Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego

spraw rolnictwa do określenia, w drodze rozporządzenia, rodzajów roślin objętych płatnością 
uzupełniającą w sektorze I i w sektorze upraw paszowych na trwałych u ytkach zielonych. 
W  §  2–4  projektu  rozporządzenia  ustanowiono  szczegółowe  warunki  i  tryb 
przyznawania oraz wypłaty płatności uzupełniających, tj.: płatności niezwiązanej do chmielu, 
płatności niezwiązanej do tytoniu i płatności niezwiązanej do skrobi, mając na względzie,  e 
zgodnie  z  art.  133b  ust.  4  rozporządzenia  nr  73/2009  warunki  przyznania  przejściowego 
wsparcia  krajowego  za  2014  r.  są  identyczne  z  tymi,  które  obowiązywały  w  odniesieniu  do 
przyznawania  płatności  na  podstawie  art.  132  lub  133a  rozporządzenia  nr  73/2009  w  roku 
2013, z wyjątkiem zmniejszeń wynikających z zastosowania art. 132 ust. 2 rozporządzenia nr 
73/2009 w związku z art. 7 i 10 tego rozporządzenia. 
Zgodnie  z  §  2  ust.  1  projektu  rozporządzenia,  płatność  niezwiązana  do  chmielu 
przysługuje  rolnikowi  (nawet  jeśli  on  sam  nie  był  beneficjentem  płatności  do  powierzchni 
uprawy  chmielu  za  2006  r.)  w  związku  z  przyznaniem  płatności  do  powierzchni  uprawy 
chmielu  za  2006  r.  jego  mał onkowi,  spadkodawcy,  spadkodawcy  jego  mał onka, 
poprzednikowi,  który  uległ  rozwiązaniu  albo  przekształceniu  albo  wystąpiło  inne, 
z wyłączeniem  śmierci,  zdarzenie  prawne,  w  wyniku  którego  zaistniało  następstwo  prawne, 
lub przekazującemu gospodarstwo rolne w związku z wypłacaną rentą strukturalną, emeryturą 
albo  rentą  rolniczą  z  ubezpieczenia  społecznego  rolników,  je eli  rolnik  lub  jego  mał onek 
mógłby dziedziczyć przekazane gospodarstwo rolne z ustawy. Jest to przepis analogiczny do 
przepisów  art.  24  ust.  1a,  art.  24a  ust.  2  oraz  art.  24aa  ust.  2  ustawy  o  płatnościach,  które 
określają  warunki  przyznawania  płatności  oddzielnych  (odpowiednio  płatności  cukrowej, 
płatności do pomidorów i oddzielnej płatności do owoców miękkich).  
§  2  ust.  2  projektu  rozporządzenia  przewiduje,  e  w  przypadku,  gdy  rolnik  sam 
równie   był  beneficjentem  płatności  do  powierzchni  uprawy  chmielu  za  2006  r.,  płatność 
niezwiązana  do  chmielu  przysługuje  temu  rolnikowi  do  sumy  powierzchni,  do  których 
płatność  uzupełniająca  do  powierzchni  uprawy  chmielu  za  2006  r.  została  przyznana  temu 
rolnikowi  oraz  jego  mał onkowi,  spadkodawcy,  poprzednikowi  lub  przekazującemu 
gospodarstwo rolne. 
W § 2 ust. 3–6 projektu rozporządzenia określono przypadki, w których konieczne jest 
wyra enie  przez  mał onka  lub  spadkobierców  pisemnej  zgody  na  przyznanie  płatności 
niezwiązanej do chmielu. Są one identyczne z tymi, które zostały określone dla pozostałych 
płatności uzupełniających, jak równie  dla płatności oddzielnych, dzięki czemu zapewnione 
3 
 
jest  jednolite  podejście  w  odniesieniu  do  wszystkich  rodzajów  płatności  historycznych. 
Projektowane  przepisy  pozwalają  zapobiec  sytuacji,  w  której  do  otrzymania  płatności 
z danego tytułu uprawniony byłby więcej ni  jeden podmiot. 
Specyfika  płatności  historycznych,  do  których  nale ą  płatności  uzupełniające 
(płatność niezwiązana do chmielu, płatność niezwiązana do tytoniu, płatność niezwiązana do 
skrobi) oraz płatności oddzielne (oddzielna płatność do owoców miękkich, płatność cukrowa, 
płatność  do  pomidorów)  polega  na  tym,  e  przyznanie  wsparcia  uzale nione  jest  od 
prowadzenia produkcji w okresie referencyjnym, a wysokość pomocy jest proporcjonalna do 
powierzchni  uprawy  albo  wielkości  produkcji  z  okresu  referencyjnego.  Wynika  z  tego 
konieczność ustanowienia podstaw prawnych dla przyznawania tych płatności spadkobiercy, 
mał onkowi rolnika, następcy prawnemu i przejmującemu gospodarstwo. 
