Rządowy projekt ustawy o odpadach
projekt dotyczy określenia zasad postępowania z odpadami, które mają zapewnić ochronę życia i zdrowia ludzi oraz ochronę środowiska, zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju. Chodzi zwłaszcza o zapobieganie powstawaniu odpadów, ograniczanie ilości wytwarzanych odpadów, zmniejszanie ich negatywnego oddziaływania na środowisko, a także przygotowanie do ponownego użycia i wykorzystania.
- Kadencja sejmu: 7
- Nr druku: 456
- Data wpłynięcia: 2012-05-29
- Uchwalenie: Projekt uchwalony
- tytuł: Ustawa o odpadach
- data uchwalenia: 2012-12-14
- adres publikacyjny: Dz.U. 2013 r. poz. 21
456-c1
z faktem, że aktualizacja planów ma następować nie rzadziej niż co 6 lat, przewidziano, że
sprawozdania z realizacji planów będą sporządzane co 3 lata, według stanu na dzień
31 grudnia roku kończącego okres sprawozdawczy. Zaproponowane w projektowanej ustawie
rozdzielenie okresów przygotowania projektów planów gospodarki odpadami i sprawozdań
z tych planów zapobiegnie spiętrzeniu się zadań, m.in. w zakresie opiniowania projektów
planów, w krótkich okresach czasu.
Analogicznie do rozwiązań funkcjonujących na mocy obowiązujących przepisów,
w projektowanej ustawie zamieszczone zostało upoważnienie dające ministrowi wła ciwemu
do spraw rodowiska możliwo ć okre lenia w akcie wykonawczym sposobu i formy
sporządzania wojewódzkiego planu gospodarki odpadami oraz szczegółowego zakresu,
sposobu i formy sporządzania sprawozdania z tego planu.
Przewiduje się istnienie następujących decyzji dotyczących wytwarzania lub
gospodarowania odpadami:
1) pozwolenia na wytwarzanie odpadów lub pozwolenia zintegrowane;
2) zezwolenia na przetwarzanie odpadów;
3) zezwolenia na zbieranie odpadów.
Decyzje wskazane w pkt 1 są wydawane na podstawie przepisów ustawy – Prawo
ochrony rodowiska. Niniejszy projekt przenosi wszystkie przepisy dotyczące pozwolenia na
wytwarzanie odpadów z ustawy o odpadach do ustawy – Prawo ochrony rodowiska.
W związku z tym w ustawie – Prawo ochrony rodowiska znajdą się przepisy okre lające
wymagania w stosunku do wniosku o wydanie tej decyzji, a także samej decyzji.
Decyzje wskazane w pkt 2 i 3 będą wydawane, tak jak ma to miejsce obecnie, zgodnie
z przepisami ustawy o odpadach.
Zezwolenie na przetwarzanie odpadów, zgodnie z nową terminologią wprowadzoną
w słowniczku projektu ustawy będzie obejmowało działalno ć polegającą na odzysku lub
unieszkodliwianiu odpadów.
Zezwolenie na zbieranie odpadów lub zezwolenie na przetwarzanie odpadów będzie
wydawał, w drodze decyzji, marszałek województwa wła ciwy odpowiednio ze względu na
miejsce zbierania lub przetwarzania odpadów, w przypadku:
1) przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na rodowisko w rozumieniu
ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o rodowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie rodowiska oraz o ocenach
oddziaływania na rodowisko;
34
2) odpadów innych niż niebezpieczne poddawanych odzyskowi w procesie odzysku
polegającym na wypełnianiu terenów niekorzystnie przekształconych, jeżeli ilo ć
umieszczanych w wyrobisku lub zapadlisku odpadów jest nie mniejsza niż 10 Mg na
dobę lub całkowita pojemno ć wyrobiska lub zapadliska jest nie mniejsza niż
25 000 Mg.
