Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji

3. Dania
Brak obowiązku uprzedniej rejestracji. W stosunku do treści stanowiących poważne
zagrożenie dla rozwoju małoletnich możliwe jest ich dostarczanie jedynie w taki
sposób, aby małoletni nie mieli do nich dostępu – przepisy podają jednak tylko
przykładowo odpowiednie oznaczanie audycji. Obowiązek promowania audycji
europejskich jest określony jedynie bardzo ogólnie, bez podania kwot czy
konkretnych działań. Dostawcy usług zobowiązani są składać informacje
o wykonaniu obowiązków na żądanie regulatora, który za naruszenie prawa może
nakazać zaprzestania świadczenia usługi. Za naruszenie zakazu grozi grzywna.
4. Francja
Brak obowiązku rejestracji usługi. Nad przestrzeganiem przepisów czuwa Naczelna
Rada Audiowizualna (CSA – państwowy regulator), która może nakładać kary
finansowe. Jako jeden z niewielu krajów UE przewiduje kwotowe wymogi odnośnie
do udziału produkcji europejskich, jak też transfery finansowe z opłat na rzecz
produkcji dzieł europejskich. W tym zakresie Francja wyróżnia się i jej przepisy
przewidują zdecydowanie bardziej rozbudowaną regulację niż pozostałe państwa
UE. Szczegółowe warunki klasyfikowania i zabezpieczania usług szkodliwych dla
małoletnich określa decyzja (deliberation) Rady. Rozwiązania francuskie
charakteryzują się także prowadzeniem aktywnego monitoringu rynku przez CSA,
co występuje jedynie jeszcze we wspólnocie flamandzkiej w Belgii. Ogólnie, poza
brakiem obowiązku rejestracyjnego, rozwiązania francuskie uważane są za
restrykcyjne.
5. Włochy
Formalnie podjęcie działalności w zakresie usług na żądanie wymaga uzyskania
zezwolenia, ale faktycznie jest ono udzielane automatycznie i od ręki. Treści
zagrażające rozwojowi małoletnich dostępne są pod warunkiem zastosowania
konkretnego selektywnego systemu kontroli dostępu, a materiały są klasyfikowane
zgodnie z oficjalnymi wytycznymi. Szczegóły dotyczące systemu kontroli
i klasyfikacji, określane są w aktach delegowanych przez regulatora (AGCOM).
Obowiązek określenia szczególnych warunków promowania audycji europejskich
także określany jest na mocy przepisów wydawanych przez AGCOM – ustawa
zawiera jedynie bardzo ogólny obowiązek („stopniowo i biorąc pod uwagę warunki
5

rynkowe”). Charakterystyczną cechą rozwiązań włoskich są wyłączenia od
stosowania wielu obowiązków dla podmiotów małych.
W większości krajów UE, z wyjątkiem wymienionych powyżej oraz Grecji
i Portugalii, istnieje jakaś forma wymogu rejestracji lub zgłoszenia usług na żądanie.
Większość państw przyjęła także model implementacji raczej elastycznej,
powtarzając ogólne sformułowania zawarte w dyrektywie, rzadziej wprowadzając
wiążące kwoty czy wymogi przekraczające minimum określone w przepisach
dyrektywy.

Uzasadnienie szczegółowe
Zmiany w rozdziale 1
Art. 1
W związku z objęciem zakresem regulacji także audiowizualnych usług medialnych na
żądanie proponuje się modyfikację art. 1 ust. 1a w taki sposób, aby obejmowała ona
także te usługi, zapewniając tym spójność projektowanych przepisów, których
zasadnicza część dotyczy wszystkich usług medialnych. Konieczność osiągnięcia
zbieżności na podstawowym poziomie w zakresie wszystkich rodzajów usług
medialnych jest zasadą podkreślaną także w motywach 5, 11 czy 22 dyrektywy
audiowizualnej.
Rozszerzenie art. 1 ust. 2 (zasada wolności odbioru) na audiowizualne usługi medialne
na żądanie stanowi wdrożenie art. 3 ust. 1 dyrektywy.
Art. 3a
Dyrektywa o audiowizualnych usługach medialnych w art. 4 ust. 7 wprowadza
obowiązek wspierania przez państwa członkowskie procesów samoregulacji
i współregulacji, co jest także podkreślane w motywie 44. Realizacją tego obowiązku
jest nowy art. 3a ust. 2, który nakłada na Krajową Radę obowiązek inicjowania
i wspierania powstawania kodeksów dobrych praktyk w zakresie realizacji obowiązków
wynikających z ustawy. Odnośnie do audiowizualnych usług medialnych na żądanie
kompetencja ta wykonywana będzie we współpracy z ministrem właściwym do spraw
informatyzacji. Uzasadnione jest to specyficzną i odmienną od usług linearnych
charakterystyką tego typu usług i faktem, że w większości świadczone są one
6

