Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw

kosztów pod pewnymi warunkami. Przepis nie wprowadza zatem nowych obowiązków,
a wręcz w niektórych przypadkach zmniejsza ich liczbę – nie ma zatem wpływu na
zwiększenie zadań przypisanych naczelnikom urzędów skarbowych.
Wejście w życie regulacji w zakresie programu monitorowania wymagań
dotyczących ograniczenia zawartości lotnych związków organicznych w niektórych
farbach i lakierach oraz mieszaninach do odnawiania pojazdów spowoduje skutki
finansowe dla budżetu państwa wynikające głównie z konieczności rozszerzenia
działalności kontrolnej przez organy Inspekcji Ochrony Środowiska, Inspekcji
Handlowej i Nadzoru Budowlanego. Należy podkreślić, że te obciążenia wynikają
bezpośrednio z konieczności wdrożenia art. 6 dyrektywy 2004/42/WE, obligującego
państwa członkowskie do opracowania i wdrożenia programu monitorowania spełniania
wymagań wynikających z tej dyrektywy.
Przy założeniu, że działalność kontrolna prowadzona będzie z wykorzystaniem obecnej
struktury i obsady kadrowej odpowiednich służb, wydatkowanie środków budżetowych
będzie wiązać się przede wszystkim z koniecznością wykonywania pomiarów
w zakresie zawartości lotnych związków organicznych we wprowadzanych do obrotu
farbach, lakierach i mieszaninach do odnawiania pojazdów, dla których Minister
Gospodarki określił odpowiednie wymagania w rozporządzeniu z dnia 16 stycznia
2007 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących ograniczenia emisji lotnych
związków organicznych powstających w wyniku wykorzystania rozpuszczalników
organicznych w niektórych farbach i lakierach oraz preparatach do odnawiania
pojazdów (Dz. U. Nr 11, poz. 72, z późn. zm.). Niezbędne pomiary i oznaczenia mogą
być realizowane przez służby kontrolne – po ich wyposażeniu w odpowiednią aparaturę
pomiarową – lub na ich zlecenie, przez jednostki zewnętrzne. Z zebranych w tym
przedmiocie informacji wynika, że jednostkami, które mają już obecnie możliwość
wykonywania pomiarów zawartości LZO w farbach, lakierach oraz mieszaninach do
odnawiania pojazdów (laboratoria badawcze posiadające odpowiedni zakres
akredytacji) są np. Zakład Fizyki Cieplnej, Instalacji Sanitarnych i Środowiska Instytutu
Techniki Budowlanej w Warszawie oraz Zakład Badawczo-Analityczny Instytutu
Inżynierii Materiałów Polimerowych i Barwników w Toruniu – Oddział Farb
i Tworzyw w Gliwicach.

Szacuje się, że koszty prowadzenia kontroli przestrzegania przepisów
regulujących sprawy, których dotyczą niniejsze zmiany wynosić będą
132

ok. 120 tys. zł/rok. Koszty te wiązać się będą z koniecznością wykonywania pomiarów
zawartości LZO we wprowadzanych na rynek farbach, lakierach i mieszaninach,
których skład powinien być w tym zakresie kontrolowany. Z informacji uzyskanych
w jednostkach, które obecnie wykonują takie pomiary wynika, że w zależności od
zastosowanej metody badań (przepisy określają 3 różne metody odpowiednie dla
różnych rodzajów produktów), koszt jednego pomiaru wynosi od 450 zł do 1800 zł
netto. Przy założeniu, że pomiary byłyby realizowane po takich kosztach oraz, że
rocznie wykonywanych byłoby ok. 100 pomiarów, obciążenie z tego tytułu wyniesie
ok. 120 tys. zł (ok. 40 tys. zł na wykonywanie pomiarów związanych z działalnością
kontrolną każdej z trzech służb – Inspekcji Ochrony Środowiska, Inspekcji Handlowej
i Nadzoru Budowlanego).

Wejście w życie regulacji w zakresie włączenia Prezesa URE jako arbitra
w sprawach dotyczących stosowania zasady łączenia sformułowanej w dyrektywie IED
wymagać będzie zapewnienia środków na realizację tego celu. Obciążenie budżetu
państwa z tego tytułu wyniesie ok. 40 tys. zł. Zadanie to będzie dotyczyć źródeł
spalania paliw, dla których pierwsze pozwolenie na budowę wydano po dniu
30 czerwca 1987 r., lub dla których wniosek o wydanie pozwolenia złożono po tym
dniu, po wtóre – opinia Prezesa URE byłaby wydawana wyłącznie wtedy, kiedy organ
ochrony środowiska miałby wątpliwości co do ekonomicznych skutków zastosowania
zasady łączenia przedstawionych w analizie przedkładanej organowi przez operatora.