Natomiast w pozostałych przypadkach organem wła ciwym do wydawania zezwolenia
jest starosta, z wyjątkiem zezwolenia na zbieranie odpadów lub zezwolenia na przetwarzanie
odpadów na terenach zamkniętych, które wydaje rdo .
W projektowanej ustawie zrezygnowano z wymagań formalnoprawnych związanych
z
wytwarzaniem odpadów (obecnie jest wymagane uzyskanie decyzji zatwierdzającej
program gospodarki odpadami niebezpiecznymi, decyzji zatwierdzającej program gospodarki
odpadami lub złożenie informacji o wytwarzanych odpadach i o sposobach gospodarowania
wytworzonymi odpadami). Propozycje dotyczące rezygnacji z ww. wymagań zostały
zgłoszone w trakcie konsultacji społecznych projektu założeń do projektu ustawy, a takie
rozwiązanie nie jest sprzeczne z dyrektywą ramową.
Tak jak ma to miejsce w obowiązujących przepisach projekt ustawy utrzymuje
możliwo ć uzyskania decyzji o charakterze łącznym – w przypadku jednoczesnego
prowadzenia zbierania oraz przetwarzania odpadów. Istotnym doprecyzowaniem
w niniejszym projekcie jest natomiast ograniczenie wydawania wspomnianej decyzji do
sytuacji, w której wydający ją organ byłby jednocze nie wła ciwy do wydania zarówno
zezwolenia na zbieranie odpadów jak i zezwolenia na przetwarzanie odpadów. Wprowadzenie
takiego rozwiązania pozwoli na uniknięcie wielu wątpliwo ci, które pojawiają się w trakcie
prowadzonych przez organy postępowaniach administracyjnych. Przepis ten zapewni
w sposób przejrzysty przestrzeganie wynikającej z art. 6 Kodeksu postępowania
administracyjnego „zasady praworządno ci”. Projektowany przepis uniemożliwia bowiem
wprowadzenie do obrotu prawnego przez jeden organ decyzji uprawniającej do prowadzenia
działalno ci na obszarze dla którego wła ciwy miejscowo jest inny organ.
Również w pozwoleniu na wytwarzanie odpadów będzie można uwzględnić zbieranie
odpadów lub przetwarzanie odpadów, o ile wytwórca odpadów we wniosku o wydanie
pozwolenia na wytwarzanie odpadów uwzględni odpowiednio wymagania przewidziane dla
wniosku o wydanie zezwolenia na zbieranie odpadów lub przetwarzanie odpadów. Taka
możliwo ć funkcjonuje w obecnie obowiązującej ustawie o odpadach. Wydanie takiego
„rozszerzonego” pozwolenia na wytwarzanie odpadów będzie możliwe, jeżeli ten sam organ
byłby jednocze nie wła ciwy do wydania danego zezwolenia na zbieranie odpadów
35
i
zezwolenia na przetwarzanie odpadów. Celem wyeliminowania wątpliwo ci, co do
możliwo ci np. zmiany czy cofnięcia pozwolenia na wytwarzanie odpadów tylko w czę ci
dotyczącej gospodarowania odpadami dodano przepis, zgodnie z którym pozwolenie na
wytwarzanie odpadów uwzględniające zbieranie lub przetwarzanie odpadów jest jednocze nie
odpowiednio zezwoleniem na zbieraniem odpadów lub zezwoleniem na przetwarzanie
odpadów, co umożliwia stosowanie w tym przypadku również wszystkich przepisów
odnoszących się do zezwoleń. Analogiczne rozwiązanie przyjęto w przypadku pozwolenia
zintegrowanego.
