Rządowy projekt ustawy o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014-2020

zarządzającej o zgodności wytycznych programowych z wytycznymi
horyzontalnymi.
9. Wprowadzono przepis o odpowiedzialności instytucji pośredniczącej za zadania
powierzone instytucji wdrażającej.
10. Zmieniono przepisy dotyczące składu komitetu ds. desygnacji – skład komitetu
uzupełniono o przedstawicieli Najwyższej Izby Kontroli i Centralnego Biura
Antykorupcyjnego.
11. Dodano przepisy dotyczące składania przez członków komitetu ds. desygnacji
oświadczenia o braku konfliktu interesów względem instytucji zarządzającej lub
krajowego kontrolera ubiegających się o desygnację.
12. W treści artykułów poświęconych procesowi kontroli wprowadzono następujące
zmiany:
–
dodano regulację określającą nowy, fakultatywny typ kontroli, polegający na
możliwości weryfikacji ex ante dokumentów związanych z przeprowadzeniem
procedury w zakresie pomocy publicznej, przepisów środowiskowych lub
udzielania zamówień publicznych,
–
dodano odrębny artykuł regulujący kwestię proceduralną formułowania
informacji pokontrolnej, w tym m.in. podstawowe terminy związane
z tworzeniem informacji pokontrolnej, warunki zgłaszania zastrzeżeń, tworzenie
dokumentacji z kontroli doraźnej,
–
uregulowano zakres wyłączenia kontroli przedsiębiorców spod reżimu ustawy
o swobodzie działalności gospodarczej.
13. W artykule poświęconym kwestiom nieprawidłowości oraz będących ich
konsekwencją korekt finansowych wprowadzone zostały zmiany, które z jednej
strony stanowią odpowiedź na postulaty instytucji uczestniczących w procesie
konsultacji, z drugiej natomiast powinny przyczynić się do zwiększenia klarowności
zawartych w tym artykule przepisów. Z treści artykułu usunięto definicje
nieprawidłowości indywidualnej oraz systemowej, które zostały przeniesione do
art. 2 ustawy. W artykule tym, w związku z licznymi postulatami, zawarto również
nową definicję korekty finansowej. Wskazano również wprost, że w procesie
nakładania korekt finansowych nie znajduje zastosowania Kodeks postępowania
administracyjnego. Jednocześnie w treści artykułu wskazano, w jaki sposób
beneficjent może odnieść się do informacji o stwierdzonej nieprawidłowości
79


i nałożonej korekcie, którą może otrzymać po przeprowadzonej kontroli, której był
poddany, albo po weryfikacji przez właściwą instytucję złożonego przez siebie
wniosku o płatność.
14. W zakresie przepisów dotyczących instrumentów finansowych zgłoszone uwagi
uwzględniono, m.in. wprowadzając definicję funduszu funduszy poprzez odwołanie
do właściwego artykułu projektu rozporządzenia ogólnego.
15. Zrezygnowano z instytucji grantu globalnego, jako szczególnego instrumentu
realizacji polityki spójności, a w jego miejsce wprowadzono nowy typ projektu –
projekt grantowy.
16. W zakresie przepisów dotyczących wyboru projektów główna zmiana dotyczy
rozszerzenia i zwiększenia stopnia szczegółowości artykułów dotyczących trybu
konkursowego wyboru projektów. Ponadto, w konsekwencji zgłoszonych uwag,
zaproponowano zmianę przepisów odnoszących się do trybu pozakonkursowego.
Konsekwencją konsultacji jest dodatkowo zaproponowanie nowego brzmienia
artykułu regulującego udział ekspertów, który uzupełniony został o możliwość
publikowania wykazów ekspertów, doprecyzuje kwestie związane z zachowaniem
przez nich bezstronności, wskazuje wyraźnie moment, od którego daną osobę
będzie można uznać za eksperta w rozumieniu ustawy.
17. W odniesieniu do procedury odwoławczej, mimo bardzo licznych uwag, utrzymano
regulację dotyczącą umożliwienia instytucji autokontroli w zakresie podjętego przez
nią rozstrzygnięcia dotyczącego dofinansowania projektu.
18. Zrezygnowano z części propozycji zmian do ustawy o finansach publicznych,
w tym z wyłączenia dotacji celowych przekazanych na realizację programów
z obowiązku zwrotu dotacji niewykorzystanej do końca roku (tzw. roczność) oraz
z obligatoryjności przekazywania za pośrednictwem BGK środków budżetu
państwa stanowiących współfinansowanie projektów.
Konsultacje z KWRiST
W dniu 24 grudnia 2013 r. projekt ustawy przekazano do konsultacji z KWRiST,
z 30-dniowym terminem zgłaszania uwag.
W ramach konsultacji z KWRiST uwagi zgłoszone zostały przez: miasto Łódź, miasto
Bydgoszcz, miasto Rzeszów, miasto Wrocław, miasto stołeczne Warszawa, miasto
Poznań, urząd marszałkowski woj. łódzkiego (w 3 turach), urząd marszałkowski
80


