Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym oraz o zmianie niektórych innych ustaw

–  modyfikacja definicji produkcji, 
–  kwestia dostępności, w tym w szczególności brak ograniczeń prawnych, 
–  możliwość  odliczania  biokomponentów  dodanych  do  paliw  przez  producenta 
w procesie ich produkcji, 
–  przesunięcie  terminu  płatności  opłaty  zapasowej  na  ostatni  dzień  miesiąca 
następującego po miesiącu w którym nastąpiła produkcja lub przywóz paliw, 
–  powołanie Rady Konsultacyjnej do spraw Zapasów Interwencyjnych. 
 
3.  Wpływ  na  sektor  finansów  publicznych,  w  tym  budżet  państwa  i  budżety  jednostek 
samorządu terytorialnego 
Zakłada  się,  że  zmiany  ustawy  wynikające  z  implementacji  przepisów  dyrektywy  do 
krajowego porządku prawnego nie wpłyną na zwiększenie wydatków z budżetu państwa ani 
jednostek samorządu terytorialnego.  
 
3.1.  Wpływ zmiany ustawy o zapasach ropy naftowej i produktów naftowych na budżet 
państwa 
Proponowane zmiany (w tym zaliczenie ropy naftowej i produktów naftowych 
utrzymywanych  w  ramach  zapasów  państwowych  oraz  wolumenów ropy i paliw 
utrzymywanych w rezerwach  strategicznych do zapasów agencyjnych finansowanych przez 
przedsiębiorców)  przyczynią  się  nie  tylko  do  ograniczenia  całościowych  kosztów 
funkcjonowania  systemu  zapasów  naftowych  w  Polsce  poprzez  obniżenie  ich  ilości  do 
poziomu  rzeczywiście  wymaganego  przez  prawo  UE  oraz  umowy  międzynarodowe 
(Porozumienie  w  sprawie  Międzynarodowego  Programu  Energetycznego  Międzynarodowej 
Agencji Energii), ale także do ograniczenia stopnia ich finansowania przez budżet państwa.  
Zakłada  się,  iż  przeniesienie  na  przedsiębiorców  obowiązku  finansowania  całości  zapasów 
agencyjnych zostanie im zrekompensowane poprzez zaliczenie na poczet tych zapasów, ropy 
naftowej  i  paliw  z  rezerw  strategicznych.  Pozwoli  to  na  obniżenie  obowiązku  fizycznego 
utrzymywania zapasów obowiązkowych po stronie przedsiębiorców.  
Wymierne korzyści po stronie budżetu państwa to możliwość rezygnacji z części corocznej 
dotacji celowej  dla  Agencji  Rezerw  Materiałowych  przeznaczonej  na finansowanie 
zapasów państwowych ropy naftowej i paliw oraz ropy naftowej i paliw utrzymywanych 
64 
 
w ramach rezerw strategicznych (z wyjątkiem kosztów administracyjnych w tym zakresie). 
Wielkość środków pochodzących z tej dotacji przeznaczana na cel tworzenia i utrzymywania 
ropy naftowej i paliw stanowiących zapasy państwowe i rezerwy strategiczne w latach 2007–
2012 wynosiła od 43 do 240 mln zł rocznie. Różnice w poszczególnych latach wynikały z 
faktu,  że  w  niektórych  latach  całość  kosztów  stanowiły  tylko  koszty  utrzymywania,  zaś  w 
innych dodatkowo powiększały się z tytułu konieczności dokupienia ropy naftowej lub paliw, 
lub wymiany zapasów.  
Zgodnie z szacunkami  Agencji  Rezerw  Materiałowych  koszty  netto  związane 
z utrzymywaniem  zapasów  państwowych  ropy  naftowej  i  paliw  oraz  rezerw  ropy  naftowej 
i paliw  w  latach 2014–2017  w przypadku braku zmiany systemu zapasów 
interwencyjnych przedstawić się będą następująco: 
2014 r. 
2015 r. 
2016 r. 
2017 r. 
ok. 130 mln zł 
ok. 140 mln zł 
ok. 270 mln zł 
ok. 460 mln zł 
 
