czerwiec roku pamiętnego 2009, prawdopodobnie 02. Wielka mądrość na
czytelników pl.soc.prawo,pl.hum.polszczyzna spłynęła, gdy tako rzekł(a)
e...@g...com:

> Pisalem juz, ze gdyby poslugiwac sie wylacznie prawem pozytywnym /
> stanowionym, bez odwolania sie do sprawiedliwosci / prawa naturalnego,
> to nie moznaby osadzic zbrodniarzy hitlerowskich oraz dzialaczy
> komunistycznych z NRD - dzialali bowiem zgodnie z owczesnym prawem
> pisanym / stanowionym / pozytywnym, ktore czesciowo sami tworzyli. Co
> wiecej, Hitler i jego partia doszli do wladzy w demokratycznych
> wyborach i wszelkie ustawy pod ich rzadami (nawet te razaco
> dyskryminujace czesc obywateli Niemiec) byly uchwalane zgodnie z
> prawem (pozytywnym), nic sie nie dalo procedurom uchwalania prawa
> pozytywnego w hitlerowskich niemczech zarzucic.

To klasyczny problem relatywizmu: jak ktoś z zewnątrz ma reagować na
zachowania, które w jego kulturze są postrzegane za złe, zaś w kulturze
obserwowanej są wręcz pożądane?

Zbrodniarze hitlerowscy są nazywani zbrodniarzami i zostali osądzeni,
ponieważ przegrali wojnę -- i zwycięzcy osądzili ich wedle własnych
praw, nie dbając o taką postmodernistyczną błahostkę jak relatywizm. Z
tego co mi wiadomo Rosjanie/Sowieci również nie byli święci. Zostali
osądzeni? Skazani? Tak to już jest na tym świecie, że odpowiedzialność
za wojnę ponoszą przegrani. Jakby nie dość było, że przegrali.

Wracając do dylematu relatywizmu: próbował go rozwiązać Lévi-Strauss,
postulując ,,odwołanie się do istoty* człowieka jako podstawy
odróżnienia dobra od zła".
(* -- ,,istoty" w znaczeniu ,,esencji", nie ,,postaci, jednostki, osoby,
rodzaju")

Tylko gdy antropolodzy w latach 60. czy 70. skończyli badać wszystkie
istniejące kultury które dały się zbadać, wyszło im że jedynym
istniejącym powszechnikiem kulturowym (normą obowiązującą we wszystkich
kulturach, a przeto uznaną za odpowiadającą istocie człowieka; zresztą
w tym założeniu też istnieje pewien błąd, ponieważ że coś występuje we
wszystkich znanych przypadkach szczególnych, wcale jeszcze nie znaczy
że jest regułą ogólną z konieczności obowiązującą wszystko i wszystkich
-- ale to już inna bajka) jest... tabu kazirodztwa i związków
kazirodczych. Raczej niewielka podstawa do budowania wyrafinowanych
zasad moralnych prawa naturalnego.

Jedyna znana mi próba empirycznego rozwiązania dylematu relatywizmu
nie powiodła się (chyba że ja o czymś nie wiem). Być może były inne,
także teoretyczne. Chętnie się dowiem. Bo w tym miejscu czas najwyższy
wyznać, że nie jestem szczególnie kompetentny w sprawach kulturowych.
Tyle co usłyszałem tu i tam. Wszystko powyższe jest zgodne z moją
wiedzą, ale mam w niej poważne braki. Myślę że zwłaszcza etologowie
specjalizujący się w naczelnych mogliby mieć tutaj coś ciekawego do
powiedzenia.

> Z tych powodow przychylam sie do tych koncepcji filozoficznych, ktore
> twierdza, ze prawo naturalne jest nadrzedne / szersze wobec prawa
> pozytywnego.

Które to koncepcje upadają wobec powyższego -- bo ,,prawo naturalne" to w
gruncie rzeczy próba zamaskowania jakiejś idei moralnej jej
naturalnością (tutaj... nieważne ;) ). Smutne, ale prawdziwe.
--
Niżej podpisany, zamieszkały w http://minio.xt.pl ,
Mirosław Zalewski