Rządowy projekt ustawy o działalności leczniczej

tej formy prawnej, które w dużej mierze są wzorowane na przepisach ustawy o
zakładach opieki zdrowotnej. Dotyczą one m.in.:
- procedury łączenia samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej,
- zasad gospodarki finansowej,
- źródeł uzyskiwania środków finansowych,
- szczególnych uprawnień pracowników.
Projekt ustawy zawiera również – wzorowane na obowiązującej ustawie o zakładach
opieki zdrowotnej – regulacje dotyczące odpowiedzialności za zobowiązania
samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej, w przypadku jednostek
samorządu terytorialnego, które faktycznie wykonywały uprawnienia i obowiązki
podmiotu tworzącego. Sytuacja taka powstała, gdy w rozporządzeniu Prezesa Rady
Ministrów z dnia 23 listopada 1998 r. w sprawie wykazu samodzielnych publicznych
zakładów opieki zdrowotnej oraz jednostek samorządu terytorialnego właściwych do
przejęcia uprawnień organu, który je utworzył - kilka zakładów omyłkowo
przyporządkowano niewłaściwym jednostkom samorządu terytorialnego. W związku
z powyższym, przewiduje się szczególne regulacje dotyczące możliwości zawarcia
porozumienia pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego. Na mocy nowych
przepisów odpowiedzialność tych jednostek za zobowiązania samodzielnego
publicznego zakładu opieki zdrowotnej będzie ustalona w częściach ułamkowych w
stosunku do zobowiązań, które powstały w okresach, w których ww. jednostki
wykonywały funkcje podmiotu, który utworzył zakład.

Jednocześnie należy podkreślić, iż forma samodzielnego publicznego zakładu opieki
zdrowotnej zarezerwowana została w projekcie dla już istniejących podmiotów, bez
możliwości tworzenia nowych (z wyjątkiem powstałych w wyniku połączenia dwóch
lub więcej samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej). W związku z
powyższym zasadnym wydaje się wprowadzenie przepisów mających na celu
wzmocnienie nadzoru właścicielskiego podmiotu tworzącego oraz zwiększenie jego
odpowiedzialności za sytuację finansową samodzielnego publicznego zakładu opieki
zdrowotnej.
Proponuje się zatem przepis zobowiązujący podmiot tworzący do podjęcia
określonych działań w przypadku ujemnego wyniku finansowego zakładu. Może on
w terminie 3 miesięcy od upływu terminu zatwierdzenia sprawozdania finansowego
samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej, pokryć ujemny wynik
finansowy za rok obrotowy tego zakładu, jeżeli wynik ten powiększony o koszty

11
amortyzacji ma wartość ujemną – do wysokości tej wartości. Ujemny wynik
finansowy i koszty amortyzacji dotyczą okresu objętego sprawozdaniem finansowym.
W przypadku niepokrycia ujemnego wyniku finansowego podmiot tworzący
w terminie 12 miesięcy podejmuje decyzję o zmianie formy organizacyjno–prawnej
(przekształcenie samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej w spółkę
kapitałową albo jednostkę budżetową) albo o likwidacji samodzielnego publicznego
zakładu opieki zdrowotnej.
Rozwiązanie dotyczące pokrywania ujemnego wyniku finansowego tylko w sytuacji,
gdy ujemny wynik finansowy powiększony o koszty amortyzacji nadal przyjmuje
wartość ujemną, ma na celu wyeliminowanie przede wszystkim sytuacji dotyczącej
prężnie działających zakładów opieki zdrowotnej dysponujących nowym majątkiem i
w związku z tym ponoszących wysokie koszty amortyzacji. Zakłady dokonujące
inwestycji w sprzęt czy też budynki, również w sytuacji, gdy środki na inwestycje
pochodzą z dotacji budżetowych, ponoszą wysokie koszty amortyzacji, które bardzo
trudno jest pokryć uzyskiwanymi przychodami. Sytuacja takich zakładów może być
stabilna, jednak wysokość umorzeń środków trwałych powoduje generowanie
ujemnych wyników finansowych.

Wprowadzony został również przepis uniemożliwiający „sztuczne” przedłużanie
czasu trwania czynności likwidacyjnych - nie może być on dłuższy niż 12 miesięcy
od otwarcia likwidacji. Sprzyja to ochronie interesów wierzycieli samodzielnych
publicznych zakładów opieki zdrowotnej, którzy powinni mieć możliwość
zaspokojenia swoich roszczeń w racjonalnej perspektywie czasowej.
 
