Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego

ustalonego zgodnie z art. 3 rozporządzenia nr 1913/2006. Przepis ten dotyczy jednak tylko 
płatności  bezpośredniej,  płatności  cukrowej  lub  płatności  do  pomidorów.  Nie  dotyczy 
natomiast płatności uzupełniających.  
Przepisy  art.  37a  ustawy  o  płatnościach,  w  brzmieniu  obowiązującym  przed 
nowelizacją  dotyczyły  zmniejszania  poszczególnych  płatności  (w  tym  uzupełniających). 
Jednak,  zgodnie  z  art.  4  ustawy  z  dnia  19  grudnia  2008  r.,  do  postępowań  w  sprawach 
dotyczących  płatności  bezpośredniej,  płatności  uzupełniającej,  płatności  cukrowej  oraz 
płatności do pomidorów wszczętych i niezakończonych decyzją ostateczną do dnia wejścia 
w  ycie ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. stosuje się przepisy art. 37a ustawy o płatnościach 
w nowym brzmieniu (niedotyczące płatności uzupełniających). 
Płatności wypłacane są od dnia 1 grudnia roku, w którym został zło ony wniosek, do 
dnia  30  czerwca  kolejnego  roku  kalendarzowego  (art.  29  ust.  2  rozporządzenia  73/2009). 
W związku  z  tym,  jak  wynika  z  informacji  przekazanych  przez  Agencję  Restrukturyzacji 
i Modernizacji  Rolnictwa,  w  sprawach,  w  których  miałyby  zastosowanie  przepisy  §  6 
rozporządzenia, decyzje zostaną wydane po wejściu w  ycie niniejszych przepisów.  
W  §  7–9  projektu  rozporządzenia  ustanowiono  szczegółowe  warunki  przyznawania 
spadkobiercy, mał onkowi rolnika oraz przejmującemu gospodarstwo płatności oddzielnych, 
tj.:  oddzielnej  płatności  do  owoców  miękkich  (§  7  projektu  rozporządzenia),  płatności 
cukrowej  (§  8  projektu  rozporządzenia)  i  płatności  do  pomidorów  (§  9  projektu 
rozporządzenia).  Warunki  te  stanowią  uszczegółowienie  zasad  określonych  ustawie 
o płatnościach. Wymienione przepisy projektu rozporządzenia określają przypadki, w których 
konieczne jest wyra enie przez mał onka lub spadkobierców pisemnej zgody na przyznanie 
płatności oddzielnej rolnikowi, oraz ustanawiają zasady przyznawania płatności w przypadku 
przekazania  gospodarstwa.  Przepisy  te  pozwalają  na  uniknięcie  sytuacji,  w  której  do 
otrzymania płatności z danego tytułu uprawniony byłby więcej ni  jeden podmiot. 
W § 7 ust. 1-4 projektu rozporządzenia określono przypadki, w których konieczne jest 
wyra enie  przez  mał onka  lub  spadkobierców  pisemnej  zgody  na  przyznanie  oddzielnej 
płatności do owoców miękkich. Projektowane przepisy w tym zakresie są identyczne z tymi, 
które  zostały  określone  dla  płatności  niezwiązanej  do  chmielu  i  pozostałych  rodzajów 
płatności historycznych. 
Zgodnie  z  § 7  ust.  5  projektu  rozporządzenia,  w  przypadku  gdy  rolnik  mógłby 
dziedziczyć  z  ustawy  przekazane  gospodarstwo,  a  przekazanie  gospodarstwa  rolnego 
8 
 
nastąpiło w okresie od dnia zło enia wniosku o przyznanie oddzielnej płatności do owoców 
miękkich  do  dnia  doręczenia  decyzji  w  sprawie  przyznania  tej  płatności,  do  przyznawania 
oddzielnej płatności do owoców miękkich stosuje się odpowiednio przepisy art. 21 ust. 1–5a 
ustawy  o  płatnościach,  tj.  przepisy,  które  mają  zastosowanie  w  odniesieniu  do  jednolitej 
płatności  obszarowej.  Je eli  przekazane  gospodarstwo  rolne  jest  przedmiotem 
współposiadania,  oddzielną  płatność  do  owoców  miękkich  przyznaje  się  temu 
współposiadaczowi, na którego pozostali współposiadacze wyrazili pisemną zgodę. 
