Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji

Przedstawiony zestaw pojęć i definicji zapewnia siatkę pojęciową umożliwiającą
rozszerzenie zakresu ustawy na audiowizualne usługi medialne na żądanie i stosowanie
regulacji ustawy do takich usług.
Zmiany dotyczące Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji
Art. 6
Objęcie zakresem regulacji ustawy o radiofonii i telewizji audiowizualnych usług
medialnych na żądanie oznacza, że Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji musi zostać
wyposażona w kompetencje pozwalające jej na wypełnianie powierzonych jej zadań
także w odniesieniu do tych usług, co przewiduje proponowane dodanie art. 6 ust. 2 pkt
5a oraz modyfikacja brzmienia ust. 2 pkt 5. Prowadzenie działalności monitorującej jest
podstawowym narzędziem temu służącym, pozwala bowiem skutecznie sprawować
funkcje kontrolne przewidziane w projektowanym art. 53c. Norma kompetencyjna
zawarta w pkt 5a pozwala KRRiT prowadzić aktywne działania zmierzające do
ustalenia kręgu podmiotów zobowiązanych do stosowania przepisów ustawy,
a następnie do zebrania informacji o świadczonych usługach tak, aby można było
określić ich zgodność z przepisami ustawy. Działania monitorujące Krajowej Rady
mogą być prowadzone różnymi metodami, w tym poprzez zautomatyzowane procesy
informatyczne. Uprawnienia Krajowej Rady do sprawowania kontroli nad dostawcami
usług medialnych na podstawie art. 6 ust. 2 pkt 4 obejmować będą oczywiście także
podmioty dostarczające audiowizualne usługi medialne na żądanie. Rozszerzenie
przepisu pkt 5 także na usługi medialne na żądanie pozwoli prawidłowo analizować
sygnały pochodzące z tego dynamicznie rozwijającego się rynku w celu dostosowania
polityki i bieżących działań KRRiT do zmieniających się warunków, jak też prowadzić
bardzo potrzebną działalność naukową i edukacyjną w zakresie usług na żądanie.
Analogicznie wydaje się celowe przyznanie Krajowej Radzie kompetencji do
opiniowania aktów prawnych dotyczących wszelkich przejawów działalności medialnej
jako organowi posiadającemu największą wiedzę i doświadczenie w tym zakresie.
Podobnie jak w przypadku powyższym zmiana polegałaby na prostej zmianie terminu
„radiofonia i telewizja” na „usługi medialne”.
Podobna zmiana proponowana jest w pkt 12, który ulega skróceniu i uproszczeniu przy
jednoczesnym dodaniu kompetencji do inicjowania powstawania aktów samo-
10

i współregulacyjnych, co podkreśla aktywną rolę, którą KRRiT powinna spełniać w tym
zakresie zgodnie z art. 3a ust. 2.
Proponowane zmiany dobrze wpisują się w ogólną koncepcję i ducha zmian w ustawie,
szczególnie w perspektywie postępującej konwergencji mediów oraz wyposażają
Krajową Radę w szereg uprawnień, dzięki którym zapewnione zostanie skuteczne
egzekwowanie obowiązków wynikających z ustawy.
Nowe regulacje – rozdział 6a. Audiowizualne usługi medialne na żądanie
Przeważająca część przepisów dotyczących audiowizualnych usług medialnych na
żądanie skoncentrowana została w projektowanym nowym rozdziale 6a. Jest to
podyktowane koncepcją, znajdującą wyraz także w dyrektywie audiowizualnej, że
usługi te wykazują zasadniczą odrębność od rozpowszechniania telewizyjnego i nie
powinny podlegać regulacji w takim samym stopniu. Zgodnie z motywem
58 dyrektywy audiowizualnej usługi medialne na żądanie różnią się od przekazu
telewizyjnego możliwościami wyboru i kontroli, jakie dają użytkownikowi oraz
wpływem, jaki wywierają na społeczeństwo. Uzasadnione jest więc objęcie ich
węższym zakresem regulacji. Założenie to będzie zrealizowane poprzez stosowanie do
tych usług tylko podstawowych standardów (tzw. basic tier) wymaganych od
programów, zawartych w rozdziale 6a, oraz poprzez szereg odesłań zawartych
w projektowanym art. 47k ustawy.
Należy także mieć na uwadze, że sektor ten podlega gwałtownym przemianom,
spowodowanym m.in. szybkim postępem technologicznym.
Projektowane artykuły 47e i 47f implementują jedyne dwa artykuły rozdziału IV
dyrektywy audiowizualnej, które zawierają przepisy mające zastosowanie wyłącznie do
audiowizualnych usług medialnych na żądanie. Pozostałe wymagane przepisy, zawarte
w rozdziale III dyrektywy (przepisy mające zastosowanie do wszystkich
audiowizualnych usług medialnych), implementowane są albo przez przyjęcie
odpowiedniego odrębnego przepisu dotyczącego usług na żądanie, albo poprzez
odesłania do przepisów ustawy, które nadają się do zastosowania wprost do usług na
żądanie.


