2002.06.25 wyrok SN II KKN 86/00

Zgodnie z art. 404 § 2 kpk w związku z art. 458 kpk, sąd odwoławczy jest
zobligowany do prowadzenia rozprawy odroczonej od początku, jeżeli zmianie uległ
skład tego sądu. W przypadku kontynuowania w takiej sytuacji rozprawy
odwoławczej, sąd ten dopuszcza się uchybienia z art. 439 § 1 pkt 2 kpk.


Przewodniczący: SSN Elżbieta Sadzik.

Sędziowie: SN Jacek Sobczak, SA del. do SN Jadwiga Żywolewska-Ławniczak (spr.).

Protokolant: Katarzyna Głodowska.

Prokurator Prokuratury Krajowej: Aleksander Herzog.


Wyrokiem z dnia 8 czerwca 1999 r. Sąd Rejonowy uznał oskarżonego Dariusza Józefa
K. za winnego tego, że;

I. w dniu 22 października 1997 r., działając wspólnie i w porozumieniu z inną
osobą, jako funkcjonariusz publiczny - wójt Gminy, przekroczył swoje uprawnienia
i niezgodnie z obowiązującymi przepisami, to jest art. 39 ustawy z dnia
19.10.1991 o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz. U. Nr
57, poz. 299), doprowadził do wydzierżawienia przez siebie jako osobę fizyczną
nieruchomości rolnej o nr ewidencyjnym 201 o powierzchni 0,52 ha, położonej w
K., będącej własnością Agencji Rolnej Skarbu Państwa, działając tym samym na
szkodę interesu publicznego, przy czym czynu tego dopuścił się w celu
osiągnięcia korzyści majątkowej, to jest przestępstwa z art. 231 § 2 kk.

II. w dniu 16 czerwca 1998 r., pełniąc funkcje wójta tej Gminy poświadczył
nieprawdę w ten sposób, że sporządził, a następnie przesłał do Regionalnej Izby
Obrachunkowej w Warszawie cztery uchwały Zarządu Gminy 6/98, podczas gdy w tym
dniu posiedzenia Zarządu nie było i przedmiotowe uchwały nie zostały podjęte, to
jest przestępstwa z art. 271 § 1 kk i za to na podstawie powołanych przepisów
skazał go:

za czyn opisany w pkt I na karę 1 roku pozbawienia wolności, za czyn opisany w
pkt II na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, na podstawie art. 85 kk i art.
86 § 1 kk wymierzył oskarżonemu Dariuszowi Józefowi K. karę łączną 1 rok i 3
miesiące pozbawienia wolności, której wykonanie, na podstawie art. 69 § 1 i 2 kk
i art. 70 § 1 pkt 1 kk, warunkowo zawiesił na okres 2 lat, na podstawie art. 39
pkt 2 kk w zw. z art. 41 § 1 kk i art. 43 § 1 kk orzekł nadto środek karny w
postaci zakazu zajmowania stanowiska wójta na okres 2 lat oraz zasądził kwotę 90
zł tytułem opłaty sądowej oraz 79,40 zł tytułem wydatków poniesionych przez
Skarb Państwa.

Wyrok powyższy zaskarżył obrońca oskarżonego, zarzucając:

- "obrazę przepisów prawa materialnego to jest art. 231 § 2 kk przez błędną
wykładnię pojęcia interesu publicznego, co w konsekwencji doprowadziło do
uznania oskarżonego winnym, w odniesieniu do zarzutu I aktu oskarżenia, a w
odniesieniu do pkt II aktu oskarżenia przyjęcie, iż stopień społecznego
niebezpieczeństwa czynu był znaczny, gdy z okoliczności wynikało, że waga czynu
była co najwyżej znikoma".

W oparciu o powyższe zarzuty apelacja obrońcy oskarżonego wnosiła "o zmianę
zaskarżonego wyroku przez uniewinnienie oskarżonego od zarzutu z pkt. I i
warunkowe umorzenia postępowania z pkt. II przy zmianie kwalifikacji na § 2 art.
271."

