Rządowy projekt ustawy o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014-2020

ostatecznej alokacji dla Polski na lata 2014–2020, w szczególności na działania
ukierunkowane bezpośrednio na rynek pracy, przedstawione dane będą mogły posłużyć
oszacowaniu potencjalnego wpływu programów operacyjnych 2014–2020 na skalę
zatrudnienia i poziom bezrobocia w Polsce.
Wpływ ustawy na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na
funkcjonowanie przedsiębiorstw
Przewiduje się, że wprowadzenie projektowanych zmian wpłynie ogólnie pozytywnie
na rozwój gospodarczy kraju i przyczyni się do dalszego rozwoju przedsiębiorczości,
w szczególności będzie miało ono pozytywny wpływ na zwiększenie efektywności
podejmowanych interwencji i konkurencyjność gospodarki. Zapewnienie spójności
podejścia w zakresie planowania i realizacji działań rozwojowych tak na poziomie
krajowym, jak i regionalnym sprzyjać będzie zwiększeniu efektywności interwencji,
a w konsekwencji poprawi konkurencyjność zewnętrzną i wewnętrzną gospodarki,
wzmacniając pozycję polskich przedsiębiorstw na jednolitym rynku europejskim.
Wprowadzenie elektronicznej wymiany danych w zakresie realizacji projektów między
beneficjentami a właściwymi instytucjami udzielającymi wsparcia przyczyni się do
redukcji obciążeń administracyjnych i przyśpieszenia procesu rozliczeń ponoszonych
wydatków. Oszczędności zostaną uzyskane zarówno po stronie beneficjentów, jak
i administracji odpowiadającej za rozliczenie wsparcia. Zgodnie z szacunkami Komisji
Europejskiej w przypadku sektora przedsiębiorstw (beneficjentów, którymi są
przedsiębiorcy) oszczędności czasowe, z tytułu wprowadzenia predefiniowanych
elektronicznych formularzy dostępnych z poziomu przeglądarki internetowej
z zaimplementowanymi
regułami
walidacyjnymi
oraz
funkcjonalnościami
umożliwiającymi np. śledzenie statusu swojej sprawy, wyniosą 30%). Biorąc pod
uwagę wymogi stawiane beneficjentom wsparcia, wskazany poziom oszczędności ma
zastosowanie również do innych grup beneficjentów, w tym przede wszystkim
organizacji pozarządowych i szeroko rozumianego sektora publicznego. Standaryzacja
stosowanych formularzy i procesów przyczyni się do oszczędności po stronie

3) Explorative study in preparation of the possible future development of central Clearing Houses for
Cohesion Policy reporting at national/regional level – Directorate General for Regional Policy in
collaboration with Directorate General for Employment, Social Affairs and Equal Opportunities,
25/11/2010.
74


administracji. Zgodnie z szacunkami Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju
wprowadzenie elektronicznych wersji wniosków o płatność i funkcjonalności
informatycznych wspierających proces weryfikacji dokumentów poświadczających
poniesienie wydatków przyczyni się do oszczędności czasowych wahających się
w zależności od typu projektu od 10 do 30%.
Wpływ ustawy na sytuację i rozwój regionalny
Projektowane przepisy ustawy, w kontekście kompleksowych działań regulujących
sferę polityki rozwoju zmierzających do stworzenia podstaw prawnych i zapewnienia
sprawnej realizacji nowego okresu programowania UE, przyczynią się pośrednio do
uaktywnienia i lepszego współdziałania krajowych i regionalnych instrumentów
polityki spójności i polityki rozwoju. W konsekwencji wprowadzane rozwiązania
powinny korzystnie wpływać na rozwój regionów, przyczyniając się do zwiększenia
spójności społecznej oraz zmniejszenia nierównomierności o charakterze terytorialnym.
Regulacja wpłynie pozytywnie na warunki prowadzenia polityki rozwoju, a w efekcie
powinna korzystnie wpływać na rozwój regionalny.
Źródła finansowania
Poziom wydatków z budżetu państwa oraz budżetów jednostek samorządu
terytorialnego będzie przede wszystkim pochodną finalnego efektu negocjacji
Wieloletnich Ram Finansowych 2014–2020 i dokumentów programowych z Komisją
Europejską, a jedynie w niewielkim stopniu przepisów projektowanej ustawy, której
głównym celem jest określenie generalnych zasad realizacji programów operacyjnych.
Potencjalne konsekwencje finansowe dla budżetu państwa lub budżetów jednostek
samorządu terytorialnego mogą wynikać z przepisów projektowanego art. 11 ust. 3,
zgodnie z którym nałożenie korekty finansowej związanej z nieprawidłowością
wynikającą z działania lub zaniechania właściwej instytucji lub organu nie zwalnia
instytucji, która dopuściła się uchybień, lub instytucji zobowiązanej do wypłaty
dofinansowania z obowiązku wypłaty równowartości dofinansowania należnego
beneficjentowi. W przypadku państwowych jednostek budżetowych wspomniane
zobowiązania obciążą de facto budżet państwa, przy czym w praktyce będą pokryte
albo ze środków już ujętych w planie tej jednostki, albo ze środków pochodzących
z rezerw celowych zwiększających plan jednostki (w ramach limitu właściwej części
budżetowej), a w przypadku instytucji niefinansowanych bezpośrednio poprzez budżet
75


