Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny wykonawczy oraz niektórych innych ustaw

Warszawa, 1 lutego 2011 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

DSPA-140 – 111( 5 )/10




Pan

Grzegorz
Schetyna
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej




Przekazuję przyjęte przez Radę Ministrów stanowisko wobec
senackiego projektu ustawy

- o zmianie ustawy - Kodeks karny
wykonawczy oraz niektórych innych
ustaw (druk nr 3363).

Jednocześnie informuję, że Rada Ministrów upoważniła Ministra
Sprawiedliwości do reprezentowania Rządu w tej sprawie w toku prac
parlamentarnych.



(-) Donald Tusk
Projekt
DL-P-I-078-31/10


Stanowisko Rządu
do senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks
karny wykonawczy oraz niektórych innych ustaw
(druk sejmowy nr 3363)

Projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny wykonawczy oraz niektórych innych
ustaw (druk sejmowy nr 3363) stanowi realizację wyroku Trybunału
Konstytucyjnego z dnia 23 lutego 2010 r., sygn. P 20/09. Trybunał Konstytucyjny
uznał, że art. 123 § 2 zdanie pierwsze ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks
karny wykonawczy (Dz. U. Nr 90, poz. 557, z późn. zm.) w zakresie, w jakim zawiera
słowo „połowy”, jest niezgodny z art. 32 oraz z art. 65 ust. 4 w związku z art. 2
Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Jednocześnie Trybunał orzekł, że przepis ten traci moc obowiązującą
z upływem dwunastu miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw.
W praktyce oznacza to, że po wejściu w życie wyroku Trybunału, tj. od dnia
9 marca 2011 r. wynagrodzenie przysługujące skazanemu, zatrudnionemu


w pełnym wymiarze czasu pracy, winno być ustalone w sposób zapewniający
osiągnięcie co najmniej minimalnego wynagrodzenia. Konsekwencją wejścia w życie
wyroku będzie zatem podwyższenie wynagrodzeń osób skazanych, jeżeli
otrzymywane wynagrodzenie było niższe od wynagrodzenia minimalnego
przewidywanego dla pracowników. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego okres ten
może również zostać wykorzystany przez ustawodawcę w celu stworzenia
odpowiednich mechanizmów rekompensujących podmiotom zatrudniającym osoby
skazane konsekwencje wzrostu minimalnych wynagrodzeń wypłacanych tym
osobom, a także na stworzenie dodatkowych bodźców dla zatrudniania osób
skazanych.
Realizacja wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sposób zaproponowany

2
w przedmiotowym projekcie ustawy stwarza podstawy dla skutecznego wywiązywania
się przez więziennictwo z ustawowego obowiązku organizowania miejsc pracy
dla skazanych. Zatrudnienie osób pozbawionych wolności w trakcie pobytu
w jednostce penitencjarnej, stanowi bowiem jeden z podstawowych środków,
mających na celu readaptację społeczną skazanych. Aktywność zawodowa w trakcie
odbywania kary, nie tylko umożliwia skazanym zdobycie odpowiednich kwalifikacji,
co ułatwia późniejsze zatrudnienie, ale przede wszystkim wykształca nawyk pracy,
co stanowi istotny element zapobiegania powrotowi do przestępstwa. Ponadto
pozwala na spłatę zobowiązań alimentacyjnych, kar, grzywien oraz pomoc
finansową dla rodzin. Nie do przecenienia jest również bezpośredni wpływ pracy
osadzonych na poprawę atmosfery wychowawczej w jednostkach penitencjarnych
oraz ich bezpieczeństwo. Przedmiotowy projekt ustawy wprowadzając dodatkowe
mechanizmy rekompensujące podmiotom zatrudniającym osoby pozbawione
wolności konsekwencje wzrostu ich wynagrodzeń stwarza dodatkowe bodźce
do zatrudniania tych osób.
Przedkładany projekt wprowadza zmiany w trzech ustawach: z dnia
6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 90, poz. 557, z późn. zm.),
z dnia 28 sierpnia 1997 r. o zatrudnianiu osób pozbawionych wolności (Dz. U. Nr 123,
poz. 777, z późn. zm.) oraz z dnia 12 lutego 2010 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny,
ustawy – Kodeks karny wykonawczy oraz ustawy – Prawo ochrony środowiska
(Dz. U. Nr 40, poz. 227).
W projekcie zakłada się przywrócenie możliwości korzystania z przepisów
ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o zatrudnianiu osób pozbawionych wolności także przez
innych pracodawców (kontrahentów zewnętrznych) zatrudniających osoby
pozbawione wolności. W związku z rozszerzeniem kręgu beneficjentów środków
Funduszu Rozwoju projekt zakłada utworzenie w miejsce dotychczasowego
Funduszu Rozwoju Przywięziennych Zakładów Pracy nowego - Funduszu
Aktywizacji Zawodowej Skazanych oraz Rozwoju Przywięziennych Zakładów,
będącego również państwowym funduszem celowym. Rozszerzony krąg
beneficjentów środków Funduszu Aktywizacji wymaga dodatkowego upoważnienia



