Rządowy projekt ustawy o zmianie ustaw regulujących wykonywanie niektórych zawodów

32

Poważne zastrzeżenia budzi zamiar rozszerzenia dostępu do
Uwaga ma charakter ogólny,
Wiceprezes Sądu
ogólne
zawodu adwokata, radcy prawnego i notariusza. Zamiar taki
jest sprzeczna z zamiarem
Apelacyjnego w
(notariat,
może bowiem doprowadzić do spadku poziomu świadczonych
projektodawcy co do
Warszawie
adwokatura, usług prawniczych. Obniżenie tego poziomu wiąże się już z faktem, wprowadzonych zmian.
radcy
że dostęp do aplikacji mają obecnie nie tylko absolwenci

prawni)
prawniczych studiów uniwersyteckich ale także studiów na innych


uczelniach, w tym studiów płatnych, na których poziom kształcenia


bywa żenująco niski.





- uwaga dot. niedostatecznego poziomu obecnych już aplikantów,
Uwaga dotycząca poziomu aplikacji

którzy nie odbywają dostatecznej liczby praktyk zawodowych,
jest poza zakresem regulacji.

tymczasem wykłady i seminaria nie mogą zastąpić niezbędnej w


zawodzie prawniczym praktyki i doświadczenia,








- opór budzi zamiar skrócenia stażu z pięciu do trzech lat dla osób
Nie uwzględniono.

przystępujących do egzaminów zawodowych bez ukończenia
Dla wskazanych osób okres 3 lat

aplikacji. Praktyka sądowa wskazuje, że osoby świadczące usługi
wydaje się być odpowiedni i

prawnicze mają niejednokrotnie kłopoty z właściwym
wystarczający do uzyskania wiedzy
zabezpieczeniem interesów swoich klientów.
i doświadczenia niezbędnego do

wykonywania zawodu adwokata,

radcy prawnego i notariusza, zaś

egzamin stanowi odpowiednią

weryfikację.


- zastrzeżenia budzi także zamiar rozszerzenia dostępu do zawodu
Uwzględniono.
notariusza, którego szczególna pozycja zaufania publicznego wiąże

się z przekazaniem notariuszom pewnych funkcji

publicznoprawnych. Nieodwracalność czynności podejmowanych z

udziałem notariuszy, w tym notariuszy nie dość kwalifikowanych,


27
może doprowadzić do nienależytego zabezpieczania interesów osób

korzystających z ich usług. Brak jest uzasadnienia do tego, by tak

odpowiedzialnymi i specyficznymi obowiązkami mogli zajmować

się komornicy, a także adwokaci i radcowie prawni zaraz po zdaniu

egzaminu zawodowego.



- krytyka możliwości zrezygnowania z obowiązku poddawania się

kandydatów na komorników takim badaniom, jakim podlegają

kandydaci na stanowiska sędziowskie.



- uwaga, czy przepis art. 5 ust. 1 projektu nie zawiera błędu, gdyż
Nie uwzględniono.
chodzi w nim prawdopodobnie o wpis na listę notariuszy, nie
Zrezygnowano z nowelizacji art. 12
adwokatów.
§ 1 ustawy – Prawo o notariacie, w

brzmieniu przesłanym do

konsultacji społecznych.
Proponowana zmiana tego przepisu
nie wprowadza dodatkowej
kategorii podmiotów, a celem
zmiany jest ujednolicenie przepisów
§ 1 z § 2, poprzez założenie, że
wskazane w § 1 uprawnienia
powinny być uznane na terytorium
RP.

33


Krajowa Rada
ogólna
Krajowa Rada Sądownictwa, po zapoznaniu się z
Uwagi mają charakter ogólny,
Sądownictwa
(dot.
przedmiotowym projektem, koncentruje się na tych
polegają na krytyce całego projektu.
zawodów
postanowieniach, które odnoszą się do regulacji zawodów
Poszczególne uwagi zostały
prawniczych, prawniczych: art. 2 (ustawa z dnia 16 maja 1982 r. – Prawo o
omówione przy uwagach
ustawy o
adwokaturze), art. 3 (ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach
zgłaszanych przez inne podmioty.
własności
prawnych), art. 5 (ustawa z dnia 14 lutego 1991 – Prawo o

lokali,
notariacie), art. 11 (ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o
ustawy o

28
gospodarce
komornikach sądowych i egzekucji), także art. 8 (ustawa z dnia
nieruchomośc 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami) i w tym
iami
zakresie opiniuje go negatywnie. Zdaniem Rady dokonywanie
istotnych zmian w ustawach regulujących zawody prawnicze
powinno być dokonane w odrębnych aktach prawnych bądź
zbiorczo, ale w ustawie poświęconej tylko tej materii. Krajowa
Rada Sądownictwa zdecydowanie krytycznie ocenia zabieg
prowadzący do obniżenia poziomu wiedzy wymaganego dla
podejmowania czynności w ramach wykonywania tych
zawodów, czego przejawem jest art. rezygnacja z testu jako
formuły egzaminacyjnej. Egzaminy zawodowe mają na celu
weryfikację nie tylko umiejętności praktycznych, ale również
poziomu ogólnej wiedzy z zakresu prawa. Ustosunkowując się
do zaprojektowanych rozwiązań szczegółowych, Krajowa Rada
Sądownictwa zaznacza, że formy wykonywania zawodu przez
adwokatów i radców prawnych nie da się odnieść do pojęcia
przedsiębiorstwa. Zastosowanie tego terminu w art. 2 i art. 3
projektu nastręcza wiele wątpliwości interpretacyjnych. Ponadto,
proponowane zmiany dojścia do tych zawodów, obniżenie
poziomu wymagań umożliwiających zdawanie egzaminu
zawodowego i wpisu na listę bez aplikacji, powodują w istocie
zmniejszenie poziomu wymagań dla ubiegania się o stanowisko
sędziego lub prokuratora. Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. –
Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070
ze zm.) stanowi bowiem, że osoby wykonujące zawód adwokata
lub radcy prawnego mogą ubiegać się o objęcie stanowiska
sędziego. Analogiczne rozwiązanie co do możliwości ubiegania
się o stanowisko prokuratora zostało przewidziane w ustawie z
dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze (Dz. U. z 2011 r., Nr
270, poz. 1599). Zważywszy na tę tendencję i na projektowane
zmiany Kodeksu postępowania karnego, mające na celu
wprowadzenie kontradyktoryjności tego postępowania, Krajowa