Wyrok ten, w części orzeczenia o karze, zaskarżył także prokurator zarzucając:

- rażącą niewspółmierność kary orzeczonej w stosunku do oskarżonego Dariusza
Józefa K. wynikającą z zaniechania orzeczenia kary grzywny obok kary pozbawienia
wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania oraz orzeczenie zakazu zajmowania
stanowiska jedynie na 2 lata, skutkiem czego wymierzona kara nie realizuje
dyrektyw sądowego wymiaru kary określonych w art. 53 kk.

Prokurator wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części i
wymierzenie oskarżonemu kary grzywny oraz zakaz zajmowania stanowiska wójta na
okres 6 lat, zgodnie z wnioskiem oskarżyciela na rozprawie.

Wyrokiem z dnia 19 października 1999 r. Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w
ten sposób, że uchylił rozstrzygnięcie o środku karnym w postaci zakazu
zajmowania stanowiska wójta, uchylił rozstrzygnięcie o opłacie sądowej za I
instancję, w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymał w mocy oraz zasądził od
oskarżonego należne Skarbowi Państwa koszty sądowe postępowania odwoławczego, w
tym opłatę sądową za obie instancje.

Kasację od tego wyroku wniósł obrońca skazanego.

Zarzucił naruszenie prawa materialnego i procesowego, mające wpływ na treść
orzeczenia przez:

- "art. 231 § 2 kk przez przyjęcie naruszenia interesu publicznego przez
skazanego, w sytuacji, gdy władze samorządowe, udzieliły skazanemu jako wójtowi
absolutorium, a tym samym uznały, iż interes publiczny gminy naruszony nie
został, (...),

- art. 1 kk w odniesieniu do zarzutu II (...) przez przyjęcie, iż prawidłowo
konwalidowana czynność administracyjna w rozumieniu prawa administracyjnego jest
czynem społecznie szkodliwym w stopniu określonym ww. przepisem kk,

- art. 439 § 1 pkt. 2 kpk przez to, iż w trakcie postępowania odwoławczego
nastąpiła zmiana składu sądzącego, oraz

- art. 170 § 2 kpk przez oddalenie wniosku dowodowego, już dopuszczonego przez
skład poprzedni, który zmierzał do wykazania przeciwieństwa tego, iż zamiarem
"ERY" w konkretnych negocjacjach było zawarcie umowy z gminą".

W oparciu o powyższe zarzuty obrońca skazanego wniósł o "o zmianę zaskarżonego
wyroku Sądu Okręgowego i utrzymanego nim co do zasady wyroku Sądu Rejonowego,
ewentualnie uchylenie tych wyroków i przekazanie sprawy do ponownego
rozpoznania".


Sąd Najwyższy zważył , co następuje:

Autor kasacji, niejako na marginesie zarzutów w niej sformułowanych, wskazał na
uchybienie w procedowaniu sądu odwoławczego, mające postać bezwzględnej
przyczyny odwoławczej, określonej w art. 439 § 1 pkt 2 kpk. Nie sprecyzował
bliżej postaci wskazanego uchybienia, jak również nie rozwinął tej problematyki
tak w uzasadnieniu kasacji, jak i w ustnym wystąpieniu na rozprawie.

Analiza przebiegu postępowania odwoławczego prowadzi jednakże do wniosku, iż
uchybienie to istotnie zaistniało.

Rozprawa apelacyjna w niniejszej sprawie rozpoczęła się w dniu 7 września 1999
r. W dniu tym Sąd Okręgowy, orzekający w składzie: SSO Stanisław J. -
przewodniczący, SSO Maria S., SSO Iwona N. - sprawozdawca, przeprowadził przewód
sądowy, rozpoczęty zgodnie z art. 453 § 1 kpk ustnym sprawozdaniem sędziego
sprawozdawcy z przebiegu i wyników dotychczasowego postępowania. W wyżej
wymienionym składzie Sąd Okręgowy podjął decyzję o ujawnieniu i zaliczeniu do
materiału dowodowego złożonych na rozprawie odwoławczej dokumentów, wysłuchał
głosów stron, po czym wydał postanowienie na podstawie art. 411 § 1 kpk o
odroczeniu wydania wyroku do dnia 14 września 1999 r (protokół rozprawy k.
375-376).