Stosownie  do  § 7  ust.  6  projektu  rozporządzenia,  w  przypadku  gdy  przejmującym 
gospodarstwo  rolne  jest  mał onek  rolnika,  który  mógłby  dziedziczyć  z  ustawy  przekazane 
gospodarstwo,  a  przekazanie  gospodarstwa  rolnego  nastąpiło  w  okresie  od  dnia  zło enia 
wniosku  o  przyznanie  oddzielnej  płatności  do  owoców  miękkich  do  dnia  31  maja  roku, 
w którym  został  zło ony  ten  wniosek,  przepisy  art.  21  ust.  1,  ust.  2  pkt  1  i  ust.  3-5  ustawy 
o płatnościach,  dotyczące  przejmującego  gospodarstwo  rolne,  stosuje  się  odpowiednio  do 
rolnika  będącego  mał onkiem  przejmującego  gospodarstwo  rolne.  Je eli  przekazane 
gospodarstwo  jest  przedmiotem  współposiadania,  oddzielną  płatność  do  owoców  miękkich 
przyznaje  się  temu  ze  współposiadaczy,  który  zawnioskował  o  tę  płatność,  o  ile  wszyscy 
pozostali  współposiadacze  wyrazili  na  to  pisemną  zgodę.  Natomiast,  zgodnie  z  § 7  ust.  7 
projektu rozporządzenia, w przypadku gdy przejmującym gospodarstwo rolne jest mał onek 
rolnika,  który  mógłby  dziedziczyć  z  ustawy  przekazane  gospodarstwo,  a  przekazanie 
gospodarstwa  rolnego  nastąpiło  po  dniu  31  maja  roku,  w  którym  został  zło ony  wniosek 
o przyznanie  oddzielnej  płatności  do  owoców  miękkich,  płatność  ta  przysługuje 
przekazującemu gospodarstwo rolne, je eli są spełnione warunki do jej przyznania. 
Warunki  przyznawania  płatności  spadkobiercy,  mał onkowi  rolnika  oraz 
przejmującemu gospodarstwo, identyczne z opisanymi wy ej warunkami odnoszącymi się do 
oddzielnej  płatności  do  owoców  miękkich,  określono  dla  płatności  cukrowej  (§  8  projektu 
rozporządzenia) oraz płatności do pomidorów (§ 9 projektu rozporządzenia). 
§ 10–13 projektu rozporządzenia to przepisy odnoszące się do płatności realizowanych 
w ramach wsparcia specjalnego: specjalnej płatności obszarowej do powierzchni upraw roślin 
strączkowych i motylkowatych drobnonasiennych (§ 10 projektu rozporządzenia), płatności 
do  krów  i  owiec  (§  11  projektu  rozporządzenia)  oraz  płatności  do  surowca  tytoniowego  
(§ 12–13 projektu rozporządzenia). 
9 
 
 
§ 10  projektu  rozporządzenia  umo liwia  przyznawanie  specjalnej  płatności 
obszarowej  do  powierzchni  upraw  mieszanek  roślin  strączkowych  i  motylkowatych 
drobnonasiennych,  a  w  przypadku  wyki  siewnej  –  do  powierzchni  uprawy  tej  rośliny 
w formie  mieszanki  z  rośliną  podporową.  Rozwiązanie  to  pozwala  na  lepsze  wykorzystanie 
potencjału  tej  płatności  w  realizacji  celów  środowiskowych,  przy  jednoczesnym 
uwzględnieniu  specyfiki  uprawy  wyki  siewnej,  która  dla  prawidłowego  wzrostu  wymaga 
obecności rośliny podporowej. 
§ 11 projektu rozporządzenia doprecyzowuje warunki przyznawania płatności do krów 
i owiec określone w art. 7 ust. 2b pkt 2 ustawy o płatnościach, który stanowi,  e płatności do 
krów i owiec przysługują rolnikowi, który w dniu 31 maja danego roku posiada nie więcej ni  
10 samic z gatunku bydło domowe lub nie mniej ni  10 samic z gatunku owca domowa, co 
potwierdza wpis do rejestru zwierząt gospodarskich oznakowanych prowadzony na podstawie 
przepisów o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt. 
