Rządowy projekt ustawy o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014-2020

wdrażającym i instytucji certyfikującej. Dzięki proponowanej zmianie beneficjenci będą
mogli pozyskać informacje w zakresie swojego własnego statusu.
Jednoznacznie wskazano w art. 61, art. 188, art. 189 ust. 1, art. 206 oraz art. 207 ustawy
o finansach publicznych, iż te regulacje mają także zastosowanie w przypadku
projektów realizowanych na podstawie umów i decyzji, o których mowa w art. 9 ust. 2
pkt 3 niniejszej ustawy. Analogicznie zmiana w art. 191 ustawy o finansach
publicznych ma na celu doprecyzowanie, iż regulacje omawianego artykułu dotyczące
zbiorczych harmonogramów wydatków mają także zastosowanie do wydatków
wynikających z projektów realizowanych na podstawie umów i decyzji, o których
mowa w art. 9 ust. 2 pkt 3 ustawy o zasadach realizacji programów w zakresie polityki
spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014–2020.
Odpowiednio uwzględniono środki pochodzące z instrumentu „Łącząc Europę” poprzez
nowelizację przepisów art. 2, art. 5, art. 61, art. 189, art. 191, art. 206 i art. 207 ustawy
o finansach publicznych.
Objęcie regulacjami art. 207 (nowelizacja ust. 9, 11 i 12 wraz z dodaniem nowego
ust. 11a) także niepodlegające zwrotowi środki z pomocy udzielanej przez państwa
członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), tj. środki
Norweskiego Mechanizmu Finansowego (NMF) oraz Mechanizmu Finansowego
Europejskiego Obszaru Gospodarczego (MF EOG), a także środki Szwajcarsko-
-Polskiego Programu Współpracy, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 2 ustawy
(wspomniane regulacje nie będą zatem dotyczyć środków NMF oraz MF EOG
z perspektywy 2004–2009).
W przepisach ustawy o finansach publicznych wprowadzono ponadto zmiany konieczne
z punktu widzenia wdrażania Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej
Potrzebującym:
– w art. 61 ust. 3 pkt 2 określono organ odwoławczy od decyzji wydawanej przez
instytucję pośredniczącą w ramach Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej
Potrzebującym,
– w art. 138 ust. 4, art. 154 ust. 6, art. 178 ust. 1, art. 192 i art. 194 dodano przywołanie
ministra do spraw zabezpieczenia społecznego w celu włączenia środków FEAD
w rygor tych przepisów,
69

– w art. 188 poszerzono katalog organów, w porozumieniu z którymi Minister
Finansów wydaje rozporządzenie dotyczące płatności, o ministra właściwego do
spraw zabezpieczenia społecznego.
W art. 93 w przepisach zmieniających ustawę z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Narodowym
Centrum Badań i Rozwoju wskazano, że NCBiR może uczestniczyć w realizacji
programów operacyjnych, jak również może wykonywać inne zadania niż określone
w art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Narodowym Centrum Badań
i Rozwoju, tj. wspieranie zarządzania dużą infrastrukturą badawczą, analiza sektorów
gospodarki Polski pod względem udziału w tych sektorach prac B+R, analiza
i monitorowanie inteligentnych specjalizacji na poziomie krajowym i regionalnym.
W rozdziale 18 (art. 96–103) zawarto przepisy przejściowe i końcowe.
W art. 96 i art. 97 zawarto przepisy przejściowe regulujące m.in. kwestię objęcia
przepisami ustawy programów przyjętych przed jej wejściem w życie.
W art. 98 uregulowano kwestie związane z dalszym wykorzystaniem środków
finansowych pochodzących z krajowych i regionalnych programów operacyjnych
i zaangażowanych w ramach instrumentów inżynierii finansowej, wdrażanych na
podstawie art. 44 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006. Zgodnie z art. 78 ust. 7 tego
rozporządzenia powyższe środki podlegają powtórnemu wykorzystaniu przez organy
państwa członkowskiego na rzecz projektów z zakresu rozwoju obszarów miejskich, na
rzecz małych i średnich przedsiębiorstw lub efektywności energetycznej
i wykorzystania energii odnawialnej w budynkach, w tym w istniejącym budownictwie
mieszkaniowym. Niezbędne zatem jest zapewnienie odpowiedniego mechanizmu
przepływów finansowych, pozwalającego na spełnienie wymagań wynikających
z przepisów unijnych, ale przy jednoczesnym ukierunkowaniu tej pozadotycyjnej formy
wspierania inwestycji ze środków publicznych, tak aby zapewnić możliwie najbardziej
efektywne wykorzystanie środków publicznych zaangażowanych w ramach
instrumentów inżynierii finansowej w perspektywie finansowej 2007–2013.
Mając powyższe na względzie, każda instytucja zarządzająca w celu ponownego
wykorzystania środków na cele wskazane w art. 78 ust. 7 rozporządzenia Rady (WE)
nr 1083/2006 otwiera w Banku Gospodarstwa Krajowego rachunek do obsługi
instrumentów inżynierii finansowej. Jednocześnie art. 98 ust. 6 zawiera fakultatywne
upoważnienie do wydania przez ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego
70

