Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks cywilny, ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw

poświadczenia dokumentu nie jest znana Prawu o notariacie, które posługuje się zamkniętym dokumentem”. W przepisie tym
katalogiem czynności notarialnych. W ustawie Prawo o notariacie w art. 96, 97 i następnych zawarte zostanie wyraźnie wskazane, że
są regulacje, dotyczące wyłącznie poświadczenia: własnoręczności podpisu, zgodności odpisu, takie poświadczenie nie będzie
wyciągu lub kopii z okazanym dokumentem, daty okazania dokumentu oraz pozostawania osoby wymagało pieczęci notariusza.
przy życiu lub w określonym miejscu. Właściwie żadna z tych czynności nie może być dokonana na W art. 129 § 21 k.p.c. zostanie
odległość, czyli bez kontaktu notariusza z osobą (własnoręczność podpisu, pozostawanie przy życiu) zaś
uregulowany
sposób
lub dokumentem (zgodność odpisu z okazanym dokumentem, data okazania dokumentu). W tej poświadczania
dokumentów
sytuacji wskazanie samego tylko rodzaju podpisu stosowanego przy poświadczeniach mogłoby przez zawodowych
odnosić się tyko do dokumentów . wytwarzanych" przez notariusza lub znajdujących się fizycznie w pełnomocników procesowych
jego posiadaniu. Możliwość taka musiałaby jednak zostać expressis verbis wprowadzona do Prawa o oraz radców Prokuratorii
notariacie i to w drodze szerszej i bardziej szczegółowej zmiany przepisów (rozszerzenia katalogu Generalnej Skarbu Państwa.
czynności notarialnych), niż zaproponowane lakoniczne uzupełnienie art. 97ustawy Prawo o
notariacie. W tym kontekście proponowane nowe brzmienie art. 129 § 2 K.p.c. niczego nie wyjaśnia,
wywołuje wręcz przeciwny skutek. Zdaniem Krajowej Rady Notarialnej z obu tych propozycji na
tym etapie informatyzacji życia publicznego, w szczególności przy braku regulacji dotyczącej
pieczęci elektronicznej (wszak użycie pieczęci notariusza jest niezbędnym elementem każdego
notarialnego poświadczenia) należy zrezygnować.
40.
Art. 130 § 6
Zmiana art.130 § 6 ustawy Kodeks postępowania cywilnego, poprzez wprowadzenie zapisu Uwaga
nie
może
być
BCC
stanowiącego, że w przypadku złożenia w systemie teleinformatycznym więcej niż jednego pisma uwzględniona,
gdyż
jest
podlegającego opłacie, żadne z pism nie wywołuje skutków, jeżeli nie uiszczono opłaty w niezgodna z założeniami.
wysokości sumy opłat należnych od wszystkich pism. Zdaniem Business Centrę Club w miejscu tym
należałoby rozważyć rozbudowanie przedmiotowego zapisu o możliwość uzupełnienia braków
formalnych przez stronę - (np. poprzez wskazanie pisma opłacanego). Uzupełnienie to
następowałoby w związku z wezwaniem sądu, a więc analogicznie jak w przypadku składania pism
metodą tradycyjną.
41.
Art. 130 § 6
Wątpliwości budzi proponowana redakcja art. 130 § 6 i 7 k.p.c, gdyż nie wiadomo, kiedy i w jakiej Uwaga niezasadna.
Art. 130 § 7
formie o bezskuteczności pisma ma pouczać stronę sąd, skoro w razie wniesienia pisma o jego W uzasadnieniu projektu
Sąd Apelacyjny bezskuteczności zawiadamia przewodniczący. Nie wiadomo także co z ewentualnym zaskarżeniem wyjaśniono,
że
pouczenie
w Gdańsku
tej czynności.

będzie
dokonywane
za
pośrednictwem
systemu
teleinformatycznego.
Przepis
art. 394 § 1 k.p.c.
nie
przewiduje
zaskarżenia
zawiadomienia o
32

bezskuteczności czynności.
42.
Art. 130 § 6
Projekt nowych zapisów par. 6, 7 i 8 art. 130 rozszerza nadmiernie sankcje bezskuteczności przy Uwaga
nie
może
być
ZBP
braku opłaty sądowej. Już obecnie zakres tej sankcji budzi zasadnicze wątpliwości nawet uwzględniona,
gdyż
jest