państwa źródłem tym będą np. środki własne czy dotacje otrzymane na sfinansowanie
tych wydatków.
Przebieg konsultacji projektu ustawy
Konsultacje z marszałkami województw
W dniu 23 października 2013 r. zakończono proces konsultacji międzyresortowych
i konsultacji z marszałkami województw projektu ustawy. Najistotniejsze i najczęściej
pojawiające się uwagi zgłoszone w ramach konsultacji z marszałkami województw
dotyczyły poniższych kwestii.
1. Kwestia systemu realizacji programu operacyjnego, w tym kwestia zakresu
przedmiotowego wytycznych i konieczności uregulowania części zagadnień
w aktach prawa powszechnie obowiązującego. Uwagi w tym zakresie zgłosiły m.in.
urząd marszałkowski woj. pomorskiego, urząd marszałkowski woj. małopolskiego,
urząd marszałkowski woj. warmińsko-mazurskiego, urząd marszałkowski
woj. kujawsko-pomorskiego, urząd marszałkowski woj. śląskiego. Podniesione
uwagi dotyczyły m.in.:
–
sprzeczności sposobu uregulowania systemu realizacji z wyrokiem Trybunału
Konstytucyjnego z dnia 12.12.2011 r.,
–
niemożności dopuszczenia nawet do pośredniego wpływu elementów
tworzących system realizacji nieopisanych w aktach prawa powszechnie
obowiązującego na prawa i obowiązki wnioskodawców/beneficjentów,
–
braku możliwości uznania wiążącej mocy wytycznych względem instytucji
zaangażowanych w realizację polityki spójności,
–
ograniczania regulacjami zawartymi w wytycznych horyzontalnych autonomii
instytucji zarządzających.
2. Kwestia przyznania ministrowi właściwemu ds. rozwoju regionalnego zbyt silnych
instrumentów ingerencji w realizację regionalnych programów operacyjnych.
Uwagi w tym zakresie zgłosiły m.in. urząd marszałkowski woj. pomorskiego, urząd
marszałkowski woj. wielkopolskiego. Zgłoszone uwagi dotyczyły m.in.:
–
zbyt obszernych kompetencji ministra właściwego ds. rozwoju regionalnego
jako koordynatora systemu realizacji polityki spójności, oznaczających de facto
przejęcie roli instytucji zarządzającej regionalnym programem operacyjnym
i ograniczania swobody instytucji zarządzającej regionalnym programem
76