VI. Przekształcenie samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej

w spółkę.
System ochrony zdrowia, ze względu na to, że działa na rzecz pacjentów, jest
szczególnie wrażliwy na zmiany. Stąd też projektowana ustawa, mimo, że
powszechnie znane są mankamenty samodzielnych publicznych zakładów opieki
zdrowotnej, nie dąży do ich obligatoryjnego przekształcenia, pozostawiając decyzję w
tej sprawie podmiotowi tworzącemu, zachowując tym samym zasadę poszanowania
autonomii jednostek samorządu terytorialnego, o której mowa w art. 16 Konstytucji
RP. Z drugiej strony projekt ustawy uniemożliwia tworzenie nowych samodzielnych
publicznych zakładów opieki zdrowotnej, z wyjątkiem przypadku powstania nowego

12
zakładu w drodze połączenia co najmniej dwóch innych samodzielnych publicznych
zakładów opieki zdrowotnej.
Projektowane przekształcenie samodzielnych publicznych zakładów opieki
zdrowotnej w spółkę kapitałową pozwala na zmianę formy prawnej bez konieczności
uprzedniej likwidacji zakładu. Forma samodzielnego publicznego zakładu opieki
zdrowotnej nie odpowiada potrzebom zmienionej po 1999 r. rzeczywistości prawnej,
społecznej i gospodarczej. Forma spółki sprzyja zaś efektywnemu zarządzaniu,
otwiera nowe możliwości uzyskiwania przychodów, racjonalizuje gospodarowanie.
Spółka powstała w wyniku przekształcenia będzie następcą prawnym zakładu,
wstępując w jego prawa i obowiązki.
Istotnym elementem procedury przekształcenia jest – w świetle projektowanej ustawy
– ustalenie wskaźnika zadłużenia samodzielnego publicznego zakładu opieki
zdrowotnej. Wskaźnik ten rozumiany jest jako relacja sumy zobowiązań
długoterminowych i krótkoterminowych, pomniejszonych o inwestycje
krótkoterminowe samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej do sumy
jego przychodów. Od wartości tego wskaźnika zależy wartość zobowiązań zakładu,
jakie w związku z przekształceniem przejmuje lub może przejąć podmiot tworzący.
Regulacja powyższa ma na celu zapewnienie takich warunków powstania spółki
kapitałowej, w których będzie ona mogła efektywnie i skutecznie podjąć działalność
leczniczą. Jest to szczególnie istotne w przypadku bardzo zadłużonych samodzielnych
publicznych zakładów opieki zdrowotnej, których przekształcenie prowadziłoby do
powstania spółki kapitałowej obciążonej tym długiem. Spółka taka byłaby zagrożona
postawieniem w stan upadłości, co powoduje sytuację niekorzystną zarówno z punktu
widzenia systemu ochrony zdrowia, jak i wierzycieli, którzy mogliby zaspokoić swoje
roszczenia wyłącznie do wysokości majątku spółki.
Projekt ustawy zmierzając do wprowadzania systemowych zmian w ochronie
zdrowia, przewiduje możliwość przekształcenia kilku samodzielnych publicznych
zakładów opieki zdrowotnej w jedną spółkę kapitałową, pod warunkiem jednak, że
wszystkie te zakłady mają ten sam podmiot tworzący. Wyjątkiem jest tu sytuacja, gdy
podmiotami tworzącymi są jednostki samorządu terytorialnego, które mogą zawrzeć
porozumienie o przekształceniu samodzielnych publicznych zakładów opieki
zdrowotnej (utworzonych przez różne jednostki samorządu terytorialnego) w jedną
spółkę.
Projekt przewiduje wprowadzenie obowiązku dokonania jednorazowego określenia
wartości rynkowej nieruchomości znajdujących się w posiadaniu samodzielnego

13
publicznego zakładu opieki zdrowotnej, na dzień poprzedzający dzień
przekształcenia. Oszacowania takiego dokonuje rzeczoznawca majątkowy na
zasadach i w sposób określony w ustawie o gospodarce nieruchomościami.
Rozwiązanie to ma na celu określenie rzeczywistej wartości majątku samodzielnego
publicznego zakładu opieki zdrowotnej, co służy ustaleniu realnej wartości kapitału w
nowopowstałej spółce.