woj. mazowieckiego, urząd marszałkowski woj. zachodniopomorskiego, urząd
marszałkowski woj. małopolskiego, urząd marszałkowski woj. opolskiego, urząd
marszałkowski woj. śląskiego, Związek Powiatów Polskich, urząd marszałkowski woj.
dolnośląskiego, urząd marszałkowski woj. wielkopolskiego oraz podtrzymane zostały
uwagi zgłoszone przez Unię Metropolii Polskich przekazane w dniu 18.10.2013 r.
(po pojawieniu się projektu ustawy wdrożeniowej w BIP).
Uwagi zgłoszone w ramach konsultacji z KWRiST dotyczyły między innymi
następujących kwestii:
1) wzajemnych relacji ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju oraz ustawy
o zasadach realizacji programów operacyjnych polityki spójności finansowanych
w perspektywie finansowej 2014–2020;
2) definicji, w tym: projektu, szczegółowego opisu priorytetów, instytucji audytowej,
regionalnego
programu
operacyjnego,
współfinansowania
UE
oraz
współfinansowania krajowego z budżetu państwa, instytucji pośredniczącej
i wdrażającej, programów operacyjnych;
3) wytycznych, w tym wskazanie, czy wytyczne stanowią samoistną podstawę praw
i obowiązków instytucji, nadanie wytycznym formy rozporządzeń, usunięcie
z definicji wytycznych sformułowania „instrument prawny”, wskazanie, czy
wytyczne obowiązują wnioskodawców i beneficjentów, zamknięcie katalogu
wytycznych horyzontalnych, doprecyzowanie terminu opiniowania projektu
wytycznych horyzontalnych, rezygnacji z opiniowania przez ministra właściwego
ds. rozwoju regionalnego wytycznych programowych, usunięcie przepisu
dotyczącego braku możliwości wydawania wytycznych programowych w zakresie
pomocy technicznej;
4) rozszerzenia kompetencji ministra właściwego ds. rozwoju regionalnego w zakresie
zmian regionalnych programów operacyjnych, tj. zatwierdzania zmian oraz
inicjowania samego procesu;
5) usunięcia wskazania, że system realizacji stanowi zasady obowiązujące także
wnioskodawców i beneficjentów;
6) obowiązku stosowania PZP, w przypadku gdy instytucja pośrednicząca albo
wdrażająca jest podmiotem spoza sektora finansów publicznych;
7) funkcjonowania komitetów monitorujących, w tym trybu wskazywania do
komitetów monitorujących przedstawicieli środowiska naukowego, zapraszania do
81


