Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz o zmianie niektórych innych ustaw

wskazano, że kary mogą być naliczane maksymalnie za nie więcej niż 365 dni
opóźnienia. Doprecyzowanie okresu, do jakiego można naliczać opłaty podmiotom
prowadzącym działalność w zakresie opróżniania zbiorników bezodpływowych
i transportu nieczystości ciekłych w konsekwencji wymusza uzupełnienie o analogiczne
doprecyzowanie przepisów dotyczących kar nakładanych na przedsiębiorców
odbierających odpady komunalne oraz gminne jednostki organizacyjne. Ponadto
dokonano zmiany treści brzmienia art. 9x ust. 3. Obecny bowiem przepis, odsyłając do
„stawki opłaty za zmieszane odpady komunalne”, posługuje się nazwą opłaty niezgodną
z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2013 r.
poz. 1232, z późn. zm.) i wymaga pilnej nowelizacji, aby możliwe było egzekwowanie
kar za naruszenia wskazane w art. 9x ust. 2.
Ustawa – Prawo o ruchu drogowym
Art. 18 projektu przewiduje zmiany w ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo
o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r. poz. 1137, z późn. zm.) poprzez zmianę art. 72
i 79. Zmiana ta umożliwia wyrejestrowanie pojazdu z urzędu po otrzymaniu informacji
z zagranicznego organu rejestrowego (państwa będącego członkiem Unii Europejskiej),
że pojazd ten został w danym państwie zarejestrowany. Doprecyzowuje również
przepisy przewidujące zastępowanie dowodu rejestracyjnego lub karty pojazdu
stosownym zaświadczeniem poprzez rozszerzenie przepisu o każdą sytuację „utraty”
dowodu rejestracyjnego lub karty pojazdu. Zmiana powyższa ma charakter
doprecyzowujący.
W sytuacji utworzenia, połączenia, podzielenia lub zniesienia powiatów, organy
rejestrujące mają podstawowy problem do rozstrzygnięcia, czy dowód rejestracyjny
i oznaczenia pojazdu powinny zostać wymienione, w związku z powstałą zmianą
właściwości organu rejestrującego oraz z art. 78 ust. 2 pkt 2 ustawy – Prawo o ruchu
drogowym stanowiącym, iż właściciel pojazdu zarejestrowanego jest obowiązany
zawiadomić w terminie nieprzekraczającym 30 dni starostę o zmianie stanu faktycznego
wymagającej zmiany danych zamieszczonych w dowodzie rejestracyjnym. Mając na
uwadze, że koszty związane z wydaniem nowego dowodu rejestracyjnego oraz
oznaczeń pojazdu ponosiliby właściciele pojazdów, w sytuacji zmian administracyjnych
(utworzenia, połączenia, podzielenia, zniesienia powiatów) wprowadzono w projekcie
także przepis regulujący powyższą kwestię.
30
Ustawa o samorządzie powiatowym
Art. 21 projektu. Zmiany w ustawie o samorządzie powiatowym mają charakter
analogiczny jak w ustawie o samorządzie gminnym i zostały omówione w części
uzasadnienia do tej ustawy. Oczywiście z uwzględnieniem specyfiki ustawy
o samorządzie powiatowym.
Ustawa o samorządzie województwa
Art. 22 projektu. Zmiany w ustawie o samorządzie województwa mają charakter
analogiczny jak w ustawie o samorządzie gminnym i zostały omówione w części
uzasadnienia do tej ustawy. Oczywiście z uwzględnieniem specyfiki ustawy
o samorządzie województwa.
Podatek od czynności cywilnoprawnych
W art. 24 projektu wprowadza się zmiany do ustawy z dnia 9 września 2000 r.
o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649, z późn.
zm.), które przewidują:
– dodanie w art. 1 w ust. 2 pkt 3 w celu objęcia podatkiem odpłatnego częściowego
zniesienia współwłasności. W obecnym stanie prawnym podatkowi od czynności
cywilnoprawnych podlega zniesienie współwłasności w części dotyczącej spłat lub
dopłat, którego skutkiem jest całkowite zniesienie stosunku współwłasności.