29
Rada Sądownictwa dostrzega realne zagrożenie w zapewnieniu
właściwego poziomu kwalifikacji sędziego. Tym samym
konieczne wydaje się ponowne rozważenie modelu dojścia do
wykonywania poszczególnych zawodów prawniczych.
Za pozorną deregulację Krajowa Rada Sądownictwa uznaje
proponowane zrównanie okresu trwania aplikacji z wymaganym
okresem praktyki zawodowej, umożliwiającym podchodzenie do
egzaminu zawodowego bez konieczności odbycia aplikacji.
Obecnie dostęp do wybranych zawodów prawniczych jest
zagwarantowany dla każdego, kto pomyślnie zda egzamin
wstępny na odpowiednią aplikację przed komisją egzaminacyjną
powoływaną przez Ministra Sprawiedliwości, a po jej odbyciu
uzyska pozytywną ocenę z egzaminu zawodowego, również
przeprowadzanego przez Ministra Sprawiedliwości. Trybunał
Konstytucyjny w wyroku z dnia 7 marca 2012 r., sygn. akt K
3/10, orzekł o zgodności z Konstytucją RP przepisów
pozwalających osobom w nich wymienionym na przystąpienie
do egzaminu radcowskiego bez obowiązku odbycia aplikacji
radcowskiej lub uzyskanie uprawnień zawodowych radcy
prawnego bez obowiązku zdawania tego egzaminu. Krajowa
Rada Sądownictwa zwraca uwagę, że wypowiadając sic_ o
konstytucyjności danej regulacji, Trybunał Konstytucyjny
wskazuje pożądane standardy minimalne. Jednakże, zarówno dla
dobra wymiaru sprawiedliwości oraz ochrony prawa, jak i dla
ochrony interesów podmiotów korzystających z pomocy
prawnej, celowym jest, aby przygotowanie do wykonywania
zawodów regulowanych było jak najwyższej jakości. Krajowa
Rada Sądownictwa jest zdecydowanie przeciwna propozycji
skrócenia okresu praktyki zawodowej, umożliwiającego
podchodzenie do egzaminu zawodowego bez konieczności
odbycia aplikacji. Projektowane zmiany trudno uznać za
konieczne i uzasadnione dla zapewnienia absolwentom

30
wydziałów prawa szerszego niż dotychczas dostępu do
wybranego przez nich zawodu prawniczego.
Krajowa Rada Sądownictwa zauważa także, że wśród zawodów
prawniczych istnieje specjalizacja podobna do tej, która
funkcjonuje wśród lekarzy. Przejście pomiędzy poszczególnymi
zawodami prawniczymi, jak i z jednej specjalizacji lekarskiej do
innej, dotyczy problemu właściwego przygotowania do
wykonywania konkretnej profesji. W przekonaniu Rady
rozważenia wymaga kwestia dopuszczalności jego weryfikacji.

34



ogólne
Negatywna ocena zmiany przepisów polegającej na rezygnacji z Nie uwzględniono.
(adwokat,
części testowej egzaminów zawodowych adwokackiego,
Część podmiotów zgłaszających
notariusz,
radcowskiego i notarialnego
uwagi w ramach konsultacji
radca)

społecznych pozytywnie


zaopiniowało rezygnację z części


testowej egzaminu zawodowego. W
ogólne
Projektowana ustawa przewiduje, iż zniesiony zostanie wymóg
miejsce testu w przypadku
(sądy i
wykształcenia wyższego pierwszego stopnia urzędników sądowych egzaminu adwokackiego i
prokuratura) i prokuratury. Tym samym projekt ustawy dopuszcza możliwość
radcowskiego wprowadzono

zatrudnienia w sądach na stanowiskach urzędników osoby z
zadanie z zakresu deontologii

wykształceniem średnim i zdanym egzaminem dojrzałości. Zmianę zawodu, które w ocenie

tym w zakresie należy ocenić negatywnie. Powinien zostać
projektodawcy w większym stopniu

utrzymany wymóg wyższego wykształcenia osób
sprawdzi przydatność do zawodu.

nowozatrudnionych w sądzie i prokuraturze, ponieważ
Ponadto należy wskazać, że test nie

wykonywanie czynności urzędniczych wymaga posiadania wiedzy jest właściwym sposobem

i odpowiedniego przygotowania zawodowego.
weryfikacji przydatności do

Skrócenie stażu urzędniczego z jednego roku do sześciu miesięcy
wykonywania danego zawodu,

nie jest uzasadnione. W czasie stażu kandydat na urzędnika musi
świadczy o tym wysoka zdawalność

poznać podstawowe zagadnienia z dziedziny prawa, szeroką
tej części egzaminu zawodowego.

wiedzę z zakresu biurowości sądowej, obsługi komputerów i
W przypadku egzaminu
systemów komputerowych stosowanych w sądzie lub w

31