Senacki projekt ustawy o zmianie dekretu o należnościach świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym

Druk nr 2072

Warszawa, 23 kwietnia 2009 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Marszałek Senatu


Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej


Szanowny Panie Marszałku

Zgodnie z art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. mam zaszczyt powiadomić Pana Marszałka, że Senat na
31. posiedzeniu w dniu 22 kwietnia 2009 r. podjął uchwałę w sprawie wniesienia
do Sejmu projektu ustawy

-
o zmianie dekretu o należnościach
świadków, biegłych i stron

w postępowaniu sądowym.

Projekt ustawy stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu
prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego.
Jednocześnie pragnę poinformować, że Senat upoważnił senatora Piotra
Zientarskiego do reprezentowania Senatu w dalszych pracach nad tym projektem.
W załączeniu przesyłam opinię Komitetu Integracji Europejskiej

o zgodności projektu ustawy z prawem Unii Europejskiej.

Z poważaniem

(-) Bogdan Borusewicz
U C H W A Ł A
SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
z dnia 22 kwietnia 2009 r.
w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o zmianie dekretu o należnościach
świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r., Senat wnosi do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o zmianie
dekretu o należnościach świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym.
Jednocześnie upoważnia senatora Piotra Zientarskiego do reprezentowania Senatu
w pracach nad projektem.
MARSZAŁEK SENATU
Bogdan BORUSEWICZ
p r o j e k t
USTAWA
z dnia
o zmianie dekretu o należnościach świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym
Art. 1.
W dekrecie z dnia 26 października 1950 r. o należnościach świadków, biegłych i stron w
postępowaniu sądowym (Dz. U. Nr 49, poz. 445 oraz z 2004 r. Nr 273, poz. 2702) w art. 10
po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:
"2a. Wynagrodzenie biegłego, będącego podatnikiem podatku od towarów i usług, podwyższa
się o stawkę podatku od towarów i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności w
przepisach o podatku od towarów i usług, obowiązującą w dniu orzekania o tym
wynagrodzeniu.".
Art. 2.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
UZASADNIENIE
1. Ustawa wykonująca postanowienie Trybunału Konstytucyjnego
Projektowana ustawa stanowi dostosowanie systemu prawa do postanowienia
Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 czerwca 2008 r. (sygn. akt S 3/08), sygnalizującego
potrzebę podjęcia inicjatywy prawodawczej w regulacjach dotyczących zasad i procedury
zaliczania podatku od towarów i usług do kosztów sądowych z tytułu należności poddanych
opodatkowaniu tym podatkiem biegłych sądowych i innych osób wykonujących czynności im
zlecone w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym.
Pełny tekst postanowienia, wraz z uzasadnieniem: OTK Z.U. z 2008 r. Nr 5A, poz. 94.
2. Przedmiot i istota rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego
2.1. TK w trybie art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale
Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.) zasygnalizował „potrzebę podjęcia
inicjatywy prawodawczej w związku z luką prawną w regulacjach dotyczących zasad i
procedury zaliczania podatku od towarów i usług do kosztów sądowych z tytułu należności
poddanych opodatkowaniu tym podatkiem biegłych sądowych i innych osób wykonujących
czynności im zlecone w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym”.
2.2. Na początku należy przypomnieć, iż na podstawie art. 4 ust. 2 ustawy o TK —
Trybunał może przedstawiać właściwym organom stanowiącym prawo uwagi o
stwierdzonych uchybieniach i lukach w prawie, których usunięcie jest niezbędne dla
zapewnienia spójności systemu prawnego RP (są to tzw. postanowienia sygnalizacyjne).
Uprawniony podmiot złożył wniosek zarzucający art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia
11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, ze zm.) niezgodność
z art. 2 Konstytucji. Wnioskodawca twierdził, iż przepis ten „w zakresie, w jakim określa
czynności, których wykonanie nie jest w rozumieniu art. 15 ust. 2 tej ustawy uznane za
wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą — narusza zasadę przyzwoitej legislacji,
a więc zasadę zaufania obywatela do państwa i prawa”.
2
TK stwierdził jednak (wyrok z 12 VI 2008 r., K 50/05), że przepis ten jest zgodny z
art. 2 Konstytucji. Powziął natomiast innego rodzaju wątpliwości, w konsekwencji których
zwrócił uwagę w postanowieniu na potrzebę podjęcia inicjatywy prawodawczej w
omawianych regulacjach.
2.3. W art. 15 ustawy o podatku od towarów i usług ust. 1–3 mają następujące
brzmienie:
„1. Podatnikami [podatku od towarów i usług, VAT] są osoby prawne, jednostki
organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie
działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej
działalności.
2. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców
lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także
działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została
wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności
w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na
wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla
celów zarobkowych.
3. Za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1, nie
uznaje się czynności: (…) [pkt3] z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13
pkt 2–9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z
tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych
czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie
czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności,
wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób
trzecich”.
Artykuł 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych określa, które
przychody uważa się za przychody z działalności wykonywanej osobiście. Pkt 5 tego artykułu
stanowi m.in., iż przychodami takimi są: „przychody osób, którym organ władzy lub
administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych
przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w
postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym”.
Artykuł 15 ust. 3 in principio zwalnia z podatku VAT czynności „z tytułu których
przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2–9 ustawy […] o podatku dochodowym od
osób fizycznych”, jednakże in fine dodaje, iż zwolnienie to jest aktualne tylko wtedy, gdy „z