Zgodnie  z  § 2  ust.  3  projektu  rozporządzenia,  w  przypadku,  gdy  o  płatność 
niezwiązaną  do  chmielu  wnioskuje  mał onek  rolnika,  któremu  przyznano  płatność 
uzupełniającą  do  powierzchni  uprawy  chmielu  za  2006  r.,  płatność  ta  przysługuje 
wnioskodawcy,  je eli  mał onkowie  pozostawali  w  związku  mał eńskim  w  dniu  zło enia 
wniosku o przyznanie płatności niezwiązanej do chmielu, a mał onek nieskładający wniosku 
o przyznanie płatności wyraził na to pisemną zgodę. 
Stosownie  do  § 2  ust.  4  projektu  rozporządzenia,  w  przypadku,  gdy  o  płatność 
niezwiązaną  do  chmielu  wnioskuje  spadkobiorca  rolnika,  któremu  przyznano  płatność 
uzupełniającą do powierzchni uprawy chmielu za 2006 r., a do spadku uprawnieni są zarówno 
rolnik  wnioskujący  o  płatność  niezwiązaną  do  chmielu,  jak  i  inni  spadkobiercy,  płatność 
przyznaje  się  wnioskodawcy  pod  warunkiem,  e  pozostali  spadkobiercy  wyrazili  na  to 
pisemną zgodę. Podobnie, je eli do spadku jest uprawniony mał onek rolnika wnioskującego 
o płatność niezwiązaną do chmielu, wymagana jest pisemna zgoda tego mał onka. Je eli do 
spadku są uprawnieni zarówno mał onek rolnika wnioskującego o  płatność niezwiązaną do 
chmielu,  jak  i  inni  spadkobiercy,  płatność  przyznaje  się  wnioskodawcy,  je eli  wszyscy 
spadkobiercy wyrazili na to pisemną zgodę. 
W przypadku, gdy do spadku, oprócz rolnika wnioskującego o płatność niezwiązaną 
do  chmielu,  są  uprawnieni  inni  spadkobiercy  lub  jego  mał onek,  przyznanie  płatności 
niezwiązanej do chmielu wymaga zatem pisemnej zgody pozostałych osób uprawnionych do 
spadku, chyba  e w wyniku działu spadku uprawnienie do otrzymania płatności niezwiązanej 
do  chmielu  przeszło  na  rolnika  wnioskującego  o  tę  płatność  (§ 2  ust.  5  projektu 
4 
 
rozporządzenia).  Je eli  do  spadku  uprawnieni  są,  poza  mał onkiem  rolnika,  równie   inni 
spadkobiercy,  jednak e  w  wyniku  działu  spadku  uprawnienie  do  otrzymania  płatności 
niezwiązanej  do  chmielu  przeszło  na  mał onka  rolnika  wnioskującego  o  przyznanie  tej 
płatności, pisemną zgodę wyra a jedynie ten mał onek (§ 2 ust. 6 projektu rozporządzenia). 
W  przypadku,  gdy  przejmującym  gospodarstwo  rolne  jest  rolnik  wnioskujący 
o przyznanie  płatności  niezwiązanej  do  chmielu  albo  jego  mał onek,  przekazującemu 
gospodarstwo rolne płatność ta nie przysługuje (odpowiednio § 2 ust. 7 pkt 1 i § 2 ust. 8 pkt 1 
projektu  rozporządzenia).  Je eli  przekazane  gospodarstwo  rolne  jest  przedmiotem 
współposiadania, płatność niezwiązaną do chmielu przyznaje się temu współposiadaczowi, na 
którego pozostali współposiadacze wyrazili pisemną zgodę (§ 2 ust. 7 pkt 2 i § 2 ust. 8 pkt 2 
projektu rozporządzenia). 
Zgodnie z § 2 ust. 9 projektu rozporządzenia, w przypadku przekazania gospodarstwa 
rolnego w terminie do dnia 31 maja roku zło enia wniosku o przyznanie płatności, płatność 
niezwiązana do chmielu, o którą ubiegał się przekazujący, jest przyznawana przejmującemu 
gospodarstwo, niezale nie od tego, czy spełnia warunki jej przyznania. 