Powszechna jest praktyka notarialna polegająca na sporządzaniu tzw. umów
częściowego zniesienia współwłasności będących w istocie czynnościami, w wyniku
których zniesienie współwłasności następuje etapami, co prowadzi do unikania zapłaty
podatku lub zminimalizowania skutków podatkowych. W celu uszczelnienia systemu
podatkowego niezbędne jest zatem opodatkowanie także przypadków skutkujących
niepełnym zniesieniem współwłasności, które obejmują przyznanie rzeczy wspólnej
albo jej części na dalszą współwłasność kilku (niektórym) dotychczasowym
współwłaścicielom z obowiązkiem spłaty pozostałych. Pierwszy przypadek dotyczy
czynności, w wyniku której następuje przyznanie rzeczy wspólnej tylko niektórym
współwłaścicielom, skutkującej zmianą wielkości ich dotychczasowych udziałów.
Kolejny przypadek dotyczy wydzielenia części z rzeczy wspólnej i przyznania jej
jednemu (niektórym) ze współwłaścicieli, przy pozostawieniu we współwłasności
pozostałej części rzeczy, co skutkować może przyrostem majątku u niektórych ze
31
współwłaścicieli (zarówno u tych, którzy nabyli wyodrębnioną część, jak i u tych,
którzy pozostają we współwłasności pozostałej części rzeczy).
Przepisy dotyczące opodatkowania zniesienia współwłasności miałyby zastosowanie
także do odpłatnego wyodrębnienia własności lokali na rzecz niektórych lub wszystkich
współwłaścicieli. W tym przypadku nie dochodzi do całkowitego zniesienia
współwłasności, bowiem z mocy prawa we współwłasności pozostaje grunt oraz części
wspólne. W obecnym stanie prawnym odpłatne wyodrębnienie lokalu pozostaje poza
zakresem przedmiotowym ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.
– zmiany o charakterze wyłącznie redakcyjnym, eliminujące wątpliwości
interpretacyjne:
• w art. 1 ust. 3 pkt 1 ustawy – wykreślenie wyrazów „albo podwyższenie kapitału
zakładowego”, gdyż w przypadku spółki osobowej opodatkowaniu podlega
zwiększenie majątku spółki w wyniku wniesienia lub podwyższenia wkładu, bez
względu, na jakie fundusze wkłady zostały wniesione,
• w art. 1 ust. 3 pkt 3 ustawy – doprecyzowanie przepisu przez dodanie – po wyrazach
„podwyższenie kapitału zakładowego” wyrazów „spółki kapitałowej”, bowiem
tylko w przypadku spółki kapitałowej podwyższenie kapitału zakładowego skutkuje
opodatkowaniem na podstawie tej ustawy.
– wprowadzenie przepisu (art. 1 ust. 4a) określającego, że umowa zamiany podlega
także podatkowi, jeżeli co najmniej jedna z zamienianych rzeczy jest położona na
terytorium RP lub jedno z praw majątkowych jest wykonywane na terytorium RP (art. 1
ust. 4 ustawy). Stosownie do art. 1 ust. 4 ustawy czynności cywilnoprawne, inne niż
umowa spółki i jej zmiany, podlegają podatkowi, jeżeli ich przedmiotem są: 1) rzeczy
znajdujące się na terytorium RP lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium RP;
2) rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą,
w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium RP
i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium RP. W świetle
obowiązującego przepisu niezasadnie nie podlegają temu podatkowi umowy zamiany,
jeżeli tylko jedna z zamienianych rzeczy znajduje się na terytorium RP lub tylko jedno
z zamienianych praw majątkowych jest wykonywane na terytorium RP.
32
– zniesienie wyłączenia z opodatkowania sprzedaży rzeczy w postępowaniu
egzekucyjnym lub upadłościowym (art. 2 pkt 3 ustawy). Zgodnie z art. 2 pkt 3 ustawy,
podatkowi od czynności cywilnoprawnych nie podlegają umowy sprzedaży rzeczy
w postępowaniu egzekucyjnym lub upadłościowym.
Celem wprowadzenia tego wyłączenia było nieobciążanie podatkiem podmiotów, które
znalazły się w trudnej sytuacji materialnej (dłużnika, upadłego), a które w przypadku
sprzedaży rzeczy w postępowaniu egzekucyjnym lub upadłościowym, były podatnikami
zobowiązanymi solidarnie z kupującym do zapłaty podatku. Wobec tego, że w obecnym
stanie prawnym podatnikiem z tytułu umowy sprzedaży zobowiązanym do zapłaty
podatku od czynności cywilnoprawnych jest wyłącznie kupujący (a zatem ani dłużnik,
ani podmiot upadły) brak jest uzasadnienia dla dalszego obowiązywania
przedmiotowego wyłączenia.
