Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks cywilny, ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw

KRK
tylko w sprawach wszczętych drogą elektroniczną, ale również w tzw. tradycyjnych postępowaniach uwzględniona.
cywilnych. Wydaje się jednak, że w treści projektowanego art. 1311 k.p.c. podkreślone winno Postulowana zmiana
zostać, że jeżeli strona wniosła pismo w sprawie drogą elektroniczną, sąd dokonuje jej doręczeń jednoznacznie wynika z treści
wyłącznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe.
projektowanego przepisu.
49.
Art. 135 §12.
Projekt art. 135 k.p.c. dotyczy możliwości doręczenia pism procesowych dla przedsiębiorców i Uwaga nie
może
być
ZBP
wspólników spółek handlowych na adres inny niż udostępniony w rejestrze lub CEIDG. Projekt uwzględniona.
pomija jednak taką możliwość w przypadku innych osób (co mogłoby przyczynić się do Wydaje się, że stanowi ona
skuteczności postępowań) - powód powinien mieć możliwość ustalić inny (niż zamieszkania) adres postulat legislacyjny dotyczący
pozwanego. Nadal jednak istnieje obowiązek meldunkowy.
utworzenia bazy danych

obejmujących
adresy
do
doręczeń
sądowych
i
urzędowych.
Postulat
ten
wykracza poza założenia i
zakres projektu.
50.
Art. 135
W art. 135 Kodeksu postępowania cywilnego (art. 2 pkt 15 projektu) dodawany przepis należy Uwaga uwzględniona.

oznaczyć jako „§ 11", a niejako „§ 12".
PGSP
51.
Art. 135 § 12
Motywy wprowadzenia nowej regulacji miejsca doręczeń w wypadku, gdy adresatem jest Uwaga uwzględniona w tej
Sąd Najwyższy
przedsiębiorca lub wspólnicy spółek handlowych, wpisani do rejestru sądowego lub Centralnej części, w której dotyczy relacji
Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG), nie zostały wyjaśnione w między
projektowanym
uzasadnieniu projektu. Propozycja ta budzi bardzo poważne zastrzeżenia. Po pierwsze, mimo przepisem, a art. 133 § 2a k.p.c.
propozycji wprowadzenia art. 135 § 12 k.p.c. projekt nie zawiera propozycji skreślenia obecnego art. Z tego względu proponuje się
133 § 2a k.p.c, który po części ma ten sam przedmiot i zakres regulacji. Po drugie, proponowany art. wprowadzenie w art. 133 § 2a
135 § 12 k.p.c. dotyczy, podobnie jak art. 139 § 3 k.p.c, tylko podmiotów „rejestrowanych", nie k.p.c. jednej regulacji
obejmuje natomiast podmiotów niebędących osobami fizycznymi, które nie podlegają wpisowi do dotyczącej
przedmiotowej
żadnej ewidencji ani rejestru, wobec czego w odniesieniu do takich podmiotów nadal nie będzie kwestii.
regulacji wskazującej miejsce dokonania im doręczeń. Po trzecie, wprowadzenie art. 135 § 12 k.p.c.
wywoływać będzie pytanie o stosunek tego przepisu do art. 139 § 3 k.p.c, podobnie jak obecnie
istnieje problem stosunku art. 133 § 2a k.p.c. do art. 139 § 3 k.p.c. Przepis art. 135 § 12 k.p.c.
przewiduje doręczenie na adres, który jest wykreślony z CEIDG lub rejestru jako niezgodny z
rzeczywistym stanem rzeczy w razie braku wniosku o wpis nowego adresu, natomiast art. 139 § 3
k.p.c. przewiduje pozostawienie pisma w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia w razie
nieujawnienia zmiany adresu w ewidencji lub rejestrze, chyba że nowy adres jest sądowi znany. Oba
skutki prawne nie dadzą się ze sobą pogodzić.
37