prac komitetów monitorujących przedstawicieli wszystkich organizacji JST
wchodzących w skład KWRiST;
8) uwzględnienia w składzie komitetu ds. desygnacji reprezentantów strony
samorządowej;
9) wnioskowania bezpośrednio przez beneficjentów o zgodę na wyższe niż minimalne
zaangażowanie budżetu państwa;
10) pozostawienia możliwości przekazywania zaliczek na podstawie samej umowy
o dofinansowanie (bez wniosku o płatność);
11) mechanizmu weryfikacji potencjału administracyjnego wnioskodawców lub
beneficjentów projektów wybranych do dofinansowania w trybie
pozakonkursowym;
12) nierównego traktowania kontrolowanych wnioskodawców projektów konkursowych
(którzy mają procedurę odwoławczą) oraz pozakonkursowych (którzy możliwości
odwołania nie mają) przy weryfikacji wraz z wnioskiem o dofinansowanie
elementów prawa zamówień publicznych, ocen oddziaływania na środowisko oraz
udzielania pomocy publicznej;
13) umożliwienia na podstawie przepisów projektu ustawy kontrolowania osób innych
niż beneficjenci projektu, które są zaangażowane w projekt (np. ostatecznych
beneficjentów projektów EFS);
14) procedury kontradyktoryjnej;
15) nieprawidłowości i korekt, w tym taryfikatora, dochodzenia odszkodowań
w przypadku nieprawidłowości będących efektem błędów instytucji systemu
wdrażania, nałożenia korekty w sytuacji, gdy nieprawidłowość nie została wykryta
w pierwszej kontroli, a dopiero w kolejnej, wyłączenia przepisów KPA przy
ustalaniu i nakładaniu korekt;
16) monitorowania postępu rzeczowego, w tym wprowadzenia obowiązku podawania
do publicznej wiadomości informacji nt. postępów w realizacji wskaźników
kluczowych, traktowania niezrealizowania wskaźnika w projekcie jako
nieprawidłowości i nakładania z tego tytułu korekt;
17) projektowanej delegacji ustawowej dla wydawania programów pomocowych na
poziomie poszczególnych regionów;
18) instrumentów finansowych, w tym wykorzystania środków wycofanych
z instrumentów finansowych, trybu wyboru podmiotów wdrażających instrumenty
82


finansowe, rezygnacji z podziału wkładu z programu operacyjnego na środki
przekazane w zarządzanie oraz środki na pokrycie kosztów zarządzania i opłat za
zarządzanie;
19) Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych, w tym postulaty rezygnacji
z obowiązkowego udziału EFS w realizacji instrumentu, warunki realizacji ZIT, rola
związku ZIT w systemie realizacji RPO, kwestia aktualizacji strategii ZIT;
20) projektu zakończonego;
21) projektów zintegrowanych;
22) projektów partnerskich, w tym otwartego naboru partnerów, możliwość utworzenia
partnerstwa po podpisaniu przez beneficjenta umowy o dofinansowanie;
23) projektów grantowych, w tym kwestii finansowania projektów grantowych także
z EFRR;
24) konkursowego oraz pozakonkursowego trybu wyboru projektów, w tym ujawniania
informacji wytworzonych przez instytucje po ocenie projektów, reguł identyfikacji
projektów pozakonkursowych, obowiązku powoływania komisji oceny projektów;
25) zawartości oraz umocowania prawnego regulaminów konkursów, w tym
opracowania ramowego regulaminu konkursu, wprowadzenia jako elementu
konkursu trybu poprawiania wniosku o dofinansowanie, dodania jako elementu
regulaminu konkursu wzoru decyzji o dofinansowanie, problematyczności
znaczenia kryteriów wyboru projektów;
26) ekspertów oceniających wnioski o dofinansowanie, w tym rozszerzenie zakresu
usług ekspertów, otwarcie katalogu wymogów stawianych kandydatom na
ekspertów, wykreślenie z katalogu danych zamieszczanych w wykazie kandydatów
na ekspertów danych do kontaktu;
27) procedury odwoławczej, w tym objęcie procedurą odwoławczą trybu
pozakonkursowego, wydłużenie terminu rozpatrywania protestu, rezygnacja
z obowiązku składania dokumentów potwierdzających prawo do reprezentacji
wnioskodawcy, modyfikacja projektowanych regulacji dotyczących wyłączenia
osób w przypadku autokontroli i ponownej oceny, regulacje dotyczące
pozostawienia bez rozpatrzenia protestu złożonego przez podmiot wykluczony,
wyczerpanie środków na działanie lub priorytet;
28) systemu informatycznego, w tym dokumentów składanych wraz z wnioskiem
o płatność poprzez system informatyczny, korzystania przez regionalny program
83