Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw
projekt przewiduje konieczność implementacji do polskiego prawa dyrektywy Rady w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz dyrektywy w sprawie adekwatności kapitałowej firm inwestycyjnych i instytucji kredytowych; rozwiazań sprzyjających rozwojowi polskiego rynku kapitałowego (ułatwienie funkcjonowania mechanizmów krótkiej sprzedaży): poszerzenia katalogu instrumentów finansowych (np. o instrumenty o charakterze derywatów, o zróżnicowanych typach instrumentu bazowego)
projekt mający na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej
- Kadencja sejmu: 6
- Nr druku: 64
- Data wpłynięcia: 2007-11-08
- Uchwalenie: Projekt uchwalony
- tytuł: o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw
- data uchwalenia: 2008-09-04
- adres publikacyjny: Dz.U. 2009 Nr 165, poz. 1316
64
wykorzystywane przez firmę inwestycyjną w prowadzonej działalności maklerskiej
podsystemy informatyczne;
8) konflikcie interesów - rozumie się przez to konflikt interesów, o którym mowa w
przepisach wydanych na podstawie art. 94 ust. 1 pkt 1 ustawy;
9) zleceniu brokerskim - rozumie się przez to zlecenie, o którym mowa w przepisach
wydanych na podstawie art. 94 ust. 1 pkt 1 ustawy;
10) usługach wykonywania zleceń - rozumie się przez to usługi świadczone na podstawie
umowy o wykonywanie zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych, o której
mowa w art. 73 ust. 1 ustawy.
Rozdział 2
Warunki techniczne i organizacyjne
§ 3. 1. Wewnętrzna struktura organizacyjna firmy inwestycyjnej powinna zapobiegać
powstawaniu konfliktów interesów, a w przypadku powstania takiego konfliktu zapewnić
ochronę interesów klienta oraz ochronę informacji poufnych i informacji stanowiących
tajemnicę zawodową przed dostępem osób nieuprawnionych.
2. Firma inwestycyjna jest obowiązana opracować i wdrożyć regulamin zarządzania
konfliktami interesów, uwzględniający rozmiar i rodzaj działalności prowadzonej przez firmę
inwestycyjną jak również organizację wewnętrzną firmy inwestycyjnej.
3. Regulamin zarządzania konfliktami interesów powinien określać w szczególności:
1) sposób identyfikowania okoliczności, które powodują lub mogą powodować powstanie
konfliktów interesów, przy uwzględnieniu rozmiaru i rodzaju działalności prowadzonej
przez firmę inwestycyjn oraz
2) sposób zarządzania konfliktami interesów.
4. Sposób zarządzania konfliktami interesów określony w regulaminie, o którym mowa w ust.
3, powinien w szczególności:
1) zapobiegać przepływowi informacji pomiędzy osobami wykonującymi, w ramach
działalności prowadzonej przez firmę inwestycyjną, poszczególne czynności, które mogą
powodować powstanie konfliktu interesów, lub zapewniać nadzór nad takim przepływem
informacji, jeżeli jest on nieunikniony;
2) zapewniać bieżący nadzór nad osobami wykonującymi czynności, w ramach działalności
prowadzonej przez firmę inwestycyjną, których interesy są sprzeczne z interesem klientów;
3) zapewniać niezależność wysokości wynagrodzenia osób wykonujących określone
czynności, w ramach działalności prowadzonej przez firmę inwestycyjną, od
wynagrodzenia lub zysków osiąganych przez osoby wykonujące czynności innego
rodzaju;
4) zapobiegać możliwości wywierania niekorzystnego wpływu na sposób wykonywania
czynności związanych z prowadzeniem działalności maklerskiej;
5) zapobiegać przypadkom jednoczesnego lub następującego bezpośrednio po sobie
wykonywania przez te same osoby czynności związanych z różnymi usługami
świadczonymi przez firmę inwestycyjną, jeżeli mogłoby to powodować powstanie
konfliktu interesów, lub zapewniać nadzór nad takim sposobem wykonywania czynności
jeśli jest on nieunikniony;
6) zapewnić niezależność wykonywania czynności związanych z różnymi usługami
świadczonymi przez firmę inwestycyjną, uwzględniając zakres i rodzaj działalności
prowadzonej przez firmę inwestycyjną, podmioty z grupy kapitałowej, do której należy
firma inwestycyjna oraz stopień zagrożenia interesów klientów.
