Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw

39

ograniczeń, wymagając jedynie zagwarantowania płatności podatku na warunkach
określonych przez dane państwo członkowskie. W związku z powyższym w przypadkach
innych niż określone w art. 18 ust. 1 i 2 ww. dyrektywy każde państwo członkowskie może
uregulować własne zasady składania i stosowania zabezpieczeń akcyzowych. Podobne
regulacje istniały w okresie obowiązywania dyrektywy 92/12/EWG. W oparciu o te regulacje
objęto obowiązkiem złożenia zabezpieczenia akcyzowego w kraju od 1 maja 2004 roku
również inne podmioty niż podmioty zobligowane do tego przez przepisy unijne. Przyjęto
wówczas w przepisach krajowych w przypadkach, w których było to możliwe, jednakowe
zasady składania i stosowania zabezpieczeń akcyzowych dla wszystkich podmiotów. Zasadę
jednakowych regulacji w zakresie zabezpieczeń akcyzowych dla wszystkich podmiotów,
w przypadkach w których jest to możliwe, utrzymano w niniejszej ustawie. Na tej zasadzie
regulacjami określonymi w art. 63 ust. 3 objęto wszystkie podmioty obowiązane do złożenia
zabezpieczenia akcyzowego. Objęcie zamkniętym katalogiem „osób trzecich” uprawnionych
do złożenia zabezpieczenia „zastępczego” wszystkich podmiotów obowiązanych do złożenia
zabezpieczenia akcyzowego wpłynie pozytywnie na postrzeganie kwestii równości wobec
prawa przez wszystkie podmioty uczestniczące w obrocie wyrobami akcyzowymi obowiązane
do złożenia zabezpieczenia akcyzowego.
Jednocześnie umożliwiono złożenie przez wymienione w przepisie osoby trzecie „zastępczo”
tylko części zabezpieczenia akcyzowego, łącznie z podmiotem obowiązanym do jego
złożenia, który składa pozostałą część zabezpieczenia.
Art. 63 ust. 4 (implementacja) – przepis został zmieniony pod względem redakcyjnym
z wykorzystaniem nowych pojęć wprowadzonych do przepisów akcyzowych, takich jak
„podmiot wysyłający” i „podmiot odbierający”.
Art. 63 ust. 5 – zmiany w treści art. 63 ust. 5, który określa odpowiedzialność „osób trzecich”
składających zabezpieczenie akcyzowe, zamiast osoby do tego obowiązanej, są konsekwencją
zmian dokonanych w ust. 3 – 4 tego artykułu i precyzują zakres majątkowej odpowie-
dzialności poszczególnych podmiotów składających „zastępczo” zabezpieczenie akcyzowe
lub „udostępniających” do wykorzystania swoje zabezpieczenie akcyzowe.
Art. 64 ust. 1 pkt 4 – wprowadzono możliwość uzyskania zwolnienia z obowiązku złożenia
zabezpieczenia akcyzowego przez podmiot prowadzący skład podatkowy, który nie posiada
zaległości z tytułu cła i podatków stanowiących dochód budżetu państwa oraz składek na
ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, również w sytuacji gdy podmiot ten uzyskał


40

przewidziane prawem zwolnienie, odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub
wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu.
Art. 64 ust. 1a – regulacja umożliwia podatnikowi, o którym mowa w art. 13 ust. 3,
tzn. podmiotowi posiadającemu zezwolenie wyprowadzenia, uzyskanie zwolnienia z obo-
wiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego, jeżeli podatnik ten spełnia warunki, o których
mowa w art. 64 ust. 1 pkt 1 oraz 3 – 5. W związku z wprowadzeniem w art. 54 ust. 1 warunku
złożenia zabezpieczenia akcyzowego przez podmiot ubiegający się o wydanie zezwolenia
wyprowadzenia w celu zagwarantowania pokrycia zobowiązań podatkowych tego podmiotu
(podobnie jak to ma miejsce w przypadku podmiotu prowadzącego skład podatkowy)
wprowadzono możliwość uzyskania zwolnienia z tego obowiązku na zasadach podobnych do
zasad uzyskania zwolnienia przez podmiot prowadzący skład podatkowy. Tym samym
przepis zrównuje w powyższym zakresie warunki finansowe prowadzenia działalności przez
powyższe podmioty. Należy w tym miejscu zaznaczyć, iż nie wprowadzono regulacji
umożliwiającej zwolnienie zarejestrowanego wysyłającego z obowiązku złożenia
zabezpieczenia akcyzowego. Powyższe wynika z faktu, iż podmiot ten składa zabezpieczenie
akcyzowe tylko i wyłącznie w związku z przemieszczaniem wyrobów akcyzowych z zasto-
sowaniem procedury zawieszenia poboru akcyzy, a zgodnie z art. 64 ust. 6 zwolnienia z obo-
wiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego nie stosuje się w przypadku przemieszczania
wyrobów akcyzowych w procedurze zawieszenia poboru akcyzy (zarówno na terytorium
kraju, jak i na terytorium Unii).
Art. 64 ust. 3 – 5, 9 i 10 – zmiany przedmiotowych przepisów są konsekwencją wprowa-
dzenia zmian dokonanych w ust. 1 i 1a tego artykułu i mają na celu objęcie zwolnieniem
z obowiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego podatnika, o którym mowa w art. 13 ust. 3
(na podobnych zasadach, jak w przypadku podmiotu prowadzącego skład podatkowy).
Art. 65 ust. 1, 1a i 1b (implementacja) – w związku ze zmianami terminologiczno-podmio-
towymi dokonanymi w ustawie (zastąpienie „zarejestrowanego handlowca” i „niezarejestro-
wanego handlowca” terminem „zarejestrowany odbiorca”, wprowadzenie „zarejestrowanego
wysyłającego”), nałożeniem na podmiot posiadający zezwolenie wyprowadzenia obowiązku
złożenia zabezpieczenia akcyzowego oraz określeniem (w miejsce „osób trzecich”) katalogu
podmiotów mogących złożyć zabezpieczenie akcyzowe zamiast podmiotu do tego
obowiązanego, zaistniała konieczność zmiany treści przepisów określających zasady
składania zabezpieczenia akcyzowego w formie zabezpieczenia generalnego, które ma na celu
zagwarantowanie pokrycia wielu kolejnych zobowiązań podatkowych. Zabezpieczenie