3
ustawowego dla Ministra Sprawiedliwości do określenia w drodze rozporządzenia
także sposobu i trybu dokumentowania, przez beneficjentów, wydatków
na tworzenie i utrzymanie miejsc pracy dla osób pozbawionych wolności oraz
wysokości i przeznaczenia środków. Kolejną konsekwencją zwiększenia ilości
podmiotów korzystających z rozwiązań zawartych w ustawie o zatrudnianiu osób
pozbawionych wolności jest rozszerzenie źródeł przychodu Funduszu Aktywizacji.
W tym celu proponuje się wprowadzenie w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. –
Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 90, poz. 557, z późn. zm.) potrąceń na cele
Funduszu Aktywizacji analogicznie, jak w przypadku innego państwowego
funduszu celowego, jakim jest Fundusz Pomocy Postpenitencjarnej. Jest to zgodne
ze stanowiskiem Trybunału Konstytucyjnego, który w uzasadnieniu do wyroku
z dnia 23 lutego 2010 r., sygn. akt P-020/09, stwierdził, iż „Konstytucja nie wyklucza
obowiązkowych potrąceń z wynagrodzenia skazanego na określone cele społeczne.”. Proponuje
się odpis (potrącenia) w wysokości 25% funduszu wynagrodzeń skazanych
miesięcznie.
Przewiduje się, że środki zgromadzone na Funduszu Aktywizacji przeznaczy
się na cele wymienione w art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o zatrudnianiu
osób pozbawionych wolności, w tym między innymi na:
1) pokrycie kosztu badań wstępnych, okresowych i specjalistycznych
z zakresu medycyny pracy;
2) pokrycie kosztów szkolenia wstępnego ogólnego i stanowiskowego
z zakresu bhp i ochrony przeciwpożarowej;
3) pokrycie kosztów szkolenia specjalistycznego niezbędnego do
podjęcia pracy na konkretnym stanowisku pracy;
4) pokrycie kosztów transportu do i z miejsca pracy;
5) pokrycie kosztów zakupu i konserwacji odzieży i obuwia roboczego
oraz środków ochrony indywidualnej;
6) pokrycie kosztów napojów i posiłków regeneracyjnych.
Przewiduje się, iż poniesione przez zatrudniającego koszty związane
z zatrudnianiem osób pozbawionych wolności muszą być udokumentowane,



4
a zwrot poniesionych kosztów następuje na wniosek zatrudniającego. Wysokość
zwrotu poniesionych kosztów będzie uzależniona od wysokości dokonanych przez
pracodawcę wpłat na konto Funduszu Aktywizacji oraz środków pozostających
w danej chwili w dyspozycji Funduszu. Szczegółowe rozwiązania dotyczące
warunków zwrotu kosztów poniesionych przez pracodawców zostaną określone
w akcie wykonawczym, wydanym na podstawie projektowanego art. 8 ust. 3
zmienianej ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o zatrudnianiu osób pozbawionych wolności.
Za
optymalną metodę rozliczania kosztów zatrudniania osób pozbawionych
wolności, mającą stanowić rekompensatę wzrostu wynagrodzeń wypłacanych
skazanym należałoby uznać rozliczenia w sposób ryczałtowy. Ta uproszczona
metoda pozwoliłaby na rozliczanie kosztów przy przyjęciu pewnej ustalonej kwoty
pieniężnej (np. procent od wysokości wypłacanych wynagrodzeń), bez potrzeby
rozliczania i dokumentowania pojedyńczych kosztów (np. jednorazowego
przejazdu jednego skazanego do miejsca pracy).

Rozliczanie na podstawie przedkładanych faktur mogłoby spowodować
zagrożenie celowego generowania przez pracodawców zwiększonych kosztów,
związanych z działaniami wskazanymi w art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 28 sierpnia
1997 r. o zatrudnianiu osób pozbawionych wolności.

Przyjęcie ryczałtowej formy rozliczania zapewni jednolitość i przejrzystość
stosowanych procedur. Ustalenie faktycznej wielkości rekompensaty nie powinno
wówczas budzić wątpliwości, gdyż jej wyliczenie następować będzie na podstawie
list płac skazanych. Wdrożenie tej metody nie powinno spowodować skutków
finansowych dla budżetu państwa. W przeciwnym razie, przy dokumentowaniu
każdej czynności, powodującej powstanie kosztów zatrudnienia, konieczne byłoby
dodatkowe obciążenie pracą osób, zajmujących się problematyką zatrudnienia,
ewentualnie, zatrudnianie nowych pracowników. Mając na względzie poziom
zatrudnienia zewnętrznego (w chwili obecnej w całym kraju skazani zatrudnieni są
w ok. 800 podmiotach pozawięziennych) ilość przeprowadzonych czynności
znacznie by wzrosła. Rozpatrzenie takiej ilości wniosków o rekompensatę przez
funkcjonariuszy i pracowników jednostek szczebla podstawowego mogłoby