5. Firma inwestycyjna jest obowiązana prowadzić rejestr rodzajów działalności
maklerskiej oraz innej działalności wykonywanej przez firmę inwestycyjną we własnym
imieniu lub wykonywanej przez podmioty trzecie w jej imieniu, w związku z którymi
zaistniał lub może zaistnieć - w odniesieniu do czynności wykonywanych w ramach tej
działalności, konflikt interesów połączony z istotnym zagrożeniem interesów klienta lub
klientów.
6. Pomieszczenia, w których jest prowadzona działalność maklerska, powinny być
zabezpieczone przed niekontrolowanym dostępem osób nieuprawnionych.
7. Pomieszczenia, w których jest prowadzona obsługa klientów firmy inwestycyjnej,
powinny być wydzielone w sposób uniemożliwiający klientom firmy inwestycyjnej oraz
innym osobom nieuprawnionym niekontrolowany dostęp do pozostałych pomieszczeń firmy
inwestycyjnej.
8. Firma inwestycyjna jest obowiązana zapewnić warunki techniczne i organizacyjne
pozwalające, na żądanie klienta, na składanie zleceń z zachowaniem poufności.
9. Sposób organizacji firmy inwestycyjnej powinien gwarantować bezpieczeństwo
obsługi klientów oraz przechowywanych dokumentów i danych.
10. Przepisów ust. 6 i 7 nie stosuje się do punktów przyjmowania zleceń.
11. Przepisów ust. 1-10 nie stosuje się do zagranicznej firmy inwestycyjnej.
§ 4. 1. Firma inwestycyjna określa, w formie pisemnej, zakres czynności, do których
wykonywania jest uprawniony każdy z oddziałów i punktów obsługi klientów, stanowiących
jego jednostki organizacyjne.
2. Oddziały i punkty obsługi klientów powinny posiadać urządzenia telekomunikacyjne
umożliwiające stały i bezpośredni kontakt z centralą firmy inwestycyjnej.
3. Oddziały i punkty obsługi klientów powinny być oznaczone w sposób umożliwiający
ich identyfikację jako jednostki organizacyjne danej firmy inwestycyjnej.
4. W przypadku gdy oddział lub punkt obsługi klientów zostanie zlokalizowany na
terenie banku lub innego podmiotu, powinien posiadać urządzenia i numery
telekomunikacyjne identyfikowalne wyłącznie pod nazwą firmy inwestycyjnej lub biura
maklerskiego w przypadku banku prowadzącego działalność maklerską.
5. Jeżeli w przypadku, o którym mowa w ust. 4, oddział lub punkt obsługi klientów nie
posiada systemów informatycznych wydzielonych z systemów banku lub innego podmiotu,
na którego terenie został zlokalizowany, systemy wykorzystywane przez oddział lub punkt
obsługi klientów powinny zostać zabezpieczone przed nieuprawnionym dostępem.
6. Bank, który prowadzi działalność maklerską w ramach wyodrębnionej jednostki
banku, oraz biuro maklerskie, w zakresie, w jakim czynności przyjmowania zleceń
maklerskich instrumentów finansowych są wykonywane przez pracowników banku
niebędących pracownikami biura, są obowiązane do odpowiedniego oznaczenia punktów
przyjmowania zleceń.
7. Przepisów ust. 1-5 nie stosuje się do zagranicznej firmy inwestycyjnej.
§ 5. 1. Bank powierniczy wykonuje czynności związane z prowadzeniem rachunków
papierów wartościowych w wydzielonych pomieszczeniach, zabezpieczonych przed
niekontrolowanym dostępem osób nieuprawnionych.
2. Sposób organizacji działalności powierniczej powinien zapewniać ochronę informacji
poufnych i stanowiących tajemnicę zawodową przed nieuprawnionym dostępem.