Projektowany  przepis  określa,  e  płatności  do  krów i  owiec  przysługują do  zwierząt, 
które  zostały  wpisane  do  rejestru  zwierząt  gospodarskich  oznakowanych,  o  którym  mowa 
w przepisach  o  systemie  identyfikacji  i  rejestracji  zwierząt,  na  podstawie  zgłoszenia 
dokonanego  do  dnia  7  czerwca  roku,  w  którym  zło ony  został  wniosek  o  przyznanie  tych 
płatności.  Wymóg  ten  jest  neutralny  w  stosunku  do  rolników  dokonujących  zgłoszeń 
w terminach  określonych  w przepisach  o  systemie  identyfikacji  i  rejestracji  zwierząt,  a  jego 
celem  jest  zapewnienie  sprawnej  realizacji  wsparcia  specjalnego  do  zwierząt.  Warunkiem 
sprawnej  realizacji  tego  wsparcia  jest  posiadanie  przez  agencję  płatniczą  (Agencję 
Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa)  aktualnych informacji o stanie zwierząt na dzień 
31 maja danego roku. Informacja ta jest wykorzystywana przez ministra właściwego do spraw 
rolnictwa  do  określenia  w  drodze  rozporządzenia,  na  podstawie  upowa nienia  zawartego 
w art.  17  ust.  1  pkt  1  lit.  c  ustawy  o  płatnościach,  stawek  płatności  do  krów  i  owiec,  które 
oblicza  się  jako  iloraz  kwoty  środków  przeznaczonych  na  dany  rodzaj  wsparcia  i  liczby 
kwalifikujących  się  do  tego  wsparcia  zwierząt.  Znajomość  stawek  określonych 
w rozporządzeniu  jest  z  kolei  konieczna  dla  rozpoczęcia  przez  Agencję  Restrukturyzacji 
i Modernizacji Rolnictwa wydawania decyzji w sprawie przyznania płatności. 
 Proponowany  przepis  gwarantuje,  e  po  określeniu  stawek  wsparcia  specjalnego  do 
krów i owiec nie nastąpi przekroczenie kopert finansowych na skutek wzrostu liczby zwierząt 
kwalifikujących  się  do  płatności  w  sytuacji  zgłaszania  ich  po  terminie  określonym 
w przepisach o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt. Dzięki temu nie będzie konieczne 
10 
 
coroczne wydzielanie z dostępnej koperty finansowej rezerwy na okoliczność wzrostu liczby 
kwalifikujących  się  zwierząt,  co  skutkowałoby  zmniejszeniem  stawek  płatności  oraz 
wiązałoby się z ryzykiem niepełnego wykorzystania koperty (w przypadku wydzielenia zbyt 
wysokiej rezerwy) lub przekroczenia koperty (gdy wydzielona rezerwa byłaby zbyt niska). 
§ 12 projektu rozporządzenia umo liwia przyznanie wsparcia specjalnego do tytoniu 
z tytułu  ilości  surowca  tytoniowego  dostarczonego  na  podstawie  umowy  na  uprawę  tytoniu 
lub umowy kontraktacji zawartej z mał onkiem rolnika wnioskującego o płatność. 
Z  kolei  §  13  projektu  rozporządzenia  określa,  do  której  części  tytoniu  przysługuje 
płatność  do  surowca  tytoniowego  w  przypadku,  gdy  łączna  masa  dostarczonego  surowca 
tytoniowego  przekracza  ilość  wskazaną  w  umowie  na  uprawę  tytoniu  lub  umowie 
kontraktacji. Płatność przysługuje wówczas do proporcjonalnie pomniejszonej ilości surowca 
w poszczególnych partiach  – tak, aby łączna ilość surowca objętego płatnością była  równa 
ilości zakontraktowanej, bo tylko tytoń objęty umową kwalifikuje się do płatności. Oznacza 
to,  e płatność będzie przyznawana do ilości dostarczonej w poszczególnych partiach surowca 
tytoniowego  pomno onej  przez  współczynnik  wyra ający  się  stosunkiem  ilości  surowca 
wynikającej z umowy do ilości wskazanej w zaświadczeniach wydawanych przez dyrektora 
oddziału  terenowego  Agencji  Rynku  Rolnego,  które  potwierdzają  spełnianie  wymagań 
jakościowych.  
