Rządowy projekt ustawy o odpadach

w przypadku, gdy jest on efektywny energetycznie, zgodnie z wymaganiami zawartymi
w załączniku II do niniejszej dyrektywy, które to wymagania zostały transponowane
w załączniku nr 1 do projektowanej ustawy.
W projekcie ustawy zaproponowano także zmiany w przepisie stanowiącym
upoważnienie dla wydania przez ministra wła ciwego do spraw rodowiska rozporządzenia
w sprawie warunków technicznych kwalifikowania czę ci energii odzyskanej z termicznego
przekształcania odpadów. Obowiązujące brzmienie art. 44 ust. 8 ustawy o odpadach
ogranicza zakres ww. rozporządzenia wyłącznie do spalania odpadów komunalnych
w spalarniach odpadów. Zaproponowana zmiana ma na celu umożliwienie rozszerzenia
zakresu ww. rozporządzenia również o odpady inne niż odpady komunalne, które zawierają
frakcje biodegradowalne. Należy również zaznaczyć, że energia pochodząca ze spalania
odpadów stanowiących biomasę, w rozumieniu przepisów wydanych na podstawie art. 9a
ust. 9 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz. U. z 2006 r. Nr 89,
poz. 625, z późn. zm.), może w cało ci zostać uznana za energię z odnawialnego źródła
energii, na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 14 sierpnia
2008 r. w sprawie szczegółowego zakresu obowiązków uzyskania i przedstawienia do
umorzenia wiadectw pochodzenia, uiszczenia opłaty zastępczej, zakupu energii elektrycznej
i ciepła wytworzonych w odnawialnych źródłach energii oraz obowiązku potwierdzania
danych dotyczących ilo ci energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnym źródle energii
(Dz. U. z 2008 r. Nr 156, poz. 969, z późn. zm.). Ponadto w projekcie ustawy wprowadzono
przepis materialny stanowiący, że czę ć energii odzyskanej z termicznego przekształcania
odpadów zawierających frakcje biodegradowalne może stanowić energię z odnawialnego
źródła energii, jeżeli spełnione zostaną warunki techniczne okre lone w akcie wykonawczym.
Ponadto, z uwagi na konieczno ć pełnego dostosowania przepisów w zakresie termicznego
przekształcania odpadów do wymagań dyrektywy 2000/76/WE zaproponowano zmiany
w obowiązkach zarządzającego spalarnią i współpalarnią odpadów w zakresie przyjęcia
odpadów do ich termicznego przekształcenia. W stosunku do obowiązujących przepisów
rozszerzony został zakres dokumentacji, na podstawie której zarządzający spalarnią lub
współspalarnią odpadów sprawdza zgodno ć przyjmowanych odpadów. W projekcie ustawy
uwzględniono zatem również dokumenty wymagane na podstawie rozporządzenia (WE)
nr 1013/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 czerwca 2006 r. w sprawie
przemieszczania odpadów – w przypadku przywozu odpadów z zagranicy oraz dokumenty
wymagane przepisami o transporcie towarów niebezpiecznych – w przypadku transportu
towarów niebezpiecznych.
64 
 
W projekcie ustawy wprowadzono również zmiany w przepisach okre lających
obowiązki zarządzającego spalarnią lub współspalarnią odpadów w zakresie postępowania
z odpadami stanowiącymi pozostało ci z procesu termicznego przekształcania odpadów
niebezpiecznych.
Ponadto, w przedmiotowym rozdziale dookre lono pojęcie zarządzającego spalarnią lub
współspalarnią odpadów. Dodano również przepis stanowiący, że spalanie lub współspalanie
odpadów z odzyskiem energii odbywa się przy zachowaniu wysokiego poziomu efektywno ci
energetycznej.
Rozbudowane zostały regulacje okre lające sposób postępowania w przypadku
niedopełnienia przez zarządzającego spalarnią odpadów lub współspalarnią odpadów
obowiązków w zakresie termicznego przekształcania odpadów.
Projektowana ustawa, analogicznie do obowiązującego stanu prawnego, nakłada,
w okre lonych przypadkach, obowiązek posiadania wiadectwa stwierdzającego kwalifikacje
w zakresie gospodarowania odpadami. W projekcie ustawy obowiązkiem takim zostali objęci
dodatkowo, oprócz kierowników spalarni odpadów, współspalarni odpadów, składowiska
odpadów, kierownicy innych instalacji do unieszkodliwiania odpadów. Ponadto wiadectwo
stwierdzające kwalifikacje w zakresie gospodarki odpadami jest wymagane w przypadku
składowania odpadów w podziemnych składowiskach odpadów, na podstawie ustawy
– Prawo geologiczne i górnicze. Różnicą pomiędzy obowiązującymi przepisami
a rozwiązaniem proponowanym w niniejszym projekcie jest skupienie w odrębnym rozdziale
(rozdział 3 działu VIII), przepisów dotyczących posiadania wspomnianego wiadectwa.
Projekt ustawy nie wprowadza nowych rozwiązań w zakresie samej procedury
uzyskiwania wiadectw.
wiadectwa wydawane będą przez marszałków województw
po złożeniu przez zainteresowanego, z wynikiem pozytywnym, egzaminu w zakresie
gospodarowania odpadami. Opłaty zarówno za wydanie wiadectwa jak i za przeprowadzenie
egzaminu nie ulegną zmianie (odpowiednio 1% i 34% przeciętnego miesięcznego
wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw za ostatni kwartał). Nowym rozwiązaniem jest
natomiast przeniesienie przepisów ustanawiających te opłaty z poziomu rozporządzenia
na poziom ustawy. W związku z tym odpowiednio zostało zmodyfikowane upoważnienie dla
ministra wła ciwego do spraw rodowiska. Przepisy omawianego rozdziału precyzują
zawarto ć wniosku o przeprowadzenie egzaminu oraz zakresy w jakich wydaje się
wiadectwa stwierdzające kwalifikacje w zakresie gospodarowania odpadami.
65 
 