– doprecyzowanie brzmienia art. 2 pkt 4 ustawy w zakresie dotyczącym czynności
cywilnoprawnych opodatkowanych w części podatkiem od towarów i usług (art. 2 pkt 4
ustawy).
W celu zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług
(VAT) oraz podatkiem od czynności cywilnoprawnych, w art. 2 pkt 4 ustawy o podatku
od czynności cywilnoprawnych ustawodawca wprowadził przepis wyłączający
z zakresu przedmiotowego tej ustawy czynności opodatkowane VAT oraz zwolnione od
tego podatku, z wyjątkami wskazanymi w tym artykule. W przypadku niektórych umów
sprzedaży i zamiany, w tym dotyczących przeniesienia własności nieruchomości i praw
na nieruchomościach, przyjęta została zasada, że zwolnienie od VAT tych czynności
skutkuje ich opodatkowaniem podatkiem od czynności cywilnoprawnych, a zatem
wyłącznie efektywne opodatkowanie tych czynności VAT, stanowi podstawę do
wyłączenia od opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. W obecnym
stanie prawnym występują wątpliwości, czy spełniony jest warunek do wyłączenia
obowiązku zapłaty tego podatku, w przypadku gdy umowa sprzedaży lub zamiany
nieruchomości lub praw wymienionych w art. 2 pkt 4 ustawy opodatkowana jest VAT
jedynie w pewnym zakresie, np. w zakresie części zbywanej nieruchomości.
Wątpliwości te wynikają z tego względu, że zakres opodatkowania VAT jest inny niż
podatku od czynności cywilnoprawnych. Podatkiem od czynności cywilnoprawnych
opodatkowane są czynności, w tym umowy sprzedaży i zamiany, w rozumieniu
33
przepisów Kodeksu cywilnego. Ze względu na konstrukcje pojęciowe przyjęte
w przepisach ustawy o VAT, przedmiot umowy sprzedaży podlega opodatkowaniu
VAT w tej części, w jakiej uznawany jest za dostawę towarów (odpłatne świadczenie
usług), której definicja nie może być utożsamiana z umową sprzedaży lub zamiany
w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego. W świetle ustawy o VAT, zbycie
nieruchomości może być jedynie w pewnym zakresie opodatkowane, a w pozostałej
części zwolnione lub wyłączone od tego podatku i w tym zakresie powinno być
opodatkowane podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
– wprowadzenie odrębnej normy określającej moment powstania obowiązku
podatkowego z tytułu umowy pożyczki odnawialnej (w której ostateczna kwota
pożyczki nie jest znana w chwili zawarcia umowy, zaś wypłata środków pieniężnych
nastąpi niejednokrotnie).
Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają m.in. umowy pożyczki pieniędzy.
Obowiązek podatkowy w przypadku takiej umowy powstaje z chwilą dokonania
czynności, a więc zawarcia umowy pożyczki. W obrocie gospodarczym podmioty
prawa zawierają tzw. umowy pożyczki odnawialnej (rewolwingowej), w ramach której
pożyczkodawca zobowiązuje się do udostępnienia pożyczkobiorcy określonej kwoty
środków pieniężnych. Pożyczkobiorca do wysokości przyznanego w umowie limitu
może otrzymać przyznane środki zgodnie z aktualnymi potrzebami jednorazowo albo
w transzach. Po spłacie całości lub części pobranych środków pożyczkobiorca bez
konieczności zawierania nowej umowy pożyczki może ponownie otrzymać środki
pieniężne do wysokości ustalonego limitu. W czasie trwania umowy pożyczkobiorca
może pożyczyć od pożyczkodawcy nawet kilkakrotnie więcej niż ustalony w umowie
limit. W związku z powyższym nie jest możliwe określenie kwoty ostatecznie
udzielonej pożyczki na dzień zawarcia umowy pożyczki odnawialnej. Niezbędne jest
zatem wprowadzenie odrębnej regulacji, na podstawie której obowiązek podatkowy
w podatku od czynności cywilnoprawnych powstawałby z chwilą wypłaty
poszczególnych kwot środków pieniężnych pożyczkobiorcy. Brak szczególnych
regulacji w tym zakresie prowadzi do nieopodatkowywania części środków pieniężnych
przekazywanej tytułem takiej czynności. Proponuje się odnieść moment powstania
obowiązku podatkowego w przypadku umowy pożyczki odnawialnej do chwili
każdorazowej wypłaty środków pieniężnych na podstawie powyższej umowy (art. 3
ust. 1 pkt 1a ustawy).
34