Podejście  takie  zapewnia,  e  kolejność  dostawy  poszczególnych  partii  tytoniu  nie 
będzie miała przeło enia na wysokość przyznanego wsparcia. Zaświadczenia będą wydawane 
dla wszystkich partii surowca tytoniowego spełniającego wymogi jakościowe, a nie tylko do 
ilości  tytoniu,  która  będzie  objęta  płatnością.  W  przypadku  przekroczenia  ilości  wskazanej 
w umowie na uprawę lub umowie kontraktacji, płatność zostanie przyznana do odpowiednio 
skorygowanych  ilości  tytoniu  w  poszczególnych  partiach.  Dzięki  temu  nie  będzie 
konieczności  fizycznego  wydzielania  partii  tak,  aby  łączna  ilość  tytoniu  wskazanego 
w zaświadczeniach dokładnie odpowiadała ilości zakontraktowanego tytoniu. 
Zgodnie z § 14 projektu rozporządzenia, w przypadku dokonywania redukcji płatności 
w związku z zastosowaniem dyscypliny  finansowej przewidzianej w art. 11 rozporządzenia 
nr 73/2009  poszczególne  rodzaje  płatności  pomniejszane  są  proporcjonalnie  do  swojego 
udziału w całkowitej kwocie płatności podlegających redukcji z tytułu dyscypliny finansowej. 
Art. 11 ust. 1 rozporządzenia nr 73/2009 wprowadza wymóg,  e kwoty przeznaczone 
na  finansowanie  wydatków  związanych  z  rynkiem  i  płatności  bezpośrednich  w  ramach 
11 
 
Wspólnej Polityki Rolnej będą mieściły się w określonych pułapach rocznych. Stosownie do 
art. 11 ust. 3 rozporządzenia nr 73/2009, przepis ten nie ma zastosowania w nowym państwie 
członkowskim, jeśli państwo to nie osiągnęło pełnego poziomu płatności. Z uwagi na fakt,  e 
– zgodnie z harmonogramem przyrostów płatności przewidzianym w art. 121 rozporządzenia 
nr  73/2009  –  poziom  płatności  za  2013  r.  w  Polsce  zrównał  się  z  poziomem  płatności 
stosowanym w państwach Uź-15, § 14 projektu rozporządzenia określa sposób dokonywania 
redukcji płatności w związku z dyscypliną finansową. 
Nale y zaznaczyć,  e korekta płatności unijnych wynikająca z dyscypliny finansowej 
to  mechanizm  ustanowiony  w  rozporządzeniu  nr  73/2009,  zatem  obowiązek  stosowania  tej 
korekty  wynika  z  przepisów  unijnych.  §  14  projektu  rozporządzenia  określa  jedynie  sposób 
redukcji  płatności  unijnych  –  poszczególne  rodzaje  tych  płatności  pomniejszane  są 
proporcjonalnie  do  swojego  udziału  w  całkowitej  kwocie  płatności  podlegającej 
zmniejszeniu. 
Proponuje  się,  aby  projektowane  rozporządzenie  weszło  w  ycie  z  dniem  15  marca 
2014  r.,  tj.  z  dniem,  w  którym  rozpoczyna  się  termin  składania  wniosków  o  przyznanie 
płatności za 2014 r. 
Projekt rozporządzenia jest zgodny z prawem Unii Europejskiej. 
Projekt rozporządzenia ma na celu wdro enie przepisów Unii źuropejskiej, w związku 
z tym nie podlega procedurze notyfikacji zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 
23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu  funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm 
i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239, poz. 2039 oraz z 2004 r. Nr 65, poz. 597). 
Projekt  rozporządzenia  wraz  z  dokumentami  dotyczącymi  prac  nad  tym  projektem 
zostanie  zamieszczony  na  stronie  Biuletynu  Informacji  Publicznej  Ministerstwa  Rolnictwa 
i Rozwoju  Wsi,  zgodnie  z  przepisami  ustawy  z  dnia  7  lipca  2005  r.  o  działalności 
lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z pó n. zm.), oraz na 
stronie Biuletynu Informacji Publicznej Rządowego Centrum Legislacji. 
Projekt  rozporządzenia  zostanie  ujęty  w  wykazie  prac  legislacyjnych  Ministra 
Rolnictwa i Rozwoju Wsi. 
12