Powyższe  dane  obejmują  koszty  magazynowania  zapasów  państwowych  i  rezerw  ropy 
naftowej i produktów naftowych oraz koszty ich wymiany,  a  także  koszty  dostosowania 
w latach  kolejnych  poziomu  zapasów  państwowych  do  poziomu  wymaganego  ustawą 
w związku z przewidywanym wzrostem konsumpcji paliw. 
W ostatnich dwóch latach (2012–2013)  utrzymywanie  zapasów  państwowych  oraz  rezerw 
strategicznych ropy naftowej i produktów naftowych finansowane było głównie (w ok.  90%) 
ze  środków  pochodzących  ze  sprzedaży  paliw  i  ropy  naftowej  w  ramach  zmniejszenia  ich 
stanów  ilościowych.  Ze  względu  na  wyczerpanie  się  możliwości  ARM  pokrywania  ww. 
kosztów ze środków własnych – utrzymanie zapasów ropy naftowej i paliw na wymaganym 
przez ustawę poziomie, a tym samym zapewnienie realizacji zobowiązań międzynarodowych 
Polski w tym zakresie wymagałoby pokrycia tych kosztów z budżetu państwa. 
W  związku  z  wejściem  w  życie  ustawy,  począwszy  od  dnia  1  stycznia  2015  r., kwota 
w wysokości  ok.  140  mln  zł  (netto),  z  przeznaczeniem  na  pokrycie  wydatków  na 
utrzymywanie  dotychczasowych  zapasów  państwowych  i  rezerw  strategicznych ropy 
naftowej  i  paliw  będącymi  zapasami  agencyjnymi  nie  będzie  uwzględniana  przy 
zapotrzebowaniu na środki z budżetu państwa w ramach dotacji celowej. 
Jednocześnie  dla  zapewnienia  dla  Agencji  środków  na  finansowanie  stałych  miesięcznych 
zobowiązań  finansowych  z  tytułu  już  utrzymywanych  zapasów  ropy  naftowej  i  paliw 
w okresie pierwszych trzech miesięcy funkcjonowania Funduszu (co wynika z faktu, iż środki 
65 
 
z  opłaty  zapasowej  zaczną  wpływać  na  rachunek  Funduszu  dopiero  od  ostatniego dnia 
drugiego miesiąca  obowiązywania  projektowanej  ustawy) konieczne jest zapewnienie 
pożyczki z budżetu państwa. Przewidywana w oparciu o obecne ceny wielkość tej pożyczki to 
około 40 mln zł. Pożyczka ta zostanie zwrócona ze środków Funduszu do końca roku. 
  
3.2.  Wpływ zmiany na finanse Agencji – powołanie Funduszu Zapasów Agencyjnych 
Zaproponowane w ustawie rozwiązania w sposób znaczący wpłyną na obowiązujące obecnie 
zasady  finansowania  Agencji  w  zakresie  zapasów  ropy  naftowej  i  paliw  w  części  tzw. 
zapasów  agencyjnych.  Ustawa  powołuje  Fundusz  Zapasów  Agencyjnych,  którego 
dysponentem jest Prezes Agencji.  
Fundusz  gromadzi środki na tworzenie i utrzymywanie zapasów agencyjnych oraz finansuje 
realizację zadań Agencji w zakresie tworzenia i utrzymywania zapasów agencyjnych. 
Środki Funduszu pochodzić będą z: 
1) opłaty zapasowej; 
2) wpływów  związanych z interwencyjnym uwolnieniem zapasów agencyjnych oraz z ich 
wymianą i rotacją; 
3) odszkodowań z tytułu ubezpieczenia zapasów agencyjnych; 
4) odsetek  z  tytułu  oprocentowania  środków  Funduszu  oraz  odsetek  od  lokat  okresowo 
wolnych środków Funduszu w bankach; 
5) wpływów z kar; 
6) darowizn i zapisów; 
7)  pożyczek z budżetu państwa; 
8) wpływów z innych tytułów. 
Ponadto  ustawa  określa,  że  środki  funduszu  przeznacza  się  wyłącznie  na  realizację  zadań 
Agencji w zakresie tworzenia i utrzymywania zapasów agencyjnych, w szczególności na:  
1)  zakup  ropy  naftowej  lub  paliw  na  zapasy  agencyjne,  w  tym  również  na  zakup  ropy 
naftowej  lub  paliw  na  zapasy  agencyjne  na  kolejny  rok  w  związku  z  obniżaniem 
w następnym roku kalendarzowym poziomu zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub 
paliw oraz z uwzględnieniem  konieczności  zapewnienia  przez  Agencję  spełnienia 
wymogów co do ilości i struktury zapasów interwencyjnych; 
2)  magazynowanie zapasów agencyjnych; 
3)  wymianę i zamianę zapasów agencyjnych, w tym koszty ich przemieszczania;   
66 
 