Nowym przepisem jest przepis wskazujący, że do zezwoleń na zbieranie odpadów
lub przetwarzanie odpadów nie stosuje się przepisu art. 11 ust. 9 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r.
o swobodzie działalno ci gospodarczej, który stanowi, że jeżeli organ nie rozpatrzy wniosku
w terminie, uznaje się, że wydał rozstrzygnięcie zgodnie z wnioskiem przedsiębiorcy, chyba
że przepisy ustaw odrębnych ze względu na nadrzędny interes publiczny stanowią inaczej
Przepis art. 11 ust. 9 ustawy o swobodzie działalno ci gospodarczej ma charakter
obligatoryjny, ale jego zastosowanie może zostać wyłączone przepisem odrębnej ustawy
ze względu na nadrzędny interes publiczny. Ze względu na fakt, że obecne brzmienie tego
przepisu zostało nadane ustawą z dnia 4 marca 2010 r. o wiadczeniu usług na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 47, poz. 278 oraz z 2011 r. Nr 112, poz. 654, Nr 227,
poz. 1367 i Nr 228, poz. 1368), zastosowanie znajdzie definicja „nadrzędnego interesu
publicznego” zawarta w art. 2 ust. 1 pkt 7 tej ustawy. Stwierdza ona, że nadrzędnym
interesem publicznym jest „warto ć podlegająca ochronie, w szczególno ci (...) ochrona
rodowiska naturalnego i miejskiego (...)”. Nie ulega wątpliwo ci, że projektowana ustawa,
poprzez dokonanie transpozycji przepisów prawa Unii Europejskiej, ma przede wszystkim na
celu ochronę interesu publicznego, pojmowaną jako tworzenie i wdrażanie lepszego prawa
w tak istotnej dziedzinie jaką jest ochrona rodowiska, przed negatywnym wpływem
wywieranym przez odpady. Brak wyłączenia zastosowania przepisu art. 11 ust. 9 ustawy
z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalno ci gospodarczej w projektowanej ustawie
mógłby spowodować daleko idące, negatywne skutki dla rodowiska. W interesie publicznym
leży bowiem, aby decyzja administracyjna w zakresie gospodarki odpadami wyczerpująco
regulowała działalno ć przedsiębiorcy, ograniczając tym samym zakres ewentualnych błędów
w stosowaniu prawa lub nadużyć. Automatyczne uznanie udzielenia zezwolenia na
warunkach wskazanych we wniosku przed zakończeniem – nawet przedłużającego się
– postępowania może przyczynić się do wydania decyzji, w których pominięte zostaną istotne
zagadnienia dotyczące działalno ci przedsiębiorcy, w wyniku niedokładnego sprawdzenia
36
stanu faktycznego. Należy również zwrócić uwagę, że art. 23 ust. 1 dyrektywy ramowej
stanowi, że państwa członkowskie wymagają, aby wszystkie zakłady lub przedsiębiorstwa,
które zamierzają dokonywać przetwarzania odpadów, uzyskały zezwolenie od wła ciwego
organu. Ze względu na powyższe, wyłączenie zastosowania ww. przepisu należy uznać za
zasadne.
Do projektowanej ustawy przeniesione zostały dotychczasowe rozwiązania dotyczące
wymagań dla wniosków i zezwoleń na odzysk lub unieszkodliwianie odpadów, jako
wymagania dla wniosków i zezwoleń na przetwarzanie odpadów, przy czym dodano wymóg
okre lenia rodzajów i masy odpadów powstających w wyniku przetwarzania odpadów,
czynno ci w zakresie monitorowania i kontroli, jakie mogą być niezbędne oraz zaleceń
dotyczących zamknięcia obiektu i późniejszej ochrony, jakie mogą być niezbędne, a także
w przypadku, gdy zezwolenie wydawane jest dla instalacji termicznego przekształcania
odpadów – wymóg okre lania minimalnej i maksymalnej ilo ci odpadów niebezpiecznych,
ich najniższą i najwyższą warto ć kaloryczną oraz maksymalną zawarto ć zanieczyszczeń,
w szczególno ci PCB, pentachlorofenolu (PCP), chloru, fluoru, siarki i metali ciężkich.
Przeniesione do projektu zostały także wymagania dla wniosków i zezwoleń na zbieranie
odpadów.