Ponadto rozdział precyzuje wymagania dotyczące składu komisji egzaminacyjnej
(obowiązujące przepisy regulują tą kwestię na poziomie rozporządzenia). Zagadnienia
dotyczące:
1) trybu powoływania komisji egzaminacyjnej, jej składu oraz szczegółowych
wymagań wobec członków komisji,
2) szczegółowego zakresu wiadomo ci podlegających sprawdzeniu na egzaminie
w zakresie gospodarowania odpadami,
3) trybu przeprowadzania egzaminu w zakresie gospodarowania odpadami,
4) sposobu uiszczenia opłaty związanej z przeprowadzeniem egzaminu w zakresie
gospodarowania odpadami i wydaniem wiadectwa stwierdzającego kwalifikacje
w zakresie gospodarowania odpadami,
5) wysoko ci wynagrodzenia członków komisji egzaminacyjnej,
6) wzoru
wiadectwa stwierdzającego kwalifikacje w zakresie gospodarowania
odpadami
– zostaną okre lone w akcie wykonawczym.
W dziale IX projektu ustawy zostały wymienione wszystkie zadania z zakresu
administracji rządowej w zakresie gospodarki odpadami realizowane przez samorząd
województwa. Do zadań tych należy m.in.:
1) wydawanie decyzji zatwierdzającej zmianę klasyfikacji odpadów niebezpiecznych na
odpady inne niż niebezpieczne lub decyzji o wyrażeniu sprzeciwu w ww. zakresie;
2) wydawanie zezwoleń na zbieranie zakaźnych odpadów medycznych i zakaźnych
odpadów weterynaryjnych;
3) wydawanie zezwoleń na spalanie poza instalacjami lub urządzeniami
przeznaczonymi do tego celu;
4) wydawanie zezwoleń na zbieranie odpadów i zezwoleń na przetwarzanie odpadów
i sprawy z zakresu ww. zezwoleń;
5) wydawanie decyzji zatwierdzającej instrukcję prowadzenia składowiska odpadów
lub decyzji odmawiającej takiego zatwierdzenia;
6) wydawanie decyzji o przeznaczeniu rodków z ustanowionego zabezpieczenia
roszczeń na usunięcie negatywnych skutków w rodowisku oraz szkód w rodowisku
w rozumieniu ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom
w rodowisku i ich naprawie;
7) wydawanie zgody na wydobywanie odpadów z zamkniętego składowiska odpadów
i zwałowiska odpadów;
66 
 