operacyjnym w zakresie kształtowania regionalnej polityki rozwoju,
–
zbyt silnej ingerencji ministra właściwego ds. rozwoju regionalnego w kwestię
wykorzystania wsparcia zwrotnego w ramach regionalnego programu
operacyjnego.
3. Kwestia procedury związanej z nakładaniem korekt i odzyskiwaniem środków od
beneficjentów. Uwagi w tym zakresie zgłosiły m.in. urząd marszałkowski woj.
małopolskiego, urząd marszałkowski woj. śląskiego, urząd marszałkowski woj.
warmińsko- mazurskiego. Zdaniem podmiotów zgłaszających uwagi:
–
wskazane byłoby połączenie procedury nakładania korekty finansowej
i postępowania w zakresie ustalania kwoty podlegającej zwrotowi w jedno
postępowanie,
–
konieczne jest rozstrzygnięcie kwestii właściwości trybu (cywilny,
administracyjny) nakładania korekty i dochodzenia zwrotu środków od
beneficjenta.
4. Kwestia wskazania katalogu podmiotów mogących pełnić rolę funduszu funduszy,
kwestia umożliwienia wyboru Banku Gospodarstwa Krajowego z pominięciem
procedury zamówień publicznych. Uwagi w tym zakresie zgłosiły m.in. urząd
marszałkowski woj. pomorskiego, urząd marszałkowski woj. kujawsko-
-pomorskiego, urząd marszałkowski woj. wielkopolskiego, urząd marszałkowski
woj. opolskiego, urząd marszałkowski woj. łódzkiego.
5. Kwestia sposobu uregulowania procedury odwoławczej. Uwagi w tym zakresie
zgłosiły m.in. urząd marszałkowski woj. lubuskiego, urząd marszałkowski
woj. małopolskiego, urząd marszałkowski woj. warmińsko-mazurskiego, urząd
marszałkowski woj. zachodniopomorskiego, urząd marszałkowski woj. śląskiego.
Uwagi dotyczyły w szczególności:
–
nieprawidłowego zdefiniowania pojęcia „negatywna ocena” wniosku
o dofinansowanie,
–
kwestii możliwości powierzania instytucji pośredniczącej kompetencji do
rozpatrywania protestów od negatywnej oceny wniosku o dofinansowanie,
–
kwestii niemożności dokonania oceny projektu przez instytucję rozpatrującą
protest w zakresie wynikającym z wniesionego protestu.
77


W wyniku uwzględnienia części uwag zgłoszonych w ramach konsultacji w projekcie
dokonano między innymi poniższych zmian.
1. Dodano kilka definicji, w tym definicję szczegółowego opisu priorytetów,
wytycznych i portalu.
2. Wprowadzono zmianę w zakresie inicjowania zmian w programach operacyjnych
(jako narzędzia koordynacji realizacji programów operacyjnych), tj. przepis
uwzględnia możliwość inicjowania zmian przez ministra właściwego ds. rozwoju
regionalnego wykonującego zadania państwa członkowskiego we wszystkich
programach operacyjnych, nie tylko regionalnych programach operacyjnych.
3. W związku z uwagami zgłoszonymi w odniesieniu do kwestii mocy wiążącej
rekomendacji i konsekwencji niezastosowania się do nich, usunięto przepisy
dotyczące wydawania rekomendacji przez ministra właściwego ds. rozwoju
regionalnego wykonującego zadania państwa członkowskiego w zakresie
usprawniania realizacji regionalnego programu operacyjnego, jak również dla
instytucji zarządzających planujących wdrożenie instrumentu finansowego.
4. Dodano przepisy w zakresie zasięgania opinii instytucji zarządzającej zarówno
krajowych i regionalnych programów operacyjnych, jak i programów Europejskiej
Współpracy Terytorialnej, przed wydaniem przez ministra właściwego ds. rozwoju
regionalnego wytycznych horyzontalnych oraz ich zmian.
5. Rozszerzono katalog zadań instytucji zarządzającej – dodano zadania w zakresie
wyboru projektów do dofinansowania oraz przygotowywania kryteriów wyboru
projektów.
6. Zmieniono przepis w zakresie zatwierdzania przez ministra właściwego ds. rozwoju
regionalnego wykonującego zadania państwa członkowskiego zmian we wszystkich
programach operacyjnych (nie tylko regionalnych programach operacyjnych), które
mogą w znaczący sposób wpływać na realizację umowy partnerstwa.
7. W projekcie ustawy wskazano, że podstawy systemu realizacji programu
operacyjnego inne niż przepisy prawa powszechnie obowiązującego nie mogą być
podstawą praw i obowiązków wnioskodawców i beneficjentów.
8. Uzupełniono przepisy w zakresie trybu postępowania w przypadku stwierdzenia
niezgodności wytycznych programowych z wytycznymi horyzontalnymi lub
nieprzedstawienia wytycznych do badania ich zgodności z wytycznymi
horyzontalnymi oraz skrócono termin z 30 do 14 dni na poinformowanie instytucji
78