§ 6. 1. Systemy informatyczne firmy inwestycyjnej powinny być zabezpieczone w taki
sposób, aby uniemożliwić nieuprawniony dostęp do danych przetwarzanych przez te systemy.
2.
Firma inwestycyjna jest obowiązana wprowadzić zabezpieczenia urządzeń
uniemożliwiające nieuprawniony dostęp do systemów informatycznych i przetwarzania
danych. Firma inwestycyjna jest obowiązana opracować i wdrożyć wewnętrzne procedury
regulujące dostęp do systemów informatycznych firmy inwestycyjnej oraz kontrolę tego
dostępu, zapewniające możliwość jego odtworzenia wraz z historią modyfikacji i
przetwarzania danych.
3. Urządzenia i systemy informatyczne firmy inwestycyjnej powinny być zabezpieczone
przed utratą danych spowodowaną awarią zasilania, innymi awariami lub zakłóceniami oraz
innymi zdarzeniami losowymi. W celu zapewnienia ciągłości obsługi i pracy systemów
informatycznych firma inwestycyjna jest obowiązana, przynajmniej raz dziennie, tworzyć
kopię bazy danych lub stosować inne środki techniczne umożliwiające odtworzenie danych
oraz podjęcie pracy systemów informatycznych w sytuacji awarii i utraty części lub całości
danych w podstawowych bazach danych. Kopie bazy danych przechowywane są w budynku,
w którym nie znajdują się systemy informatyczne przetwarzające dane.
4.
W przypadku prowadzenia przez firmę inwestycyjną rachunków papierów
wartościowych, rachunków pieniężnych, o których mowa w art. 69 ust. 4 pkt 1 ustawy,
systemy informatyczne firmy inwestycyjnej powinny gwarantować możliwość tworzenia za
okresy nie krótsze niż okresy, w których firma inwestycyjna jest zobowiązana do
przechowywania danych związanych z prowadzoną działalnością maklerską, odpowiednio
historii rachunków papierów wartościowych, rachunków pieniężnych i rejestrów
operacyjnych zawierającej chronologiczne zestawienie operacji dokonywanych na tych
rachunkach i rejestrach, w szczególności dane dotyczące:
1) w odniesieniu do rachunku pieniężnego:
a) salda początkowego i końcowego środków pieniężnych za każdy dzień,
b) wpłat na rachunek, z uwzględnieniem wpłat dokonanych w formie przelewu, a w
szczególności kwot poszczególnych wpłat, daty i opisu operacji oraz dokumentu
źródłowego,
c) wypłat z rachunku, a w szczególności kwot poszczególnych wypłat, daty i opisu
operacji oraz dokumentu źródłowego,
d) przelewów środków pieniężnych z rachunku, a w szczególności kwot poszczególnych
przelewów, daty i opisu operacji oraz dokumentu źródłowego,
e) środków z rozliczonych w danym dniu transakcji, a w szczególności kwoty
rozliczonych środków, daty i opisu operacji oraz dokumentu źródłowego,
f) blokady środków pieniężnych w związku ze złożeniem zlecenia kupna instrumentów
finansowych, a w szczególności kwoty środków objętych blokadą, daty i opisu
operacji oraz numeru zlecenia,
g) blokady środków pieniężnych ustanowionej w przypadku innym niż wymieniony w lit.
f, a w szczególności kwoty środków objętych blokadą,
h) zniesienia blokady środków pieniężnych w związku z anulowaniem zlecenia kupna
instrumentów finansowych, a w szczególności daty i numeru zlecenia,
i) naliczonych odsetek za opóźnienie, a w szczególności daty i opisu operacji;
2) w odniesieniu do rachunku papierów wartościowych:
a) salda początkowego i końcowego dla każdego rodzaju instrumentów finansowych za
każdy dzień,
b)
blokady instrumentów finansowych, a w szczególności liczby instrumentów
finansowych objętych blokadą, daty i opisu operacji,
c) nabycia instrumentów finansowych w drodze wykonania zlecenia kupna w obrocie
zorganizowanym, a w szczególności daty i numeru zlecenia oraz liczby instrumentów
finansowych,
d) nabycia instrumentów finansowych poza obrotem zorganizowanym, a w szczególności
liczby instrumentów finansowych, daty i opisu operacji oraz dokumentu źródłowego,
e) zbycia instrumentów finansowych w drodze wykonania zlecenia sprzedaży w obrocie
zorganizowanym, a w szczególności daty i numeru zlecenia oraz liczby instrumentów
finansowych,
f) zbycia instrumentów finansowych poza obrotem zorganizowanym, a w szczególności
daty i numeru zlecenia oraz liczby instrumentów finansowych,
g) przeniesienia instrumentów finansowych na inny rachunek papierów wartościowych
należący do tego samego podmiotu, a w szczególności liczby instrumentów
finansowych, daty i opisu operacji oraz dokumentu źródłowego.