4)  ubezpieczenie zapasów agencyjnych;  
5)  zlecanie przez Prezesa Agencji,  na podstawie umów,  wykonywania  zadań  w  zakresie 
tworzenia i utrzymywania zapasów agencyjnych; 
6)  odtworzenie zapasów agencyjnych w przypadku ich interwencyjnego uwolnienia; 
7)  budowę  magazynów  na potrzeby zapasów agencyjnych  przez  Agencję  lub na rzecz 
Agencji; 
8)  zwrot nadpłaconych lub nienależycie zapłaconych opłat zapasowych; 
9)  zwrot kar;   
10) koszty  działalności  Agencji  związane  z  wykonywaniem  zadań  w  zakresie  tworzenia  i 
utrzymywania zapasów agencyjnych; 
11) obsługę pożyczek z budżetu państwa wraz z ich spłatą.  
Wydatki  administracyjne  z  tytułu  tworzenia  i  utrzymywania  zapasów  agencyjnych, 
finansowane z opłaty zapasowej od dnia 1 stycznia 2015 r., będą kształtować się na poziomie 
ok. 3,5 mln zł rocznie  (według szacowanych wydatków w 2013 r.).  
Szacunkowy plan finansowy Funduszu na lata 2015–2018 przygotowany w oparciu o obecne 
dane  i  przy  założeniach  cenowych  jak  w  pkt  5  zakłada,  iż  dla  zapewnienia  realizacji 
obowiązków  ustawowych  nałożonych  na  Agencję  w  zakresie zapasów agencyjnych ropy 
naftowej i paliw wpływy ze składek powinny wynosić w kolejnych latach odpowiednio: 
2015 r. – około  764 mln zł plus dodatkowo około 185 mln zł z tytułu LPG, 
2016 r. – około 1273 mln zł plus dodatkowo około 181 mln zł z tytułu LPG,  
2017 r. – około 1310 mln zł plus dodatkowo około 191 mln zł z tytułu LPG, 
2018 r. – około  122 mln zł plus dodatkowo około 187 mln zł z tytułu LPG. 
Takiej  wielkości  wpływy  pokryją  w  pełni  koszty  zakupu  ropy  naftowej  i  paliw 
w wielkościach  odpowiadających  obniżeniu  zapasów  obowiązkowych  po  stronie 
przedsiębiorców,  koszty  przechowywania  całości  zapasów  agencyjnych,  koszty  wymiany 
tych zapasów, natomiast dodatkowe około 190 mln zł w okresie 5 lat pozwoli na uzupełnienie 
ilości zapasów w zakresie gazu płynnego LPG do wymaganego poziomu. 
4.  Wpływ na rynek pracy 
Ustawa nie będzie miała bezpośredniego wpływu na rynek pracy. Natomiast poprzez poprawę 
konkurencyjności  całego  sektora  naftowego  może  się  przyczynić  do  powstania  nowych 
67 
 
miejsc  pracy  w  tym  sektorze  oraz  podmiotach  pracujących  na  rzecz  tego  sektora  (np. przy 
realizacji inwestycji finansowanych z uwolnionych środków). 
5.  Wpływ  na  konkurencyjność  gospodarki  i  przedsiębiorczość,  w  na  tym funkcjonowanie 
przedsiębiorstw 
Proponowane  zmiany  w  systemie zapasów interwencyjnych ropy naftowej i produktów 
naftowych  realizują  zobowiązania  nałożone  na RP przez prawo Unii Europejskiej, 
jednocześnie  stanowią  krok  w  kierunku  realizacji  postulatów  zgłaszanych  przez 
przedsiębiorców polskiego sektora naftowego i służą poprawie konkurencyjności tego sektora 
naftowego poprzez:  
1)  obniżenie  obowiązku  nałożonego  na  producentów  i  handlowców  w  odniesieniu  do 
tworzonej  i  utrzymywanej  przez  nich  bezpośrednio  wielkości  zapasów 
obowiązkowych ropy naftowej lub paliw (z wyłączeniem gazu płynnego LPG) z 76 
dni dziennej produkcji paliw lub przywozu ropy naftowej lub paliw zrealizowanych 
przez producenta lub handlowca w poprzednim roku kalendarzowym do 53 dni 
o 10% w 2015 r. i do 30% od 31 grudnia 2017 r.;   
2)  zmianę  sposobu  obliczania  minimalnego  wymaganego  poziomu  zapasów 
interwencyjnych w skali kraju –  zastąpienie  90-dniowego  średniego  dziennego 
zużycia  ropy  naftowej  i  produktów  naftowych,  ilością  odpowiadającą  90  dniom 
średniego  dziennego  przywozu  netto  ekwiwalentu ropy naftowej, co pozwala na 
obniżenie ilości zapasów interwencyjnych ogółem; 
3)  umożliwienie  producentom  i  handlowcom  zlecenia  utrzymywania  części  zapasów 
Agencji  Rezerw  Materiałowych  (o  ile  ARM  będzie  logistycznie  w  stanie  przyjąć 
takie zlecenie); 
4)  zniesienie obowiązku sporządzania procedur postępowania w sytuacjach zagrożenia 
bezpieczeństwa  paliwowego  państwa  w  odniesieniu  do  przedsiębiorców,  których 
przywóz w roku poprzednim nie przekroczył 100 tys. ton ropy naftowej lub paliw. 
 
Ad. 1) Obniżenie  w  pierwszym okresie o 10% (a  do  końca  2017 r. o 30%)  wielkości 
utrzymywanych  przez  przedsiębiorców  zapasów  obowiązkowych  ropy  naftowej  lub  paliw 
z wyłączeniem 
gazu  płynnego  (LPG)  zmieni  podział  obciążeń  związanych 
z funkcjonowaniem  systemu  zapasów  pomiędzy  sektor naftowy oraz organy publiczne. 
68