Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw

Kolejnym obszarem, który budził liczne pytania i wątpliwości interpretacyjne
partnerów społecznych, było zakończenie postępowania rekrutacyjnego
decyzją administracyjną. Uwagi do tego rozwiązania zgłosili: Unia
Metropolii Polskich, Związek Miast Polskich oraz Sekcja Krajowa Oświaty
i Wychowania NSZZ „Solidarność”. Szczególnie nieczytelne okazało się
rozwiązanie polegające na wyłączeniu na zasadzie lex specialis regulacji
Kodeksu postępowania administracyjnego i jedynie odpowiednim stosowaniu
regulacji kodeksowych w zakresie trybu doręczania i zaskarżania decyzji
administracyjnych. Ponieważ intencją w powyższej konstrukcji było dążenie
do możliwie najszerszego uproszczenia procedury rekrutacyjno-
-administracyjnej prowadzonej w przedszkolach, szkołach i placówkach –
która to intencja jednak dla adresatów projektu nie okazała się wystarczająco
przejrzysta – zdecydowano zrezygnować z pierwotnego rozwiązania.
Proponuje się określenie w ustawie o systemie oświaty odrębnego
uproszczonego trybu wydawania rozstrzygnięć w przedmiocie przyjęcia lub
odmowy przyjęcia kandydata do przedszkola, szkoły i placówki.
Zaproponowana procedura będzie polegała na tym, że od rozstrzygnięcia
podjętego przez komisję rekrutacyjną kandydatowi będzie przysługiwało
odwołanie do dyrektora przedszkola, szkoły lub placówki, natomiast
rozstrzygnięcie dyrektora przedszkola, szkoły lub placówki będzie podlegało
kontroli sądów administracyjnych.
Unia Metropolii Polskich zgłosiła również uwagi do przepisów regulujących
rekrutację do przedszkoli i innych form wychowania przedszkolnego
w okresie przejściowym, tj. na rok szkolny 2014/2015. Przepisy projektu
zakładały, że na potrzeby rekrutacji do ww. placówek dyrektor szkoły określi
kryteria oraz sposób ich punktowania w porozumieniu z organem
prowadzącym. Unia Metropolii Polskich zwróciła uwagę, że może to być
rozumiane jako obowiązek zawarcia formalnego porozumienia
administracyjnego, co nie byłoby prawidłowe ze względu na relację między
dyrektorem a organem prowadzącym. Przepisy doprecyzowano poprzez
usunięcie wyrażenia „w porozumieniu” i wprowadzenie konieczności
uzgodnienia przez dyrektora proponowanych rozwiązań w zakresie rekrutacji
z organem prowadzącym. Ponadto Unia Metropolii Polskich wnioskowała
75
o wprowadzenie nowych zasad rekrutacji do przedszkoli dopiero od roku
2015/2016, w szczególności wskazywano, że proponowany w projekcie
termin wejścia w życie ustawy uniemożliwi przygotowanie
i przeprowadzenie rekrutacji według nowych zasad oraz wykluczy
zastosowanie narzędzia elektronicznego. Biorąc pod uwagę powyższe,
zrezygnowano w ustawie z określania terminów rekrutacji na rok szkolny
2014/2015 do przedszkoli i innych form wychowania przedszkolnego,
ponadto zmiany wprowadzone w zakresie określania kryteriów branych pod
uwagę w trzecim etapie postępowania rekrutacyjnego, zapewniają organom
prowadzącym większy wpływ na sposób przeprowadzania rekrutacji już
w 2014 r.
2.2. Uwagi zgłoszone do kwestii niezwiązanych z rekrutacją:
2.2.1. Funkcjonowanie świetlicy szkolnej
Uwagi dotyczące kwestii związanych z opieką świetlicową (art. 67
ust. 3–5 nowelizowanej ustawy o systemie oświaty) zgłosili: Związek
Nauczycielstwa Polskiego, Unia Metropolii Polskich Kraków oraz
Unia Metropolii Polskich Wrocław.