5. Wpływ aktu normatywnego na rynek pracy
Wejście w życie projektowanej ustawy nie wywoła niepożądanych skutków dla
rynku pracy.
Wydatki ponoszone przez przedsiębiorców w celu dostosowania instalacji do
nowych regulacji prawnych nie powinny mieć przełożenia na zmniejszenie skali
zatrudnienia. Zwłaszcza, że projektowane przepisy w szczególnych przypadkach
pozwalają na pewne odstępstwa od rygorystycznych wymagań dyrektywy IED (nie
naruszając przy tym przepisów samej dyrektywy). Jeżeli w ocenie organu wydającego
pozwolenie zintegrowane, osiągnięcie wymaganych przepisami poziomów emisji,
prowadziłoby do nieproporcjonalnie wysokich kosztów w stosunku do korzyści dla
środowiska, może on udzielić pozwolenia określając łagodniejsze warunki niż wynika
to z konkluzji BAT. Podobnie, projektowana ustawa w szczególnych przypadkach
133

przewiduje też możliwość dłuższego czasu niż wynikający wprost z dyrektywy IED –
4-letni okres na dostosowanie się do wymagań wynikających z nowo przyjętych
konkluzji BAT (na taką możliwość pozwala krajom członkowskim zapis preambuły do
dyrektywy IED).
Należy również zwrócić uwagę, że niniejsza regulacja może przyczynić się do
powstania nowych miejsc pracy w wyniku zwiększonego popytu na inwestycje, usługi
doradczo-konsultingowe i badawcze w dziedzinie ochrony środowiska.

6. Wpływ
aktu
normatywnego
na
konkurencyjność
gospodarki
i przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie przedsiębiorstw
Nowa regulacja spowoduje dostosowanie do jednolitych w skali UE wymagań
dotyczących warunków funkcjonowania instalacji przemysłowych określanych
w pozwoleniach zintegrowanych. Warunki funkcjonowania instalacji będą musiały być
oparte na konkluzjach BAT, a więc dokumentach przyjmowanych przez Komisję
Europejską i obowiązujących w równym stopniu wszystkie kraje członkowskie.
Wprowadzane regulacje będą miały pozytywny wpływ na warunki konkurencyjności
przedsiębiorstw wewnątrz Unii Europejskiej, gdyż nastąpi ujednolicenie wymagań
środowiskowych stawianych przedsiębiorstwom z tej samej branży w poszczególnych
krajach członkowskich.
Ponadto wprowadzone zmiany porządkowe, niewynikające wprost z samej
dyrektywy, przyczynią się do uproszczenia obowiązującego systemu prawnego, który
nastręcza trudności zarówno interpretacyjne, jak i wykonawcze dla podmiotów
gospodarczych.
Przedmiotowa regulacja będzie miała wpływ na warunki funkcjonowania
przedsiębiorstw w związku z koniecznością dostosowania instalacji do nowych
wymogów ochrony środowiska. Najbardziej zagrożone koniecznością poniesienia
wysokich kosztów będą te podmioty gospodarcze, które dostosowywały
funkcjonowanie instalacji jedynie do minimalnych wymagań w zakresie ochrony
środowiska. Znacznie mniejsze ryzyko poniesienia wysokich kosztów istnieje
w przypadku podmiotów, które w ostatnich dziesięciu latach dokonały inwestycji
w technologie środowiskowe i urządzenia ochronne. W indywidualnych przypadkach
wdrożenie wymagań zawartych w projekcie ustawy może spowodować również dla
134

