Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa

Druk nr 2066

Warszawa, 14 maja 2009 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Marszałek Senatu


Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej


Szanowny Panie Marszałku!

Zgodnie z art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. mam zaszczyt powiadomić Pana Marszałka, że Senat na 33.
posiedzeniu w dniu 14 maja 2009 r. podjął uchwałę w sprawie wniesienia do
Sejmu projektu ustawy


- o zmianie ustawy o świadczeniach
pieniężnych z ubezpieczenia
społecznego w razie choroby i
macierzyństwa.

Projekt ustawy stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu
prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego.
Jednocześnie pragnę poinformować, że Senat upoważnił senator Grażynę
Sztark do reprezentowania Senatu w dalszych pracach nad tym projektem.
W załączeniu przesyłam opinię Komitetu Integracji Europejskiej o
pozostawaniu projektu ustawy poza obszarem prawa Unii Europejskiej.

Z poważaniem

(-) Bogdan Borusewicz
U C H W A Ł A
SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
z dnia 14 maja 2009 r.
w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach
pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r., Senat wnosi do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o zmianie
ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby
i macierzyństwa.
Jednocześnie upoważnia senator Grażynę Sztark do reprezentowania Senatu w
pracach nad projektem.
MARSZAŁEK SENATU
Bogdan BORUSEWICZ
p r o j e k t
USTAWA
z dnia
o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego
w razie choroby i macierzyństwa
Art. 1.
W ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia
społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 267, z późn.
zm.1)) w art. 41 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
"1. Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego nie uwzględnia się
składników wynagrodzenia, do których pracownik zachowuje prawo w okresie
pobierania zasiłku, na podstawie przepisów o wynagrodzeniu lub zawartych układów
zbiorowych albo na podstawie umowy o pracę.".
Art. 2.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2006 r. Nr 221, poz. 1615,
z 2007 r. Nr 47, poz. 318 i Nr 115, poz. 792, z 2008 r. Nr 93, poz. 582, Nr 119, poz. 771, Nr 234, poz. 1570, Nr
234, poz. 1654 oraz z 2009 Nr 22, poz. 120.
UZASADNIENIE
1. Ustawa wykonująca wyrok Trybunału Konstytucyjnego
Projektowana ustawa stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawa do
wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 czerwca 2008 r. (sygn. akt SK 16/06),
stwierdzającego niezgodność przepisu art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o
świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.
U. z 2005 r. Nr 31, poz. 267, ze zm.) z Konstytucją.
Zgodnie z art. 190 ust. 1 Konstytucji, orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają
moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne.
Sentencja wyroku: Dz. U. z 2008 r. Nr 119, poz. 771 (dzień publikacji wyroku —
7 lipca 2008 r.). Pełny tekst wyroku, wraz uzasadnieniem: OTK Z.U. z 2008 r. Nr 5A, poz. 85.
2. Przedmiot i istota rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego
2.1. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r.
o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa,
rozumiany w taki sposób, że w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego nie uwzględnia się
wypłaconych pracownikowi — w okresie przyjętym do jej ustalenia — składników
wynagrodzenia, od których pracownik ten uiścił składkę na ubezpieczenie chorobowe, a które
nie są mu wypłacane w okresie pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy
wskutek choroby albo zasiłku chorobowego — jest niezgodny z art. 67 ust. 1 w związku z art.
31 ust. 3 Konstytucji RP.
2.2. Generalnie „podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego
ubezpieczonemu będącemu pracownikiem stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie
wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała
niezdolność do pracy”.
Zakwestionowany art. 41 ust. 1 ustawy stanowi jednak, iż „przy ustalaniu podstawy
wymiaru zasiłku chorobowego nie uwzględnia się składników wynagrodzenia, jeżeli
postanowienia układów zbiorowych pracy lub przepisy o wynagradzaniu nie przewidują
zmniejszania ich za okres pobierania zasiłku”.
2
Celem takiej konstrukcji podstawy wymiaru zasiłku było to by wysokość zasiłku
zależała od zarobków, a w konsekwencji i składek na ubezpieczenie chorobowe. Jednocześnie
art. 41 miał na celu to by do podstawy wymiary zasiłku chorobowego nie wliczać tych
składników wynagrodzenia, które są wypłacane w okresie pobierania zasiłku.
Natomiast, jeśli układ zbiorowy, regulamin pracy lub inny akt prawny dotyczący
wynagradzania w danym zakładzie pracy stanowi, iż dany składnik wynagrodzenia jest
zmniejszany lub zawieszany w okresie pobierania zasiłku, to jego dotychczasową wysokość
wlicza się do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego.
W konsekwencji można wyróżnić trzy sytuacje.
Pierwsza. Układ zbiorowy albo regulamin stanowi wyraźnie, iż pracownik w okresie
pobierania zasiłku zachowuje prawo do określonego składnika wynagrodzenia i rzeczywiście
jest on mu wypłacany. Składnik ten nie jest więc uwzględniany ani w podstawie wymiaru
składki, ani w podstawie wymiaru zasiłku.
Druga. Układ lub regulamin stanowi wyraźnie, iż pracownik w okresie pobierania
zasiłku nie ma prawa do określonego składnika wynagrodzenia (co oczywiste składnik ten nie
jest więc przez pracodawcę wypłacany). Składnik ten wliczany jest wówczas do podstawy
wymiaru składki, a jako że jest „zmniejszany”, a ściślej zawieszany w okresie pobierania
zasiłku, zostaje wliczony do podstawy jego wymiaru. Oznacza to, że pracownik płaci „wysoką”
(bo naliczaną od wszystkich składników wynagrodzenia) składkę i otrzymuje odpowiednio
„wysoki” zasiłek, którego pracodawca „nie uzupełnia” żadnym składnikiem wynagrodzenia.
Trzecia. Układ albo regulamin nie zawiera żadnych postanowień w przedmiocie prawa
pracownika do poszczególnych składników wynagrodzenia w okresie pobierania zasiłku
(dotyczy to też pracowników, którzy pracują w zakładach, które nie muszą mieć regulaminu
wynagradzania, ponieważ zatrudniają do 20 pracowników), albo gdy zawiera postanowienia
zbyt lakoniczne, czy też niejasne (czyli nie rozstrzyga wyraźnie o tym, czy pracownik
zachowuje prawo do określonego składnika wynagrodzenia, który „nie jest zmniejszany”, czy
też prawa takiego nie zachowuje, a składnik „jest zmniejszany”). Brak albo niejasność takich
postanowień oznacza po pierwsze, że składnik wynagrodzenia nie jest wypłacany
pracownikowi w czasie pobierania zasiłku (składnik ten jest zatem wliczany do podstawy
wymiaru składki, o czym wie zarówno płatnik składek jak i ZUS), po wtóre zaś, że zarazem
składnika tego (który nie został wszak mocą układu albo regulaminu wynagradzania
„zmniejszony”) nie uwzględnia się w podstawie wymiaru zasiłku. Oznacza to, że w sytuacji
trzeciej pracownik płaci „wysoką” (bo naliczaną od wszystkich składników wynagrodzenia)
składkę, ale otrzymuje „niski” zasiłek, którego pracodawca już „nie uzupełnia”.