8) wydawanie zgody na zamknięcie składowiska odpadów, wnioskowanie
do wojewódzkiego inspektora ochrony rodowiska o przeprowadzenie kontroli
składowiska odpadów przed wydaniem ww. zgody oraz udział w tej kontroli;
9) sporządzanie ekspertyzy dotyczącej zamknięcia składowiska odpadów lub jego
wydzielonej czę ci oraz nowej instrukcji prowadzenia składowiska odpadów, a także
wydawanie decyzji o zamknięciu składowiska odpadów lub jego wydzielonej czę ci;
10) wydawanie decyzji dotyczącej przeniesienia praw i obowiązków w przypadku
zmiany zarządzającego składowiskiem odpadów;
11) przeprowadzanie egzaminu w zakresie gospodarowania odpadami i wydawanie
wiadectwa stwierdzającego kwalifikacje w zakresie gospodarowania odpadami.
Należy dodać, że realizacja ww. zadań nie spowoduje dodatkowych skutków
finansowych dla budżetu państwa z uwagi na fakt, że realizacja ww. zadań będzie
finansowana z wpływów pochodzących z funkcjonowania systemu gospodarki odpadami,
które będą wystarczające na zabezpieczenie tych zadań. Odno nie do ww. zadań zleconych
samorządu województwa, w projekcie ustawy wskazano przypadki, w których minister
wła ciwy do spraw rodowiska będzie organem wyższego stopnia w stosunku do marszałka
województwa – analogicznie do rozwiązań obowiązujących obecnie w tym zakresie na mocy
ustawy o odpadach.
Kolejne regulacje zawarte w ww. dziale stanowią lex specialis w odniesieniu
do przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego w zakresie postępowania o wydanie
decyzji z zakresu gospodarki odpadami i wskazują kto jest stroną postępowania w sprawach
zezwolenia na zbieranie odpadów, zezwolenia na przetwarzanie odpadów, zezwolenia na
zbieranie i przetwarzanie odpadów, decyzji zatwierdzającej instrukcję prowadzenia
składowiska odpadów, zgody na zamknięcie składowiska odpadów lub jego wydzielonej
czę ci oraz zgody na wydobywanie odpadów ze składowiska odpadów. Jednocze nie projekt
ustawy wskazuje, że stronami postępowania w ww. zakresach nie są wła ciciele
nieruchomo ci sąsiadujących z instalacją lub nieruchomo cią, na której będzie prowadzone
przetwarzanie odpadów, zbieranie odpadów lub wydobywanie odpadów ze składowiska
odpadów. Jest to rozwiązanie funkcjonujące w ustawie o odpadach.
Przepisy rozdziału 1 w dziale X projektu ustawy okre lają rodzaje działań niezgodnych
z projektowanymi przepisami, które będą podlegały karze aresztu lub grzywny. Orzekanie
w tych sprawach będzie się odbywało w trybie przepisów Kodeksu postępowania w sprawach
o wykroczenia. Kary aresztu lub grzywny będą groziły m.in. za nieprzestrzeganie przepisów
dotyczących: zasady blisko ci, obowiązków rejestrowych, ewidencyjnych
67 
 
i sprawozdawczych, postępowania z odpadami zawierającymi PCB oraz medycznymi
i weterynaryjnymi, a także stosowania komunalnych osadów ciekowych. Tym samym karom
podlegać będzie niewykonywanie obowiązków przez zarządzającego składowiskiem
odpadów, a także spalarnią lub współspalarnią odpadów.
Rozdział 2 ww. działu dotyczy administracyjnych kar pieniężnych. Przepisy dotyczące
administracyjnych kar pieniężnych stanowią kontynuację rozwiązań wprowadzonych
do ustawy o odpadach ostatnią znaczącą nowelizacją tej ustawy, tj. ustawą z dnia 22 stycznia
2010 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 28, poz. 145),
która wprowadziła kary pieniężne jako jedną z sankcji za nieprzestrzeganie przepisów ustawy
oraz ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy o odpadach (Dz. U. Nr 138,
poz. 809). W porównaniu do obowiązujących przepisów zmianie uległ sposób ustalania kar.
Nie będą one, tak jak ma to miejsce obecnie, sztywno okre lone przepisami ustawy, ale
zaproponowany został zakres kary – np. od 5000 do 5 000 000 zł. Jednocze nie zamieszczono
regulacje wskazujące, że administracyjna kara pieniężna wymierzana po raz pierwszy nie
może być wyższa niż 5 000 zł (ze względu na fakt, że jest to najniższy wymiar kary, przepis
ten stanowi pewnego rodzaju ostrzeżenie dla podmiotu nieprzestrzegającego przepisów),
a łączna wysoko ć wymierzonych administracyjnych kar pieniężnych za to samo naruszenie,
które trwa nadal, mimo wymierzenia administracyjnej kary pieniężnej, nie może przekroczyć
5 000 000 zł. W przypadku administracyjnych kar pieniężnych za niezłożenie sprawozdań
przyjęto rozwiązania wynikające z ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy
o odpadach – pierwsza kara będzie wynosiła 500 zł, następne po 2000 zł, a rocznie nie będą
mogły przekroczyć kwoty 8500 zł.
Administracyjną karę pieniężną wymierzać będzie, w drodze decyzji, wojewódzki
inspektor ochrony rodowiska wła ciwy ze względu na miejsce wytwarzania lub
gospodarowania odpadami (dotyczy to również tych naruszeń dla których obecnie przy
nakładaniu kary wła ciwy jest marszałek województwa), na podstawie posiadanych danych.
W szczególno ci będą to dane uzyskane na podstawie kontroli, w tym dokonanych w ich
trakcie pomiarów lub za pomocą innych rodków, pomiarów i badań prowadzonych przez
podmiot obowiązany do takich pomiarów i badań oraz zawiadomienia dokonanego
odpowiednio przez marszałka województwa, regionalnego dyrektora ochrony rodowiska
oraz ministra wła ciwego do spraw rodowiska. Przy ustalaniu wysoko ci administracyjnej
kary pieniężnej uwzględniany będzie rodzaj naruszenia i jego wpływ na życie i zdrowie ludzi
oraz rodowisko, okres trwania naruszenia i rozmiary prowadzonej działalno ci oraz
społeczną szkodliwo ć czynu i wielko ć zagrożenia. „Widełki” pozwalają na uzależnienie
68