konstytucyjne. Wymóg wniesienia opłaty pod tak daleko idącym rygorem był zasadny, gdy dotyczył niezgodna z założeniami.
opłat nie budzących wątpliwości. Obecnie w wielu przypadkach kwestia wysokości opłaty budzi Projektowany przepis rozszerza
wątpliwości zasadnicze o czym świadczy liczne orzecznictwo sądowe w tym zakresie i w dodatku stosowanie
reguł
wcale nie jednolite. Tym samym wnoszący opłatę ryzykuje, że „nie trafi” w poglądy tego akurat obowiązujących obecnie w EPU
sądu z tak daleko idącymi skutkami.
na inne postępowania sądowe.
Wprowadzono wymóg wnoszenia pisma w systemie teleinformatycznym wraz z opłatą nie Pouczenie (zarówno przed
wyjaśniając jednak formy wniesienia tej opłaty, a więc czy np. dopuszczalne jest uprzednie wniesieniem pierwszego pisma,
wniesienie tej opłaty w kasie sądu. czy zwykłym, papierowym przelewem i powołanie tego faktu w jak też dalszych pism) będzie
piśmie wnoszonym w systemie teleinformatycznym? Czy też także i wnoszenie opłat od takich pism generowane przez system
wymaga formy elektronicznej?
teleinformatyczny (co
W tym samym przepisie wprowadzono także zbyt surowy rygor braku opłacenia wszystkich zaznaczono w uzasadnieniu
wnoszonych pism. Rozwiązanie takie byłoby zrozumiałe, gdyby niepełna opłata została tak projektu).
wniesiona, że nie możliwe byłoby zidentyfikowanie, których pism ona dotyczy. Jeżeli jednak w
tytule takiej opłaty zostało jednoznacznie wskazane których pism ona dotyczy, a więc wynika z tej
opłaty, że nie dotyczy jednego tylko z kilku wnoszonych pism. to brak jest uzasadnienia dla
przyjęcia proponowanego rozwiązania, że wszystkie te pisma należy uznać za nieopłacone.
Powstają wątpliwości, czy opłata ma być dokonana również za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego, a jeżeli tak to w jaki sposób. Nowelizacja nie przewiduje trybu wniesienia
dowodu takiej opłaty. Jeśli pismo jest wnoszone elektronicznie to powstaje pytanie czy dowód
opłaty ma być wniesiony jako dokument tak jak dotychczas, czy jako elektroniczne polecenie
przelewu czy innej operacji bankowej skutkującej wniesienie opłaty.
Przy okazji tej zmiany można pokusić się o radykalną nowelę, związaną z innymi, niż formalne
braki, brakami pism, poprzez odstąpienia od obowiązku samodzielnego obliczania i wnoszenia
opłat, jest to ważne zwłaszcza w świetle budzącej liczne wątpliwości interpretacyjne postanowień
ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.
Na gruncie omawianego przepisu nasuwa się również pytanie jak możliwe jest pouczenie
wnoszącego pismo za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, że pismo wniesione bez opłaty
nie wywołuje skutków [. ], gdy pismo takie jest pierwszym pismem w sprawie. Uznać należałoby,
że w takim przypadku powinna jednak istnieć możliwość uzupełnienia opłaty. W przeciwnym razie
forma postępowania elektronicznego, która miała przyspieszyć i ułatwić procedowanie staje się
przez swój formalizm i rygoryzm mniej „konkurencyjna” w odniesieniu do postępowania
33

