice mają na celu
usprawnienie przebiegu zgromadzenia i ułatwienie głosowania zwłaszcza w postępowaniach,
w których udział bierze wielu wierzycieli. Z tych powodów projekt przewiduje, że:
1)
obecność wierzycieli będzie sprawdzał nadzorca sądowy albo zarządca pod nadzorem
sędziego-komisarza. Spis obecności obejmujący również wierzycieli, którzy oddali
głosy na piśmie, będzie stanowił załącznik do protokołu. Jeżeli spis obecności został
sporządzony w formie elektronicznej i warunki techniczne to umożliwiają, będzie on
składany również w formie elektronicznej (art. 106 ust. 3 p.r.);
2)
głosowanie będzie przeprowadzał nadzorca sądowy albo zarządca pod nadzorem
sędziego-komisarza. Spis głosów złożonych na piśmie oraz głosów oddanych ustnie
33

na zgromadzeniu, do którego będzie się stosować odpowiednio art. 87 ust. 2 p.r.,
będzie stanowił załącznik do protokołu;
3)
jeżeli będą istniały możliwości techniczne, głosowanie na zgromadzeniu wierzycieli
będzie mogło odbyć się z wykorzystaniem elektronicznych środków komunikacji;
4)
w przypadku gdy z uwagi na znaczną liczbę wierzycieli przeprowadzenie
zgromadzenia wierzycieli będzie utrudnione, sędzia-komisarz będzie mógł postanowić
o przeprowadzeniu głosowania w innym trybie, w tym również z pominięciem
zwoływania zgromadzenia wierzycieli.

Zasadnicza zmiana dotyczy większości wymaganej do przyjęcia uchwały. Projekt zakłada, że
wpływ na podejmowane uchwały będą mieli wyłącznie wierzyciele głosujący. Obecnie wielokrotnie
trudno jest zawrzeć układ z uwagi na bierność wierzycieli albo z uwagi na braki formalne,
a w konsekwencji nieważność głosów pisemnych oddanych za uchwałą. Projekt nie przewiduje
żadnych szczególnych wymogów co do formy głosów oddawanych na piśmie, w szczególności nie
przewiduje się wymogu notarialnego poświadczenia podpisu. Taka regulacja ma ułatwić wierzycielom
oddawanie głosów, co jest konieczne w świetle przyjęcia założenia, że bierni wierzyciele nie będą
mieli wpływu na podjęcie uchwały. W konsekwencji, zgodnie z art. 111 p.r., jeżeli ustawa nie stanowi
inaczej, uchwała zgromadzenia wierzycieli zostanie przyjęta, jeżeli wypowie się za nią większość
głosujących wierzycieli, którzy oddali ważny głos, mających łącznie co najmniej połowę sumy
wierzytelności przysługujących głosującym wierzycielom.
Rozdział II. Zgromadzenie wierzycieli w celu głosowania nad układem
Wyznaczenie terminu zgromadzenia
Projekt wprowadza regulacje określające, kiedy ma zostać wyznaczony termin zgromadzenia
wierzycieli w poszczególnych postępowaniach restrukturyzacyjnych. Ma to na celu przyspieszenie
oraz usprawnienie postępowania. Realizuje to jedno z głównych założeń, a mianowicie dążenie do
skrócenia czasu trwania postępowania zmierzającego do zawarcia układu.
W przyspieszonym postępowaniu układowym sędzia-komisarz niezwłocznie po złożeniu spisu
wierzytelności, spisu wierzytelności spornych oraz planu restrukturyzacyjnego, z zastrzeżeniem
art. 258 p.r., zobowiązany będzie wyznaczyć termin zgromadzenia wierzycieli w celu głosowania nad
układem (art. 257 ust. 1 p.r.). W przyspieszonym postępowaniu układowym nadzorca sądowy składa
sędziemu-komisarzowi plan restrukturyzacyjny, spis wierzytelności oraz spis wierzytelności spornych
w terminie nie dłuższym niż 2 tygodnie od dnia otwarcia postępowania (art. 255 p.r.). Oznacza to, że
po upływie dwóch tygodni od dnia otwarcia postępowania sędzia-komisarz powinien wyznaczyć
zgromadzenie wierzycieli.
W postępowaniu układowym zgromadzenie wierzycieli może być wyznaczone dopiero po
zatwierdzeniu spisu wierzytelności, gdyż dopiero wówczas znany jest krąg wierzycieli uprawnionych
do głosowania nad układem. Wobec powyższego projekt przewiduje, że w postępowaniu układowym
sędzia-komisarz wyznaczy termin zgromadzenia wierzycieli niezwłocznie po złożeniu planu
restrukturyzacyjnego oraz zatwierdzeniu spisu wierzytelności (art. 276 p.r.).
W postępowaniu sanacyjnym zgromadzenie wierzycieli wyznaczone w celu głosowania nad
układem może się odbyć dopiero wówczas, gdy zarządca zrealizuje całość lub część planu
restrukturyzacyjnego. Konieczne jest bowiem wdrożenie określonych działań sanacyjnych i uzyskanie
określonych rezultatów, które będzie można przedstawić na zgromadzeniu wierzycielom (art. 114
ust. 2 p.r.) i które będą miały dla nich znaczenie przy podejmowaniu decyzji przy głosowaniu nad
układem. Stąd też projekt przewiduje, że w postępowaniu sanacyjnym zgromadzenie wierzycieli
zostanie zwołane niezwłocznie po zrealizowaniu całości lub części planu restrukturyzacyjnego
34