W dniu 14 września 1999 r. nie doszło do wydania wyroku, bowiem Sąd Okręgowy, w
składzie wyżej wskazanym, powziął postanowienie o wznowieniu - na podstawie art.
409 kpk - przewodu sądowego, zdecydował o uzupełnieniu - na podstawie art. 452 §
2 kpk - postępowania dowodowego przez przeprowadzenie dowodu z przesłuchania w
charakterze świadków Cezarego M. i Sławomira S. na okoliczność treści rozmów
dotyczących wydzierżawienia działki i warunków, jakie stawiała
wydzierżawiającemu Polska Telefonia Cyfrowa, a z uwagi na powyższe rozprawa
apelacyjna została odroczona ( protokół "wydania wyroku" k. 380).

Termin kolejnej rozprawy apelacyjnej wyznaczony został na dzień 19 października
1999 r., w składzie: SSO Iwona N. - przewodnicząca i sprawozdawca, SSO
Włodzimierz F., SSR del. do SO Ryszard M.

W dniu 19 października 1999 r. Sąd Okręgowy w tym składzie przystąpił
bezpośrednio do przesłuchania świadka Cezarego M., po czym oddalił wnioski
dowodowe o przesłuchanie kolejnego przedstawiciela Telefonii Cyfrowej oraz
dopuszczonego uprzednio świadka Sławomira S. , za zgodą stron ujawnił i zaliczył
w poczet materiału dowodowego dokumenty złożone przez strony na kolejnych
rozprawach apelacyjnych, po czym, po wysłuchaniu głosów stron i naradzie, wydał
i ogłosił zaskarżony wyrok.

Treść protokołu rozprawy w dniu 19 października 1999 r. na k. 391-393 akt sprawy
V Ka 441/99 nie pozostawia wątpliwości, iż w dniu tym nie nastąpiło ponowne
otwarcie przewodu sądowego, które rozpoczyna sprawozdanie sędziego sprawozdawcy.

Zatem kontynuowana była rozprawa apelacyjna, odroczona w dniu 14 września 1999
r., mimo zmiany składu sądu odwoławczego, podczas gdy - zgodnie z art. 404 § 2
kpk w związku z art. 458 kpk - sąd ten był zobligowany do prowadzenia rozprawy
odroczonej od początku, przy czym w obecnym stanie prawnym odmiennej decyzji nie
sanuje także zgoda stron.

Ten stan rzeczy prowadzi do stwierdzenia, iż dwaj członkowie składu orzekającego
nie byli obecni na całej rozprawie apelacyjnej.

Powyższe przesądza, iż trafny okazał się, podniesiony w kasacji, zarzut
popełnienia przez Sąd Odwoławczy uchybienia z art. 439 § 1 pkt 2 kpk.

(por. wyrok SN z dnia 15.12.1989 r., V KRN 316/89, OSNPG 1990/6/56 - nieaktualny
w części dotyczącej zgody stron).

W tej sytuacji Sąd Najwyższy, zgodnie z art. 436 kpk w związku z art. 518 kpk,
ograniczył rozpoznanie kasacji do wyżej wskazanego uchybienia, skutkującego
uchylenie wyroku Sądu Okręgowego, niezależnie od jego wpływu na treść
zaskarżonego orzeczenia, albowiem jest to wystarczające do wydania orzeczenia,
zaś rozpoznanie pozostałych zarzutów byłoby przedwczesne.

Ponieważ stwierdzone uchybienie wystąpiło w postępowaniu odwoławczym, oczywistą
stała się treść orzeczenia następczego - o przekazaniu sprawy do ponownego
rozpoznania w tymże postępowaniu - które Sąd Okręgowy powinien ponowić z
zachowaniem wymogów prawa procesowego.



Przepraszam niezainteresowanych za powyższy tekst.
--
JOHNSON :)