 
§  3  ust.  1,  ust.  2  pkt  1,  ust.  3–4  oraz  §  4  ust.  1,  ust.  2  pkt  1,  ust.  3–4  projektu 
rozporządzenia określają przypadki, w których konieczne jest wyra enie przez mał onka lub 
spadkobierców  pisemnej  zgody  na  przyznanie  płatności  niezwiązanej  do  tytoniu  oraz 
płatności niezwiązanej do skrobi. Projektowane przepisy w tym zakresie są identyczne z tymi, 
które  zostały  określone  dla  płatności  niezwiązanej  do  chmielu  i  pozostałych  rodzajów 
płatności historycznych. 
W  odniesieniu  do  płatności  niezwiązanej  do  tytoniu  oraz  płatności  niezwiązanej  do 
skrobi (odpowiednio § 3 ust. 2 pkt 2 oraz § 4 ust. 2 pkt 2 projektu rozporządzenia) konieczne 
jest  ustanowienie  przepisów  regulujących  sposób  postępowania  w  sytuacji,  gdy  nabyte 
gospodarstwo  jest  przedmiotem  zapisu  windykacyjnego.  Uregulowanie  to  jest  mo liwe 
w stosunku  do  tych  dwóch  form  wsparcia,  gdy   przepisy  ustawy  o  płatnościach  (art.  24ab 
ust. 2 pkt 2 oraz art. 24ac ust. 2 pkt 2) jednoznacznie wskazują,  e płatności te mogą zostać 
przyznane rolnikowi lub jego mał onkowi, który odziedziczył gospodarstwo. Nie występują 
więc  w  tym  przypadku  wątpliwości  co  do  tego,  co  miałoby  być  przedmiotem  zapisu 
windykacyjnego.  Analogiczne  podejście  nie  mo e  być  zastosowane  w  stosunku  do 
pozostałych  rodzajów  płatności,  gdy   w  ich  przypadku  wsparcie  przyznawane  jest 
spadkobiercom, bez względu na to, co jest przedmiotem spadkobrania. 
5 
 
Ponadto  uregulowano  tryb  ubiegania  się  o  przyznanie  płatności  niezwiązanej  do 
tytoniu  oraz  płatności  niezwiązanej  do  skrobi  przez  nabywcę  gospodarstwa  rolnego 
w zale ności  od  terminu  nabycia  gospodarstwa.  W  przypadku  nabycia  gospodarstwa 
w okresie od dnia zło enia wniosku o przyznanie płatności do dnia 31 maja roku, w którym 
ten  wniosek  został  zło ony,  wniosek  jest  składany  przez  nabywcę  w  terminie  do  dnia 
30 czerwca tego samego roku (§ 3 ust. 5 pkt 1 i ust. 7 pkt 1 oraz § 4 ust. 5 pkt 1 i ust. 7 pkt 1 
projektu  rozporządzenia).  Jest  to  zatem  takie  samo  rozwiązanie,  jakie  jest  stosowane 
w odniesieniu  do  innych  rodzajów  płatności.  Natomiast  w  przypadku,  gdy  zbycie 
gospodarstwa  nastąpiło  w  okresie  od  dnia  1  czerwca  roku  zło enia  wniosku  o  przyznanie 
płatności  niezwiązanej  do  tytoniu  lub  płatności  niezwiązanej  do  skrobi  do  dnia  wydania 
decyzji w sprawie przyznania płatności – z uwagi na przepisy art. 24ab ust. 3 oraz art. 24ac 
ust.  3  ustawy  o  płatnościach,  które  stanowią,  e  płatność  nie  przysługuje  zbywcy  (a  więc 
inaczej  ni   ma  to  miejsce  w  przypadku  innych  rodzajów  płatności)  –  płatność  jest 
przyznawana nabywcy na wniosek zło ony w terminie 14 dni od dnia nabycia gospodarstwa 
rolnego  (§  3  ust.  5  pkt  2  i  ust.  7  pkt  2  oraz  §  4  ust.  5  pkt  2  i  ust.  7  pkt  2  projektu 
rozporządzenia). 
Nale y  zaznaczyć,  e  w  przypadku  nabycia  gospodarstwa  rolnego,  płatność 
niezwiązaną  do  tytoniu  i  płatność  niezwiązaną  do  skrobi  nale y  przyznać  nabywcy 
gospodarstwa  (lub  jego  mał onkowi)  niezale nie  od  spełniania  warunków  do  przyznania 
jednolitej płatności obszarowej. Wynika to z odmiennego, w porównaniu do innych rodzajów 
płatności,  unormowania  zasad  przyznawania  tych  płatności  w  przypadku  zbycia 
gospodarstwa. Zgodnie z art. 24ab ust. 3 oraz art. 24ac ust. 3 ustawy o płatnościach, płatności 
te  nie  są  przyznawane  zbywcy  (lecz  nabywcy)  niezale nie  od  terminu  przekazania 
gospodarstwa (a więc inaczej ni  w przypadku pozostałych rodzajów płatności, gdzie sposób 
postępowania  jest  zró nicowany  w  zale ności  od  tego,  czy  zbycie  zostało  dokonane  przed, 
czy  po  31  maja  roku  składania  wniosku).  Nie  jest  zatem  mo liwe,  aby  nabywca  spełniał 
warunek  do  przyznania  jednolitej  płatności  obszarowej,  jakim  jest  posiadanie  gruntów 
rolnych w dniu 31 maja roku składania wniosku, je eli zbycie nastąpiło po tym terminie. 
