Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego

Tak jak w innych decyzjach ramowych z zakresu wzajemnego uznawania
orzeczeń, obrót jest dokonywany bezpośrednio między zainteresowanymi sądami,
prokuratorami lub innymi organami, przy pomocy standardowych zaświadczeń. Ich
wzór zostanie określony przez Ministra Sprawiedliwości.
Art. 607zcb przewiduje wykonywanie dozoru przez organ państwa wydania do
czasu otrzymania informacji o przejęciu wykonania orzeczenia przez właściwy sąd
lub inny organ państwa wykonania orzeczenia. Kontynuowanie dozoru następuje
także w razie otrzymania informacji o niemożności lub odmowie wykonania
orzeczenia przez właściwy sąd lub inny organ państwa wykonania orzeczenia
o zaprzestaniu jego wykonywania przez ten organ, a także w wypadku cofnięcia
wystąpienia. W wypadku dostosowania środka zapobiegawczego do prawa
państwa wykonania orzeczenia i przed rozpoczęciem wykonywania tego środka
w tym państwie, polski sąd lub prokurator w terminie 10 dni może cofnąć
wystąpienie. Dotyczy to sytuacji, w których uzna on, że dostosowanie w istotny
sposób zmieniło charakter pierwotnie orzeczonego środka zapobiegawczego,
uniemożliwiając osiągnięcie jego celów. Przepis ten stanowi zatem gwarancję dla
państwa wydania, że przekazywany do wykonania środek zapobiegawczy nie
będzie adaptowany w sposób całkowicie dowolny i poza kontrolą ze strony
państwa wydania.
Art. 607zcc przewiduje obowiązek powiadomienia właściwego sądu lub innego
organu państwa wykonania orzeczenia o zmianie obowiązków nałożonych na
oskarżonego oraz innych istotnych okolicznościach mających wpływ na wykonanie
środka zapobiegawczego.
Art. 607zcd wskazuje, iż postanowienie w przedmiocie wystąpienia nie podlega
zaskarżeniu, co odpowiada pozostałym implementacjom z zakresu wzajemnego
uznawania orzeczeń.
Jeżeli oskarżony nie stosuje się do wymagań nałożonych przez orzeczenie
w sprawie środka zapobiegawczego, można wystąpić o jego wydanie na podstawie
europejskiego nakazu aresztowania. Po przyjęciu ustawy Rząd RP złoży
oświadczenie na podstawie art. 21 ust. 3 decyzji ramowej, iż podejmując decyzję
o przekazaniu danej osoby państwu wydającemu na podstawie europejskiego
nakazu aresztowania, będzie również stosować art. 2 ust. 1 decyzji ramowej
9

w sprawie ENA. Tym samym nadal stosowany będzie ustawowy próg zagrożenia,
uniemożliwiający wydawanie ENA w najdrobniejszych sprawach.
Projektowany rozdział 65d dotyczy wystąpienia państwa członkowskiego Unii
Europejskiej o wykonanie środka zapobiegawczego w Polsce.
Art. 607zce zawiera normę kompetencyjną umożliwiającą przejęcie środka
zapobiegawczego przez prokuratora prokuratury rejonowej, na obszarze działania
której osoba, przeciwko której w państwie wydania orzeczenia prowadzone jest
postępowanie karne, posiada legalne stałe miejsce pobytu. Warunkiem zgodnym
z art. 8 ust. 1 decyzji ramowej jest, aby środek ten nakładał na tę osobę następujące
obowiązki:
1) stawiennictwa przed określonym organem,
2) powstrzymania się od opuszczania miejsca pobytu lub kraju,
3) informowania określonego organu o zmianie miejsca pobytu albo uzyskiwania
zgody na taką zmianę,
4) przebywania albo powstrzymania się od przebywania w określonych
środowiskach lub miejscach,
5) powstrzymania się od kontaktowania z określonymi osobami lub zbliżania się
do określonych osób.
Ponadto, na wniosek właściwego sądu lub innego organu państwa wydania
orzeczenia, sąd może wyrazić zgodę na wykonanie środka zapobiegawczego,
orzeczonego wobec osoby nieposiadającej legalnego stałego miejsca pobytu na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli w większym stopniu zapewni to
prawidłowy tok postępowania.
Art. 607zcf reguluje tryb postępowania w sprawie wniosku i możliwość adaptacji
środka zapobiegawczego do prawa polskiego.
Art. 607zcg określa terminy wydania orzeczenia w przedmiocie wniosku przez
polskiego prokuratora, zgodnie z art. 12 decyzji ramowej. Mają one charakter
instrukcyjny. Co do zasady, prokurator winien procedować niezwłocznie.
Art.
611zch
§
1 przewiduje obligatoryjne przesłanki odmowy. Bezwzględny
wymóg badania podwójnej karalności wynika z deklaracji Polski złożonej przy
10

