Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego

Druk nr 1763

Warszawa, 18 lutego 2009 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Marszałek Senatu



Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej


Szanowny Panie Marszałku

Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. mam zaszczyt powiadomić Pana Marszałka, że Senat na
27. posiedzeniu w dniu 18 lutego 2009 r. podjął uchwałę w sprawie wniesienia do
Sejmu projektu ustawy

- o zmianie ustawy - Kodeks postępowa-
nia cywilnego.

Projekt ustawy stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu
prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego.
Jednocześnie pragnę poinformować, że Senat upoważnił senatora
Bohdana Paszkowskiego do reprezentowania Senatu w dalszych pracach nad tym
projektem.
W załączeniu przysyłam opinię Komitetu Integracji Europejskiej

o pozostawaniu projektu ustawy poza obszarem prawa Unii Europejskiej.

Z poważaniem

(-) Bogdan Borusewicz
-1-
U C H W A Ł A
SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
z dnia 18 lutego 2009 r.
w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks
postępowania cywilnego
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r., Senat wnosi do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o zmianie
ustawy – Kodeks postępowania cywilnego.
Jednocześnie upoważnia senatora Bohdana Paszkowskiego do reprezentowania Senatu
w pracach nad projektem.
MARSZAŁEK SENATU
Bogdan BORUSEWICZ
p r o j e k t
USTAWA
z dnia
o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego
Art. 1.
W ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz.
296, z późn. zm.1)) w art. 117:
1) § 1 otrzymuje brzmienie:
"§ 1. Strona będąca osobą fizyczną ma prawo zgłosić, na piśmie lub ustnie do protokołu,
wniosek o ustanowienie dla niej adwokata lub radcy prawnego, jeżeli na podstawie
oświadczenia, zawartego we wniosku, obejmującego szczegółowe dane o stanie
rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania, wykaże, że nie może, bez
uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny, ponieść kosztów
wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego.";
2) po § 1 dodaje się § 11 w brzmieniu:

1) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1965 r. Nr 15, poz. 13, z 1974 r. Nr 27, poz. 157 i Nr
39, poz. 157, z 1975 r. Nr 45, poz. 234, z 1982 r. Nr 11, poz. 82 i Nr 30, poz. 210, z 1983 r. Nr 5, poz. 33, z
1984 r. Nr 45, poz. 241 i 242, z 1985 r. Nr 20, poz. 86, z 1987 r. Nr 21, poz. 123, z 1988 r. Nr 41, poz. 324, z
1989 r. Nr 4, poz. 21 i Nr 33, poz. 175, z 1990 r. Nr 14, poz. 88, Nr 34, poz. 198, Nr 53, poz. 306, Nr 55, poz.
318 i Nr 79, poz. 464, z 1991 r. Nr 7, poz. 24, Nr 22, poz. 92 i Nr 115, poz. 496, z 1993 r. Nr 12, poz. 53, z
1994 r. Nr 105, poz. 509, z 1995 r. Nr 83, poz. 417 i Nr 141, poz. 692, z 1996 r. Nr 24, poz. 110, Nr 43, poz.
189, Nr 73, poz. 350 i Nr 149, poz. 703, z 1997 r. Nr 43, poz. 270, Nr 54, poz. 348, Nr 75, poz. 471, Nr 102,
poz. 643, Nr 117, poz. 752, Nr 121, poz. 769 i 770, Nr 133, poz. 882, Nr 140, poz. 940 i Nr 141, poz. 944, z
1998 r. Nr 106, poz. 668, Nr 117, poz. 757, Nr 139, poz. 934, z 1999 r. Nr 52, poz. 532, z 2000 r. Nr 22, poz.
269 i 271, Nr 48, poz. 552 i 554, Nr 55, poz. 665, Nr 73, poz. 852, Nr 94, poz. 1037, Nr 114, poz. 1191, Nr 122,
poz. 1314, 1319 i 1322, z 2001 r. Nr 4, poz. 27, Nr 49, poz. 508, Nr 63, poz. 635, Nr 98, poz. 1069, 1070 i 1071,
Nr 123, poz. 1353, Nr 125, poz. 1368 i Nr 138, poz. 1546, z 2002 r. Nr 25, poz. 253, Nr 26, poz. 265, Nr 74,
poz. 676, Nr 84, poz. 764, Nr 126, poz. 1069 i 1070, Nr 129, poz. 1102, Nr 153, poz. 1271, Nr 219, poz. 1849 i
Nr 240, poz. 2058, z 2003 r. Nr 41, poz. 360, Nr 42, poz. 363, Nr 60, poz. 535, Nr 109, poz. 1035, Nr 119, poz.
1121, Nr 130, poz. 1188, Nr 139, poz. 1323, Nr 199, poz. 1939 i Nr 228, poz. 2255, z 2004 r. Nr 9, poz. 75, Nr
11, poz. 101, Nr 68, poz. 623, Nr 91, poz. 871, Nr 93, poz. 891, Nr 121, poz. 1264, Nr 162, poz. 1691, Nr 169,
poz. 1783, Nr 172, poz. 1804, Nr 204, poz. 2091, Nr 210, poz. 2135, Nr 236, poz. 2356 i Nr 237, poz. 2384, z
2005 r. Nr 13, poz. 98, Nr 22, poz. 185, Nr 86, poz. 732, Nr 122, poz. 1024, Nr 143, poz. 1199, Nr 150, poz.
1239, Nr 167, poz. 1398, Nr 169, poz. 1413 i 1417, Nr 172, poz. 1438, Nr 178, poz. 1478, Nr 183, poz. 1538 i
Nr 267, poz. 2258, z 2006 r. Nr 12, poz. 66, Nr 66, poz. 466, Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 186, poz. 1379, Nr 208,
poz. 1537 i 1540, Nr 226, poz. 1656 i Nr 235, poz. 1699, z 2007 r. Nr 7, poz. 58, Nr 47, poz. 319, Nr 50, poz.
331, Nr 61, poz. 418, Nr 99, poz. 662, Nr 106, poz. 731, Nr 112, poz. 766 i 769, Nr 115, poz. 794, Nr 121, poz.
831, Nr 123, poz. 849, Nr 176, poz. 1243, Nr 181, poz. 1287, Nr 192, poz. 1378 i Nr 247, poz. 1845 oraz z 2008
-2-
"§ 11. Strona będąca osobą prawną lub inną jednostką organizacyjną ma prawo zgłosić, na
piśmie lub ustnie do protokołu, wniosek o ustanowienie dla niej adwokata lub radcy
prawnego, jeżeli na podstawie oświadczenia, zawartego we wniosku, obejmującego
szczegółowe dane o majątku i dochodach, wykaże, że nie ma dostatecznych środków
na poniesienie kosztów wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego.";
3) § 2 otrzymuje brzmienie:
"§ 2. Wniosek, o którym mowa w § 1 i 11, strona zgłasza w sądzie, w którym sprawa ma
być wytoczona lub już się toczy. Strona, która nie ma miejsca zamieszkania lub
siedziby w okręgu tego sądu, może zgłosić wniosek w sądzie rejonowym właściwym
ze względu na miejsce swego zamieszkania lub siedziby, który niezwłocznie przesyła
ten wniosek sądowi właściwemu.";
4) § 4 otrzymuje brzmienie:
"§ 4. Sąd uwzględni wniosek, jeżeli oświadczenie, o którym mowa w § 1 i 11, uzna za
dostateczne do ustanowienia adwokata lub radcy prawnego, a jego udział w sprawie
jest potrzebny.";
5) uchyla się § 6 i 7.
Art. 2.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