w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych
rozporządzenia regulującego warunki i tryb ponownego uruchamiania i wykorzystania
ww. środków, z uwzględnieniem w szczególności rodzajów instrumentów finansowych,
ich efektywności i zapotrzebowania na poszczególne rodzaje instrumentów.
W proponowanym przepisie przejściowym (art. 99) stanowi się, że do spraw z zakresu
ustalania i nakładania korekt finansowych, o których mowa w art. 98 rozporządzenia
Rady (WE) nr 1083/2006, w których właściwa instytucja przed dniem wejścia w życie
niniejszej ustawy nie nałożyła korekty finansowej, zastosowanie znajdują przepisy
ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju w brzmieniu nadanym niniejszą
ustawą.
W art. 100 i art. 101 zawarto także przepisy przejściowe określające moment wejścia
w życie proponowanych zmian do ustawy o finansach publicznych. Zgodnie
z propozycją przepisy znowelizowanego art. 121 ust. 2 ustawy miałyby po raz pierwszy
zastosowanie do ustawy budżetowej na rok 2015, natomiast przepisy art. 189 ust. 1–3
ustawy miałyby zastosowanie do środków przekazywanych w ramach programów
obejmujących okres programowania 2014–2020.
Projekt został zamieszczony na stronie Biuletynu Informacji Publicznej Ministerstwa
Rozwoju Regionalnego zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 lipca 2005 r.
o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414,
z późn. zm.) oraz w Biuletynie Informacji Publicznej Rządowego Centrum Legislacji
w zakładce Rządowy Proces Legislacyjny.
Żaden podmiot nie wyraził zainteresowania pracami nad projektem ustawy w trybie
przepisów o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa.
71

OCENA SKUTKÓW REGULACJI
Podmioty, na które oddziałuje akt normatywny
Projektowana ustawa będzie miała wpływ na podmioty zaangażowane w proces
wdrażania funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w perspektywie finansowej
2014–2020 oraz na podmioty będące adresatami działań prowadzonych w ramach
polityki spójności, w szczególności na wnioskodawców ubiegających się
o dofinansowanie projektów oraz beneficjentów realizujących projekty w ramach
programów operacyjnych. Szczegółowe informacje na temat kategorii interwencji,
obszarów wsparcia oraz kategorii beneficjentów uprawnionych do aplikowania o pomoc
finansową i jej otrzymania zostaną wskazane w poszczególnych programach
operacyjnych.
Wpływ ustawy na sektor finansów publicznych, w tym na budżet państwa i budżety
jednostek samorządu terytorialnego
Projektowana ustawa zawiera regulacje niezbędne do pełnego wykorzystania środków
funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności przyznanych na realizację programów
operacyjnych polityki spójności na lata 2014–2020, wynoszących ok. 72,9 mld EUR
(w cenach stałych z 2011 r.).
Podkreślić należy, iż poziom wspomnianych wydatków budżetu państwa czy też szerzej
całego sektora finansów publicznych będzie przede wszystkim pochodną finalnego
efektu negocjacji dokumentów programowych z Komisją Europejską, a nie przepisów
projektowanej ustawy, której głównym celem jest określenie generalnych zasad
realizacji programów operacyjnych (bardziej w wymiarze organizacyjnym
i technicznym niż finansowym).
Przepisami wpływającym pośrednio na ograniczenie zaangażowania środków budżetu
państwa w realizację projektów są projektowany art. 18 ust. 1, zgodnie z którym, co do
zasady, procentowy udział środków współfinansowania z budżetu państwa w kosztach
kwalifikowalnych projektu nie będzie mógł przekraczać minimalnego procentowego
udziału środków współfinansowania krajowego dla danej osi priorytetowej, oraz art. 20
ust. 1, zgodnie z którym podstawą do wyliczenia wkładu unijnego w programach
krajowych i regionalnych będą mogły być wyłącznie całkowite wydatki
kwalifikowalne, co umożliwi np. wyeliminowanie konieczności zaangażowania budżetu
72