41

generalne już w momencie jego złożenia powinno gwarantować pokrycie wszystkich
mogących powstać zobowiązań podatkowych. Zabezpieczenie akcyzowe jest składane przez
podmioty wymienione w art. 65 ust. 1 jako warunek uzyskania zezwolenia na prowadzenie
działalności w zakresie wyrobów akcyzowych. Działalność ta jest rozciągnięta w czasie
i
polega na wykonywaniu powtarzających się czynności, które powodują lub mogą
powodować powstanie zobowiązań podatkowych. W związku z powyższym podmioty te
składają obligatoryjnie zabezpieczenie generalne dla zagwarantowania zapłaty wszystkich
(powtarzających się) zobowiązań podatkowych, każdego z nich z osobna. W ust. 1 określa-
jącym przypadki, w których składa się zabezpieczenie generalne, do katalogu podmiotów
składających obligatoryjnie to zabezpieczenie (jako warunek uzyskania właściwego
zezwolenia na prowadzenie określonej działalności gospodarczej w zakresie wyrobów
akcyzowych, dla pokrycia wielu związanych z tym zobowiązań podatkowych) dodano
„zarejestrowanego wysyłającego” i „podatnika, o którym mowa w art. 13 ust. 3”, zmieniając
ponadto jego redakcję. Jednocześnie dotychczasową treść pkt 4, określającego podmioty
mogące składać zabezpieczenie generalne dobrowolnie (kiedy uznają, że jest to dla nich
korzystne), zamieszczono odpowiednio zredagowaną w ust. 1a, uzupełniając przy tym katalog
tych podmiotów o przewoźnika i spedytora, którzy składają zabezpieczenie dla
zagwarantowania pokrycia zobowiązań podatkowych mogących powstać w stosunku do
przemieszczanych przez nich wyrobów akcyzowych, w przypadku gdy zajmują się usługowo
transportem na rzecz wielu podmiotów.
Art. 65 ust. 2 – dodano odwołanie do nowego ust. 3a tego artykułu, patrz uzasadnienie do
art. 65 ust. 3a.
Art. 65 ust. 3 – w przedmiotowym przepisie, określającym sposób ustalania wysokości zabez-
pieczenia generalnego składanego przez podmiot pośredniczący, doprecyzowano, iż kwota
zabezpieczenia powinna obejmować również kwotę zobowiązań podatkowych mogących
powstać w przypadku użycia wyrobów akcyzowych niezgodnie z przeznaczeniem upraw-
niającym do zwolnienia od akcyzy. Uzupełnienie przepisu ma na celu usunięcie ewentualnych
wątpliwości interpretacyjnych, co do zakresu i warunków składania zabezpieczenia gene-
ralnego przez podmiot pośredniczący.
Art. 65 ust. 3a – w przepisie tym określono sposób ustalania wysokości zabezpieczenia
generalnego składanego na zasadzie dobrowolności przez podmioty określone w ust. 1a tego
artykułu, przyjmując za podstawę kwotę oszacowaną i wskazaną przez te podmioty. Zasadę
taką przyjęto z uwagi na dobrowolność stosowania zabezpieczenia generalnego przez ww.