r. Nr 59, poz. 367, Nr 96, poz. 609 i 619, Nr 110, poz. 706, Nr 116, poz. 731, Nr 119, poz. 772, Nr 120, poz.
779, Nr 122, poz. 796, Nr 171, poz. 1056, Nr 228, poz. 1507, Nr 231, poz. 1547 i Nr 234, poz. 1571.
UZASADNIENIE
1. Ustawa wykonująca wyrok Trybunału Konstytucyjnego
Projektowana ustawa stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawa do
orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 czerwca 2008 r. (sygn. akt P 37/07),
stwierdzającego niezgodność przepisu art. 117 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks
postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 269 z późn. zm.) z Konstytucją.
Zgodnie z art. 190 ust. 1 Konstytucji, orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają
moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne.
Sentencja orzeczenia opublikowana została w Dz. U. z 2008 r., Nr 110, poz. 706
(dzień publikacji wyroku – 26 czerwca 2008 r.). Pełny tekst orzeczenia wraz z uzasadnieniem
zamieszczony został w OTK Z.U. z 2008 r., Nr 5A, poz. 80.
2. Przedmiot i istota rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego
2.1. Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności z Konstytucją art. 117 § 1 ustawy
- Kodeks postępowania cywilnego (dalej także jako: k.p.c.) w części obejmującej zwrot
„zwolniona przez sąd od kosztów sądowych w całości lub w części”.
2.2. Przepis art. 117 § 1 k.p.c. został poddany kognicji Trybunału z uwagi na przyjęte
w nim rozwiązanie, zgodnie z którym prawo do zgłoszenia wniosku o ustanowienie adwokata
lub radcy prawnego ma ta strona, która – nie będąc zwolnioną ex lege od kosztów sądowych –
została zwolniona od wspomnianych kosztów (czy to w całości, czy też jedynie częściowo)
mocą orzeczenia sądu. To ścisłe powiązanie możliwości ubiegania się o przyznanie pomocy
prawnej z urzędu z uprzednim uzyskaniem zwolnienia od obowiązku ponoszenia opłat lub
wydatków określonych w ustawie z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach
cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398 z późn. zm.; dalej jako: ustawa o kosztach) powoduje, iż
pierwszą przesłanką, jaką musi zbadać sąd rozpoznający wniosek o ustanowienie fachowego
pełnomocnika procesowego, jest okoliczność wcześniejszego wydania postanowienia w trybie
art. 100 ust. 2 albo art. 101 ust. 1 i 2 tejże ustawy. Dopiero pozytywne ustalenie w tym zakresie
pozwala przejść do oceny przesłanki, o której mowa w art. 117 § 4 k.p.c., tj. celowości