w systemach teleinformatycznych i podlegają także regulacjom ustawy o świadczeniu
usług drogą elektroniczną.
Samoregulacja w tym kontekście powinna być rozumiana zgodnie z ustawą z dnia
23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U.
Nr 171, poz. 1206). Art. 2 pkt 5 tej ustawy wprowadza pojęcie kodeksu dobrych
praktyk, przez które rozumie się, „zbiór zasad postępowania, a w szczególności norm
etycznych i
zawodowych, przedsiębiorców, którzy zobowiązali się do ich
przestrzegania w odniesieniu do jednej lub większej liczby praktyk rynkowych”, i do tej
definicji odwołują się projektowane przepisy.
Zmiany w ust. 1 tego przepisu polegają jedynie na uzupełnieniu przykładowego
wyliczenia przedmiotów działań samoregulacyjnych dostawców medialnych
o obowiązki nakładane na podmioty dostarczające audiowizualne usługi medialne na
żądanie w art. 47e (ochrona małoletnich) oraz 47g (zwiększanie dostępności dla osób
niepełnosprawnych). Oczywiście lista ta nie jest wyczerpująca, a organy państwa
powinny wspierać powstawanie dobrych praktyk na wszystkich polach działalności
medialnej.
Art. 4 – podstawowe definicje
Definicje podstawowych dla konstrukcji ustawy terminów zawarte są w art. 4.
Implementacja przepisów dyrektywy audiowizualnej w zakresie usług na żądanie
wymaga wprowadzenia nowych kluczowych definicji, jak również zmiany
i uzupełnienia kilku pozostałych. W związku z powyższym w projektowanym art. 4
ustawy dodane zostaną definicje nowych terminów: audiowizualna usługa medialna na
żądanie oraz publiczne udostępnianie audiowizualnej usługi medialnej na żądanie.
Modyfikacji ulegają zaś definicje usługi medialnej, audycji, dostawcy usługi medialnej,
programu i dostarczania usługi medialnej.
Modyfikacje już istniejących definicji pojęć ustawowych polegają zasadniczo na
rozszerzeniu ich zakresu przedmiotowego na audiowizualne usługi medialne na żądanie
poprzez dodanie bezpośredniego odniesienia do tych usług w treści definicji. Do
takiego prostego rozszerzenia ograniczają się zmiany w definicjach usługi medialnej
(art. 4 pkt 1), audycji (art. 4 pkt 2), dostawcy usługi medialnej (art. 4 pkt 4) oraz
dostarczania usługi medialnej (art. 4 pkt 9).
7