42

podmioty oraz fakt, iż wysokość tego zabezpieczenia jest weryfikowana na bieżąco w trakcie
procedury ich tzw. saldowania. Konsekwencją dodania art. 65 ust. 3a jest zmiana ust. 2 tego
artykułu, polegająca na uzupełnieniu odwołania określonego w tym przepisie o ust. 3a.
Art. 65 ust. 5 – odwołania określone w tych przepisach uzupełniono o ust. 1a, co jest konsek-
wencją wyodrębnienia tego ustępu z dotychczasowej treści ust. 1.
Art. 65 ust. 7 i 7a – zmiana treści ust. 7 jest związana z wejściem w życie ustawy z dnia
27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (Dz. U. Nr 168, poz. 1323). Przepis ten w dotych-
czasowym brzmieniu określa obowiązek ustalenia stanu wykorzystania zabezpieczenia
generalnego przed jego zastosowaniem do zagwarantowania zobowiązań podatkowych
powstałych lub mogącego powstać w związku z wykonaniem określonej kolejnej czynności.
Zgodnie z ww. przepisem taka czynność, jak np. wyprodukowanie wyrobów akcyzowych
w składzie podatkowym lub wprowadzenie wyrobów do składu podatkowego, powoduje
konieczność ustalenia, czy kwota wolna zabezpieczenia generalnego, tzn. kwota nieobciążona
wcześniejszymi zobowiązaniami podatkowymi, pokrywa kolejne zobowiązanie podatkowe
powstałe lub mogące powstać w związku z tą czynnością.
Sytuacja dotychczasowa:
Zgodnie z dotychczasowym brzmieniem przepisu, stan wykorzystania zabezpieczenia ge-
neralnego, z wyjątkiem zabezpieczenia generalnego złożonego przez podmiot pośredniczący,
ustala właściwy naczelnik urzędu celnego. W przypadku składów podatkowych dokonują
tego upoważnieni przez naczelnika pracownicy „szczególnego nadzoru podatkowego”, stale
obecni w składzie podatkowym, w związku z czym ustalanie stanu wykorzystania zabez-
pieczenia generalnego, a także obciążanie go kolejnymi zobowiązaniami podatkowymi,
odbywa się „na miejscu”, tzn. w składzie podatkowym. Jednocześnie dotychczasowe przepisy
wykonawcze określają obowiązek odnotowywania przez naczelnika obciążenia zabez-
pieczenia generalnego kwotą zobowiązania podatkowego.
Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej przewiduje zastąpienie stałego nadzoru
podatkowego w większości składów podatkowych kontrolą doraźną. Powoduje to ko-
nieczność ustalania stanu wykorzystania zabezpieczenia generalnego w urzędzie celnym, tzn.
w jego siedzibie lub innym miejscu wyznaczonym przez naczelnika tego urzędu celnego
(posterunku celnym itp.), co powoduje również konieczność przedkładania przez podmiot
prowadzący skład podatkowy właściwych dokumentów w tym miejscu. Sytuacja taka może


43

w
niektórych przypadkach znacznie utrudnić stosowanie zabezpieczenia generalnego,
zarówno organom podatkowym, jak i podmiotom gospodarczym.
Proponowana zmiana:
Zmiana treści art. 65 ust. 7, a także związane z nimi zmiany w art. 66, zobowiązujące ministra
właściwego do spraw finansów publicznych do wydania przepisów wykonawczych,
utrzymują obowiązek ustalania stanu wykorzystania zabezpieczenia generalnego przed jego
zastosowaniem. Ustalania stanu wykorzystania zabezpieczenia generalnego zostało jednak
określone jako czynność poprzedzająca odnotowanie jego obciążenia zobowiązaniem
podatkowym. Zgodnie z nowym brzmieniem ust. 7, obciążenie złożonego zabezpieczenia
generalnego powinno zostać właściwie odnotowane w każdym przypadku powstania
obowiązku podatkowego, a każdy organ lub podmiot, który tego dokona, powinien uprzednio
ustalić stan wykorzystania tego zabezpieczenia.
Jednocześnie w art. 66 ust. 2 pkt 5 przewidziano możliwość określenia przez ministra
finansów przypadków, w których nie odnotowuje się obciążenia zabezpieczenia generalnego
kwotą powstałego lub mogącego powstać zobowiązania podatkowego, np. w razie awarii
Systemu.
Należy dodać, że odnotowanie obciążenia zabezpieczenia generalnego kwotą zobowiązania
podatkowego może nastąpić wyłącznie w przypadku ustalenia, że kwota wolna tego
zabezpieczenia pokrywa w pełni kwotę tego zobowiązania podatkowego. W przeciwnym
przypadku czynność powodująca powstanie obowiązku podatkowego nie powinna być
dokonana lub powinno zostać złożone dodatkowe zabezpieczenie generalne we właściwej
wysokości.
Z kolei ust. 7a określa właściwość rzeczową do odnotowywania obciążenia zabezpieczenia
generalnego, a także jego zwolnienia z obciążenia. W przypadku zabezpieczenia generalnego
złożonego przez podmiot pośredniczący, a także w innych przypadkach lub warunkach
określonych przez ministra do spraw finansów publicznych, na podstawie art. 66 ust. 2 pkt 4,
obciążenie zabezpieczenia i jego zwolnienie z obciążenia będzie odnotowywał podmiot
obowiązany do złożenia zabezpieczenia. W pozostałych przypadkach obciążenie i zwolnienie
zabezpieczenia generalnego będzie odnotowywał właściwy organ podatkowy. Właściwość
miejscowa organów podatkowych w tym zakresie została uregulowana w art. 14 ust. 5a i 5b.
Dzięki proponowanym rozwiązaniom minister właściwy do spraw finansów publicznych
będzie mógł w sposób elastyczny regulować szczegółowy sposób stosowania zabezpieczeń