Dodatkowo, w odniesieniu do obowiązujących przepisów, wprowadzono obowiązek
dołączania do wniosków o wydanie zezwolenia na przetwarzanie lub zezwolenia na zbieranie
odpadów decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach, o której mowa w ustawie z dnia
3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o rodowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie rodowiska oraz o ocenach oddziaływania na rodowisko, jeżeli
jest wymagana.
Nowym rozwiązaniem jest, w przypadku nowej instalacji do przetwarzania odpadów,
możliwo ć okre lania w zezwoleniu na przetwarzanie odpadów warunków eksploatacyjnych
odbiegających od normalnych na czas potrzebny do rozruchu tej instalacji i osiągnięcia przez
nią mocy przerobowych, nie dłuższy niż rok, przy czym przepis ten nie ma zastosowania dla
składowisk odpadów.
Projektowane przepisy okre lają przypadki, w których nie ma obowiązku uzyskania
zezwolenia. Zwolnienia te mają zastosowanie do:
1) podmiotów prowadzących działalno ć inną niż działalno ć gospodarczą w zakresie
gospodarowania odpadami, który zbiera odpady opakowaniowe i odpady w postaci
zużytych odpadów konsumpcyjnych, w tym zbieranie leków i opakowań po lekach
przez apteki, przyjmowanie zużytych artykułów konsumpcyjnych w sklepach,
37
systemy zbierania w szkołach, placówkach o wiatowo-wychowawczych, urzędach
i instytucjach (tzw. nieprofesjonalna działalno ć w zakresie zbierania);
2) osób fizycznych i jednostek organizacyjnych niebędących przedsiębiorcami
wykorzystujące odpady na własne potrzeby;
3) osób władających powierzchnią ziemi, na której są stosowane komunalne osady
ciekowe w celach, o których mowa w przepisach dotyczących komunalnych osadów
ciekowych;
4) podmiotów obowiązanych do uzyskania pozwolenia zintegrowanego;
5) posiadaczy odpadów prowadzących działalno ć w zakresie unieszkodliwiania
odpadów przez ich składowanie na składowiskach podziemnych, którzy
są obowiązani do uzyskania koncesji na prowadzenie takiej działalno ci;
6) posiadaczy odpadów obowiązanych do uzyskania decyzji zatwierdzającej program
gospodarowania odpadami wydobywczymi lub zezwolenia na prowadzenie obiektu
unieszkodliwiania odpadów wydobywczych;
7) posiadaczy odpadów, którzy wytwarzane przez siebie odpady, niebędące odpadami
niebezpiecznymi, unieszkodliwiają w miejscu ich wytworzenia zgodnie
z wymaganiami okre lonymi w akcie wykonawczym;
8) posiadaczy odpadów, którzy poddają odzyskowi odpady zgodnie z wymaganiami
okre lonymi w akcie wykonawczym;
9) władających nieruchomo ciami, którzy zbierają odpady komunalne, wytwarzane na
terenie tych nieruchomo ci;
10) wytwórców odpadów, którzy wytwarzane przez siebie odpady zbierają w miejscu ich
wytworzenia.
Projekt ustawy, tak jak ma to miejsce w obowiązujących przepisach ustawy o odpadach,
przewiduje dla ministra wła ciwego do spraw gospodarki możliwo ć wydania,
w porozumieniu z ministrem wła ciwym do spraw rodowiska, rozporządzenia okre lającego
rodzaje i ilo ć odpadów, jakie mogą być objęte zwolnieniem w przypadkach wskazanych
w pkt 7 i 8, metodę przetwarzania odpadów, która ma być zastosowana, a w przypadku
odpadów niebezpiecznych – także szczegółowe warunki zwolnień w zakresie odzysku
odpadów.
W omawianym rozdziale wskazano przesłanki odmowy wydania zezwolenia na przetwarzanie
lub zbieranie odpadów. Są to przesłanki analogiczne do tych, które funkcjonują w systemie
prawa. Organ wła ciwy do wydania zezwolenia odmówi jego wydania, jeżeli zamierzony
sposób gospodarki odpadami mógłby powodować zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub dla
38