państwa w dofinansowaniu przekazywanym w ramach projektów pomocy publicznej
(dofinansowanie unijne „dopełnione” zostanie głównie wkładem prywatnym).
Celem wspomnianych rozwiązań jest ograniczenie do niezbędnego minimum
obciążania budżetu państwa z tytułu realizacji projektów unijnych, przy czym łączny
wymierny efekt finansowy omawianych przepisów szacowany jest na około 10,8 mld zł
dla całej perspektywy 2014–2020 (powyższa kwota stanowi przybliżoną wartość
oszczędności dla budżetu państwa – prawdopodobnie o tyle byłyby większe wydatki
budżetu państwa, gdyby nie wprowadzić proponowanych zmian, lecz zachować
w niezmienionym kształcie w perspektywie 2014–2020 zasady i reguły funkcjonujące
w ramach perspektywy 2007–2013).
Potencjalny wpływ na poziom wydatków finansowanych z budżetu państwa i budżetów
jednostek samorządu terytorialnego może mieć przewidziany w art. 11 ust. 3 obowiązek
wypłaty beneficjentowi równowartości należnego mu dofinansowania w przypadku
nałożenia korekty finansowej związanej z nieprawidłowością wynikającą z działania lub
zaniechania właściwej instytucji lub organu. Podkreślić jednak należy, iż omawiany
przepis prawnie sankcjonuje stan faktyczny i nie generuje sam z siebie nowych
obciążeń dla wspomnianych budżetów, gdyż i w obecnej perspektywie finansowej
beneficjenci nie są obciążani kosztami niezawinionych przez siebie nieprawidłowości.
Wpływ ustawy na rynek pracy
Ustawa umożliwi stworzenie sprawnych mechanizmów wdrażania programów
operacyjnych na lata 2014–2020, w tym programów ukierunkowanych bezpośrednio na
rynek pracy. Proponowane regulacje nie będą wprost generować nowych miejsc pracy,
niemniej w perspektywie wieloletniej przyczynią się do zdynamizowania rozwoju
społeczno-gospodarczego, co będzie ostatecznie prowadziło do stworzenia stałych
miejsc pracy. Aktualnie nie jest możliwe oszacowanie skali zmian na rynku pracy, gdyż
będzie to wypadkową wielu czynników. Niemniej, bazując na dotychczasowych
doświadczeniach, szacuje się, że do końca 2012 r. wykorzystanie funduszy europejskich
w ramach bieżącej perspektywy finansowej doprowadziło do zwiększenia liczby
pracujących o 319 tys. osób i spadku stopy bezrobocia o 1,8 punktu procentowego
w stosunku do scenariusza bez funduszy UE). W związku z powyższym, po ustaleniu

2) Wpływ polityki spójności na rozwój społeczno-gospodarczy Polski w latach 2004–2015 w świetle
wyników badań makroekonomicznych, MRR 2013, s. 7.
73