11

Art. 47a
Przepis ten stanowi odniesienie normy, która w art. 13 ustawy dotyczy nadawców, do
podmiotów dostarczających audiowizualne usługi medialne na żądanie. Zawarte są
w
nim podstawowe zasady regulujące status prawny dostawcy medialnego –
samodzielności redakcyjnej i związanej z nią odpowiedzialności za treść audycji, które
są zamieszczane katalogu. Jednocześnie powtórzone jest za art. 13 zastrzeżenie, że jest
to autonomiczna forma odpowiedzialności, a inne osoby ponoszą odpowiedzialność za
treść audycji lub innych przekazów w sposób niezależny.
Art. 47b
Zasada nieingerencji organów państwa w treści przekazywane przez dostawców usług
medialnych uzyskuje pełne potwierdzenie także na gruncie audiowizualnych usług
medialnych na żądanie.
Art. 47c
Artykuł ten jest dostosowaniem treści art. 14a do specyfiki usług na żądanie, zawierając
zasadniczo te same normy. Nakazuje zapewnienie użytkownikom usług łatwego
i ciągłego dostępu do danych usługodawcy, jednoznacznie go identyfikujących
i umożliwiających z nim kontakt. Istotna z punktu widzenia skuteczności
egzekwowania przepisów ustawy jest konieczność wskazania Krajowej Rady
Radiofonii i Telewizji jako organu regulującego działalności danego podmiotu.
W zamyśle ma to ułatwiać niezadowolonym użytkownikom składanie skarg na
działalność potencjalnie naruszającą przepisy ustawy. Pewnej modyfikacji w stosunku
do art. 14a ust. 3 uległa jedynie delegacja dla Krajowej Rady, przede wszystkim
poprzez ograniczenie możliwości rozszerzenia zakresu informacji, co do publikowania
których można zobowiązać dostawców usług na żądanie w drodze rozporządzenia.
Art. 47d
Do tego artykułu przeniesiono zasady, określone w stosunku do usług linearnych
w art. 17 ust. 3 i art. 17a ust. 4, które nie mogły, z racji brzmienia tych przepisów, być
stosowane bezpośrednio do usług medialnych na żądanie. Treść normatywna art. 47d
jest jednak tożsama z wymienionymi przepisami i ma za zadanie chronić podmioty
dostarczające audiowizualne usługi medialne na żądanie, a w konsekwencji
użytkowników tych usług, przed niedozwolonym naciskiem podmiotów sponsorujących
12