VII. Szpitale kliniczne.
Szczególnym zadaniem szpitali klinicznych jest czynne uczestnictwo w rozwijaniu
dziedzin medycyny prowadzonych w danej jednostce. Obowiązek ten pociąga za sobą
konieczność posiadania stosownej bazy dydaktyczno – naukowej, organizowania
staży i konsultacji z ekspertami.
Nowym rozwiązaniem jest wprowadzenie zadaniowego rozliczania czasu pracy.
Uregulowana została także problematyka czasu pracy w szpitalu klinicznym
nauczycieli akademickich oraz osób odbywających studia doktoranckie w uczelni
medycznej. Powyższa regulacja ma na celu poprawę zarządzania czasem pracy
nauczycieli akademickich uczestniczących jednocześnie w udzielaniu świadczeń
zdrowotnych w szpitalu klinicznym.
W związku z odmiennością misji podmiotów prowadzących działalność dydaktyczną
w powiązaniu z udzielaniem świadczeń zdrowotnych, niezbędne jest uregulowanie o
charakterze lex specialis, które pozwala na sprawowanie nadzoru przez uczelnię nad
działalnością naukową i dydaktyczną w oddziale poprzez funkcjonowanie stanowiska
kierownika kliniki, obok ordynatora lub lekarza kierującego oddziałem.
Wprowadzony zastał przepis odnoszący się do kierującego oddziałem lekarza, który
będzie wskazywany przez kierownika podmiotu, a zatem będzie wyłączony z
obowiązkowej procedury konkursowej. Konkurs będzie dotyczył wyłącznie
stanowiska ordynatora.
Projekt zawiera szczegółowe regulacje w zakresie zasad współpracy pomiędzy
uczelnią medyczną a szpitalem klinicznym. Wprowadzone zostało obligatoryjne
zawarcie umowy cywilnoprawnej z ustawowo określonymi jej elementami oraz
warunkami. Umowa pomiędzy uczelnią a podmiotem powinna zawierać: określenie
czasu trwania umowy i warunków jej wcześniejszego rozwiązania, środki finansowe
należne udostępniającemu z tytułu realizacji umowy, sposób przekazywania tych
środków oraz zasady ich rozliczeń, wykaz ruchomości i nieruchomości
udostępnianych w celu realizacji umowy, sposób ich udostępniania oraz zasady i

14
warunki ich wykorzystywania, określenie liczby oraz kwalifikacji zawodowych
nauczycieli akademickich, mających wykonywać w udostępnianej jednostce
organizacyjnej zadania, okoliczności, w których może nastąpić zmiana warunków
umowy, zasady odpowiedzialności cywilnej podmiotu leczniczego, za szkody
wyrządzone przez studentów, uczestników studiów doktoranckich lub nauczycieli
akademickich i zasady postępowania w przypadku naruszenia przez nich porządku
ustalonego w podmiocie leczniczym, zasady prowadzenia kontroli przez uczelnię
medyczną w zakresie wykonywania zadań badawczych i dydaktycznych w
udostępnionej jednostce organizacyjnej oraz zasady rozpatrywania sporów
wynikających z realizacji umowy.
Zgodnie z regulacjami projektu uczelnia medyczna będzie zobligowana do
przekazywania podmiotom udostępniającym jednostkę organizacyjną na potrzeby
uczelni środków finansowych na prowadzenie działalności dydaktycznej i badawczej.
Przekazywanie przez rektora uczelni medycznej środków na dydaktykę stanowi
skuteczną gwarancję realizacji potrzeb uczelni w obszarze dydaktyki będącej jej
zadaniem statutowym.
Wobec konieczności istnienia jednolitego systemu w obszarze świadczeń
zdrowotnych projekt ustawy wprowadza obowiązek przeprowadzania przez uczelnię
okresowej kontroli w jednostkach, dla których uczelnia pełni funkcję organu
tworzącego. Kontrola ukierunkowana jest między innymi na ocenę dostępności i
jakość udzielanych świadczeń. Przepisy nakładają na uczelnie medyczne obowiązek
przekazywania wniosków z kontroli ministrowi właściwemu ds. zdrowia.

VIII. Rejestr podmiotów prowadzących działalność leczniczą.
Niezależnie od formy prawnej prowadzenia działalności leczniczej, podmioty ją
wykonujące będą podlegały wpisowi do publicznego, jawnego rejestru, w miejsce
obecnie funkcjonujących rejestrów prowadzonych odrębnie dla zakładów opieki
zdrowotnej przez wojewodów lub Ministra Zdrowia, oraz rejestrów praktyk
lekarskich lub praktyk pielęgniarek, położnych prowadzonych przez właściwe organy
samorządów zawodowych. Ujednolicenie rejestru, przy zachowaniu jego jawności,
przyczyni się do wzmocnienia praw pacjenta, przez zapewnienie szerszego i
łatwiejszego dostępu do informacji o wszystkich podmiotach prowadzących
działalność leczniczą. Wspólny rejestr zapewni również możliwość zgromadzenia
danych dotyczących wszystkich podmiotów wykonujących działalność leczniczą.

15