Przepis art. 135 § 12 k.p.c. należy więc ocenić jako niedostateczną i mało przemyślaną próbę
rozwiązania problemu dokonywania doręczeń przedsiębiorcom lub wspólnikom spółek handlowych
wpisanym do rejestru sądowego lub CEIDG. W proponowanym kształcie regulacja ta nie może być
przyjęta. Należałoby zatem poczekać z tego rodzaju zmianami do całościowej reformy doręczeń.
52.
Art. 1391
Błąd literowy niewątpliwie chodzi o sytuacje gdy nie ma wątpliwości, a nie „niewątpliwości”.
Uwaga została uwzględniona.
ZBP

Na kanwie tego przepisu nasuwa się uwaga odnośnie tego, czy nie zawarto w nim zbyt wiele
elementów uznaniowości sądowej w zakresie instytucji doręczenia, która z natury rzeczy może
rodzić i zazwyczaj rodzi skutki prawne - także skrajnie niekorzystne dla strony. Po wtóre, redakcja
zapisu rodzi wątpliwość, czy mowa w nim o sposobach wskazanych w art. 131 k.p.c. i nast., a
zatem przewidzianych przez kodeks, czy też o wszystkich innych nie przewidzianych w k.p.c.
53.
Art. 1391
W dodawanym art. 1391 Kodeksu postępowania cywilnego (art. 2 pkt 16 projektu) wysoce ocenne
Uwaga
częściowo

jest kryterium „niewątpliwości, ze wezwanie doszło do wiadomości adresata". Przepis ten
uwzględniona, gdyż nie jest
PGSP
powinien jednoznacznie precyzować sytuacje, w których wezwanie uznaje się za doręczone w
możliwe
sprecyzowanie
każdym z prawnie dopuszczalnych sposobów jego doręczenia, o ile nie wynika to z przepisów
wszystkich sytuacji, w których
poprzedzających.
wezwanie uznaje się za
doręczone.
54.
Art. 1391
Wprowadzenie ogólnej zasady dotyczącej sposobu dokonywania doręczeń w art. 1391 k.p.c.)
Uwaga
uwzględniona, z
KRK
skutkować winno uchyleniem treści przepisów szczególnych, tj. art. 472 k.p.c. i art. 5056 k.p.c.
wyjątkiem postulatu uchylenia
Przepis ogólny winien dotyczyć nie tylko wezwań na posiedzenie, ale również wszelkiego rodzaju
art. 472 k.p.c. Przepis ten
zobowiązań. Na marginesie wskazać należy, że w treści projektowanego art. 1391 wkradł się błąd
podlega bowiem zmianie.
pisarski: przepis stanowi, że „wezwanie dokonane w ten sposób jest skuteczne, jeżeli nie ma

niewątpliwości, że doszło ono do wiadomości adresata"; winno być; „jeżeli nie ma wątpliwości, że

doszło ono do wiadomości adresata".
55.
Art. 1391
W ocenie Krajowej Rady Sądownictwa wątpliwa jest także potrzeba wprowadzenia art. 1391 Uwaga uwzględniona w tej
KRS
k.p.c., który ustanawia regułę dokonywania doręczeń w każdy, dowolny sposób. Należy zwrócić
części, w której dotyczy
uwagę, że w treści projektowanego przepisu znajduje się wadliwe sformułowanie „nie ma
wadliwego
sformułowania.
niewątpliwości" zamiast „nie ma wątpliwości" bądź „jest niewątpliwe".
Wątpliwości
dotyczące
potrzeby wprowadzenia tego
przepisu nie zostały bliżej
uzasadnione.
56.
Art. 1391
Projektowany przepis art. 1391 k.p.c. został źle umiejscowiony oraz błędnie sformułowany. Przepis Uwaga uwzględniona w tej
Iustitia
ten ma bowiem na celu umożliwienie sądowi dokonywania odformalizowanych zawiadomień o części, w której kwestionuje
terminach posiedzeń, np. telefonicznie (por. obecnie obowiązujący art. 472 k.p.c.). Norma ta posługiwanie się w tym
38