Związek Nauczycielstwa Polskiego postulował dalsze zmiany
projektowanych przepisów, w taki sposób, aby przewidywały one
obowiązek zapewnienia przez szkołę opieki świetlicowej uczniom, na
wniosek rodziców, jeżeli wymagają tego okoliczności wynikające
z organizacji pracy szkoły oraz ograniczenie liczebności grup
będących pod opieką jednego nauczyciela do nie więcej niż 25 osób.
Z kolei Unia Metropolii Polskich proponowała doprecyzowanie
art. 67 ust. 5 ustawy w celu objęcia nim także uczniów szkoły
ponadgimnazjalnej, którzy ze względu na organizację dojazdu do
szkoły lub inne okoliczności wymagają doraźnej opieki w szkole oraz
wyrażała wątpliwość, czy nowelizacja nie spowoduje dla gmin
konieczności przeznaczenia dodatkowych środków na prowadzenie
świetlic.
Uwagi nie zostały uwzględnione. Projektowany przepis dotyczący
zapewnienia opieki świetlicowej uczniom nie ustanawia nowego
zadania, a jedynie doprecyzowuje brzmienie dotychczasowego
76
przepisu dotyczącego organizowania świetlicy szkolnej. Ponadto
szkoła, w tym również szkoła ponadgimnazjalna, również obecnie jest
zobowiązana zapewnić opiekę uczniom niepełnosprawnym objętym
kształceniem specjalnym, którzy na podstawie art. 17 ust. 3a ustawy o
systemie oświaty, korzystają z dowozu zapewnianego przez gminę
właściwą ze względu na miejsce zamieszkania ucznia. Projektowany
przepis uwzględnia zatem określenie warunków korzystania z tej
opieki, nie zawierając jednak nowych zasad funkcjonowania świetlicy
szkolnej, które spowodowałyby skutki finansowe. Jednocześnie
liczebność uczniów na zajęciach opieki świetlicowej określona została
w rozporządzeniu w sprawie ramowych statutów publicznego
przedszkola oraz publicznych szkół.
2.2.2. Przekazywanie prowadzenia placówek podmiotom innym niż
jednostki samorządu terytorialnego
Związek Nauczycielstwa Polskiego postulował wykreślenie z projektu
ustawy zmiany w art. 5 ust. 5g w zakresie zapewnienia możliwości
przekazywania w drodze umowy placówek systemu oświaty przez
jednostki samorządu terytorialnego do prowadzenia przez osoby
prawne i osoby fizyczne bez względu na liczbę uczniów w tych
placówkach.
Należy wyjaśnić, że zmiany w art. 5 ust. 5g zawierają doprecyzowania
związane z nowymi zasadami rekrutacji, natomiast nie dotyczą istoty
rozwiązania zawartego w tych przepisach.
2.2.3. Zakaz przekazywania do prowadzenia szkół i placówek osobom
prawnym utworzonym przez JST (z wyłączeniem związków
komunalnych)
Związek Nauczycielstwa Polskiego zgłosił także propozycję
wykreślenia ust. 2c dodanego w art. 5a nowelizowanej ustawy
o systemie oświaty, który – zdaniem zgłaszających – umożliwi
przekazywanie szkół i placówek związkom komunalnym, co
spowoduje, że zatrudnieni w nich nauczyciele będą podlegać
regulacjom ustawy – Karta Nauczyciela jedynie w ograniczonym
zakresie.
77
Doprecyzowano przepisy projektowanego art. 5a ust. 2c, wskazując,
że w szkołach i placówkach systemu oświaty prowadzonych przez
związki komunalne będą obowiązywać przepisy ustawy – Karta
Nauczyciela.