prowadzonego w zwykłym trybie.
43.
Art. 130 § 6 i § 7 W obecnym stanie prawnym z art. 130 § 6 k.p.c. wynika, że w elektronicznym postępowaniu Uwaga niezasadna.
Iustitia
upominawczym wniesienie pisma bez opłaty sądowej nie będzie wywoływać skutków, jakie ustawa
wiąże z wniesieniem pisma procesowego do sądu. Oznacza to, że przewodniczący nie wzywa Pouczenie będzie generowane
powoda do uzupełnienia braków ani nie wydaje zarządzenia o zwrocie pozwu. W projektowanych przez system teleinformatyczny
art. 130 § 6 i § 7 k.p.c. zastąpiono pojęcie „elektronicznego postępowania upominawczego”
ogólnym zwrotem o wnoszeniu pism za pośrednictwem systemu teleinformatycznego oraz (co wskazano w uzasadnieniu
zobligowano sąd do pouczenia wnoszącego pismo o tym, że pismo wniesione bez opłaty nie projektu).
wywołuje skutków, jakie ustawa wiąże z wniesieniem pisma do sądu (art. 130 § 6). Jednocześnie w Aktualnie w EPU istnieje
art. 130 § 7 k.p.c. zapisano, że wniesienie pisma podlegającego opłacie z naruszeniem przepisu § 6 – obowiązek
pouczenia
wówczas przewodniczący zawiadamia wnoszącego o bezskuteczności tego pisma. Należy więc pozwanego o konsekwencjach
stwierdzić, iż przepisy § 6 i § 7 są niespójne. Z jednej strony w § 6 pouczenia ma dokonać sąd, z wyboru drogi elektronicznej.
drugiej zaś, zgodnie z § 7 pouczenia dokonuje przewodniczący i to nie tylko w przypadku
wniesienia pisma bez opłaty, ale we wszystkich przypadkach naruszenia § 6, to jest w przypadkach
wymienionych wprost w § 6 (wniesienie kilku pism jednocześnie) oraz w przypadkach nie
wymienionych wprost w § 6 np. wniesienia pisma tylko częściowo opłaconego. Nie jest jasne na
jakim etapie postępowania sąd miałby dokonywać takiego pouczenia, np. gdy chodzi o opłatę od
pozwu. Wydaje się, że rozwiązaniem najlepszym, choć niewątpliwie najdalej idącym byłaby
rezygnacja z pouczania poprzez wykreślenie w § 6 w zdaniu drugim zwrotu „o czym sąd poucza
wnoszącego pismo” oraz rezygnacja z nakładania obowiązku informacyjnego w § 7. Odnośnie
rezygnacji z pouczania przez sąd należy stwierdzić, że wynika to z faktycznej niemożności
wykonania tego obowiązku albowiem skoro sąd wobec bezskuteczności pisma nie podejmuje na
jego skutek żadnych czynności (poza ewentualnie powiadomieniem o owej bezskuteczności –
zgodnie z § 7), to tym samym sąd nie ma kiedy pouczyć o istnieniu tego obowiązku albowiem
niepodobna przyjąć by np. w razie złożenia nieopłaconego pozwu pożądaną reakcją sądu było
pouczenie o obowiązku opłacenia tego pisma (być może jeszcze poprzez wydanie niezaskarżalnego
postanowienia skoro w takiej formie sąd się wypowiada) i jednoczesne powiadomienie przez
przewodniczącego o bezskuteczności pisma. Odnośnie przyczyn rezygnacji z obowiązku
powiadomienia, o którym mowa w § 7, należy stwierdzić, że przepis ten jest zbędny. Skoro
projektodawca decyduje się na objęcie sankcją bezskuteczności pisma nienależycie opłaconego i jest
to niewątpliwie słuszne, nie istnieją na tyle ważkie racje, które czyniłyby uzasadnionym nałożenie
na sądy (w znaczeniu ustrojowym) kolejnego obowiązku informacyjnego. Tak jak np. w art. 167
k.p.c. wprost wskazana jest tego rodzaju sankcja, ale bez nakładania na sądy tego rodzaju obowiązku
informacyjnego (choć oczywiście w konkretnych rodzajach czynności strona dowiaduje się o
bezskuteczności czynności na skutek tego, że inny przepis nakazuje podjąć określoną decyzję
procesową wobec pisma spóźnionego w rodzaju zarządzenia zwrotu pozwu czy odrzucenia apelacji)
tak i w tym wypadku to powinnością strony jest świadomość bezskuteczności czynności dokonanej
w niewłaściwej formie – zwłaszcza, że o owej sankcji strona jest pouczana – zob. art. 125 § 21 k.p.c.
in fine. Zauważyć należy, że w elektronicznym postępowaniu upominawczym, które w pewnym
34

zakresie stanowi wzorzec proponowanych rozwiązań, tego rodzaju obowiązku nie wprowadzono i
nie są zgłaszane problemy związane z jego brakiem. Gdyby jednak powyższe stanowisko nie
spotkało się z akceptacją, celowym byłoby wyraźne wskazanie w treści przepisu, że owo
poinformowanie winno dokonane być za pośrednictwem systemu teleinformatycznego – jak w art.
125 § 23 k.p.c. W każdym bowiem wypadku wykluczyć należy możliwość nałożenia na sądy
obowiązku informacyjnego wypełnianego drogą tradycyjną albowiem koszty powyższego będą
znaczne, a nadto spowoduje to dalsze spowolnienie pracy sądów.
44.
Art. 130 § 7
W przypadku nieuiszczenia odpowiedniej ilości opłat od pisma (art. 130 par. 7 k.p.c.) zastosowane Uwaga
nie
może
być
Sąd Apelacyjny unormowanie powoduje dodatkowe czynności sądu; w sytuacji częstych, czy zamierzonych zmian uwzględniona,
gdyż
jest
w Szczecinie
sposobu komunikacji pism sądowych efekt zredukowania czynności dotyczącej wysyłanej niezgodna z założeniami.
korespondencji zostanie zniweczony przez przykłady podobnych komunikatów o bezskuteczności
wniesienia pisma.
Należy dodać, że w takim
przypadku
zawiadomienie
będzie doręczane elektronicznie.
45
Art. 130 § 7
W dodawanym w art. 130 § 7 Kodeksu postępowania cywilnego (art. 2 pkt 11 lit. b projektu) Uwaga nie może
być