Zmiana w definicji programu (art. 4 pkt 6) ma na celu jedynie usunięcie pewnej
nieścisłości terminologicznej zawartej w obecnym brzmieniu tego przepisu. Faktycznie
bowiem program jest jedynie jedną z możliwych postaci, w której świadczyć można
usługę medialną. Nowe brzmienie definicji jest prawidłowe.
Kluczową z punktu widzenia obecnej nowelizacji definicję wprowadza się w postaci
nowego art. 4 pkt 6a oraz uzupełniającego go art. 4 pkt 8a, które wspólnie określają
audiowizualną usługę medialną na żądanie.
Wprowadzenie w nowym art. 4 pkt 8a definicji pojęcia, obok obecnych już w ustawie
pojęć rozpowszechniania i rozprowadzania, publicznego udostępniania audiowizualnej
usługi medialnej na żądanie, określającego sposób dostarczania tych usług, uzasadnione
jest rozszerzeniem zakresu regulacji na te usługi i związaną z tym koniecznością
zdefiniowania nowego sposobu dostarczania audycji. Treść definicji uzupełnia także
definicję audiowizualnej usługi medialnej na żądanie o kluczowe przesłanki, takie jak
publiczny (masowy) charakter i dostępność jedynie na żądanie, w czasie wybranym
przez użytkownika. W zakresie definiowanego terminu znajdą się wszelkie formy
udostępniania audycji, bez względu na techniczny sposób ich realizacji.
W szczególności nie jest istotne, czy użytkownik zapoznaje się z daną audycją w chwili
wysłania żądania, czy jest ona przesyłana na urządzenie użytkownika w celu jej
odtworzenia w innych czasie. W celu uznania, że działalność danego podmiotu jest
publicznym udostępnianiem audycji w rozumieniu ustawy wystarczające jest, aby
usługa ta umożliwiała odbiór audycji przez użytkowników i nie ma na to wpływu sam
fakt i sposób korzystania z tych usług przez użytkowników.
Proponowana treść ww. definicji jest zgodna z treścią dyrektywy, a także specyfiką
udostępniania audiowizualnych usług medialnych na żądanie. Dookreślenie
udostępniania przymiotnikiem „publiczne” jest celowe także z uwagi na liczne
występowanie samego terminu „udostępnianie” w przepisach ustawy.
Zgodnie z przedstawionym brzmieniem definicje te, czytane razem, przewidują
następujące przesłanki uznania danej działalności za audiowizualną usługę medialną na
żądanie i tym samym objęcia jej regulacją przewidzianą w ustawie:
1) usługa medialna – przez co należy rozumieć, zgodnie z definicją zawartą w art. 56
i 57 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, działalność wykonywaną
8

zwykle za wynagrodzeniem i na własny rachunek, spełniającą jednocześnie
przesłanki wyrażone w art. 4 pkt 1 ustawy;
2) świadczenie danej usługi w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej;
3) prowadzona działalność gospodarcza musi polegać na publicznym udostępnianiu
audycji – dostarczanie treści musi być wobec tego zasadniczym przedmiotem
działalności, przynoszącym bezpośrednio dochód, a nie jedynie działaniem
incydentalnym czy pomocniczym, choć dokonywanym w ramach działalności
gospodarczej;
4) udostępniane audycje muszą być dostępne na żądanie, a więc w czasie wybranym
przez użytkownika, a nie narzuconym przez usługodawcę i inicjowane
indywidualnie przez usługobiorcę;
5) audycje udostępniane muszą być publicznie, czyli być skierowane do
nieokreślonego, masowego odbiorcy, co wyklucza wszelkie przekazy skierowane
do oznaczonych adresatów;
6) katalog dostępnych audycji musi być ustalony przez podmiot świadczący usługę –
wykluczone są wobec tego wszelkie platformy wymiany czy udostępniania treści
audiowizualnych przez użytkowników;
Aby dana usługa została uznana za audiowizualną usługę medialną na żądanie
w
rozumieniu ustawy wszystkie powyższe przesłanki muszą zostać spełnione
kumulatywnie.
Zaproponowany kształt definicji wydaje się w pełni czynić zadość postulatom
zgłaszanym przez interesariuszy w toku dotychczasowej debaty. W szczególności
wydaje się wykluczone, aby zakresem stosowania ustawy zostały objęte formy
dostarczania treści audiowizualnych poza prowadzoną działalnością gospodarczą,
w ramach przedsięwzięć niekomercyjnych i niestanowiących konkurencji dla
rozpowszechniania telewizyjnego, a więc działalności inne niż profesjonalne
udostępnianie audycji audiowizualnych. Definicja ta bezpośrednio nawiązuje do
przepisów dyrektywy i w szczególności zgodna jest z wytycznymi zawartymi
w motywach 21 – 28.
9