2.2.4. Zatrudnianie w przedszkolach i innych formach wychowania
przedszkolnego osób niebędących nauczycielami
Uwagi dotyczące proponowanych w projekcie zmian w tym zakresie
zgłosili Związek Nauczycielstwa Polskiego, Unia Metropolii Polskich
oraz Związek Województw Rzeczypospolitej Polskiej. W opinii
zgłaszających
rozwiązanie
umożliwiające
zatrudnienie
w przedszkolach publicznych oraz innych formach wychowania
przedszkolnego,
osób
nieposiadających
przygotowania
pedagogicznego, ale posiadających przygotowanie uznane przez
dyrektora szkoły za odpowiednie do prowadzenia danych zajęć może
doprowadzić do obniżenia jakości kształcenia i wychowania, a także
zwiększenia skali bezrobocia wśród nauczycieli.
Uwaga nieuwzględniona. Nowelizacja przepisów umożliwiających
zatrudnianie w przedszkolach i innych formach wychowania
przedszkolnego osób niebędących
nauczycielami mogących
prowadzić zajęcia z dziećmi, gdy dyrektor uzna, że przygotowanie
tych osób jest wystarczające, jest jedynie rozszerzeniem przepisów
obowiązujących obecnie w szkołach. Przewiduje się, że tylko
w specyficznych okolicznościach zaistnieje konieczność zatrudnienia
osoby niebędącej nauczycielem. Należy także zwrócić uwagę, że do
zatrudnienia takiej osoby każdorazowo wymagana jest zgoda kuratora
oświaty.
2.2.5. Zatrudnianie
osób wspierających nauczyciela w szkołach
podstawowych
Sekcja Krajowa Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” oraz
Związek
Nauczycielstwa Polskiego negatywnie ocenili
zaproponowaną w projekcie możliwość zatrudniania w szkole
podstawowej osób, które posiadają przygotowanie uznane przez
dyrektora szkoły za odpowiednie, w celu wsparcia nauczycieli
78
prowadzących obowiązkowe zajęcia edukacyjne lub nauczycieli
prowadzących opiekę świetlicową. Podniesiono, że zmiana ta stanowi
próbę rozszerzenia kręgu osób, które mogą być zatrudnione na
zasadach określonych w Kodeksie pracy, co może skutkować
zatrudnianiem osób bez kwalifikacji pedagogicznych, obniżeniem
jakości kształcenia i wychowania, a także zwiększeniem skali
bezrobocia wśród nauczycieli.
Uwaga uwzględniona. Doprecyzowano przepisy wskazując, że osoba
zatrudniona w celu wsparcia nauczyciela prowadzącego obowiązkowe
zajęcia edukacyjne lub prowadzącego opiekę świetlicową powinna
posiadać kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela co
najmniej w szkole podstawowej.
Ponadto Unia Metropolii Polskich zwróciła uwagę na konieczności
doprecyzowania czy projektowana regulacja dotyczy też szkół
podstawowych specjalnych.
Uwaga uwzględniona. Przepis został doprecyzowany, poprzez
wskazanie, że dotyczy on także szkół podstawowych specjalnych
i integracyjnych.
2.2.6. Zakaz oferowania przez wydawców korzyści w zamian za wybór
podręcznika
Uwagi w tym zakresie zgłosił Związek Nauczycielstwa Polskiego oraz
Polska Izba Książki.
W opinii Związku Nauczycielstwa Polskiego wprowadzenie
dodatkowej, ustawowej regulacji dotyczącej zakazu oferowania
i przekazywania szkole korzyści w związku z wyborem przez
nauczycieli podręczników określonych autorów i wydawnictw, jest
zbędne ze względu na istniejące już w systemie prawnym regulacje
(zakazujące korupcji) i niestosowne w kontekście przepisów
określających obowiązki nauczyciela, w tym rzetelną realizację zadań,
wspieranie każdego ucznia w jego rozwoju oraz kształtowanie
u uczniów postaw moralnych.
Uwaga nieuwzględniona. Wprowadzenie do ustawy o systemie
oświaty art. 22c, w którym wprost sformułowany został zakaz
79