5. W przypadku przechowywania instrumentów finansowych systemy informatyczne
firmy inwestycyjnej powinny gwarantować możliwość rejestrowania danych umożliwiających
identyfikację instrumentów finansowych będących przedmiotem poszczególnych operacji.
6. Firma inwestycyjna przyjmująca zlecenia lub dyspozycje klientów przekazywane za
pomocą telefonu, telefaksu, innych urządzeń technicznych lub elektronicznych nośników
informacji jest obowiązana zapewnić:
1) poufność składanych zleceń lub dyspozycji, a w szczególności zabezpieczenie ich przed
odsłuchaniem lub odczytaniem przez osoby nieupoważnione;
2) integralność składanych zleceń lub dyspozycji, a w szczególności zabezpieczenie ich
przed modyfikacją lub usunięciem przez osoby nieupoważnione;
3) zabezpieczenie przed możliwością ich składania przez osoby nieuprawnione, w
szczególności przez ustalenie odrębnego identyfikatora lub hasła dla każdego klienta;
4) rejestrację daty, godziny i minuty otrzymania dyspozycji przez firmę inwestycyjną;
5) możliwość potwierdzenia klientowi faktu otrzymania zlecenia lub dyspozycji przez firmę
inwestycyjną - z wyłączeniem zleceń i dyspozycji składanych za pośrednictwem telefonu;
6) możliwość potwierdzenia klientowi faktu wykonania zlecenia lub zrealizowania
dyspozycji - z wyłączeniem zleceń i dyspozycji składanych za pośrednictwem telefonu.
7. Firma inwestycyjna, o której mowa w ust. 6, jest obowiązana dołożyć należytej
staranności w celu zapewnienia sprawnej obsługi klientów w zakresie przyjmowania
dyspozycji i zleceń przekazywanych za pomocą telefonu, telefaksu, innych urządzeń
technicznych lub elektronicznych nośników informacji.
8. Firma inwestycyjna może przyjmować zlecenia lub dyspozycje składane za pomocą
telefonu, telefaksu lub innych urządzeń technicznych po uprzedniej, zgodnej z ustalonymi
zasadami, identyfikacji osoby składającej zlecenie lub dyspozycję.
9. Przepisów ust. 1-8 nie stosuje się do zagranicznej firmy inwestycyjnej.
10. Do banku powierniczego w zakresie:
1)
systemów informatycznych służących do prowadzenia rachunków papierów
wartościowych - stosuje się odpowiednio przepisy ust. 1-3 oraz ust. 4 pkt 2;
2) przyjmowanych dyspozycji - stosuje się odpowiednio przepisy ust. 6 pkt 1-4 oraz ust. 7.
§ 7. 1. Z zastrzeżeniem ust. 2, firma inwestycyjna działająca w ramach grupy
kapitałowej, w skład której wchodzi inna instytucja finansowa, może umożliwić klientom
będącym jednocześnie klientami tej instytucji finansowej dostęp do systemu informatycznego
w sposób umożliwiający korzystanie z usług tej instytucji finansowej i firmy inwestycyjnej
poprzez uzyskanie połączenia z systemem jednego z tych podmiotów.