audycje czy też lokujących swoje produkty w audycjach. Naciski takie mogą bowiem
mieć niepożądane skutki w postaci zaburzenia treści i układu usługi na korzyść
podmiotów silniejszych ekonomicznie, ze szkodą dla interesu ogólnego.
Art. 47e
Stanowi bezpośrednią implementację art. 12 ust. 1 dyrektywy i nakazuje podmiotom
dostarczającym audiowizualne usługi medialne na żądanie, które w ramach swojego
katalogu udostępniają audycje lub inne przekazy, które zagrażają fizycznemu,
psychicznemu lub moralnemu rozwojowi małoletnich, zastosowanie środków mających
na celu zapewnienie, że w normalnych okolicznościach małoletni nie będą narażeni na
odbiór takich audycji. Należy w tym miejscu podkreślić fakt odwołania w tym przepisie
do art. 18 ust. 4. Oznacza to, że zakresem projektowanej regulacji objęte są jedynie te
audycje, których rozpowszechnianie przez nadawców jest całkowicie zabronione
z powodu szczególnie drastycznej treści. Nie będą wobec tego nią objęte wszystkie
audycje przeznaczone dla widzów dorosłych, w szczególności te, które w telewizji
dopuszczalne są jedynie w wyznaczonych godzinach zgodnie z art. 18 ust. 5 ustawy.
W celu określenia sposobu realizacji tego ogólnie określonego obowiązku, projekt
przewiduje w ust. 3 przyznanie ministrowi właściwemu do spraw informatyzacji
fakultatywnej delegacji do wydania rozporządzenia, w którym określone byłyby
warunki techniczne, którym odpowiadać muszą stosowane przez dostawców
zabezpieczenia techniczne lub inne środki. Celem przyjęcia takiego rozwiązania jest
zachęcenie podmiotów dostarczających usługi na żądanie do podjęcia wysiłków
zmierzających do przyjęcia i stosowania kodeksów dobrych praktyk w tym zakresie, co
przewiduje projektowany art. 3a ust. 1. Dopiero niezadowalające wyniki samoregulacji
mogą doprowadzić do sytuacji, w której minister właściwy do spraw informatyzacji
skorzysta ze swojej kompetencji i określi stosowne standardy.
Przyjęta forma regulacji podyktowana jest z jednej strony wielością możliwych
rozwiązań, a z drugiej strony brakiem rozwiązań jednoznacznie skutecznych. Należy
mieć także na uwadze szybko zmieniające się warunki techniczne świadczenia usług,
które dziś przyjęte rozwiązania mogą w bardzo szybkim tempie uczynić przestarzałymi
lub dysfunkcyjnymi. Pozostawienie dostawcom możliwości elastycznego dostosowania
praktyki do zmieniających się warunków i przyjęcia stosowanych kodeksów dobrych
praktyk wydaje się być w takiej sytuacji najwłaściwsze, przy jednoczesnym
13

umożliwieniu organom państwa interwencji w przypadku niezadowalających efektów
metody samoregulacyjnej.
W ust. 2 przewidziany jest obowiązek odpowiedniego oznaczania treści potencjalnie
szkodliwych dla małoletnich. Jest to rozwiązanie analogiczne do stosowanego do
audycji rozpowszechnianych w ramach programów telewizyjnych (art. 18 ust. 5 – 5b
ustawy). Dzięki temu, że większość programów obecnie dostępnych w ramach usług na
żądanie oryginalnie została wyprodukowana i rozpowszechniona jako audycje
telewizyjne, w zasadzie odpowiadają one już wymogom ustawy oraz zostały uprzednio
sklasyfikowane. Spełnienie obowiązków nałożonych na mocy art. 47e ust. 2 nie
powinno wobec tego nastręczać dostawcom większych trudności. Zgodnie z ust. 4
oznaczenia audycji udostępnianych na żądanie powinny odpowiadać wymogom,
określonym w rozporządzeniu Krajowej Rady. Wymogi te z kolei powinny zasadniczo
odpowiadać obecnym wymogom przewidzianym dla audycji telewizyjnych,
z uwzględnieniem odmiennej specyfiki usług na żądanie.
Delegacja do wydania aktu wykonawczego, przewidziana w art. 47e ust. 3, będzie
wykonywana przez ministra właściwego do spraw informatyzacji. Podobnie jak
w
przypadku art. 3a ust. 2 podyktowane jest to zasadniczą odmiennością
audiowizualnych usług na żądanie, świadczonych zasadniczo w systemach
teleinformatycznych, w tym przez Internet, od tradycyjnych form nadawania. Działanie
ministra właściwego ds. informatyzacji w tym zakresie ma na celu uwzględnienie
zarówno aktualnego stanu techniki, jak i względów dotyczących rozwoju społeczeństwa
informacyjnego.
Art. 47f
Przepis ten nakłada na dostawców audiowizualnych usług medialnych na żądanie
obowiązek, przewidziany w art. 13 ust. 1 dyrektywy, promowania produkcji oraz
dostępu do audycji europejskich. Sam przepis dyrektywy uzależnia realizację tego
obowiązku od możliwości oraz pozwala na jego realizację w stosowny sposób,
ograniczając się do przykładowego wskazania sposobów, w jaki może on być
realizowany – przez udział finansowy w produkcji lub zakupie praw do utworów lub
udostępnianiu czy eksponowaniu ich w ramach udostępnianych usług.
Proponowane brzmienie przepisu realizuje cel wskazany w dyrektywie, ustanawiając
wiążące dla dostawców obowiązki, jednocześnie zachowując odpowiednią
14