wprowadza więc dla pewnej kategorii pism sądowych (wezwań na posiedzenia) wyjątkową przepisie zwrotem: „sąd może
regulację umożliwiającą rezygnację z doręczeń dokonywanych zgodnie z art. 131 i 1311 k.p.c. Tym doręczać”.
samym, przepis ten powinien zostać umieszczony po art. 1311 k.p.c., jako art. 1312 k.p.c. W Z tego samego powodu
projektowanym przepisie błędnie wskazano, że „sąd może doręczać wezwania w sposób, który uzna
za najbardziej celowy”. Takie sformułowanie wyklucza np. możliwość telefonicznego proponowane usytuowanie
zawiadomienia o terminie rozprawy. Telefoniczne wezwanie świadka nie może być przecież uznane tego przepisu w art. 1312 k.p.c.
za „doręczenie wezwania”. Mając przy tym na względzie, że strony o terminie posiedzenia są budzi wątpliwości. Dlatego
zawiadamiane (art. 149 § 2 k.p.c.), a wzywani są świadkowie (art. 262 k.p.c.) i biegli (art. 289 zaproponowano umieszczenie
k.p.c.), to nie jest jasne, czy projektowane brzmienie art. 1391 k.p.c. nie będzie narzucało stosowania tego przepisu w art. 1491 k.p.c.
tego przepisu tylko do świadków i biegłych. W konsekwencji, przepis ten powinien posługiwać się
sformułowaniem, że „sąd może zawiadamiać o posiedzeniu oraz wzywać na posiedzenie w sposób,
który uzna za najbardziej celowy”. Takie sformułowanie pozwoli z jednej strony na wykorzystanie
najłatwiejszego sposobu komunikacji, tzn. telefonu (ale także np. faksu, czy poczty elektronicznej),
a z drugiej – nie będzie budziło wątpliwości, iż w ten uproszczony sposób można o posiedzeniu
zawiadomić stronę, jak i wezwać na rozprawę świadka lub biegłego.
57.
art. 1391
Projektowany przepis art. 1391 k.p.c. został źle umiejscowiony oraz błędnie sformułowany. Przepis Uwaga
częściowo
Sąd Apelacyjny ten ma bowiem na celu umożliwienie sądowi dokonywania odformalizowanych zawiadomień o uwzględniona.
terminach posiedzeń, np. telefonicznie (por. obecnie obowiązujący art. 472 k.p.c). Norma ta
w Warszawie

wprowadza więc dla pewnej kategorii pism sądowych (wezwań na posiedzenia) wyjątkową
regulację umożliwiającą rezygnację z doręczeń dokonywanych zgodnie z art. 131 i 1311
Por.
stanowisko do
k.p.c. Tym
samym, przepis ten powinien zostać umieszczony po art. 1311
poprzedniej uwagi.
k.p.c, jako art. 1312k.p.c. W
projektowanym przepisie błędnie wskazano, że „sąd może doręczać wezwania w sposób, który uzna
za najbardziej celowy". Takie sformułowanie wyklucza np. możliwość telefonicznego
zawiadomienia o terminie rozprawy. Telefoniczne wezwanie świadka nie może być przecież uznane
za „doręczenie wezwania". Mając przy tym na względzie, że strony o terminie posiedzenia są
zawiadamiane (art. 149 § 2 k.p.c), a wzywani są świadkowie (art. 262 k.p.c.) i biegli (art. 289 k.p.c),
to nie jest jasne, czy projektowane brzmienie art. 1391 k.p.c. nie będzie narzucało stosowania tego
przepisu tylko do świadków i biegłych. W konsekwencji, przepis ten powinien posługiwać się
sformułowaniem, że „sąd może zawiadamiać o posiedzeniu oraz wzywać na posiedzenie w sposób,
który uzna za najbardziej celowy". Takie sformułowanie pozwoii z jednej strony na wykorzystanie
najłatwiejszego sposobu komunikacji, tzn. telefonu (ale także np. faksu, czy poczty elektronicznej),
a z drugiej - nie będzie budziło wątpliwości, iż w ten uproszczony sposób można o posiedzeniu
zawiadomić stronę, jak i wezwać na rozprawę świadka lub biegłego.
58.
art. 1391
Zastanowienia wymaga potrzeba wprowadzenia art. 1391, który wprowadza regułę dokonywania Por.
stanowisko do
Sąd Apelacyjny doręczeń w każdy dowolny sposób. Na marginesie zauważam, że w treści projektowanego tego identycznej uwagi KRS.
przepisu znajduje się wadliwe sformułowanie „nie ma niewątpliwości", co zapewne stanowi
w Krakowie
oczywistą omyłkę. Winno być bądź „nie ma wątpliwości", bądź Jest niewątpliwe".
59.
Art. 1391
Przepis art. 1391 projektu zawiera błąd gramatyczny posługując się nieznanym językowi polskiemu Uwaga uwzględniona.
słowem „niewątpliwości" zamiast „nie ma wątpliwości".
39