podmiotów gospodarczych z tej grupy konieczność poniesienia znaczących wydatków
związanych z dostosowaniem do nowych przepisów dotyczących:
• osiągnięcia niższych dopuszczalnych poziomów emisji,
• zasad prowadzenia monitoringu emisji,
• obowiązku sporządzenia raportu początkowego i końcowego o stanie
zanieczyszczenia gleby, ziemi i wód gruntowych na terenie zakładu,
• monitorowania jakości gleby, ziemi i wód gruntowych,
• usuwania stwierdzonych w wyniku monitorowania szkód w środowisku
w powierzchni ziemi i wodach gruntowych.
Obecnie nie jest możliwe dokładne oszacowanie kosztów, jakie przedsiębiorcy
objęci zakresem przedmiotowej regulacji będą musieli ponieść w związku
z koniecznością dostosowania do nowych przepisów.
Przepisy ustawy w ślad za dyrektywą nakładają obowiązek dostosowania (w ciągu
4 lat) warunków funkcjonowania instalacji, w tym dopuszczalnych wielkości emisji
oraz warunków monitoringu emisji, określanych w pozwoleniach zintegrowanych do
warunków opisanych w Konkluzjach BAT, przyjmowanych w drodze decyzji przez
Komisję Europejską.
Do dnia dzisiejszego jedynie w przypadku dwóch branż objętych zakresem
projektowanych regulacji (produkcja żelaza i stali oraz produkcja szkła) prace nad
rewizją dokumentów referencyjnych BAT zostały zakończone, a konkluzje BAT
opublikowano w Dzienniku Urzędowym UE. Dla pozostałych branż prace nad
konkluzjami BAT są w początkowej fazie zaawansowania lub jeszcze się nie
rozpoczęły. Warunki do jakich przedsiębiorcy będą musieli dostosować swoje instalacje
znane są więc jedynie w przypadku ww. rodzajów działalności przemysłowej. Taki stan
rzeczy stanowi jedną z przyczyn uniemożliwiających pełną ocenę kosztów związanych
z dostosowywaniem instalacji przemysłowych do nowych wymagań.
Ponadto projekt ustawy dopuszcza możliwość udzielenia pozwolenia z odstępstwem
od granicznych wielkości emisyjnych wynikających z konkluzji BAT, pozwalając tym
samym na funkcjonowanie instalacji w oparciu o łagodniejsze wymagania dotyczące
dopuszczalnych wielkości emisji oraz zasad prowadzenia monitoringu. Uzyskanie
takiego odstępstwa może obniżyć koszty związane z dostosowaniem funkcjonowania
instalacji do nowych wymagań, jednak ilość takich przypadków nie jest możliwa do
przewidzenia.
135

Można zakładać, że znaczna część instalacji będzie musiała zostać zmodernizowana
lub wyposażona w wysokosprawne urządzenia ograniczające emisję.
Analiza wymagań dla produkcji szkła w zakresie emisji do powietrza wskazuje, że
w przykładowych instalacjach opisanych w BREF-ie, ograniczanie emisji pyłu poprzez
zainstalowanie elektrofiltrów wiąże się z kosztem od 0,91 do 2,8 mln euro, a roczny
koszt eksploatacji tych urządzeń to od 60 000 do 275 000 euro. W przypadku filtrów
workowych koszt instalacji wyniósł od 0,44 do 1,5 mln euro z kosztami eksploatacji
wynoszącymi 50 000 – 83 000 euro rocznie.
Koszty instalacji i eksploatacji urządzeń do selektywnej katalitycznej redukcji NOx
w instalacjach opisanych w BREF-ie przedstawiają się następująco: w przypadku huty
szkła opakowaniowego (piec 200 – 450 ton) instalacja takich urządzeń to koszt
od 0,84 do 1,27 mln euro, a koszty eksploatacyjne kształtują się na poziomie
75 000–136 000 euro rocznie. Dla hut szkła float (piec 500–900 ton) koszty zakupu
urządzeń ograniczających emisję są znacznie wyższe i wynoszą 1,9–3,1 mln euro,
natomiast ich eksploatacja kosztuje 331 000–450 000 euro rocznie.
Dużo tańsze są metody niekatalityczne gdzie koszt instalacji urządzeń wynosi
680 000–900 000 euro (piec 200–350 ton), a koszty eksploatacji to 74 000–97 000 euro
rocznie.
Dostosowanie instalacji do nowych wymagań w zakresie emisji do powietrza
w przypadku huty szkła opakowaniowego, poprzez wyposażenie w filtr workowy
i zastosowanie niekatalitycznych metod redukcji tlenków azotu, może więc wiązać się
z kosztami rzędu 1,3 mln euro. W przypadku zastosowania elektrofiltrów i metod
katalitycznych koszt ten może przekroczyć 2 mln euro.
Podane powyżej koszty dotyczą jednej tylko branży w zakresie ograniczania emisji
do powietrza, dają jednak pogląd na skalę kosztów związanych z dostosowaniem do
nowych wymagań.
Tym niemniej należy pamiętać, że operatorzy dostosowali swoje instalacje do
wymagań wynikających z obowiązującej dyrektywy IPPC i osiągnięcie niższych
poziomów emisji w wielu przypadkach może okazać się możliwe przy zastosowaniu
istniejących urządzeń lub nieznacznej ich modyfikacji, co wiąże się już z dużo niższymi
nakładami inwestycyjnymi. Ponadto, jak już wspomniano powyżej, nie jest znana liczba
instalacji, dla których zostaną udzielone pozwolenia z odstępstwem.
136