przewidzianej do wykonania w toku postępowania sanacyjnego, nie później jednak niż przed upływem
12 miesięcy od daty otwarcia postępowania.
Głosowanie nad układem
Przebieg głosowania nad układem, wyłączenie określonych kategorii wierzycieli od
głosowania oraz kolejność głosowania poszczególnych propozycji układowych uregulowane zostały
analogicznie do p.u.n.
Przyjęcie układu
Podobnie jak w przypadku przyjęcia innych uchwał w toku postępowania
restrukturyzacyjnego, projekt zakłada, że na przyjęcie układu nie będą mieli wpływu wierzyciele
bierni. Wszyscy wierzyciele zostaną powiadomieni o zgromadzeniu wierzycieli, wszystkim zostaną
doręczone propozycje układowe oraz pouczenie o skutkach niebrania udziału w głosowaniu (art. 259
ust. 1 w zw. z art. 119 p.r.). W takiej sytuacji nieoddanie głosu będzie świadomą decyzją wierzyciela
i nie będzie mogło skutkować negatywnymi konsekwencjami dla dłużnika. Z uwagi na powyższe
projekt zakłada, że uchwała zgromadzenia wierzycieli o przyjęciu układu zapadnie, jeżeli wypowie się
za nią większość głosujących wierzycieli, którzy oddali ważny głos, mających łącznie co najmniej
dwie trzecie sumy wierzytelności przysługujących głosującym wierzycielom. Jeżeli głosowanie nad
układem będzie odbywało się w grupach wierzycieli, obejmujących poszczególne kategorie interesów,
układ zostanie przyjęty, jeżeli w każdej grupie wypowie się za nim większość głosujących wierzycieli
z tej grupy, mających łącznie co najmniej dwie trzecie sumy wierzytelności, przysługujących
głosującym wierzycielom z tej grupy (art. 119 ust. 1 i 2 p.r.). Podobnie jak w p.u.n., projekt
przewiduje przy tym tzw. zakaz obstrukcji, umożliwiający pominięcie sprzeciwu niektórych grup
wierzycieli w razie uzyskania odpowiedniej większości liczonej od wszystkich głosujących
wierzycieli i zaspokojenia sprzeciwiających się wierzycieli co najmniej na takim samym poziomie jak
w hipotetycznym postępowaniu upadłościowym (art. 119 ust. 3 p.r.).
Dodatkowym elementem zabezpieczającym prawa wierzycieli w toku głosowania nad
układem jest wprowadzenie kworum. Projekt przewiduje, że na zgromadzeniu wierzycieli będzie
można zawrzeć układ, jeżeli będzie w nim uczestniczyć co najmniej 1/5 wierzycieli uprawnionych do
głosowania nad układem (art. 113 p.r.). Regulacja ta ma spowodować, że układ nie zostanie przyjęty
głosami pojedynczych wierzycieli, ale będzie reprezentatywny dla określonej większości.
Dział IV. Rada wierzycieli
Głównym założeniem projektu ustawy – Prawo restrukturyzacyjne jest wzmocnienie pozycji
wierzycieli w toku postępowania i zapewnienie im rzeczywistego wpływu na jego przebieg. Organem
reprezentującym interesy wierzycieli w toku postępowania jest rada wierzycieli. Od jej uprawnień
i realnych możliwości ich wykonywania zależy więc realizacja głównego założenia projektu. Z tych
względów projekt przewiduje istotne wzmocnienie pozycji rady wierzycieli w porównaniu z obecną
regulacją dotyczącą rady wierzycieli w postępowaniu upadłościowym. Ponadto projekt zawiera
regulacje, które pozwolą na usprawnienie działania rady wierzycieli.

Wzmocnienie pozycji rady wierzycieli w postępowaniu jest realizowane poprzez przyjęcie
następujących regulacji:
a)
wprowadzenie obowiązku ustanowienia rady wierzycieli przez sędziego-komisarza na
wniosek dłużnika, co najmniej trzech wierzycieli lub wierzyciela bądź wierzycieli
mających łącznie przynajmniej piątą część ogólnej sumy wierzytelności,
z wyłączeniem wierzycieli określonych w art. 109 ust. 1 i art. 121 p.r. (art. 126
ust. 2 p.r.),
35