Sąd Apelacyjny
w Łodzi
60.
Art. 139 § 1
Kwestia skuteczności doręczeń wyeksponowana w art. 139 [1] k.p.c. i wyboru przez sąd trybu Uwaga pozytywna.
Sąd Apelacyjny najskuteczniejszego w opinii sędziów jest trafną i pożądaną zmianą w stosunku do obecnie sztywno
obowiązujących unormowań w tym zakresie (w których wyjątkiem jest tylko art. 472 k.p.c.
w Szczecinie
stosowany w jednym z postępowań odrębnych). Właściwa praktyka dokumentowania wezwań i
zawiadomień powinna zagwarantować, iż komunikaty nadawane do stron przy zastosowaniu technik
teleinformatycznych nie będą kwestionowane przez adresatów jako niedoręczone na czas, czy
niedoręczone skutecznie.
61.
Art. 151 § 2
Wprowadzenie posiedzeń prowadzonych drogą audiowizualną na odległość (art. 151 par. 2 k.p.c.) Uwaga pozytywna
Sąd Apelacyjny wychodzi naprzeciw zapotrzebowaniu na tego rodzaju sposób prowadzenia czynności sądowych.
w Szczecinie
Postępowanie cywilne było od pewnego czasu pozbawione takich podstaw i możliwości, co
przekładało się przede wszystkim na tradycyjny i czasochłonny sposób pozyskiwania
uzupełniających opinii biegłych.
62.
Art. 151 § 2
Nowelizacja art. 151 Kodeksu postępowania cywilnego (art. 2 pkt 19 projektu) jest dokonywana z Uwaga
nie
może
być

naruszeniem § 89 Zasad techniki prawodawczej. Dodawany § 2 należałoby oznaczyć jako art. 1511.
uwzględniona.
Zarzut
PGSP
W projektowanym § 2 w art. 151 Kodeksu postępowania cywilnego (art. 2 pkt 19 projektu) w zdaniu naruszenia § 89 ZTP jest
trzecim po wyrazach „do miejsca pobytu" należałoby dodać wyrazy „w innym sądzie".
niezrozumiały. Proponowane
uzupełnienie jest zbędne, gdyż
miejsce pobytu uczestników
zostało
wskazane
w
pierwszym zdaniu.
63.
Art. 157 § 11
Należy postulować zmianę art. 157 § l1 k.p.c. w ten sposób, że protokół rozprawy może być Uwaga
nie
może
być
Sąd Apelacyjny sporządzony wyłącznie pisemnie gdy ze względów technicznych jest to niemożliwe, w sprawach uwzględniona,
gdyż
jest
w Łodzi
rozpoznawanych z wyłączeniem jawności lub gdy z ważnych przyczyn Sąd uzna to za celowe. Do

niezgodna z założeniami.
takich spraw można zaliczyć roszczenia z protestów wyborczych, które wpływają w dużych
ilościach, często ostatniego dnia kampanii wyborczej lub referendalnej. Odsłuchanie całości lub
znacznej części nagrania często jest niemożliwe. W konsekwencji uniemożliwia to zachowanie
terminu ustawowego do rozpoznania zażalenia przy wielogodzinnych zapisach. Wykonanie
transkrypcji jest tym bardziej niemożliwe. Ustawodawca nie uwzględnił też ochrony praw kobiet w
ciąży w tym sędziów, których czas pracy przed monitorem komputera zwykle jest ograniczony do 4
godzin dziennie. Sędziowie postulują by protokół elektroniczny był sporządzony równolegle z
protokołem pisemnym.
64.
Art. 158 § 11
Przepis art. 158 § l projektu daje sądowi pełną uznaniowość co do fakultatywnych elementów Uwaga
nie
może
być
Sąd Apelacyjny protokołu pisemnego. Tymczasem w świetle dotychczasowych doświadczeń protokół pisemny uwzględniona,
gdyż
jest
w Łodzi
skrócony wydłuża i to wielokrotnie przygotowanie się do rozprawy w postępowaniu apelacyjnym. niezgodna z założeniami.
Zamiast przyśpieszania doszło do wydłużenia postępowania, a w sprawach skomplikowanych realne
40