Ponadto wprowadza się przepisy umo liwiające przyznanie płatności niezwiązanej do 
tytoniu  oraz  płatności  niezwiązanej  do  skrobi  (odpowiednio  §  3  ust.  11  oraz  §  4  ust.  11 
projektu  rozporządzenia)  równie   w  przypadku,  gdy  w  dniu  14  marca  2012  r.  do 
odpowiedniego rejestru podmiotów posiadających prawo do uzyskania płatności niezwiązanej 
był  wpisany  zarówno  rolnik  wnioskujący  o  tę  płatność  jak  i  mał onek  tego  rolnika  lub 
6 
 
spadkodawca lub zbywca gospodarstwa rolnego. Wówczas płatność niezwiązana przysługuje 
do sumy indywidualnej ilości referencyjnej określonej dla rolnika wnioskującego o płatność 
oraz  indywidualnej  ilości  referencyjnej  określonej  dla  jego  mał onka,  spadkodawcy  lub 
zbywcy gospodarstwa. 
§ 5–6 projektu rozporządzenia to regulacje wspólne dla wszystkich rodzajów płatności 
uzupełniających. 
Mając  na  względzie  art.  93  rozporządzenia  Komisji  (WE)  nr  1121/2009  z  dnia 
29 pa dziernika  2009  r.  ustanawiającego  szczegółowe  zasady  stosowania  rozporządzenia 
Rady  (Wź)  nr  73/2009  w  odniesieniu  do  systemów  wsparcia  dla  rolników,  ustanowionych 
w jego  tytułach  IV  i  V  (Dz.  Urz.  Uź  L  316  z  02.12.2009,  str.  27,  z  pó n.  zm.),  zgodnie  z 
którym  nowe  państwa  członkowskie  wprowadzają  odpowiednie  środki  kontroli  celem 
zapewnienia spełnienia  warunków przyznawania przejściowego wsparcia krajowego, w § 5 
projektu  rozporządzenia  proponuje  się,  aby  do  przyznawania  płatności  uzupełniającej 
zastosowanie  miały  odpowiednio  niektóre  przepisy  rozporządzenia  Komisji  (Wź) 
nr 1122/2009  z  dnia  30  listopada  2009  r.  ustanawiającego  szczegółowe  zasady  wykonania 
rozporządzenia Rady (Wź) nr 73/2009 odnośnie do zasady wzajemnej zgodności, modulacji 
oraz  zintegrowanego  systemu  zarządzania  i  kontroli  w  ramach  systemów  wsparcia 
bezpośredniego  dla  rolników  przewidzianych  w  wymienionym  rozporządzeniu  oraz 
wdra ania  rozporządzenia  Rady  (Wź)  nr  1234/2007  w  odniesieniu  do  zasady  wzajemnej 
zgodności w ramach systemu wsparcia ustanowionego dla sektora wina (Dz. Urz. Uź L 316 
z 02.12.2009, str. 65, z pó n. zm.).  
W odniesieniu do płatności uzupełniających przyznawanych za 2008 r., proponuje się, 
aby  zmniejszenia  lub  wykluczenia,  o  których  mowa  w  art.  23  ust.  2  rozporządzenia 
nr 73/2009,  nie  miały  zastosowania  do  płatności  uzupełniających,  je eli  zmniejszenia  lub 
wykluczenia nie zastosuje się do płatności bezpośredniej, płatności cukrowej lub płatności do 
pomidorów, na podstawie art. 37a ustawy o płatnościach (§ 6 projektu rozporządzenia).  
Zgodnie  z  art.  37a  ustawy  o  płatnościach  w  ramach  systemów  wsparcia 
bezpośredniego, w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 19 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy 
o płatnościach  w  ramach  systemów  wsparcia  bezpośredniego  oraz  niektórych  innych  ustaw 
(Dz. U. z 2009 r. Nr 20, poz. 105), zmniejszenia lub wykluczenia, o których mowa w art. 6 
ust. 3 rozporządzenia nr 1782/2003, nie stosuje się, je eli to zmniejszenie albo wykluczenie 
wynosi nie więcej ni  równowartość kwoty 100 euro przeliczonej na złote według kursu euro 
7