2. Bank prowadzący działalność maklerską w formie biura maklerskiego może
umożliwić klientom będącym jednocześnie klientami banku z tytułu wykonywanych przez ten
bank czynności bankowych dostęp do systemu informatycznego w sposób umożliwiający
korzystanie z usług maklerskich i innych usług świadczonych przez ten bank przez uzyskanie
połączenia z systemem banku.
3. W celu uzyskania bezpośredniego dostępu do zagranicznego rynku regulowanego
firma inwestycyjna może instalować systemy informatyczne i urządzenia techniczne tego
rynku.
§ 8. 1. Firma inwestycyjna jest obowiązana zapewnić klientom możliwość kontaktu:
1) z maklerem papierów wartościowych - w zakresie działalności, o której mowa w art. 69
ust.2 pkt 1, 2, 6, 7 i 8 oraz ust. 4 pkt 1, 4, 5 i 7 ustawy;
2) z doradcą inwestycyjnym - w zakresie działalności, o której mowa w art 69 ust. 2 pkt 4
ustawy;
3) z maklerem papierów wartościowych posiadającym uprawnienia do wykonywania
czynności doradztwa inwestycyjnego albo z doradcą inwestycyjnym - w zakresie
działalności, o której mowa w art. 69 ust. 2 pkt 5ustawy.
2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do zagranicznej firmy inwestycyjnej prowadzącej
działalność maklerską na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez otwierania oddziału.
§ 9. 1. W przypadku świadczenia przez firmę inwestycyjną usług wykonywania zleceń,
których przedmiotem jest nabycie lub zbycie instrumentów finansowych na rynku
regulowanym, struktura organizacyjna firmy inwestycyjnej powinna zapewniać, aby zlecenia
brokerskie wystawiane były wyłącznie przez pracowników posiadających prawo
wykonywania zawodu maklera papierów wartościowych.
2. Firma inwestycyjna określa sposób postępowania pracowników, o których mowa w
ust. 1, przy wystawianiu zleceń brokerskich, biorąc pod uwagę w szczególności konieczność
zapewnienia bezpieczeństwa dostępu do systemu rynku regulowanego lub alternatywnego
systemu obrotu, gdzie wykonywane są zlecenia.
3. Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się do zagranicznej firmy inwestycyjnej prowadzącej
na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalność maklerską bez otwierania oddziału.
4. Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się, gdy zlecenia brokerskie wystawiane są przy użyciu
systemu informatycznego firmy inwestycyjnej.
§ 10. 1. W centrali, oddziałach, punktach obsługi klientów firmy inwestycyjnej oraz w
punktach przyjmowania zleceń powinna być zamieszczona informacja o możliwości,
sposobie, miejscu i terminach skontaktowania się klienta z maklerem papierów
wartościowych lub doradcą inwestycyjnym.
2. Stanowiska obsługiwane przez maklerów papierów wartościowych lub doradców
inwestycyjnych powinny posiadać wyraźne oznaczenie informujące o tym. Oznaczenie
zamieszcza się wyłącznie w czasie obsługiwania stanowiska przez taką osobę.
3. W centrali, oddziałach, punktach obsługi klientów firmy inwestycyjnej oraz w
punktach przyjmowania zleceń udostępnia się informację na temat możliwości, terminów i
miejsca składania przez klientów skarg i wniosków dotyczących działalności maklerskiej
danej firmy inwestycyjnej.
4. Przepisów ust. 1-3 nie stosuje się do zagranicznej firmy inwestycyjnej prowadzącej
działalność maklerską na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez otwierania oddziału.
§ 11. 1. W przypadku gdy firma inwestycyjna umożliwia klientom udział w dogrywce
lub notowaniach ciągłych, w formie składania ustnych dyspozycji przez klientów
zgromadzonych w wydzielonym pomieszczeniu, udziałem w dogrywce lub notowaniach
ciągłych kieruje makler papierów wartościowych, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. W przypadku dogrywki lub notowań ciągłych organizowanych w oddziale lub punkcie
obsługi klientów, w którym nie ma zatrudnionego maklera papierów wartościowych, zlecenia
są przekazywane do centrali firmy inwestycyjnej. W takim przypadku dogrywkę i notowania
ciągłe nadzoruje makler papierów wartościowych zatrudniony w tej centrali.