należałoby wskazać termin, w jakim przewodniczący zawiadamia wnoszącego pismo o uwzględniona.
PGSP
bezskuteczności tego wniesienia.
Uszczegółowienie tego przepisu
jest zbędne i nie znajduje
uzasadnienia na gruncie
przepisów k.p.c. (w razie
wprowadzenia takiej propozycji
należałoby uzupełnić w ten
sposób większość przepisów
k.p.c.).
46.
Art. 1311
Pojawia się pytanie, w której chwili wnoszący pismo do Sądu może dokonać wyboru sposobu Uwaga
nie
może
być
ZBP
doręczania pism. Ponadto dlaczego nie można dokonać wyboru w „dwie strony”.
uwzględniona,
gdyż
jest

Niezrozumiałym jest to dlaczego profesjonalny pełnomocnik, poprzez pozbawienie go możliwości
niezgodna z założeniami.
rezygnacji z doręczenia elektronicznego, postawiony jest w sytuacji gorszej, aniżeli pozostałe

podmioty, wszak nie jest on specjalistą z zakresu informatyzacji i mogą zdarzyć się przypadki, że
Wybór „drogi elektronicznej”
ze względów chociażby technicznych nie będzie on w stanie obsługiwać systemu. Ostatecznie przez powoda może nastąpić już
negatywnymi skutkami tej regulacji zostanie dotknięta strona reprezentowana przez takiego
w chwili wniesienia pozwu, a
pełnomocnika, która gdyby działała samodzielnie mogłaby zrezygnować z doręczenia w tej formie.
przez pozwanego w chwili, w
Mówiąc o możliwości rezygnacji z doręczenia elektronicznego należałoby nadto postulować, aby
której
dowiedział
się
o
możliwe było dokonanie tej czynności również z pominięciem pośrednictwa sytemu
wniesieniu pozwu (zazwyczaj w
teleinformatycznego tj. przez złożenie zwykłego pisma. Może się bowiem zdarzyć tak, że
chwili doręczenia pozwu).
35

przyczyną rezygnacji jest długotrwała lub nawet chwilowa przeszkoda natury technicznej.


Zawodowi pełnomocnicy i inne

podmioty i organy objęte
wyłączeniem z art. 1311 § 3 są
profesjonalistami i skoro
decydują o wyborze drogi
elektronicznej, to są świadomi
konsekwencji, które się z tym
wiążą. Takiej świadomości nie
można wymagać od pozostałych
podmiotów i z tego powodu
przepis dopuszcza możliwość,
aby zrezygnowały one z
doręczeń elektronicznych.
Rezygnacja dokonywana poza
systemem teleinformatycznym
mogłaby
spowodować
komplikacje w postępowaniu
(np. problem skuteczności
doręczenia dokonanego po
nadaniu w placówce pocztowej
pisma
zawierającego
rezygnację, a przed dotarciem
tego pisma do sądu).
47.
Art. 1311
W projektowanym art. 1311 Kodeksu postępowania cywilnego (art. 2 pkt 13 projektu) można by Uwaga
nie
może
być

rozważyć wprowadzenie mechanizmu zawiadamiania podmiotów wymienionych w § 3 o uwzględniona, gdyż zawiera
PGSP
umieszczeniu pisma w systemie teleinformatycznym, skoro jest to zdarzenie, od którego liczy się propozycję, która nie była
termin 14 dni pozwalający uznać doręczenie za skuteczne i wywołujące skutki prawne. Obciążenie objęta założeniami.
profesjonalnych pełnomocników, prowadzących jednocześnie wiele spraw przed różnymi sądami Por. stanowisko do uwagi
wyklucza realność codziennego sprawdzania systemu teleinformatycznego w odniesieniu do każdej zgłoszonej przez ZBP.
ze spraw. Ponadto budzi wątpliwość zróżnicowanie statusu stron co do możliwości zrezygnowania z
doręczenia elektronicznego. Trudno znaleźć uzasadnienie dla pozbawienia profesjonalnych
pełnomocników takiej możliwości.
48.
Art. 1311
Zasadne i pożądane jest wprowadzenie elektronicznego trybu wnoszenia pism procesowych nie Uwaga
nie
może
być
36