przyjęciu decyzji ramowej w trybie jej art. 14 ust. 4. Druga obligatoryjna
przesłanka odmowy wynika z faktycznej niemożliwości objęcia oskarżonego
środkiem zapobiegawczym.
Paragraf 3 zawiera standardowy katalog fakultatywnych przesłanek odmowy
stosowanych w instrumentach z zakresu wzajemnego uznawania orzeczeń w UE.
Przesłanką swoistą jest niemożność ewentualnego uwzględnienia ENA wydanego
wobec osoby, przeciwko której w państwie wydania orzeczenia prowadzone jest
postępowanie karne. Ta przesłanka odmowy została jednak złagodzona przez
przepis zawarty w § 4, wdrażający art. 15 ust. 3 decyzji ramowej. Pozwala on na
przejęcie środka zapobiegawczego do wykonania, przy założeniu że nawet
naruszenie nałożonych obowiązków nie może skutkować ściganiem danej osoby
europejskim nakazem aresztowania.
Art. 611zci przewiduje obowiązek podejmowania odpowiednich działań na skutek
informacji dotyczących środka zapobiegawczego, przekazywanych przez państwo
wydania lub na skutek innych przyczyn o charakterze faktycznym lub prawnym.
Art. 611zcj określa obowiązek informowania sądu lub właściwego organu państwa
wydania o istotnych orzeczeniach dotyczących środka zapobiegawczego,
zapadłych w Polsce, jak również o ważnych okolicznościach faktycznych
dotyczących tego środka. Ponadto przewiduje on niezwłoczne zawiadomienie
właściwego sądu lub innego organu państwa wydania orzeczenia o wszelkich
okolicznościach mających wpływ na wykonanie orzeczenia, w szczególności
o niestosowaniu się danej osoby do wymagań w nim zawartych. Zawiadomienia
dokonuje się na standardowym formularzu, którego wzór określi Minister
Sprawiedliwości. Projektowany przepis przewiduje też możliwość wystąpienia do
właściwego sądu lub innego organu państwa wydania orzeczenia o uchylenie lub
zmianę środka zapobiegawczego, jeżeli polski prokurator uzna to za uzasadnione.
Wystąpienie takie nie jest jednak dla sądu lub organu zagranicznego wiążące.
Art. 607zck stanowi, że koszty związane z wykonaniem orzeczenia ponosi Skarb
Państwa, co odpowiada art. 25 decyzji ramowej.
Także w wypadku tej decyzji ramowej, wprowadzenie zasady bezpośrednich
kontaktów między polskimi sądami i prokuratorami oraz właściwymi organami
innego państwa członkowskiego UE skutkować będzie koniecznością zmiany
11

art.
613 k.p.k. poprzez dodanie projektowanych rozdziałów 65c i 65d.
W konsekwencji polskie organy procesowe komunikować się będą ze swoimi
odpowiednikami w innych państwach członkowskich UE z wyłączeniem Ministra
Sprawiedliwości.
Projekt przewiduje zróżnicowanie wejścia w życie nowych przepisów, z uwagi na
odmienne terminy implementacji obydwu decyzji ramowych. W odniesieniu do
decyzji ramowej Rady 2009/948/WSiSW przyjęto termin 14-dniowy.
W
odniesieniu do decyzji ramowej Rady 2009/829/WSiSW termin wejścia
przepisów w życie skorelowany został z terminem transpozycji tego instrumentu.

12

OCENA SKUTKÓW REGULACJI

Podmioty, na które będzie oddziaływała projektowana regulacja
Wejście w życie ustawy będzie miało bezpośredni wpływ na wszystkich
uczestników postępowania karnego, w tym sądy i prokuratorów.
Projekt nie podlega notyfikacji zgodnie z trybem przewidzianym w przepisach
dotyczących sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów
prawnych.
Konsultacje społeczne
Projekt został przedstawiony do zaopiniowania sądom i prokuratorom, a także
Krajowej Radzie Sądownictwa, Krajowej Radzie Prokuratury, Sądowi
Najwyższemu i Prokuratorowi Generalnemu.
Obecna wersja projektu uwzględnia uwagi zgłoszone przez Sąd Najwyższy oraz
prokuratury. Większość z nich została uwzględniona.
Następujące uwagi nie zostały uwzględnione:
– uwaga Prokuratury Okręgowej w Szczecinie, dotycząca włączenia sądów
w wykonanie środków przekazanych z innego państwa członkowskiego, nie
została uwzględniona z uwagi na przyjęty model implementacyjny,
zakładający sprawowanie nadzoru wyłącznie przez prokuratura,
– uwaga Prokuratury Okręgowej w Warszawie, dotycząca rozszerzenia
możliwości wystąpienia do innego państwa członkowskiego UE poprzez
dodanie do projektowanego art. 607zca k.p.k. środków zapobiegawczych
określonych w art. 276 k.p.k., nie została uwzględniona z uwagi na przyjęty
model implementacyjny zakładający wzajemne uznawanie środków
zapobiegawczych najczęściej spotykanych w praktyce.
W trakcie prac nad projektem nie zgłosiły się podmioty, o których mowa w art. 5
ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia
prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z późn. zm.)

13