przygotowanie się do kolejnego posiedzenia przez sędziego drugoinstancyjnego w czasie
dotychczasowym jest wręcz niemożliwe. Stąd zwrot „może" należy zastąpić „powinien" w
powołanym przepisie, ewentualnie sędziowie postulują, że protokół pisemny powinien zawierać
wyniki postępowania dowodowego istotne dla rozstrzygnięcia sprawy lub powinien być
sporządzony równolegle obok protokołu elektronicznego.
65.
Art. 158 § 4
Dotychczasowe doświadczenia wskazują, że transkrypcja zazwyczaj jest nieprzydatną lub jak mało Uwaga
nie
może
być
Sąd Apelacyjny przydatną dla rozstrzygnięcia. Przepis 158 § 4 projektu nie rozstrzyga sytuacji gdy zapis protokołu uwzględniona, gdyż jest
w Łodzi
dźwiękowego jest niesłyszalny lub istnieją wątpliwości co do jego treści, a dokonana transkrypcja niezgodna z założeniami.
tylko to potwierdza.
66.
Art. 158 § 4
W nowelizowanym art. 158 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego (art. 2 pkt 20 lit. d projektu) Uwaga
nie
może
być

należy dodać drugie zdanie, takie samo jak w aktualnym brzmieniu tej jednostki redakcyjnej tj. uwzględniona,
gdyż
PGSP
„Transkrypcja stanowi załącznik do protokołu.".
transkrypcja
nie
będzie
załącznikiem do protokołu.
Wprowadzane zmiany
zmierzają do zachowania
tradycyjnego rozumienia
załącznika do protokołu (art.
161 k.p.c.).
67.
Art. 158 § 4
Na aprobatę zasługują w szczególności takie rozwiązania jak zawarte w projektowanym art. 158 § 4 Uwaga pozytywna
Helsińska
Kodeksu postępowania cywilnego (dalej: k.p.c), zgodnie z którym . Przewodniczący może zarządzić
Fundacja Praw sporządzenie transkrypcji całości lub części protokołu sporządzonego za pomocą urządzenia
Człowieka
rejestrującego dźwięk albo obraz i dźwięk*". W aktualnie obowiązującym stanie prawnym
możliwość sporządzania transkrypcji protokołu elektronicznego zależy od zarządzenia prezesa sądu.
którego wydanie uzależnione jest od mało klarownej przesłanki niezbędności dla zapewnienia
prawidłowego orzekania w sprawie1. Projektowane rozwiązanie należy ocenić pozytywnie w
zakresie, w jakim łagodzi ciężar zastrzeżeń kierowanych pod adresem protokołu elektronicznego z
punktu widzenia skomplikowania pracy sędziego orzekającego w sądzie odwoławczym oraz
naruszenia podmiotowego prawa do sądu. Zastrzeżenia tego rodzaju formułowane były zarówno
przez sędziów, jak i przedstawicieli nauki prawa".
68.
Art. 158
Proponowana treść protokołu eliminuje jego najistotniejsze treści, tzn. stanowiska stron i przebieg Uwaga niezasadna
ZBP
postępowania dowodowego. Wskazuje na to zapis, że jeśli przebieg rozprawy nie jest rejestrowany
to protokół miałby zawierać jedynie wyniki, a nie przebieg postępowania dowodowego. W praktyce Pojęcie „wyniki postępowania
więc, jeśli zeznań świadka, czy wyjaśnień strony nie nagrano, to czy protokół mógłby się ograniczyć dowodowego” od dawna
do stwierdzenia, że przesłuchano świadka X, czy odebrano wyjaśnienia do powoda, czy pozwanego, funkcjonuje w KPC (art. 158 §
czy też powinien zawierać zapis tych zeznań/wyjaśnień, tak jak to jest obecnie?
2) i jest rozumiane
jednoznacznie.
41